پرش به محتوا

مباحثه: تفاوت میان نسخه‌ها

۴٬۱۸۶ بایت اضافه‌شده ،  ‏۲۵ آوریل ۲۰۱۴
بدون خلاصۀ ویرایش
imported>Aghaie
بدون خلاصۀ ویرایش
imported>Sama
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
مباحثه یکی از مهمترين روشهای تحصیلی و از ويژگي هاى  نظام تعليمى  [[حوزه علمیه]] است. این روش تحصیلی فواید منحصر به فردی دارد از جمله:
مباحثه از آداب درس خواندن و یکی از مهمترين روشهای تحصیلی و از ويژگي هاى  نظام تعليمى  [[حوزه علمیه]] است.  
اساتید در آغاز شروع به تحصیل طلاب، آنان را به مباحثه تشویق می‌کنند. اساتید چهار مرحله را برای ماندگاری درس در حافظه و فهم بهتر آن پیش‎نهاد می‎کنند. پیش مطالعه که قبل از شروع درس صورت می‎گیرد و سپس درس و مطالعه‎ی پس از درس و مباحثه این چهار مرحله هستند.
 
==مباحثه در کلام خواجه نصیر==
در کتاب آداب المتعلمین که خواجه نصیر طوسی برای آشنایی طلاب مبتدی با آداب طلبگی نگاشته است، مباحثه را لازم می‌شمرد:
«و طالب علم لازم است که به گفت‌گو و مناظره بپردازد. این گفت‌وگو باید هم‌راه انصاف و آرامش و تفکر باشد. از فریاد وخشم باید دوری کرد؛ زیرا مناظره وگفت‌وگو هم‌اندیشی است و هم‌اندیشی برای دریافتن درستی است و رأی درست تنها با تفکر و انصاف  حاصل می‌شود و با خشم و خروش به چنگ نمی‌آید. فایده‌ی گفت‌وگو و مباحثه قوی‌تر از تکرار صرف است. زیرا مباحثه، تکرار است به اضافه‌ی شی دیگر. مشهور است که ” ساعتی مباحثه بهتر از یک ماه تکرار است.” اما باید توجه داشت که مباحثه با فرد منصف و راست طبع باشد و از گفت‌وگو با فرد عیب‌جو و ناراست پرهیز باید کرد. زیرا طبیعت راه‌زن است و اخلاق سرایت‌گر و هم‌نشینی اثرگذار.»
 
==شیوه مباحثه==
مباحثه معمولاً پس از درس برگزار می‌شود. بین دو تا چند نفر در هر مباحثه شرکت می‌کنند. اساتید توصیه می‌کنند که مباحثات سه نفره باشد تا نه شلوغ باشد و نه در صورت غیبت یکی تعطیل شود. در هر جلسه یک‌ نفر عهده‌دار بازگوئی درس پیشین می‌شود و دیگران به نقد و اشکال و تصحیح می‌پردازند. متکلم مباحثه یا به ترتیب خاصی مشخص می‌شود یا با قرعه. گاهی با خود کتاب قرعه می‌زنند و آن‌که عدد فرد صفحه‌اش بیش‌تر باشد، گوینده می‌شود. مباحثه در سال‎های دروس مقدمات و سطح، کتاب‎محور است و غالباً پس از چندین ساعت پس از اخذ درس از استاد انجام میشود. اما در دوره‎ی خارج بیش‎تر پیش از درس است، که به آن پیش‎مباحثه گفته می‎شود.
 
==مباحثات علمی اجتهادی==
اين سنّتِ مباحثه تا مرحله [[درس خارج]] ادامه دارد، پس از آن نيز گاهى جلسات مباحثات علمى اجتهادى بين افراد برجسته يك نسل كه خود به مرتبه استادى و اجتهاد رسيده اند، برگزار مى شود. به علاوه، سنّت متداول حوزه هاى علميه اين بوده است كه درس آموختگان حوزه، پس از نيل به مراتب بالاى [[اجتهاد]]، با آنكه خود حلقه درسى داشته اند، در يكى دو درس مراجعِ وقت حضور مى يافته اند؛ از آن رو كه هم جايگاه آنان را حرمت نهند و هم در مباحثات عالى علمى مشارکت جدّى داشته باشند.
 
