پرش به محتوا

جنگ‌های پیامبر(ص): تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۶۴: خط ۶۴:
== تاکتیک‌ها ==
== تاکتیک‌ها ==
[[پرونده:سازماندهی سپاه در صدر اسلام.jpg|بندانگشتی|تصویری از چگونگی سازماندهی سپاه در صدر اسلام.<ref>ذیلابی، «جنگ، از صدر اسلام تا پایان خلافت عباسی»، ص۶۳.</ref>]]
[[پرونده:سازماندهی سپاه در صدر اسلام.jpg|بندانگشتی|تصویری از چگونگی سازماندهی سپاه در صدر اسلام.<ref>ذیلابی، «جنگ، از صدر اسلام تا پایان خلافت عباسی»، ص۶۳.</ref>]]
پیامبر در برخی از جنگ‌ها (مانند [[غزوه خیبر]]<ref>ابن‌سعد، الطبقات الکبری،‌ ۱۴۱۴ق، ج۲، ص۸۱.</ref>) برای سازماندهی سپاهش، از سازماندهی «خمیس» استفاده می‌کرد.<ref>قائدان، مدیریت و رهبری پیامبر اکرم(ص) در عرصه‌های نظامی»، ص۲۶.</ref> در این سازماندهی، نیروها در پنج بخشِ طلایه، قلب، جناح راست، جناح چپ و پشتیبانی آرایش جنگی می‌گرفتند.<ref>قائدان، مدیریت و رهبری پیامبر اکرم(ص) در عرصه‌های نظامی»، ص۲۶.</ref> یکی از تاکتیک‌های پیامبر در جنگ‌ها، آغاز جنگ در خاک دشمن بود تا تمام خسارت‌های جنگ را متوجه دشمن سازد.<ref>خطاب، الرسول القائد، ۱۴۲۲ق، ص۲۰۸.</ref> در مواردی، سپاه اسلام از بی‌راهه‌ها حرکت داده می‌شد تا نیرو‌های اطلاعاتی دشمن از اهداف آنان آگاه نشوند.<ref>خطاب، الرسول القائد، ۱۴۲۲ق، ص۲۰۳.</ref> در مواردی پیامبر با شنیدن خبر تجمع دشمنان برای حمله به مسلمان‌ها، در حملاتی غافلگیرانه اجتماع آنان را از بین می‌برد و از وقوع جنگی بزرگ‌تر جلوگیری می‌کرد.<ref>تقی‌زاده اکبری، «روش فرماندهی پیامبر اعظم(ص)»، ص۱۷-۱۸.</ref>  
پیامبر در برخی از جنگ‌ها مانند [[غزوه خیبر]]<ref>ابن‌سعد، الطبقات الکبری،‌ ۱۴۱۴ق، ج۲، ص۸۱.</ref> برای سازماندهی سپاهش، از سازماندهی «خمیس» استفاده می‌کرد.<ref>قائدان، مدیریت و رهبری پیامبر اکرم(ص) در عرصه‌های نظامی»، ص۲۶.</ref> در این سازماندهی، نیروها در پنج بخشِ طلایه، قلب، جناح راست، جناح چپ و پشتیبانی آرایش جنگی می‌گرفتند.<ref>قائدان، مدیریت و رهبری پیامبر اکرم(ص) در عرصه‌های نظامی»، ص۲۶.</ref> یکی از تاکتیک‌های پیامبر در جنگ‌ها، آغاز جنگ در خاک دشمن بود تا تمام خسارت‌های جنگ را متوجه دشمن سازد.<ref>خطاب، الرسول القائد، ۱۴۲۲ق، ص۲۰۸.</ref> در مواردی، سپاه اسلام از بی‌راهه‌ها حرکت داده می‌شد تا نیرو‌های اطلاعاتی دشمن از اهداف آنان آگاه نشوند.<ref>خطاب، الرسول القائد، ۱۴۲۲ق، ص۲۰۳.</ref> در مواردی پیامبر با شنیدن خبر تجمع دشمنان برای حمله به مسلمان‌ها، در حملاتی غافلگیرانه اجتماع آنان را از بین می‌برد و از وقوع جنگی بزرگ‌تر جلوگیری می‌کرد.<ref>تقی‌زاده اکبری، «روش فرماندهی پیامبر اعظم(ص)»، ص۱۷-۱۸.</ref>  


