Automoderated users، confirmed، templateeditor
۳۱۷
ویرایش
ادیان ابراهیمی: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
Sultanmoradi (بحث | مشارکتها) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{در دست ویرایش ۲|ماه=[[مهر]]|روز=[[۶]]|سال=[[۱۴۰۲]]|کاربر=M.rakhsh }} | |||
'''ادیان ابراهیمی''' به سه دین [[توحید|توحیدی]] [[یهودیت]]، [[مسیحیت]] و [[اسلام]] اشاره دارد که پیروان هر سه، [[ ابراهیم (پیامبر)|حضرت ابراهیم]] را نیای مشترک خود می‌دانند. اصطلاح ادیان ابراهیمی، برساختهٔ محققان است. یهودیان او را جد [[بنی‌اسرائیل]]، و [[اسلام|مسلمانان]] او را از طریق فرزندش [[اسماعیل (پیامبر)|اسماعیل]]، جد عرب‌ها می‌دانند. این سه دین عقاید مشترکی درباره [[خدا]]، خلقت، [[وحی]] و [[معاد]] دارند و نیز صاحب کتاب آسمانی‌اند. در مسئله خدواند و مفهوم وحی اسلام و یهودیت به وجود خدایی واحد تصریح دارند که معنای را به پیامبران وحی می‌کند؛ اما مسیحیان هم به وجود خدا در سه شخص (پدر، پسر، روح‌القُدُس) قائلند و هم کاملترین وحی را تجلی خداوند در خود [[عیسی(ع)]] می‌دانند (نه ارتباط کلامی خداوند با او). پیروان این سه دین، تعالیم خود را به کلام خداوند که در کتاب‌های مقدس‌شان ([[قرآن]]، [[تورات]] و عهدین) موجود است مستند می‌سازند. هر یک از این ادیان، نسبت به اعتبار الهی کتاب‌های یکدیگر انتقاد دارند. پیروان این سه دین را حدود ۳٫۸ میلیارد نفر تخمین می‌زنند که در سراسر جهان پراکنده‌اند. | '''ادیان ابراهیمی''' به سه دین [[توحید|توحیدی]] [[یهودیت]]، [[مسیحیت]] و [[اسلام]] اشاره دارد که پیروان هر سه، [[ ابراهیم (پیامبر)|حضرت ابراهیم]] را نیای مشترک خود می‌دانند. اصطلاح ادیان ابراهیمی، برساختهٔ محققان است. یهودیان او را جد [[بنی‌اسرائیل]]، و [[اسلام|مسلمانان]] او را از طریق فرزندش [[اسماعیل (پیامبر)|اسماعیل]]، جد عرب‌ها می‌دانند. این سه دین عقاید مشترکی درباره [[خدا]]، خلقت، [[وحی]] و [[معاد]] دارند و نیز صاحب کتاب آسمانی‌اند. در مسئله خدواند و مفهوم وحی اسلام و یهودیت به وجود خدایی واحد تصریح دارند که معنای را به پیامبران وحی می‌کند؛ اما مسیحیان هم به وجود خدا در سه شخص (پدر، پسر، روح‌القُدُس) قائلند و هم کاملترین وحی را تجلی خداوند در خود [[عیسی(ع)]] می‌دانند (نه ارتباط کلامی خداوند با او). پیروان این سه دین، تعالیم خود را به کلام خداوند که در کتاب‌های مقدس‌شان ([[قرآن]]، [[تورات]] و عهدین) موجود است مستند می‌سازند. هر یک از این ادیان، نسبت به اعتبار الهی کتاب‌های یکدیگر انتقاد دارند. پیروان این سه دین را حدود ۳٫۸ میلیارد نفر تخمین می‌زنند که در سراسر جهان پراکنده‌اند. | ||
==مفهوم‌شناسی== | ==مفهوم‌شناسی== | ||
سه دین الهی و بزرگ [[اسلام]]، [[مسیحیت]] و [[یهودیت]] را ادیان ابراهیمی نامیده‌اند؛ زیرا که این سه دین، [[ابراهیم (پیامبر)|ابراهیم نبی(ع)]] را الگوی خویش می‌دانند.<ref>هاشمی رفسنجانی، فرهنگ قرآن، ۱۳۸۵ش، مدخل «ابراهیم».</ref> او از طریق فرزندش [[اسحاق (پیامبر) |اسحاق(ع)]]، جد بزرگ پیامبران بنی‌اسرائیل و از طریق فرزند دیگرش [[اسماعیل (پیامبر)|اسماعیل(ع)]]، جد عرب‌ها است.<ref>سجادی، «ابراهیم خلیل»، ۱۳۷۷ش، ص۴۹۷.</ref> این سه دین در دسته‌بندی‌های دیگر ادیان نیز شمرده شده‌اند؛ مانند: ادیان وحیانی، ادیان توحیدی و ادیان سامی.<ref>توفیقی، آشنایی با ادیان بزرگ، ۱۳۸۵ش، ص۱۶.</ref> | |||