==فواید مباحثه==
مباحثه تمرین تقویت بیان و فن سخن‌وری است. به علاوه نوعی ممارست برای کلاس‌داری و تدریس است. هم‌اندیشی در مباحثه باعث برطرف شدن اشکالات و بدفهمی‌ها می‌شود.و در بسیاری اوقات اندیشه‌ای نو را در پی دارد.
این روش تحصیلی فواید منحصر به فردی دارد از جمله:
*پيشگيرى از بدفهمى
*پيشگيرى از بدفهمى
*مصون ماندن از اظهارات نادرست
*مصون ماندن از اظهارات نادرست
*خضوع علمى و خويشتندارى از اظهارنظرهاى شتاب زده و نسنجيده؛ به ويژه آنكه همه افراد شركت كننده در نظام تعليمى حوزه، در هر درسى، مطالب استاد را با يكى دو تن مباحثه مى كنند كه خود براى رسيدن به فهم درست و مراد مؤلف بسيار مؤثر است.
*خضوع علمى و خويشتندارى از اظهارنظرهاى شتاب زده و نسنجيده؛ به ويژه آنكه همه افراد شركت كننده در نظام تعليمى حوزه، در هر درسى، مطالب استاد را با يكى دو تن مباحثه مى كنند كه خود براى رسيدن به فهم درست و مراد مؤلف بسيار مؤثر است.


اين سنّتِ مباحثه تا مرحله [[درس خارج]] ادامه دارد، پس از آن نيز گاهى جلسات مباحثات علمى اجتهادى بين افراد برجسته يك نسل كه خود به مرتبه استادى و اجتهاد رسيده اند، برگزار مى شود. به علاوه، سنّت متداول حوزه هاى علميه اين بوده است كه درس آموختگان حوزه، پس از نيل به مراتب بالاى [[اجتهاد]]، با آنكه خود حلقه درسى داشته اند، در يكى دو درس مراجعِ وقت حضور مى يافته اند؛ از آن رو كه هم جايگاه آنان را حرمت نهند و هم در مباحثات عالى علمى مشارکت جدّى داشته باشند.
==هم‌مباحثه‌ای‌های مشهور==
از هم‌مباحثه‌ای‌های مشهور می‌توان به مباحثات سید محمد عاملی صاحب مدارک و شیخ حسن ابن شهید ثانی صاحب معالم، شیخ مرتضی انصاری و سعید العلماء مازندرانی، آیت الله سید محمدرضا گلپایگانی و سید احمد خوانساری، مرحوم آیت الله فاضل لنکرانی و سید مصطفی خمینی، سید محمدتقی خوانساری و مرحوم آیت الله اراکی و امام موسی صدر و آیت الله موسوی اردبیلی و… اشاره کرد.
==کمرنگ شدن سنت مباحثه==
در سالهای اخير، با توجه به تحولات روشى و فراهم شدن تسهيلاتى همچون ضبط دروس و امكان دستيابى سريع به مطالب درس، اين سنّت، کمرنگ شده است.
در سالهای اخير، با توجه به تحولات روشى و فراهم شدن تسهيلاتى همچون ضبط دروس و امكان دستيابى سريع به مطالب درس، اين سنّت، کمرنگ شده است.
== پیوند به بیرون ==
== پیوند به بیرون ==
[http://www.encyclopaediaislamica.com/madkhal2.php?sid=6633 دانشنامه جهان اسلام]
[http://www.encyclopaediaislamica.com/madkhal2.php?sid=6633 دانشنامه جهان اسلام]
[http://rovatehadis.com/2916 پایگاه روات حدیث]


[[رده:نظام درسی حوزه]]
[[رده:نظام درسی حوزه]]
کاربر ناشناس