بقیةالله: تفاوت میان نسخه‌ها

بر اساس برخی روایات منظور از بقیة اللّه، [[امام مهدی عجل الله تعالی فرجه|امام زمان(عج)]] است؛ از جمله از [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] نقل شده که منظور از بقیة اللّه، امام مهدی است.<ref>طبرسی، الاحتجاج، ۱۴۰۳ق، ج۱، ص۲۵۲.</ref> همچنین بر پایه روایتی، [[امام صادق علیه‌السلام|امام صادق]] در پاسخ به این سؤال که مردم حضرت مهدی را [[امیرالمؤمنین (لقب)|امیرالمؤمنین]] خطاب می‌کنند، امیرالمؤمنین را لقب مخصوص علی بن ابی‌طالب دانسته و از مردم خواسته است که امام زمان را بقیةالله خطاب کنند.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۴۱۱-۴۱۲.</ref>

در روایات شیعی آمده است که حضرت مهدی به هنگام [[ظهور امام زمان|ظهور]]، آیه «بَقِیَّتُ اللَّهِ خَیْرٌ لَکُمْ...» را خواهد خواند و خود را بقیةالله معرفی خواهد کرد و مسلمانان با عبارت «السلام عَلَیْکَ یا بَقِیَّةَ اللّهِ فی اَرْضِه» بر او سلام می‌دهند.<ref>شیخ صدوق، کمال الدین، ۱۳۹۵ق، ج۱، ص۳۳۱.</ref> همچنین روایت شده که حضرت مهدی خود را با عنوان «بَقیَّةُ اللّهِ فی اَرضِه» معرفی کرده است.<ref>شیخ صدوق، کمال الدین، ۱۳۹۵ق، ج۲، ص۳۸۴.</ref>

برخی از شارحان شیعه [[نهج البلاغه]]، عبارت «بَقیَّةُ  مِنْ بَقایا حُجَّتِه: او مانده‌ای از حجت‌های خداست» را که در [[نهج البلاغه]] به کار رفته است،<ref> نهج البلاغه، ۱۴۱۴ق، خطبه۱۸۲، ص۲۶۲.</ref> تفسیری بر [[امام مهدی عجل الله تعالی فرجه|امام دوازدهم]] می‌دانند.<ref>قطب راوندی، منهاج البراعه، ۱۴۰۴ق، ج۲، ص۷۲۲، به نقل از: زریاب، «بقیة الله»، ص۶۴۳؛ خویی، منهاج البراعه، ۱۴۰۰ق، ج۱۰، ص۳۵۵.</ref> [[ابن‌ابی‌الحدید|ابن‌ابی‌الحدید معتزلی]] گفته است که [[شیعه|شیعیان]] این کلام را به مهدی، [[صوفیان]] به عارفان و [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]] به علمایی تفسیر می‌کنند که حجت خدا بر بندگانند.<ref>ابن ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغه، ۱۴۰۴ق، ج۱۰، ص۹۵-۹۶.</ref>

[[تفسیر قرآن|مفسران]] در ذیل آیه «بَقِیَّتُ اللَّهِ خَیْرٌ لَکُمْ إِنْ کُنْتُمْ مُؤْمِنِین»<ref>سوره هود، آیه ۸۶.</ref> که در ضمن توصیه‌های [[شعیب (پیامبر)|شُعَیب پیامبر]] به قومش آمده، تفسیرهای مختلفی درباره بقیةالله ارائه داده‌اند. برخی از آنان بقیةاللّه در این آیه را به معنای سود حلال حاصل از معامله دانسته‌اند که برای انسان باقی می‌ماند.<ref>علامه طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۱۰، ص۳۶۴.</ref> برخی دیگر آن را به پُرداشتن پیمانه و ابزار سنجشِ («مکیال» و «میزانِ») یاد شده در [[آیه ۸۵ سوره هود]] پیوند داده و گفته‌اند که بقیةاللّه، یعنی آنچه پس از پیمانه‌کردن و سنجیدنِ درست، برای شما بماند یا خداوند برای شما نگاه دارد، بهتر از آن است که نادرستی و کم‌فروشی کنید.<ref>زمخشری، الکشاف، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۴۱۸.</ref> زَمَخْشَری مفسر اهل‌سنت، این احتمال را هم مطرح کرده که ممکن است منظور از بقیةاللّه طاعاتی باشد که نزد خدا می‌ماند.<ref>زمخشری، الکشاف، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۴۱۸.</ref> به گفته [[محمدباقر مجلسی|علامه مجلسی]]، مفسران بقیة الله را به معنای باقی‌ماندن نعمت یا ثوابی که برای [[آخرت]] می‌ماند، نیز تفسیر کرده‌اند.<ref>مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۲۴، ص۲۱۱.</ref>