[[پرونده:Popsistani.jpg|بندانگشتی|350px| پاپ فرانسیس (رهبر مسیحیان جهان) در کنار [[سید علی حسینی سیستانی|سیدعلی سیستانی]] (رهبر شیعیان عراق)]] | [[پرونده:Popsistani.jpg|بندانگشتی|350px| پاپ فرانسیس (رهبر مسیحیان جهان) در کنار [[سید علی حسینی سیستانی|سیدعلی سیستانی]] (رهبر شیعیان عراق)]] | ||
==عقاید مشترک== | ==عقاید مشترک== | ||
ادیان ابراهیمی، درباره [[خدا]]، خلقت، [[وحی]]، [[آخرت|زندگی پس از مرگ]] و ... عقاید مشترکی دارند که در عین حال از جهاتی متفاوت است: | ادیان ابراهیمی، درباره [[خدا]]، خلقت، [[وحی]]، [[آخرت|زندگی پس از مرگ]] و ... عقاید مشترکی دارند که در عین حال از جهاتی متفاوت است: | ||
* '''خدا''': این ادیان به موجودی یکتا و الاهی (رَبوبی) شخص‌وار معتقدند. تشخص خدا یعنی او صاحب ذهن و اراده است. همچنین خدا [[ابد| ابدی]] (به صورت نامحدود و نامتغیر)، قادر مطلق، دانای مطلق و خیر محض است. با این حال پژوهشگران، تصویر این ادیان از خداوند را دارای تفاوت‌هایی برمی‌شمارند. از نظر دین‌پژوهان یهودیت خدا (یَهُوه) را حقیقت درونی همه چیز در نظر می‌گیرد که در همه جا حاضر است و تدبیر همۀ امور در ید اختیار او است.<ref>فرهنگ قهفرخی و دیگران، «گونه شناسی ویژگی محوری خدا»، ص۱۶۱.</ref> مسیحیت با شعار یک خدا در سه شخص (پدر، پسر، روح‌القدس)، معنایی مبهم به مسئلۀ خدا می‌دهد که از جهتی کاملاً غیرجسمانی و از جهت دیگر قابل تجسم است.<ref>فرهنگ قهفرخی و دیگران، «گونه شناسی ویژگی محوری خدا»، ص۱۶۴.</ref> اما خداوند در مفهوم اسلامیش با استعارۀ «نور» به مثابه امری همه‌جا حاضر توصیف می‌شود که همه‌چیز از طریق آن دیده می‌شود اما خودش نادیدنی.<ref>فرهنگ قهفرخی و دیگران، «گونه شناسی ویژگی محوری خدا»، ص۱۶۶-۱۶۷.</ref> | *'''خدا''': این ادیان به موجودی یکتا و الاهی (رَبوبی) شخص‌وار معتقدند. تشخص خدا یعنی او صاحب ذهن و اراده است. همچنین خدا [[ابد| ابدی]] (به صورت نامحدود و نامتغیر)، قادر مطلق، دانای مطلق و خیر محض است. با این حال پژوهشگران، تصویر این ادیان از خداوند را دارای تفاوت‌هایی برمی‌شمارند. از نظر دین‌پژوهان یهودیت خدا (یَهُوه) را حقیقت درونی همه چیز در نظر می‌گیرد که در همه جا حاضر است و تدبیر همۀ امور در ید اختیار او است.<ref>فرهنگ قهفرخی و دیگران، «گونه شناسی ویژگی محوری خدا»، ص۱۶۱.</ref> مسیحیت با شعار یک خدا در سه شخص (پدر، پسر، روح‌القدس)، معنایی مبهم به مسئلۀ خدا می‌دهد که از جهتی کاملاً غیرجسمانی و از جهت دیگر قابل تجسم است.<ref>فرهنگ قهفرخی و دیگران، «گونه شناسی ویژگی محوری خدا»، ص۱۶۴.</ref> اما خداوند در مفهوم اسلامیش با استعارۀ «نور» به مثابه امری همه‌جا حاضر توصیف می‌شود که همه‌چیز از طریق آن دیده می‌شود اما خودش نادیدنی.<ref>فرهنگ قهفرخی و دیگران، «گونه شناسی ویژگی محوری خدا»، ص۱۶۶-۱۶۷.</ref> | ||
