Automoderated users، confirmed، protected، templateeditor
۳٬۳۵۲
ویرایش
تقوا: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
P.motahari (بحث | مشارکتها) (خنثی‌سازی نسخهٔ 1186631 از P.motahari (بحث)) برچسب: خنثی‌سازی |
P.motahari (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۸۳: | خط ۸۳: | ||
==مراتب تقوا== | ==مراتب تقوا== | ||
{{جعبه نقل قول | {{جعبه نقل قول | ||
|عنوان= | |عنوان= | ||
|نقل‌قول= '''به خدا قسم شیعه ما نیست، مگر کسی که تقوای الهی پیشه کند و فرمانبردار او باشد...تقوای الهی داشته باشید و برای خدا کار کنید. بین خدا و هیچ بنده‌ای خویشاوندی | |نقل‌قول= '''به خدا قسم شیعه ما نیست، مگر کسی که تقوای الهی پیشه کند و فرمانبردار او باشد... تقوای الهی داشته باشید و برای خدا کار کنید. بین خدا و هیچ بنده‌ای خویشاوندی نیست. بلکه محبوب‌ترین و ارجمندترین بندگان نزد خداوند باتقواترین آنان و عمل‌کننده‌ترین آن‌ها به طاعت اوست. | ||
|منبع= <small>کلینی، [[الکافی]]، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۷۴.</small> | |منبع= <small>کلینی، [[الکافی]]، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۷۴.</small> | ||
|تراز= چپ | |تراز= چپ | ||
| خط ۱۱۷: | خط ۱۰۲: | ||
|شکل‌بندی منبع = | |شکل‌بندی منبع = | ||
|title=امام باقر(ع):}} | |title=امام باقر(ع):}} | ||
برخی [[تفسیر قرآن|مفسران]]، با توجه به آیاتی مانند آیه «[[آیه ۱۳ سوره حجرات|اِنَّ اَکرَمَکُم عِندَ اللّهِ اَتقـکُم]]؛ گرامی‌ترین شما نزد خداوند، باتقواترین شما است»،<ref>سوره حجرات، آیه ۱۳.</ref> گفته‌اند تقوا مراتب مختلفی دارد.<ref>فخر رازی، التفسیر الکبیر، ۱۴۲۰ق، ج۲۸، ص۱۱۵.</ref> در روایتی به نقل از [[امام صادق علیه‌السلام|امام صادق(ع)]] سه مرتبه برای تقوا ذکر شده که عبارت‌اند از: | |||
#تقوای عام که ترک محرمات به سبب ترس از عذاب [[جهنم]] است؛ | |||
#تقوای خاص که عبارت است از این که شخص، نه‌تنها مُحَرَّمات، بلکه شُبَهات (کاری که احتمال حرام بودن دارد) را نیز ترک کند؛ | |||
#تقوای خاص الخاص که در آن، شخص علاوه بر شبهات، (بعضی از) امور [[حلال]] را نیز ترک می‌کند.<ref>علامه مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۷۰، ص۲۹۶.</ref> | |||
بیضاوی، مفسر قرآن و فقیه [[شافعی]] قرن هفتم و هشتم هجری، سه رتبه برای تقوا ذکر کرده که پایین‌ترین آن، اجتناب از [[شرک]]، رتبه بعد اجتناب از [[گناه]] و بالاترین رتبه آن سرسپردگی در مقابل خداوند و دوری از هر چیزی است که انسان را از حق باز می‌دارد.<ref>بیضاوی، انوار التنزیل واسرار التاویل، ۱۴۱۸ق، ج۱، ص۱۰۰.</ref> [[محمدباقر مجلسی|علامه مجلسی]] نیز در کتاب [[بحار الانوار (کتاب)|بحار الانوار]] سه مرتبه برای تقوا بیان کرده است که مرتبه اول آن، نگهداری نفس از عذاب ابدی از راه تحصیل اعتقادات صحیح، مرتبه میانه، اجتناب از هرگونه گناه، اعم از ترک واجب و انجام گناه و بالاترین مرتبه آن، خویشتن‌داری در برابر هرچیزی است که قلب آدمی را به خود مشغول می‌دارد و از حق تعالی منصرف می‌کند.<ref>علامه مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۷۰، ص۱۳۶.</ref> | |||
