پرش به محتوا

تلاوت قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

۱٬۰۹۷ بایت اضافه‌شده ،  ‏۱۱ نوامبر ۲۰۲۳
ویرایش حکم تغنی به قرآن
بدون خلاصۀ ویرایش
(ویرایش حکم تغنی به قرآن)
خط ۲۷: خط ۲۷:
در مورد حکم تلاوت قرآن در نماز و غیر آن نظرات مختلفی ارائه شده است:
در مورد حکم تلاوت قرآن در نماز و غیر آن نظرات مختلفی ارائه شده است:
# برخی از عبارت «فأقروا ما تیسّر منه» در [[آیه ۲۰ سوره مزمل]]، وجوب قرائت قرآن را برداشت کرده‌اند.<ref>[[کاربر:Sm.khadem/صفحه تمرین#cite%20ref-1|↑]] قطب الدین راوندی، فقه القرآن فی شرح آیات الاحکام، ۱۴۰۵ق، ج۱، ص۱۰۶و۱۰۷و۱۲۷و۱۳۰؛ فاکر میبدی، فرایند استنباط وجوب قرائت قرآن از آیهٔ فَاقْرَؤُوا مَا تَیَسَّرَ مِنَ الْقُرْآنِ، ص۸۱.</ref> اما در اینکه این وجوب با چه مقدار قرائت روزانه محقق می‌شود نظرات مختلفی وجود دارد.<ref>وحیدیان، تقی‌زاده، رستمی، مراد از قرائت قرآن در آیه آخر سوره مزّمّل و حکم شرعی آن، ص۳۱۴.</ref> برخی تلاوت روزانهٰ ۵۰ آیه (غیر از آنچه در نماز خوانده می‌شود) را واجب می‌دانند.<ref>فاکر میبدی، فرایند استنباط وجوب قرائت قرآن از آیهٔ فَاقْرَؤُوا مَا تَیَسَّرَ مِنَ الْقُرْآنِ، ص۸۱.</ref> البته به گفته [[مقداد بن عبدالله حلی|فاضل مقداد]]، از نظر عده‌ای این وجوب از قبیل [[واجب کفایی|واجبات کفایی]] است.<ref>فاضل مقداد، کنز العرفان فی فقه القرآن، منشورات المکتبة المرتضویّة للإحیاء الآثار الجعفریّه، ج۱، ص۱۱۸.</ref>
# برخی از عبارت «فأقروا ما تیسّر منه» در [[آیه ۲۰ سوره مزمل]]، وجوب قرائت قرآن را برداشت کرده‌اند.<ref>[[کاربر:Sm.khadem/صفحه تمرین#cite%20ref-1|↑]] قطب الدین راوندی، فقه القرآن فی شرح آیات الاحکام، ۱۴۰۵ق، ج۱، ص۱۰۶و۱۰۷و۱۲۷و۱۳۰؛ فاکر میبدی، فرایند استنباط وجوب قرائت قرآن از آیهٔ فَاقْرَؤُوا مَا تَیَسَّرَ مِنَ الْقُرْآنِ، ص۸۱.</ref> اما در اینکه این وجوب با چه مقدار قرائت روزانه محقق می‌شود نظرات مختلفی وجود دارد.<ref>وحیدیان، تقی‌زاده، رستمی، مراد از قرائت قرآن در آیه آخر سوره مزّمّل و حکم شرعی آن، ص۳۱۴.</ref> برخی تلاوت روزانهٰ ۵۰ آیه (غیر از آنچه در نماز خوانده می‌شود) را واجب می‌دانند.<ref>فاکر میبدی، فرایند استنباط وجوب قرائت قرآن از آیهٔ فَاقْرَؤُوا مَا تَیَسَّرَ مِنَ الْقُرْآنِ، ص۸۱.</ref> البته به گفته [[مقداد بن عبدالله حلی|فاضل مقداد]]، از نظر عده‌ای این وجوب از قبیل [[واجب کفایی|واجبات کفایی]] است.<ref>فاضل مقداد، کنز العرفان فی فقه القرآن، منشورات المکتبة المرتضویّة للإحیاء الآثار الجعفریّه، ج۱، ص۱۱۸.