confirmed، movedable، protected، templateeditor
۵٬۶۹۱
ویرایش
خط ۱۲: | خط ۱۲: | ||
== تعریف و دلیل نامگذاری == | == تعریف و دلیل نامگذاری == | ||
در کتابهای با موضوع تاریخ اسلام، جنگهای پیامبر(ص) به دو دسته غَزْوه و سَرِیّه تقسیم میشود.<ref>سبحانی، فرازهایی از تاریخ پیامبر اسلام، ۱۳۸۶ش، ص۲۱۶.</ref> به جنگهایی که پیامبر(ص) در آن شرکت میکرد و فرماندهی آنها را به صورت مستقیم بر عهده داشت، «غَزْوه» و به جنگهایی که پیامبر(ص) در آنها شرکت نداشت، بلکه دستهای را با تعیین فرمانده به منطقهای اعزام میکرد، «سَرِیّه» یا «بَعْث» میگویند.<ref>سبحانی، فرازهایی از تاریخ پیامبر اسلام، ۱۳۸۶ش، ص۲۱۶.</ref> با این حال برخی محققان بر این باورند تعریف ذکر شده برای غزوه و سریّه دقیق نیست؛ بلکه غزوه به جنگهای پیامبر گفته میشود که به صورت آشکار، با جنگجویان زیاد و با سازماندهی انجام شده است، ولی به جنگهای پیامبر که به صورت مخفیانه، با جنگجویان کم و بدون سازماندهی انجام شده باشد، سریّه میگویند.<ref>قائدان، «سازماندهی جنگی در غزوات عصر پیامبر»، ص۷۹-۸۰.</ref> این دو تعریف، در مصداق غزوهها و سریهها اختلاف ندارند، زیرا طبق تعریف اخیر، پیامبر در عملیاتهایی که با تعداد نفرات اندک انجام میشد و هدف از آنها، ایذائی یا شناسایی بود، شرکت نمیکرد.<ref>قائدان، «سازماندهی جنگی در غزوات عصر پیامبر»، ص۸۰.</ref> به گفته ابناثیر، با توجه به اینکه تنها افراد برگزیده به این جنگها میرفتند، به این جنگها را سریه گفته شده است؛ چرا که کلمه «سریّ» به معنای نفیس است.<ref>ابناثیر، النهایه، ۱۳۹۹ق، ج۲، ص۳۶۳.</ref> | در کتابهای با موضوع تاریخ اسلام، جنگهای پیامبر(ص) به دو دسته غَزْوه و سَرِیّه تقسیم میشود.<ref>سبحانی، فرازهایی از تاریخ پیامبر اسلام، ۱۳۸۶ش، ص۲۱۶.</ref> به جنگهایی که پیامبر(ص) در آن شرکت میکرد و فرماندهی آنها را به صورت مستقیم بر عهده داشت، «غَزْوه» و به جنگهایی که پیامبر(ص) در آنها شرکت نداشت، بلکه دستهای را با تعیین فرمانده به منطقهای اعزام میکرد، «سَرِیّه» یا «بَعْث» میگویند.<ref>سبحانی، فرازهایی از تاریخ پیامبر اسلام، ۱۳۸۶ش، ص۲۱۶.</ref> با این حال برخی محققان بر این باورند تعریف ذکر شده برای غزوه و سریّه دقیق نیست؛ بلکه غزوه به جنگهای پیامبر گفته میشود که به صورت آشکار، با جنگجویان زیاد و با سازماندهی انجام شده است، ولی به جنگهای پیامبر که به صورت مخفیانه، با جنگجویان کم و بدون سازماندهی انجام شده باشد، سریّه میگویند.<ref>قائدان، «سازماندهی جنگی در غزوات عصر پیامبر»، ص۷۹-۸۰.</ref> این دو تعریف، در مصداق غزوهها و سریهها اختلاف ندارند، زیرا طبق تعریف اخیر، پیامبر در عملیاتهایی که با تعداد نفرات اندک انجام میشد و هدف از آنها، ایذائی یا شناسایی بود، شرکت نمیکرد.<ref>قائدان، «سازماندهی جنگی در غزوات عصر پیامبر»، ص۸۰.</ref> به گفته ابناثیر، با توجه به اینکه تنها افراد برگزیده به این جنگها میرفتند، به این جنگها را سریه گفته شده است؛ چرا که کلمه «سریّ» به معنای نفیس است.<ref>ابناثیر، النهایه، ۱۳۹۹ق، ج۲، ص۳۶۳.</ref> | ||
== هدف از سریهها == | |||
به طور کلی هدف اصلی پیامبر در سریهها، نشان دادن آمادگی و قدرت مسلمانان بود.<ref>وتر، فن الحرب الاسلامی فی عهد الرسول(ص)، دار الفکر، ص۱۸۷.</ref> به گفته سید جعفر عاملی، سریههای پیامبر تنها به علت انجام میگرفت: ۱. تبلیغ دین اسلام؛ ۲. بر هم زدن تجمع فتنهانگیزانی که در صدد حمله به مسلمانها بودند.<ref>عاملی، الصحیح من سیرة النبی الاعظم(ص) ۱۴۲۶ق،، ج۲۶، ص۱۹۲.</ref> برخی محققان سریههای پیامبر را با توجه به اهداف آن، به چهار دسته تقسیم کردهاند:<ref>رضایی و دیگران، «گونهشناسی سریههای دوره پیامبر(ص) تا سال پنجم هجری»، ص۲۴.</ref> | |||
# سریههای تبلیغی (مانند [[سریه رجیع|سریه رَجیع]]<ref>رضایی و دیگران، «گونهشناسی سریههای دوره پیامبر(ص) تا سال پنجم هجری»، ص۳۴.</ref>) که با توجه به شرایط و محیط به صورت مخفیانه یا آشکار صورت میگرفت؛<ref>رضایی و دیگران، «گونهشناسی سریههای دوره پیامبر(ص) تا سال پنجم هجری»، ص۲۴.</ref> | |||
# سریههای تدافعی، که برای دفاع از منافع مسلمانها و یا برای مقابله با برخی حملات دشمن انجام میشد؛<ref>رضایی و دیگران، «گونهشناسی سریههای دوره پیامبر(ص) تا سال پنجم هجری»، ص۲۴.</ref> | |||
# سریههای تهاجمی (مانند [[سریه حمزة بن عبدالمطلب|سریه حمزة بن عبدالمطّلب]]<ref>رضایی و دیگران، «گونهشناسی سریههای دوره پیامبر(ص) تا سال پنجم هجری»، ص۲۹.</ref>) که به صورت پیشدستانه، قبل از اقدام دشمن و معمولا در سرزمینهای دور دست صورت میپذیرفت؛<ref>رضایی و دیگران، «گونهشناسی سریههای دوره پیامبر(ص) تا سال پنجم هجری»، ص۲۴.</ref> | |||
# سریههای اطلاعاتی (مانند سریه عبدالله بن جَحْش<ref>رضایی و دیگران، «گونهشناسی سریههای دوره پیامبر(ص) تا سال پنجم هجری»، ص۲۵.</ref>) که به صورت مخفیانه و با هدف جمعآوری اطلاعات از اشخاص یا موقعیت دشمن انجام میگرفت.<ref>رضایی و دیگران، «گونهشناسی سریههای دوره پیامبر(ص) تا سال پنجم هجری»، ص۲۴.</ref> | |||
== تعداد و ترتیب تاریخی سریهها == | == تعداد و ترتیب تاریخی سریهها == |