پرش به محتوا

عقیم‌سازی: تفاوت میان نسخه‌ها

۵۷۴ بایت حذف‌شده ،  ‏۲۸ نوامبر ۲۰۲۳
بدون خلاصۀ ویرایش
جزبدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
{{رویکرد فقهی}}
{{رویکرد فقهی}}
{{احکام}}'''عَقیم‌سازی''' یا تَعْقیم، به‌کارگیری مجموعه‌ای از روش‌های ناباروری است که فرد طی آن، توانایی تولیدِ مثلِ خود را از دست می‌دهد. این عمل ممکن است در مردان، زنان یا حیوانات صورت گیرد. در علم پزشکی عقیم‌سازی مردان با بستن لوله‌های انتقال‌دهنده اسپرم(وازکتومی) و در زنان با بستن لوله‌های رَحِم(توبکتومی) صورت‌ می‌پذیرد. مطابق یافته‌های علم پزشکی، این فرایند بازگشت‌ناپذیر است. به‌گفته روانشناسان عقیم‌سازی علاوه بر اثرات مُخرّب فیزیکی‌، آثار بسیار زیاد روانی، خانوادگی و اجتماعی دارد. 
{{احکام}}'''عَقیم‌سازی''' یا '''تَعْقیم'''، از [[مسائل مستحدثه|مسائل مستحدثه فقه]] که به معنای به‌کارگیری مجموعه‌ای از روش‌های ناباروری است که فرد طی آن، توانایی تولیدِ مثلِ خود را از دست می‌دهد. [[مجتهد|فقیهان شیعه]] با استناد به دلایلی همچون [[قاعده لاضرر]]، ادله مربوط به [[نقص عضو]]، تغییر در خلقت خداوند عقیم‌سازی و [[مکاسب محرمه|درآمد]] حاصل از آن را [[حرام]] می‌دانند. به‌گفته روانشناسان عقیم‌سازی، پیامدهای فیزیکی، روانی، خانوادگی و اجتماعی دارد.
 
[[مجتهد|فقیهان شیعه]] با استناد به دلایلی همچون [[قاعده لاضرر]]، ادله مربوط به [[نقص عضو]]، تغییر در خلقت خداوند و... بر [[حرام]] بودن عقیم‌سازی و [[مکاسب محرمه|درآمد]] حاصل از آن اتفاق دارند. در مورد جرم بودن عقیم‌سازی و ضمان پزشک در صورت رضایت شخص، اختلاف نظر وجود دارد.  


عقیم‌سازی حیوانات را با حقوق حیوانات در [[اسلام]] ناسازگار دانسته‌اند؛ اما عده‌ای معتقدند عقیم‌سازی مادامی که به حیوان آسیب نرساند و به نفع او یا جامعه باشد [[مباح|جایز]] است.     
عقیم‌سازی حیوانات را با حقوق حیوانات در [[اسلام]] ناسازگار دانسته‌اند؛ اما عده‌ای معتقدند عقیم‌سازی مادامی که به حیوان آسیب نرساند و به نفع او یا جامعه باشد [[مباح|جایز]] است.     
خط ۹: خط ۷:


