Automoderated users، confirmed، protected، templateeditor
۳٬۳۵۲
ویرایش
آیه امن یجیب: تفاوت میان نسخه‌ها
←جایگاه آیه در فرهنگ عمومی
P.motahari (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
P.motahari (بحث | مشارکتها) |
||
| خط ۲۳: | خط ۲۳: | ||
== جایگاه آیه در فرهنگ عمومی == | == جایگاه آیه در فرهنگ عمومی == | ||
در آیه ۶۲ سوره | عبارت «اَمَّن یُّجیبُ المُضطَرَّ اِذا دَعاهُ وَ یَکشِفُ السُّوءَ؛ يا [كيست] آن‌كس كه درمانده را هنگامی که وى را می‌خواند، اجابت مى‌كند، و گرفتارى را برطرف مى‌گرداند؟» در آیه ۶۲ سوره نمل آمده است. در آن،[[خدا|خداوند]] تنهامرجع [[استجابت دعا]] و رفع گرفتاری‌های انسان ذکر شده و این مفهوم مرتبط با [[توحید]] دانسته شده است.<ref>قرشی، تفسیر احسن‌الحدیث، ۱۳۹۱ش. ج۷، ص۴۸۱.</ref> به گفته آیت‌الله مکارم شیرازی، خداوند در این این آیه و چند آیه قبل و بعد که با «اَمَّنْ» شروع می‌شوند، به‌صورت سؤالی، روشن‌ترین دلایل توحید را بیان کرده و مشرکان را مورد محاکمه قرار داده است.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱-۱۳۷۴ش، ج۷، ص۵۱۲-۵۱۳.</ref> این پرسش سومین سؤال از سؤال‌های پنجگانه خداوند از [[شرک|مشرکان]] است که در آن می‌پرسد: آیا کسی که دعای درمانده را استجابت می‌کند بهتر است یا خدایان شما که کاری انجام نمی‌دهند؟<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱-۱۳۷۴ش، ج۱۵، ص۵۱۷.</ref> | ||
[[میرزا جواد ملکی تبریزی]] برای شخصی که ماه رمضان را بدون تغییری در حالاتش گذراند، توصیه کرده است که برای رفع سختی‌ها و اصلاح خود، از خداوند طلب کمک کند و با زبان | [[میرزا جواد ملکی تبریزی]] برای شخصی که ماه رمضان را بدون تغییری در حالاتش گذراند، توصیه کرده است که برای رفع سختی‌ها و اصلاح خود، از خداوند طلب کمک کند و با زبان حال، آیه امن یجیب را بخواند.<ref>ملکی تبریزی، المراقبات، ۱۳۸۸ش، ص۲۶۱.</ref> در زبان عموم مردم، از این عبارت به دعا تعبیر می‌شود و مراسمی با عنوان «ختم امن یجیب» مرسوم است.<ref>«مصاحبه با حضرت آیت الله یوسف صانعی»، ص۱۵۳.</ref> البته خود آیه سبک و سیاق دعایی ندارد و هنگام دعا و استفاده از آن، به این صورت «یا مَنْ یجیبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ»<ref>نگاه کنید به: ابن طاووس، مهج الدعوات، ۱۴۱۱ق، ص۳۴۲ و ۳۴۶؛ مجلسی، بحارالأنوار، ۱۴۰۳ق، ج۹۲، ص۱۰۳.</ref> یا «يَا مَنْ يُجِيبُ دُعَاءَ الْمُضْطَرِّ» توصیه شده است.<ref>نگاه کنید به: ابن طاووس، مهج الدعوات، ۱۴۱۱ق، ص۱۵۱.</ref> | ||
==شأن نزول== | |||
== شأن نزول == | |||