</ref>
# عده‌ای قرائت قرآن را تنها در نمازها واجب می‌دانند. آنها در جواب به این اشکال که چه طور ممکن است نماز مستحبی شامل جزئی واجب (قرائت قرآن) باشد؛ گفته‌اند این بیان از قبیل معامله‌ای است که شخص در انجام آن مخیر است اما به محض انعقاد آن، پیروی از مفاد معامله برای او واجب می‌شود.<ref>وحیدیان، تقی‌زاده، رستمی، مراد از قرائت قرآن در آیه آخر سوره مزّمّل و حکم شرعی آن، ص۳۱۶.</ref> فقهایی همچون [[سید ابوالقاسم خویی|خویی]]، [[مقداد بن عبدالله حلی|فاضل مقداد]] و [[علامه حلی|حلّی]] بر این باورند بر اساس آیات و روایات تنها قرائت قرآن در [[نمازهای یومیه]] واجب است.<ref>علامه حلی، تذکرة الفقهاء، ۱۴۱۴ق، ج۳، ص۱۲۸؛ خویی، موسوعة الامام الخوئی، ۱۴۱۸ق، ج۴، ص۲۶۲؛ فاضل مقداد، کنز العرفان، ۱۳۷۳ش، ج۱، ص۱۱۸.</ref> اما [[محمدحسن نجفی]] نویسنده [[جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام (کتاب)|کتاب جواهر الکلام]] معتقد است، وجوب قرائت قرآن در نماز از [[سنت]] و روایات استنباط می‌شود نه این آیه.<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۹، ص۲۸۴و۲۸۵.</ref> احادیث مربوط به مقدار تلاوت قرآن را در بابی با عنوان «بَابٌ فِی کَمْ یُقْرَأُ الْقُرْآنُ وَ یُخْتَمُ» [[الکافی (کتاب)|الکافی]] گردآوری شده است.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۶۱۷.</ref>
# عده‌ای قرائت قرآن را تنها در نمازها واجب می‌دانند. آنها در جواب به این اشکال که چه طور ممکن است نماز مستحبی شامل جزئی واجب (قرائت قرآن) باشد؛ گفته‌اند این بیان از قبیل معامله‌ای است که شخص در انجام آن مخیر است اما به محض انعقاد آن، پیروی از مفاد معامله برای او واجب می‌شود.<ref>وحیدیان، تقی‌زاده، رستمی، مراد از قرائت قرآن در آیه آخر سوره مزّمّل و حکم شرعی آن، ص۳۱۶.</ref> فقهایی همچون [[سید ابوالقاسم خویی|خویی]]، [[مقداد بن عبدالله حلی|فاضل مقداد]] و [[علامه حلی|حلّی]] بر این باورند بر اساس آیات و روایات تنها قرائت قرآن در [[نمازهای یومیه]] واجب است.<ref>علامه حلی، تذکرة الفقهاء، ۱۴۱۴ق، ج۳، ص۱۲۸؛ خویی، موسوعة الامام الخوئی، ۱۴۱۸ق، ج۴، ص۲۶۲؛ فاضل مقداد، کنز العرفان، ۱۳۷۳ش، ج۱، ص۱۱۸.</ref> اما [[محمدحسن نجفی]] نویسنده [[جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام (کتاب)|کتاب جواهر الکلام]] معتقد است، وجوب قرائت قرآن در نماز از [[سنت]] و روایات استنباط می‌شود نه این آیه.<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۹، ص۲۸۴و۲۸۵.</ref> احادیث مربوط به مقدار تلاوت قرآن را در بابی با عنوان «بَابٌ فِی کَمْ یُقْرَأُ الْقُرْآنُ وَ یُخْتَمُ» [[الکافی (کتاب)|الکافی]] گردآوری شده است.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۶۱۷.</ref>  