به‌کارگیری تاکتیک فریب، از دیگر روش‌های پیامبر در جنگ بود.<ref>تقی‌زاده اکبری، «روش فرماندهی پیامبر اعظم(ص)»، ص۱۸-۱۹.</ref> پیامبر در جنگ خیبر، ابتدا سپاه را به سوی [[غطفان|غَطفان]] حرکت داد، سپس گروه کوچکی را به سوی آنان روانه کرد و خود با نیروهای اصلی سپاه، به سمت [[خیبر]] تغییر مسیر داد. با این کار، اهل غطفان و خیبر هر دو غافل‌گیر شدند و از یاری یکدیگر بازماندند.<ref>خطاب، الرسول القائد، ۱۴۲۲ق، ص۴۵۲-۴۵۳.</ref> در برخی جنگ‌ها برای ناکام گذاشتن دشمن، از جنگ روانی استفاده می‌شد؛<ref>تقی‌زاده اکبری، «روش فرماندهی پیامبر اعظم(ص)»، ص۱۹.</ref> مثلاً در [[غزوه حمراء‌الاسد|جنگ حَمراءالاَسَد]] شب‌ها در ۵۰۰ نقطه آتش روشن می‌شد تا دشمنان با دیدن آتش‌ها بترسند؛<ref>ابن‌سید الناس، عیون الاثر، ۱۴۱۴ق، ج۲، ص۵۴.</ref> چنان‌که در [[فتح مکه]]، [[عباس بن عبدالمطلب|عباس بن عبدالمطّلب]] به دستور پیامبر، [[ابوسفیان]] را به ابتدای یک وادی برد تا از آنجا خیل عظیم مسلمان‌ها را ببیند<ref>ابن‌هشام، السیرة النبویه، دار المعرفه، ج۲، ص۴۰۳-۴۰۴.</ref> و فکر هرگونه مقاومتی را از سر بیرون کرده، فتح مکه بدون جنگ به انجام رسد.<ref>خطاب، الرسول القائد، ۱۴۲۲ق، ص۳۳۷.</ref> پیامبر در جنگ‌های مختلفی، از اصل غافلگیری استفاده می‌کرد؛ مثلاً [[بنی‌قریظه]] را در زمان درگیری، اهل خیبر را در محل درگیری، و احزاب مشرکان را در تکنیک درگیری، غافلگیر کرد.<ref>فیروزی، و حسینی، «بررسی اهمیت اصل غافلگیری در جنگ‌های پیامبر اکرم(ص) و کاربرد آن در عصر حاضر»، ص۱۹۶-۲۰۰.</ref>
به‌کارگیری تاکتیک فریب، از دیگر روش‌های پیامبر در جنگ بود.<ref>تقی‌زاده اکبری، «روش فرماندهی پیامبر اعظم(ص)»، ص۱۸-۱۹.</ref> پیامبر در جنگ خیبر، ابتدا سپاه را به سوی [[غطفان|غَطفان]] حرکت داد، سپس گروه کوچکی را به سوی آنان روانه کرد و خود با نیروهای اصلی سپاه، به سمت [[خیبر]] تغییر مسیر داد. با این کار، اهل غطفان و خیبر هر دو غافل‌گیر شدند و از یاری یکدیگر بازماندند.<ref>خطاب، الرسول القائد، ۱۴۲۲ق، ص۴۵۲-۴۵۳.</ref> در برخی جنگ‌ها برای ناکام گذاشتن دشمن، از جنگ روانی استفاده می‌شد؛<ref>تقی‌زاده اکبری، «روش فرماندهی پیامبر اعظم(ص)»، ص۱۹.</ref> مثلاً در [[غزوه حمراء‌الاسد|جنگ حَمراءالاَسَد]] شب‌ها در ۵۰۰ نقطه آتش روشن می‌شد تا دشمنان با دیدن آتش‌ها بترسند؛<ref>ابن‌سید الناس، عیون الاثر، ۱۴۱۴ق، ج۲، ص۵۴.</ref> چنان‌که در [[فتح مکه]]، [[عباس بن عبدالمطلب|عباس بن عبدالمطّلب]] به دستور پیامبر، [[ابوسفیان]] را به ابتدای یک وادی برد تا از آنجا خیل عظیم مسلمان‌ها را ببیند<ref>ابن‌هشام، السیرة النبویه، دار المعرفه، ج۲، ص۴۰۳-۴۰۴.</ref> و فکر هرگونه مقاومتی را از سر بیرون کرده، فتح مکه بدون جنگ به انجام رسد.<ref>خطاب، الرسول القائد، ۱۴۲۲ق، ص۳۳۷.</ref> پیامبر در جنگ‌های مختلفی، از اصل غافلگیری استفاده می‌کرد؛ مثلاً [[بنی‌قریظه]] را در زمان درگیری، اهل خیبر را در محل درگیری، و احزاب مشرکان را در تکنیک درگیری، غافلگیر کرد.<ref>فیروزی، و حسینی، «بررسی اهمیت اصل غافلگیری در جنگ‌های پیامبر اکرم(ص) و کاربرد آن در عصر حاضر»، ص۱۹۶-۲۰۰.</ref>