امام خمینی در کتاب [[آداب الصلاة]] چهار رتبه برای تقوا ذکر کرده که عبارت‌اند از: | |||
# تقوای ظاهر که نگهداری نفس از گناهان ظاهر است. این تقوای عامه است؛ | |||
# تقوای باطن که پرهیز از افراط و تفریط و تجاوز از حد اعتدال در اخلاق و غرایز روحی است. این تقوای افراد خاص است؛ | |||
# تقوای عقل که نگهداری و تطهیر عقل از مشغول شدن به علوم غیرالهی است. این تقوای اخص خواص است؛ | |||
# تقوای قلب که نگهداری قلب از مشاهده غیر حق و مذاکره با غیر حق است. این تقوای اولیاست.<ref>امام خمینی، آداب الصلاة، ۱۳۷۸ش، ص۳۶۹.</ref> | |||
==تقوای بدن و قلب== | |||
عالمان اخلاق، با توجه به روایاتی که درباره اخلاق وارد شده، برای هر عضوی از بدن که در معرض گناه است به تناسب آن عضو، تقوایی بیان کرده‌اند که برخی از آن‌ها به شرح زیر است: | عالمان اخلاق، با توجه به روایاتی که درباره اخلاق وارد شده، برای هر عضوی از بدن که در معرض گناه است به تناسب آن عضو، تقوایی بیان کرده‌اند که برخی از آن‌ها به شرح زیر است: | ||
*'''تقوای زبان:''' مواردی همچون صدق گفتار،<ref>نهج البلاغه، تصحیح صبحی صالح، خطبه ۱۹۳، ص۳۰۳.</ref> جاری ساختن ذکر خداوند بر زبان،<ref>نهج البلاغه، تصحیح صبحی صالح، خطبه ۸۳، ص۱۱۱؛ منتظری، درس‌هایی از نهج البلاغه، ج۳، ص۳۱۵.</ref> سخن گفتن با نرمی و ملایمت،<ref>نهج البلاغه، تصحیح صبحی صالح، خطبه ۱۹۳، ص۳۰۵؛ مکارم شیرازی، اخلاق اسلامی در نهج البلاغه، ج۲، ص۴۷۳.</ref> گفتار نیکو، کنترل زبان از دشنام‌گویی و ترک حرف‌های بیهوده‌ای که خیری در آن نیست.<ref>رساله حقوق امام سجاد(ع)، ترجمه محمدحسین افشاری، ۱۳۹۴ش، ص۳۸.</ref> | *'''تقوای زبان:''' مواردی همچون صدق گفتار،<ref>نهج البلاغه، تصحیح صبحی صالح، خطبه ۱۹۳، ص۳۰۳.</ref> جاری ساختن ذکر خداوند بر زبان،<ref>نهج البلاغه، تصحیح صبحی صالح، خطبه ۸۳، ص۱۱۱؛ منتظری، درس‌هایی از نهج البلاغه، ج۳، ص۳۱۵.</ref> سخن گفتن با نرمی و ملایمت،<ref>نهج البلاغه، تصحیح صبحی صالح، خطبه ۱۹۳، ص۳۰۵؛ مکارم شیرازی، اخلاق اسلامی در نهج البلاغه، ج۲، ص۴۷۳.</ref> گفتار نیکو، کنترل زبان از دشنام‌گویی و ترک حرف‌های بیهوده‌ای که خیری در آن نیست.<ref>رساله حقوق امام سجاد(ع)، ترجمه محمدحسین افشاری، ۱۳۹۴ش، ص۳۸.</ref> | ||
| خط ۱۲۴: | خط ۱۲۴: | ||
==آثار تقوا== | ==آثار تقوا== | ||
{{جعبه نقل قول| عنوان =| بخشی از برنامه اهل تقوا در شب{{سخ}} | |||
