عبادت: تفاوت میان نسخه‌ها

* '''اعتدال:''' از جمله آداب مورد تأکید در انجام اعمال عبادی، رعایت اعتدال و میانه‌روی است. مفسران با استناد به این فراز آیه ۱۱۰ [[سوره اسراء]] «وَابْتَغِ بَینَ ذَٰلِک سَبِیلًا» که تأکید بر خواندن [[نماز]] در میان دو حالت [[جهر]] و [[اخفات]] است، آن را الگویی برای همه اعمال و رفتار آدمی به ویژه در عبادات قرار داده‌اند.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۱۳، ص۲۲۵؛ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱۲، ص۳۲۹؛ سیوطی، الدرالمنثور، ۱۴۰۴ق، ج۴، ص۲۰۶-۲۰۸؛ فخر رازی، مفاتیح الغیب، ۱۴۲۰، ج۲۱، ص۴۱۹-۴۲۰.</ref> رعایت اعتدال در عبادت در ضمن داستان‌هایی در [[روایات]] نیز مورد تأکید قرار گرفته است؛<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۴۳.</ref> در این روایات، [[دین اسلام]] دین اعتدال و میانه روی معرفی شده که باید تمام رفتار و کردار یک [[مسلمان]] نیز طبق این روش صورت گیرد. بر طبق روایات یکی ثمرات اعتدال در عبادت، ایجاد شوق و عدم کسالت در عبادت خواهد بود؛<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۶۸، ص۲۱۳.</ref> موضوعی که در آیه ۱۴۲ [[سوره نسا]] به آن اشاره شده است. [[پیامبر اسلام(ص)]] ضمن روایتی از تحمیل عبادت به بندگان خدا در حالی که کراهت دارند نهی می‌کند و آن را مانند سوار درمانده‌ای می‌بیند که نه مسافتی پیموده و نه مرکبی به جا گذاشته است.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۸۶.</ref> [[امام علی(ع)]] نیز در حکمت ۲۸۵ [[نهج‌البلاغه]] بر ترک انجام [[مستحبات]] در صورتی که به [[واجبات]] ضرر می‌زند، تأکید می‌کند.  

* '''عالمانه‌بودن عبادت:''' انجام اعمال عبادی از روی علم و آگاهی همراه با تفکر یکی از شرایط کمال عبادت و قبولی آن قرار داده شده است.<ref>فیض کاشانی، محجة البیضاء، ۱۳۸۳ق، ج۱، ص۳۶۶.</ref> در [[قرآن]] از انجام عبادت و [[نماز]] در حالی که هوشیاری و آگاهی وجود ندارد نهی کرده است.<ref>سوره نساء، آیه ۴۳.</ref> در روایات عبادت انسان جاهل را مانند حرکت حیوان آسیاب توصیف کرده و دو رکعت نماز عالم را از هفتاد رکعت نماز جاهل برتر دانسته است؛<ref>مفید، الاختصاص، ۱۴۱۳ق، ۲۴۵.</ref> در این متون نتیجه دادن عبادت را که از جمله آن [[آمرزش گناهان]] است، مشروط به انجام آن از روی علم و تفکر می‌دانند.<ref>کلینی،‌ الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۳، ص۲۶۶.</ref>  

* '''طهارت:''' انجام بسیاری از اعمال عبادی را مستلزم داشتن طهارت کرده‌اند. آیه ۴۳ [[سوره نساء]] خواندن نماز را به شرط داشتن طهارت جایز می‌داند و در دیگر آیات طهارت مکان عبادت و مساجد را از وظایف متولیان امور مذهبی دانسته است.<ref>سوره بقره، آیه ۱۲۵؛ سوره حج، آیه ۲۶.</ref>

== مظاهر و مصادیق عبادت ==

در متون دینی راه‌های عبادت و بندگی را منحصر در انجام برخی مناسک عبادی مانند [[نماز]] و [[روزه]] و [[حج]] و... ندانسته‌اند بلکه مظاهر و مصادیق دیگری نیز برای عبادت در آیات و روایات ذکر شده است. در این متون علاوه بر مناسک عبادی، نسبت به انجام کارهایی مانند [[دعا]]، تفکر، [[انتظار فرج]]<ref>طوسی، الامالی، ۱۴۱۴ق، ص۴۰۵.</ref> و کسب روزی [[حلال]] به عنوان عبادت خداوند تأکید شده است.

* '''مناسک عبادی:''' مناسک عبادی از جمله نماز، روزه، حج و... مظاهر عبادت خداوند نامیده شد‌اند. در متون دینی به صورت ویژه نماز را به عنوان ستون دین،<ref>برقی، المحاسن، ۱۳۷۱ش، ج۱، ص۴۴</ref> از مهم‌ترین مصادیق عبادت معرفی و آثار زیادی بر آن بار شده است.<ref>سوره عنکبوت، آیه ۴۵.</ref>

* '''کسب روزی حلال:''' به دست آوردن روزی حلال و تأمین معیشت خانواده در روایات به عنوان یکی از اجزا برتر عبادت خداوند<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۵، ص۷۸.</ref> معرفی شده است.

* '''تفکر:''' در روایات از تفکر یا لحظه‌ای تفکر و تعقل درباره قدرت و امر خدا به عنوان بالاترین عبادت‌ها نام برده شده است؛ زیرا این نوع تفکر انسان را به خوبی و احسان و عمل به آن راهنمایی می‌کند.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۵۵.</ref>

  أفضلُ عبادةِ المؤمنِ انتظارُ فَرَجِ الله}}

* '''تلاش برای رفع نیاز دیگران:'''

دو خصلت وجود دارد که برتر از آن دو را نمی‌توان یافت: ایمان به خداوند و سود رساندن به بندگان خدا. و دو خصلت هم وجود دارد که بدتر از آن دو را نمی‌توان یافت: شرک به خداوند و زیان رساندن به مردم.» <ref>بروجردی، جامع أحاديث الشيعة، ۱۴۱۵ق، ج۱۶، ص۱۷۸.</ref>{{یاد| شعری که از [[سعدی]] مشهور است که :عبادت به جز خدمت خلق نیست (که در برخی نسخه‌ها به جای عبادت «طریقت» است به معنای نفی ارزشمندی عبادات دیگر نیست بلکه به منظور اهمیت زیاد خدمت به خلق خداست. [[مطهری]] دراین زمینه گفته است:منظور سعدی آن عده از متصوفه‌ است که کارشان فقط تسبیح و سجاده [ پهن کردن ] و دلق درویشی پوشیدن است‌ و اساساً از کارهای خیرخواهانه چیزی سرشان نمی‌شود . سعدی با اینکه خودش‌ یک درویش است ، خطابش به آن درویش‌هایی است که از خدمت به خلق چیزی‌ نمی‌فهمند. مطهری، انسان کامل، ج۱، ص۲۸۹.}}