* '''خلقت''': [[خدا|خداوند]] جهان را آفریده و آن را از خود متمایز ساخته است (هیچ کدام از این سه [[دین]] در شکل اصلی خود، یگانه‌انگار<ref>.monism</ref>نیستند)؛ جهانی که هرچند کاملاً به خدا وابسته است اما واقعیت است نه توهم، و نیز خیر است [و نه شر]. | *'''خلقت''': [[خدا|خداوند]] جهان را آفریده و آن را از خود متمایز ساخته است (هیچ کدام از این سه [[دین]] در شکل اصلی خود، یگانه‌انگار<ref>.monism</ref>نیستند)؛ جهانی که هرچند کاملاً به خدا وابسته است اما واقعیت است نه توهم، و نیز خیر است [و نه شر]. | ||
* '''وحی''': خدا در رویدادی تاریخی و منحصر به فرد، اراده‌اش را ظاهر ساخته است: اطاعت از او و [[گناه]] بودن نافرمانی از او. [[وحی]] در این ادیان به صورت مکتوب است. اما صاحب‌نظران میان معنای اسلامی، یهودی و مسیحی وحی تمایز قائلند. از نظر ایشان، در اسلام و یهودیت وحیِ رِسالی (وحی مخصوص پیامبران) الفاظ و معانی‌ای است که به قلب ایشان نازل می‌شود؛<ref>نورمحمدی و دیگران، «مفهوم و هویت شناسی وحی در ادیان ابراهیمی»، ص۸۰-۸۴.</ref> اما در مسیحیت، کاملترین وحی نه از طریق کلام و معانی؛ بلکه از طریق تجلی خداوند در خود مسیح رخ می‌دهد.<ref>نورمحمدی و دیگران، «مفهوم و هویت شناسی وحی در ادیان ابراهیمی»، ص۸۰-۸۵.</ref> | *'''وحی''': خدا در رویدادی تاریخی و منحصر به فرد، اراده‌اش را ظاهر ساخته است: اطاعت از او و [[گناه]] بودن نافرمانی از او. [[وحی]] در این ادیان به صورت مکتوب است. اما صاحب‌نظران میان معنای اسلامی، یهودی و مسیحی وحی تمایز قائلند. از نظر ایشان، در اسلام و یهودیت وحیِ رِسالی (وحی مخصوص پیامبران) الفاظ و معانی‌ای است که به قلب ایشان نازل می‌شود؛<ref>نورمحمدی و دیگران، «مفهوم و هویت شناسی وحی در ادیان ابراهیمی»، ص۸۰-۸۴.</ref> اما در مسیحیت، کاملترین وحی نه از طریق کلام و معانی؛ بلکه از طریق تجلی خداوند در خود مسیح رخ می‌دهد.<ref>نورمحمدی و دیگران، «مفهوم و هویت شناسی وحی در ادیان ابراهیمی»، ص۸۰-۸۵.</ref> | ||
* '''رستاخیز و جاودانگی''': هر سه دین ابراهیمی به مفهوم رستاخیز باور دارند؛ اما پژوهشگران، تصویر آنان از رستاخیر را متفاوت می‌دانند. اندیشمندان مسلمان، صدها [[آیه]] از [[قرآن]] را مربوط به [[آخرت|جهان پس از مرگ]] و [[قیامت|روز رستاخیز]] می‌دانند.<ref>مطهری، مجموعه آثار، ۱۳۷۷ش/۱۴۱۸ق، ج۲، ص۵۰۱.</ref> برای مثال، قرآن در آیات مختلفی از جمله آیه ۶۴ [[سوره عنکبوت|سوره عنكبوت]] زندگی واقعی را مربوط به آخرت می‌داند. به خلاف اسلام، معنای رستاخیز در مسیحیت و یهودیت را مفهوم متفاوت با «آخرت» و مربوط به بازگشت مسیح (یا مسیحا) می‌دانند.<ref>جوانشیر، موعود در آیین اسلام و مسیحیت، ۱۳۹۱ش، ص۲۰.</ref> برخی از یهودیان معتقدند که انسانهای نیک با مسیحا، ظهور خواهند کرد و یهودیت را به دوران اوج خود بازمی‌گردانند<ref>توفیقی، «مقدمه ای بر مقایسه ادیان توحیدی»، ص۹۷-۹۸.</ref> رستاخیز پژوهشگران مسیحیت، رستاخیز [[عیسی (پیامبر)|عیسی(ع)]] را نشانۀ اصلی گرایش مسیحیت به منجی می‌دانند. بنا بر [[عهد جدید]]، غایت زندگی یک مسیحی یکی شدن با عیسی مسیح و بازگشت با او است.<ref>جوانشیر، موعود در آیین اسلام و مسیحیت، ۱۳۹۱ش، ص۱۸۶.