آستان قدس رضوی: تفاوت میان نسخه‌ها

در دوران [[فتحعلی‌شاه قاجار]] (حک: 1212-1250ق/1797-1834م) ساختمان «صحن جدید» آغاز شد و در روزگار [[محمدشاه]] (حک: 1250-1264ق/1834-1848م) ادامه یافت و در زمان [[ناصرالدین‌شاه]] (حک: 1264-1313ق/1848-1895م) به پایان رسید و ایوان آن طلاکاری شد. ایوان و سردر شمالی صحن عتیق معروف به «ایوان شاه‌عباسی» هم به تصریح کتیبه‌ای که بر آن قرار دارد، در ایام محمدشاه مرمت شده است. «توحید خانه مبارکه» نیز در زمان نیابت تولیت عضدالملک در 1276ق/1859م مرمت گشته است. وی در 1275ق/1858م دستور داد روی نقاشیها و کاشیهای نفیس حرم را ایینه‌کاری کنند. ناصرالدین‌شاه نیز دستور داد ازاره دیوار تا بالای ایوان ناصری و سقف مقرنس آن را با خشت‌های طلا بپوشانند. از همین‌رو، این ایوان معروف به «ایوان ناصری» گردید. در ایام [[مظفرالدین‌شاه]] (حک: 1313-1324ق/1848-1906م) نیز هر 2 صحن جدید و عتیق تعمیر شدند. کتیبه‌ای که در سمت راست دیوار داخلی ایوان و سردرِ غربیِ صحنِ عتیق به خط نستعلیق نوشته شده، بر این معنی تصریح دارد. در 1330ق/1912م ارتش روسیه تزاری به بهانه حفظ جان رعایای خود و ایجاد امنیت و آرامش در مشهد و متفرق کردن کسانی که با آرایش نظامی به طرفداری از [[محمدعلی‌شاه]] مخلوع در آستانه مقدسه تحصن کرده بودند، گنبد مطهر را گلوله باران کرد و خرابیهایی پدید آورد.<ref>خراسانی، 633-635</ref> پس از چندی حسین‌میرزا [[نیّرالدوله والی]] [[خراسان]] آن خرابیها را با کمک اشخاص نیکوکار مرمت کرد.

پس از روزگار قاجار تعدادی از بناهای آستان قدس و خود ضریح مطهر مرمت گردید و ساختمانهای نوینی بنیاد شد. در سالهای 1342-1344ش که فضای حرم از سمت «بالاسر مبارک» توسعه یافت، سقف مسجد بالاسر را نیز که فرسوده شده بود، برداشتند و پس از ایجاد سقف مسجد بالاسر را نیز که فرسوده شده بود، برداشتند و پس از ایجاد سقف بتونی، دیگرباره آن را کاشی‌کاری و تزیین کردند. ضلع شمالی حرم نیز توسعه یافت و به رواق «دارُالشُّکر» متصل شد. محراب قدیمی این مسجد که در ضلع جنوبی قرار داشت، بر اثر توسعه و تعمیرات از آنجا برداشته شد و به موزه انتقال یافت. از اقدامات دیگری که در این دوره انجام گرفت، ایجاد ساختمان بزرگ موزه و کتابخانه و ساختمان اداری و توسعه خیابانهای اطراف حرم و ایجاد فضای سبز را می‌توان ذکر کرد.

پس از تأسیس جمهوری اسلامی ایران، تغییراتی در ابنیه آستان قدس پدید آمد و ساختمانهای جدیدی بنیاد گردید. در 1358ش، رواق «پشت سر مبارک» را حدود 18 متر توسعه دادند و سال بعد گسترش 2 ضلع «پیش روی مبارک» و «پایین پا» جمعاً به مساحت 36 مـ 2 به انجام رسید و پایین پا 70/1 متر تعریض شد. از کارهای این دوره، ساختمان مجدد بستها و ایجاد بست طبرسی، ساختمان [[دانشگاه علوم اسلامی]]، بنای 2 صحن جمهوری اسلامی و قدس، آغاز بنای جدید کتابخانه و موزه، و بنای رواقی موسوم به «دارالولایه» را می‌توان نام برد.