به هنگام شب، براى عبادت برپايند، در حالى كه اجزاى [[قرآن]] را شمرده و سنجيده [[تلاوت قرآن|تلاوت]] كنند، خود را به آيات قرآن اندوهگين ساخته، و داروى دردشان را از آن برگيرند. و چون به آيه اى بشارت دهنده بگذرند به مورد بشارت طمع كنند، و روحشان از روى شوق به آن خيره گردد، و گمان برند كه مورد بشارت در برابر آنهاست. و چون به آيه‌اى بگذرند كه در آن بيم داده شده گوش دل به آن دهند، و گمان برند شيون و فرياد عذاب بيخ گوش آنان است. قامت به ركوع خم كرده‌اند. به وقت سجده، پيشانى و دست و زانو و انگشتان پا بر زمين مى‌گذارند، و از خداوند آزادى خود را از عذاب مى‌طلبند. | منبع = *منبع: نهج البلاغه، خطبه همام، ترجمه انصاریان| | |||
| *منبع = نهج البلاغه، [[خطبه متقین|خطبه همام]] ترجمه [[حسین انصاریان|انصاریان]]| تراز = چپ| عرض = ۲۵۰px|رنگ حاشیه= #۶۶۷۷۸۸|حاشیه= ۵px|اندازه خط = ۱۵px|رنگ پس‌زمینه =#F4FFF4| گیومه نقل‌قول =| تراز منبع = چپ}} | |||
عالمان مسلمان، با توجه به آیات قرآن و روایات امامان معصوم، آثاری برای تقوا ذکر کرده‌اند. برخی از این آثار عبارت‌اند از: | عالمان مسلمان، با توجه به آیات قرآن و روایات امامان معصوم، آثاری برای تقوا ذکر کرده‌اند. برخی از این آثار عبارت‌اند از: | ||
{{ستون|۳}} | {{ستون|۳}} | ||
| خط ۱۴۳: | خط ۱۴۷: | ||
{{اصلی|خطبه متقین}} | {{اصلی|خطبه متقین}} | ||
خطبه متقین از خطبه‌های مشهور [[نهج البلاغه]] درباره صفات پرهیزکاران است.<ref>نهج البلاغه، تصحیح صبحی صالح، خطبه ۱۹۳، ص۳۰۳؛ مطهری، ده گفتار، ۱۳۹۷ش، ص۱۶.</ref> امام علی(ع) به درخواست یکی از شیعیان به نام هَمّام این خطبه را ایراد کرد و در آن بیش از صد ویژگی معنوی، فکری، اخلاقی و عملی برای افراد باتقوا برشمرد.<ref>مطهری، ده گفتار، ۱۳۹۷ش، ص۱۶.</ref> اوصافی همچون نیک‌گفتاری، میانه‌روی، گوش سپردن به علوم نافع، شکیبایی در برابر سختی‌ها، کنترل زبان، ذکر خدا در همه حال، و [[تهجد|تهجُّد]] و شب‌زنده‌داری از جمله اوصافی‌اند که در این خطبه به افراد باتقوا نسبت داده شده است.<ref>برای نمونه نگاه کنید به نهج البلاغه، تصحیح صبحی صالح، خطبه ۱۹۳، ص۳۰۳-۳۰۷.</ref> | خطبه متقین از خطبه‌های مشهور [[نهج البلاغه]] درباره صفات پرهیزکاران است.<ref>نهج البلاغه، تصحیح صبحی صالح، خطبه ۱۹۳، ص۳۰۳؛ مطهری، ده گفتار، ۱۳۹۷ش، ص۱۶.</ref> امام علی(ع) به درخواست یکی از شیعیان به نام هَمّام این خطبه را ایراد کرد و در آن بیش از صد ویژگی معنوی، فکری، اخلاقی و عملی برای افراد باتقوا برشمرد.<ref>مطهری، ده گفتار، ۱۳۹۷ش، ص۱۶.</ref> اوصافی همچون نیک‌گفتاری، میانه‌روی، گوش سپردن به علوم نافع، شکیبایی در برابر سختی‌ها، کنترل زبان، ذکر خدا در همه حال، و [[تهجد|تهجُّد]] و شب‌زنده‌داری از جمله اوصافی‌اند که در این خطبه به افراد باتقوا نسبت داده شده است.<ref>برای نمونه نگاه کنید به نهج البلاغه، تصحیح صبحی صالح، خطبه ۱۹۳، ص۳۰۳-۳۰۷.</ref> | ||
==کتاب‌شناسی== | ==کتاب‌شناسی== | ||