غالیان: تفاوت میان نسخه‌ها

غالیان، جمع غالی، افرادی هستند که تظاهر به اسلام می‌کنند و به امام علی(ع) و فرزندان وی (امامان شیعه)، نسبت خدایی و نبوت می‌دهند و در توصیف آنان از جهت برتری در دین و دنیا، از حد و اندازه گذشته و طریق افراط پیموده‌اند.<ref>شیخ مفید، تصحیح الاعتقادات، ۱۴۱۴ق، ص۱۳۱.</ref>

در آثار مربوط به فرقه‌شناسی و ملل و نحل درباره تاریخچه پیدایش فرقه‌های غالی و اعتقادات آنان بحث شده است.<ref>برای نمونه نگاه کنید به شهرستانی، الملل و النحل، ۱۳۶۴ش، ج۱، ص۲۰۳ و ۲۲۰.</ref> در برخی منابع روایی شیعه در روایاتی به نقل از [[امامان شیعه]]، اسامی برخی از غالیان آمده و مورد [[لعن]] و نکوهش واقع شده‌اند.<ref>برای نمونه نگاه کنید به شیخ طوسی، اختیار معرفة الرجال، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۳۰۴.</ref> از آنجا که بخشی از عقاید غالیان مربوط به صفات و [[برتری اهل‌بیت(ع)|فضایل امامان معصوم(ع)]] و بخشی دیگر مربوط به ذات آنان که غالیان آن‌ها را تا حد خدایی می‌رسانند، است، پس [[علم کلام]] وظیفه دارد تا با اتکا به ادله متقن، محدوده این ویژگی‌ها را مشخص نماید تا بتواند اعتقاد به فراتر از آن را غلو و معتقدان آن را غالی بنامد و لذا در علم کلام نیز از عقاید غالیان سخن رفته است.<ref>صفری فروشانی، «جریان‌شناسی غلو»، ص۱۱۴.</ref> رجال‌شناسان نیز در [[علم رجال]] که درباره ویژگی‌های راویان از جهت وثاقت یا عدم وثاقت‌شان بحث می‌کنند، به برخی از راویان نسبت غلو داده‌اند.<ref>برای نمونه نگاه کنید به نجاشی، رجال النجاشی، ۱۴۰۷ق، ص۱۵۶؛ خویی، معجم رجال الحدیث، ۱۴۰۹ق، ج۲۰، ص۱۴۹-۱۵۰.</ref> از نظر آنان غالی بودن یک راوی نشانه تضعیف و عدم وثاقت آن است.<ref>برای نمونه نگاه کنید به نجاشی، رجال النجاشی، ۱۴۰۷ق، ص۱۵۶؛ خویی، معجم رجال الحدیث، ۱۴۰۹ق، ج۲۰، ص۱۴۹-۱۵۰.</ref> در [[علم فقه]] نیز احکام مربوط به غالیان بیان شده است.<ref>برای نمونه نگاه کنید به نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ش، ج۴، ص۸۰ و ج۳۰، ص۱۰۲.</ref>  

غلو در اصطلاح عبارت است از این که فرد متدین، فراتر از آنچه دین برایش معین کرده، اظهار کند.<ref>ابن‌عاشور، التحریر و التنویر، ۱۴۲۰ق، ج۴، ص۳۳۰.</ref> همچنین در تعریف غلو گفته‌اند: غلو، از حد گذشتن و بیرون رفتن از اعتدال و زیاده‌روی در حق [[پیامبران]] و [[امامان شیعه|امامان]] است.<ref>شیخ مفید، تصحیح الاعتقادات، ۱۴۱۴ق، ص۱۰۹.</ref> واژه «غلو» در لغت به‌معنای زیاده‌روی و از حدگذشتن است.<ref>طریحی، مجمع البحرین، ذیل ماده «غلا».</ref> خدا دانستن یکی از پیامبران یا امامان و یا شریک دانستن آنان با خداوند در امور جهان و یا اعتقاد به این که کسی فرزند خداوند است،<ref>علامه مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۲۵، ص۳۴۶؛ صدر، بحوث فی شرح العروة الوثقی، ۱۴۰۸ق، ج۳، ص۳۰۶.</ref> همچنین اعتقاد به شریک بودن کسی با پیامبر(ص) در امر نبوت، اعتقاد به نبوت امام علی(ع) یا یکی از امامان شیعه، باور به این که کسی غیر از پیامبر و امامان معصوم، پیامبر یا امام باشد و اعتقاد به مهدویت افرادی غیر از مهدی موعود را نمونه‌هایی از باورهای غلوآمیز دانسته‌اند.<ref>علامه مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۲۵، ص۳۴۶؛ مقریزی، المواعظ و الاعتبار، ۱۴۱۸ق، ج۴، ص۱۸۴.</ref> به اجماع فقهای شیعه اعتقاد به خدا بودن امام علی یا هر کدام از امامان معصوم، از آنجا که به انکار خدا می‌انجامد، کفر است و باورمندان به آن، کافر محسوب می‌شوند.<ref>حکیم، مستمسک العروة الوثقی، ۱۳۹۱ق، ج۱، ص۳۸۶.</ref> از نظر برخی [[مجتهد|فقیهان]] نیز چنانچه عقاید غالیان منجر به انکاری یکی از [[ضروریات دین]] شود، محکوم به [[کفر]] است.<ref>شیخ انصاری، کتاب الطهارة، ۱۴۱۵ق، ج۵، ص۱۵۰؛ حکیم، مستمسک فی شرح العروة الوثقی، ۱۳۹۱ق، ج۱، ص۳۸۶.</ref>