===واجب بودن سجده تلاوت===
===واجب بودن سجده تلاوت===
خط ۴۰: خط ۴۰:


=== حکم تَغَنّی در تلاوت ===
=== حکم تَغَنّی در تلاوت ===
در برخی روایات نبوی به خواندن قرآن با [[غناء|غنا]] سفارش شده است.{{مدرک}} فقیهان به‌واسطه اختلاف در فهم معنای «غنا» و گوناگونی روایات مربوطه، نظرات مختلفی دارند.<ref>صادقی مزیدی و فرحناک بوشهری، نگرشی بر ماهیّت تغنّی در تلاوت قرآن، ص۱۹۵.</ref> برخی به‌واسطه روایاتی که سفارش به خواندن قرآن با غنا و صوت زیبا با استفاده از الحان عرب و.. کرده‌اند، خواندن قرآن در غالب الحان را جایز می‌دانند.<ref>اسماعیلی، بررسی دیدگاه اندیشمندان اسلامی دربارهٔ تغنی در قرائت قرآن، ص۱–۳.</ref> در مقابل عده‌ای به عمومات حرمت غنا تمسک جسته و روایاتی نظیر «مَن لَم یَتَغَنَّ بالقُرآن فلیسَ مِنّا؛ هر کس قرآن را با غنا نخواند از ما نیست» را به «من لم یستغن بالقرآن فلیس منا؛ هر کس خود را از قرآن بی‌نیاز بداند پس از ما نیست» معنا کرده و قائل به حرمت این‌گونه تلاوت قرآن شده‌اند.<ref>اسماعیلی، بررسی دیدگاه اندیشمندان اسلامی دربارهٔ تغنی در قرائت قرآن، ص۱–۳.</ref> تلاوت تَنْغیمی (که در بین مردم به تلاوت تحقیق شناخته می‌شود) تلاوتی پذیرفته شده در بین قاریان و [[مسلمان|مسلمانان]] است؛ در این نوع تلاوت علاوه بر رعایت قواعد [[تجوید|تجویدی]]، وقف و ابتدا و دیگر ملزومات تلاوت، از نغمات و الحان موسیقی به‌جهت القای مفاهیم آیات و تأثیر بیشر آن بر مخاطب استفاده می‌شود.<ref>صادقی مزیدی و فرحناک بوشهری، نگرشی بر ماهیّت تغنّی در تلاوت قرآن، ص۱۹۷.</ref>
فقیهان شیعه درباره حکم خواندن قرآن با غنا اختلاف‌نظر دارند.<ref>اسماعیلی، بررسی دیدگاه اندیشمندان اسلامی دربارهٔ تغنی در قرائت قرآن، ص۱.</ref> گفته شده بیشتر آنان، غنا را صوت لهوی و به طور کلی حرام می‌دانند و تلاوت قرآن را هم از این حکم استثنا نمی‌کنند. این نظر را به فقیهانی همچون [[ابن‌ادریس حلی|ابن‌ادریس]]، [[محمد بن حسن حلی|فخرالمحققین]]، [[مقدس اردبیلی|احمد بن محمد اردبیلی]]، [[سید محمدجواد عاملی|سید جواد عاملی]]، [[ملا احمد نراقی]] و [[شیخ مرتضی انصاری|شیخ انصاری]] نسبت می‌دهند.<ref>اسماعیلی، بررسی دیدگاه اندیشمندان اسلامی دربارهٔ تغنی در قرائت قرآن، ص۱.</ref> همچنین جواز تلاوت قرآن با غنا را به فقهایی همچون [[محمد بن یعقوب کلینی|کلینی]]، [[شیخ طوسی]]، [[سید عبدالاعلی سبزواری]]، ملا احمد نراقی در مستند الشیعه و [[محمدهادی تهرانی]] نسبت داده‌اند که غنا را به صورت کلی حرام نمی‌دانند و آن را در صورتی حرام می‌دانند که ملازم با حرامی باشد.<ref>اسماعیلی، بررسی دیدگاه اندیشمندان اسلامی دربارهٔ تغنی در قرائت قرآن، ص۱۶-۱۷</ref>  
 