[[محمد بن ابراهیم نعمانی|نعمانی]] (درگذشته [[سال ۳۶۰ هجری قمری|۳۶۰ق]]) در [[کتاب الغیبة (نعمانی)|الغیبة]]، روایتی در تفسیر آیه امن یجیب، به واسطه [[محمد بن مسلم ثقفی کوفی|محمد بن مسلم]] از [[امام محمد باقر علیه‌السلام|امام باقر(ع)]] نقل کرده است که آیه ۶۲ سوره نمل، درباره [[امام مهدی عجل الله تعالی فرجه|امام مهدی(عج)]] نازل شده است که پس از ظهور در کعبه، جبرئیل و ۳۱۳ نفر از یارانش با او بیعت خواهند کرد.<ref>النعمانی، الغيبة للنعمانی، ۱۳۷۹ق، ص۳۱۴.</ref> در روایت دیگری در همین کتاب از امام باقر(ع)، امام عصر(عج)، همان مضطر در آیه بیان شده که خداوند درباره‌اش این آیه امن را نازل کرده است.<ref>النعمانی، الغيبة للنعمانی، ۱۳۷۹ق، ص۱۸۲.</ref> [[محمد بن مسعود عیاشی|عیاشی]] (درگذشته [[۳۲۰ق]]) نیز در تفسیرش این دو روایت امام باقر(ع) را در یک روایت جمع و ذکر کرده است.<ref>عیاشی، تفسير العيّاشی، ۱۳۸۰-۱۳۸۱ق، ج۲، ص۵۷.</ref> | [[محمد بن ابراهیم نعمانی|نعمانی]] (درگذشته [[سال ۳۶۰ هجری قمری|۳۶۰ق]]) در [[کتاب الغیبة (نعمانی)|الغیبة]]، روایتی در تفسیر آیه امن یجیب، به واسطه [[محمد بن مسلم ثقفی کوفی|محمد بن مسلم]] از [[امام محمد باقر علیه‌السلام|امام باقر(ع)]] نقل کرده است که آیه ۶۲ سوره نمل، درباره [[امام مهدی عجل الله تعالی فرجه|امام مهدی(عج)]] نازل شده است که پس از ظهور در کعبه، جبرئیل و ۳۱۳ نفر از یارانش با او بیعت خواهند کرد.<ref>النعمانی، الغيبة للنعمانی، ۱۳۷۹ق، ص۳۱۴.</ref> در روایت دیگری در همین کتاب از امام باقر(ع)، امام عصر(عج)، همان مضطر در آیه بیان شده که خداوند درباره‌اش این آیه امن را نازل کرده است.<ref>النعمانی، الغيبة للنعمانی، ۱۳۷۹ق، ص۱۸۲.</ref> [[محمد بن مسعود عیاشی|عیاشی]] (درگذشته [[۳۲۰ق]]) نیز در تفسیرش این دو روایت امام باقر(ع) را در یک روایت جمع و ذکر کرده است.<ref>عیاشی، تفسير العيّاشی، ۱۳۸۰-۱۳۸۱ق، ج۲، ص۵۷.</ref> | ||
براساس روایتی که از امام صادق(ع) در [[تفسیر علی بن ابراهیم قمی (کتاب)|تفسیر علی بن ابراهیم قمی]] ذکر شده است، آیه ۶۲ سوره نمل در شأن قائم آل محمد(ص) نازل شده و او مضطر واقعی دانسته شده که پس از [[نماز]] در [[مقام ابراهیم]] و [[دعا]]، خداوند نیز دعای او را مستجاب و پس از کشف سوء، او را در زمین [[خلیفةالله|خلیفه]] قرار می‌دهد.<ref> قمی، تفسير القمی، ۱۴۰۴ق، ج۲، ص۱۲۹.</ref> به گفته [[محمد بن علی شریف لاهیجی|شریف لاهیجی]] (درگذشته اواخر قرن یازده قمری) در [[تفسیر شریف لاهیجی (کتاب)|تفسیرش]]، با توجه به هر دو روایت از [[صادقین|صادقین(ع)]]، این آیه در شأن قائم آل محمد(عج) نازل شده است.<ref>شریف لاهیجی، تفسير شريف لاهيجى، ۱۳۷۳ش، ج۳، ص۴۳۵-۴۳۶.</ref> در فرازی از [[دعای ندبه]] نیز امام زمان(عج) به‌عنوان مضطری که دعایش مستجاب است، مورد خطاب قرار گرفته است و از تعبیر «أَيْنَ الْمُضْطَرُّ الَّذِي يُجابُ إِذا دَعا؟» استفاده شده است.<ref>نگاه کنید به: قمی، شیخ عباس، مفاتیح الجنان،۱۳۸۷ش، ص۷۲۸.