== عقیم‌سازی، پیشینه و انگیزه‌ها ==
== عقیم‌سازی، پیشینه و انگیزه‌ها ==
عقیم‌سازی یا تَعْقیم، فرایندی است که طی آن شخص با خوردن دارو، عمل جراحی و... توانایی تولید مثل خود را از دست می‌دهد.<ref>ویلسون، مامایی و بیماریهای زنان، ۱۳۷۴ش، ص۲۳۶.</ref> «عَقَمَ» در لغت به‌معنای قطع و خشکاندن است و عقیم به مرد یا زنی گفته‌ می‌شود که توانایی فرزندآوری نداشته باشند.<ref>گروهی از نویسندگان، معجم الوسیط، ذیل واژه عقم.</ref> در علم پزشکی به بستن لوله‌های انتقال دهنده اسپرم در مردان و بستن لوله‌های انتقال دهنده تخمک در رحم زنان که منجر به عقیم‌ شدن آن‌ها می‌شود به ترتیب «واکتزومی» و «توبکتومی» گویند.<ref>ویلسون، مامایی و بیماریهای زنان، ۱۳۷۴ش، ص۲۳۶.</ref> پزشکان بر بازگشت‌ناپذیری این عمل اتفاق دارند<ref>ویلسون، مامایی و بیماریهای زنان، ۱۳۷۴ش، ص۲۳۶.</ref> و بیشتر [[مجتهد|فقیهان شیعه]] به [[حرام|حرمت]] این عمل [[فتوا]] داده‌اند.<ref>«فتوای مراجع تقلید در مورد «عقیم‌سازی»/ «وازکتومی و توبکتومی» از نظر اکثر مراجع حرام است»، خبرگزاری دانشجو.</ref> [[سید علی حسینی سیستانی|سید علی سیستانی]] و [[سید علی حسینی خامنه‌ای|سید علی خامنه‌ای]] با شروطی آن‌را [[مباح|جایز]] شمرده‌اند.<ref>«فتوای مراجع تقلید در مورد «عقیم‌سازی»/ «وازکتومی و توبکتومی» از نظر اکثر مراجع حرام است»، خبرگزاری دانشجو.</ref>
عقیم‌سازی یا تَعْقیم، فرایندی است که طی آن شخص با خوردن دارو، عمل جراحی و... توانایی تولید مثل خود را از دست می‌دهد.<ref>ویلسون، مامایی و بیماریهای زنان، ۱۳۷۴ش، ص۲۳۶.</ref> «عَقَمَ» در لغت به‌معنای قطع و خشکاندن است و عقیم به مرد یا زنی گفته‌ می‌شود که توانایی فرزندآوری نداشته باشند.<ref>گروهی از نویسندگان، معجم الوسیط، ذیل واژه عقم.</ref> در علم پزشکی به بستن لوله‌های انتقال‌دهنده اسپرم در مردان و بستن لوله‌های انتقال دهنده تخمک در رحم زنان که منجر به عقیم‌ شدن آن‌ها می‌شود به ترتیب «واکتزومی» و «توبکتومی» گویند.<ref>ویلسون، مامایی و بیماریهای زنان، ۱۳۷۴ش، ص۲۳۶.</ref> پزشکان بر بازگشت‌ناپذیری این عمل اتفاق دارند<ref>ویلسون، مامایی و بیماریهای زنان، ۱۳۷۴ش، ص۲۳۶.</ref> و بیشتر [[مجتهد|فقیهان شیعه]] به [[حرام|حرمت]] این عمل [[فتوا]] داده‌اند.<ref>«فتوای مراجع تقلید در مورد «عقیم‌سازی»/ «وازکتومی و توبکتومی» از نظر اکثر مراجع حرام است»، خبرگزاری دانشجو.</ref> [[سید علی حسینی سیستانی|سید علی سیستانی]] و [[سید علی حسینی خامنه‌ای|سید علی خامنه‌ای]] با شروطی آن‌را [[مباح|جایز]] شمرده‌اند.<ref>«فتوای مراجع تقلید در مورد «عقیم‌سازی»/ «وازکتومی و توبکتومی» از نظر اکثر مراجع حرام است»، خبرگزاری دانشجو.</ref>


روش‌های جرّاحی برای عقیم‌سازی دائمی زنان و مردان از رویدادهای ده‌های اخیر گزارش شده است. اما مطابق برخی شواهد تاریخی روش‌های غیردائمی برای پیشگری از حامگلی و به ۱۵۵۰ سال پیش از میلاد مسیح باز می‌گردد.<ref>علیشاهی،‌ [http://www.bbc.com/persian/science-38484607 «عقیم‌سازی اجباری؛ آزموده را آزمودن خطاست»]، خبرگزاری بی‌بی‌سی فارسی.</ref> [[تنظیم خانواده]] و [[کنترل جمعیت]]، وضعیت اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی و تربیتی، از عوامل روی‌آوری به عقیم‌سازی بوده است.<ref>علیشاهی،‌ [http://www.bbc.com/persian/science-38484607 «عقیم‌سازی اجباری؛ آزموده را آزمودن خطاست»]، خبرگزاری بی‌بی‌سی فارسی.</ref>     
روش‌های جرّاحی برای عقیم‌سازی دائمی زنان و مردان از رویدادهای ده‌های اخیر گزارش شده است. اما مطابق برخی شواهد تاریخی روش‌های غیردائمی برای پیشگری از حامگلی و به ۱۵۵۰ سال پیش از میلاد مسیح باز می‌گردد.<ref>علیشاهی،‌ [http://www.bbc.com/persian/science-38484607 «عقیم‌سازی اجباری؛ آزموده را آزمودن خطاست»]، خبرگزاری بی‌بی‌سی فارسی.</ref> [[تنظیم خانواده]] و [[کنترل جمعیت]]، وضعیت اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی و تربیتی، از عوامل روی‌آوری به عقیم‌سازی بوده است.<ref>علیشاهی،‌ [http://www.bbc.com/persian/science-38484607 «عقیم‌سازی اجباری؛ آزموده را آزمودن خطاست»]، خبرگزاری بی‌بی‌سی فارسی.</ref>