یکی از مستندات کسانی که تغنی در تلاوت را جایز می‌دانند روایت «مَن لَم یَتَغَنَّ بالقُرآن فلیسَ مِنّا؛ هر کس قرآن را با غنا نخواند از ما نیست» است<ref>ابن‌اثیر، النهایه فی غریب الحدیث و الاثر، ۱۳۹۹ق، ج۳، ۳۹۱.</ref> که مخالفان جواز تغنی آن را به صورت «من لم یستغن بالقرآن فلیس منا؛ هر کس خود را از قرآن بی‌نیاز بداند پس از ما نیست» معنا کرده‌اند.<ref>اسماعیلی، بررسی دیدگاه اندیشمندان اسلامی دربارهٔ تغنی در قرائت قرآن، ص۱–۳.</ref>  
 
تلاوت تَنْغیمی (که در بین مردم به تلاوت تحقیق شناخته می‌شود) تلاوتی پذیرفته شده در بین قاریان و [[مسلمان|مسلمانان]] است؛ در این نوع تلاوت علاوه بر رعایت قواعد [[تجوید|تجویدی]]، وقف و ابتدا و دیگر ملزومات تلاوت، از نغمات و الحان موسیقی به‌جهت القای مفاهیم آیات و تأثیر بیشر آن بر مخاطب استفاده می‌شود.<ref>صادقی مزیدی و فرحناک بوشهری، نگرشی بر ماهیّت تغنّی در تلاوت قرآن، ص۱۹۷.</ref>


== آداب تلاوت قرآن ==
== آداب تلاوت قرآن ==
خط ۶۹: خط ۷۳:
* [https://fa.shafaqna.com/news/1154960  «مهندسی تلاوت قرآن کریم / آهنگ قرائت قرآن و ترجیع در قرائت»]، پایگاه بین‌المللی همکاری‌های شیعه (شفقنا)، تاریخ درج مطلب: ۴خرداد۱۴۰۰ش، تاریخ بازدید: ۱۸مهر۱۴۰۲ش.
* [https://fa.shafaqna.com/news/1154960  «مهندسی تلاوت قرآن کریم / آهنگ قرائت قرآن و ترجیع در قرائت»]، پایگاه بین‌المللی همکاری‌های شیعه (شفقنا)، تاریخ درج مطلب: ۴خرداد۱۴۰۰ش، تاریخ بازدید: ۱۸مهر۱۴۰۲ش.
* [https://mqmeshkat.com/fa/view_post/91 «ویژگی‌های قرائت پیامبر چیست؟ پیامبر و مسلمانان صدر اسلام چگونه قرآن را تلاوت می‌کردند؟»]، وبگاه مؤسسه قرآنی مشکات، تاریخ درج مطلب: ۱۶آبان۱۴۰۱ش، تاریخ بازدید: ۱۸مهر۱۴۰۲ش.
* [https://mqmeshkat.com/fa/view_post/91 «ویژگی‌های قرائت پیامبر چیست؟ پیامبر و مسلمانان صدر اسلام چگونه قرآن را تلاوت می‌کردند؟»]، وبگاه مؤسسه قرآنی مشکات، تاریخ درج مطلب: ۱۶آبان۱۴۰۱ش، تاریخ بازدید: ۱۸مهر۱۴۰۲ش.
* ابن‌اثیر، مبارک بن محمد، النهاية في غريب الحديث والأثر، بیروت، المكتبة العلمية، ۱۳۹۹ق/۱۹۷۹م.
* ابن‌منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، بیروت، دارالفکر للطباعة و النشر و التوزیع، بی‌تا.
* ابن‌منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، بیروت، دارالفکر للطباعة و النشر و التوزیع، بی‌تا.
* اسماعیلی، سید محمد، بررسی دیدگاه اندیشمندان اسلامی دربارهٔ تغنی در قرائت قرآن، در دوفصلنامه مطالعات قرآن و حدیث، شماره۱، ۱۳۹۷ش.
* اسماعیلی، سید محمد، بررسی دیدگاه اندیشمندان اسلامی دربارهٔ تغنی در قرائت قرآن، در دوفصلنامه مطالعات قرآن و حدیث، شماره۱، ۱۳۹۷ش.