</ref> علامه طباطبائی (درگذشته [[سال ۱۳۶۰ هجری شمسی|۱۳۶۰ش]]) و مکارم شیرازی شأن نزول در روایت را از باب مصداق دانسته‌اند؛ زیرا آیه از نظر آن‌ها درباره عموم افراد مضطر نازل شده است.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۵۰-۱۳۵۳ق، ج۱۵، ص۳۹۱؛ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱-۱۳۷۴ش، ج۱۵، ص۵۲۱-۵۲۲.</ref> علی بن ابراهیم نیز این مورد را [[تأویل]] یعنی [[باطن قرآن]] دانسته است.<ref> قمی، تفسير القمی، ۱۴۰۴ق، ج۲، ص۱۲۹.</ref> | براساس روایتی که از امام صادق(ع) در [[تفسیر علی بن ابراهیم قمی (کتاب)|تفسیر علی بن ابراهیم قمی]] ذکر شده است، آیه ۶۲ سوره نمل در شأن قائم آل محمد(ص) نازل شده و او مضطر واقعی دانسته شده که پس از [[نماز]] در [[مقام ابراهیم]] و [[دعا]]، خداوند نیز دعای او را مستجاب و پس از کشف سوء، او را در زمین [[خلیفةالله|خلیفه]] قرار می‌دهد.<ref> قمی، تفسير القمی، ۱۴۰۴ق، ج۲، ص۱۲۹.</ref> به گفته [[محمد بن علی شریف لاهیجی|شریف لاهیجی]] (درگذشته اواخر قرن یازده قمری) در [[تفسیر شریف لاهیجی (کتاب)|تفسیرش]]، با توجه به هر دو روایت از [[صادقین|صادقین(ع)]]، این آیه در شأن قائم آل محمد(عج) نازل شده است.<ref>شریف لاهیجی، تفسير شريف لاهيجى، ۱۳۷۳ش، ج۳، ص۴۳۵-۴۳۶.</ref> در فرازی از [[دعای ندبه]] نیز امام زمان(عج) به‌عنوان مضطری که دعایش مستجاب است، مورد خطاب قرار گرفته است و از تعبیر «أَيْنَ الْمُضْطَرُّ الَّذِي يُجابُ إِذا دَعا؟» استفاده شده است.<ref>نگاه کنید به: قمی، شیخ عباس، مفاتیح الجنان،۱۳۸۷ش، ص۷۲۸.</ref> علامه طباطبائی (درگذشته [[سال ۱۳۶۰ هجری شمسی|۱۳۶۰ش]]) و مکارم شیرازی شأن نزول در روایت را از باب مصداق دانسته‌اند؛ زیرا آیه از نظر آن‌ها درباره عموم افراد مضطر نازل شده است.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۵۰-۱۳۵۳ق، ج۱۵، ص۳۹۱؛ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱-۱۳۷۴ش، ج۱۵، ص۵۲۱-۵۲۲.</ref> علی بن ابراهیم نیز این مورد را [[تأویل]] یعنی [[باطن قرآن]] دانسته است.<ref> قمی، تفسير القمی، ۱۴۰۴ق، ج۲، ص۱۲۹.</ref> | ||
[[شرف‌الدین استرابادی]] (درگذشته [[سال ۹۶۵ هجری قمری|۹۶۵ق]]) در تأویل الآیات، روایت دیگری از امام صادق(ع) ذکر کرده که کلام خداوند در آیه امن یجیب، درباره [[قیام امام مهدی(عج)|قیام حضرت مهدی(عج)]] است.<ref>شرف الدین استرآبادى، تأويل الآيات، ۱۴۰۹ق، ص۳۹۹.</ref> | [[شرف‌الدین استرابادی]] (درگذشته [[سال ۹۶۵ هجری قمری|۹۶۵ق]]) در تأویل الآیات، روایت دیگری از امام صادق(ع) ذکر کرده که کلام خداوند در آیه امن یجیب، درباره [[قیام امام مهدی(عج)|قیام حضرت مهدی(عج)]] است.<ref>شرف الدین استرآبادى، تأويل الآيات، ۱۴۰۹ق، ص۳۹۹.</ref> | ||
==ارتباط اضطرار و استجابت دعا == | ==ارتباط اضطرار و استجابت دعا == | ||