</ref> | *'''رستاخیز و جاودانگی''': هر سه دین ابراهیمی به مفهوم رستاخیز باور دارند؛ اما پژوهشگران، تصویر آنان از رستاخیر را متفاوت می‌دانند. اندیشمندان مسلمان، صدها [[آیه]] از [[قرآن]] را مربوط به [[آخرت|جهان پس از مرگ]] و [[قیامت|روز رستاخیز]] می‌دانند.<ref>مطهری، مجموعه آثار، ۱۳۷۷ش/۱۴۱۸ق، ج۲، ص۵۰۱.</ref> برای مثال، قرآن در آیات مختلفی از جمله آیه ۶۴ [[سوره عنکبوت|سوره عنكبوت]] زندگی واقعی را مربوط به آخرت می‌داند. به خلاف اسلام، معنای رستاخیز در مسیحیت و یهودیت را مفهوم متفاوت با «آخرت» و مربوط به بازگشت مسیح (یا مسیحا) می‌دانند.<ref>جوانشیر، موعود در آیین اسلام و مسیحیت، ۱۳۹۱ش، ص۲۰.</ref> برخی از یهودیان معتقدند که انسانهای نیک با مسیحا، ظهور خواهند کرد و یهودیت را به دوران اوج خود بازمی‌گردانند<ref>توفیقی، «مقدمه ای بر مقایسه ادیان توحیدی»، ص۹۷-۹۸.</ref> رستاخیز پژوهشگران مسیحیت، رستاخیز [[عیسی (پیامبر)|عیسی(ع)]] را نشانۀ اصلی گرایش مسیحیت به منجی می‌دانند. بنا بر [[عهد جدید]]، غایت زندگی یک مسیحی یکی شدن با عیسی مسیح و بازگشت با او است.<ref>جوانشیر، موعود در آیین اسلام و مسیحیت، ۱۳۹۱ش، ص۱۸۶.</ref> | ||
همچنین این ادیان بر اهمیت موارد زیر تأکید دارند: | همچنین این ادیان بر اهمیت موارد زیر تأکید دارند: | ||
* اشخاص از طبیعت برترند (انسان مخلوق برتر). | *اشخاص از طبیعت برترند (انسان مخلوق برتر). | ||
* همه انسان‌ها باید برای افکار و اعمال خود پاسخ‌گو باشند. | *همه انسان‌ها باید برای افکار و اعمال خود پاسخ‌گو باشند. | ||
* قانون ([[فقه]]). | *قانون ([[فقه]]). | ||
* تاریخ در چرخه‌ای ثابت و ابدی حرکت نمی‌کند، بلکه از آغاز تا پایان، در خط مستقیم حرکت می‌کند. | *تاریخ در چرخه‌ای ثابت و ابدی حرکت نمی‌کند، بلکه از آغاز تا پایان، در خط مستقیم حرکت می‌کند. | ||
* مکان‌های پرستش خدا در این سه دین (با نام‌های [[کنیسه]]، [[کلیسا]] و [[مسجد]]) برای اجتماع طراحی شده است.<ref> Patrich Burke, The Major Religions, 1996, pp 191-192.</ref> | *مکان‌های پرستش خدا در این سه دین (با نام‌های [[کنیسه]]، [[کلیسا]] و [[مسجد]]) برای اجتماع طراحی شده است.<ref> Patrich Burke, The Major Religions, 1996, pp 191-192.</ref> | ||
==کتاب‌های آسمانی== | ==کتاب‌های آسمانی == | ||
{{نوشتار اصلی|تورات|انجیل|قرآن}} | {{نوشتار اصلی|تورات|انجیل|قرآن}} | ||
[[یهودیت]]، [[مسیحیت]] و [[اسلام]] سه دین الهی هستند که تعالیم خود را به کلام الهی -که در کتاب‌های مقدس‌شان تجلی یافته- مستند می‌سازند. کتاب آسمانی یهودیان تورات (به معنای شریعت یا قانون) نام دارد. یهودیان معتقدند این کتاب در کوه سینا، بر [[موسی (پیامبر)|حضرت موسی(ع)]] نازل می‌دانند.<ref>البستانی، دائرةالمعارف، بیروت، ج ۷، ص۲۶۴.</ref> کتاب مقدس مسیحیان به دو بحش عهد عتیق و عهد جدید تقسیم می‌شود. عهد عتیق کتاب‌های مقدس پیامبران پیش از حضرت عیسی(ع) از جمله تورات است. مسیحیان علاوه بر عهد عتیق، ۲۷ کتابِ دیگر (شامل اناجیل، اعمال رسولان، نامه‌های رسولان) را نیز محترم می‌شمارند و از آنها با نام عهد جدید یاد می‌کنند.<ref>توفیقی، آشنایی با ادیان بزرگ، ۱۳۸۹ش، ص۱۶۸-۱۷۰.</ref> انجیل، نام چهار کتاب نخست عهد جدید (مَتّی، مَرْقُس، لوقا و یوحَنّا) است.<ref>میشل، کلام مسیحی، ۱۳۸۱ش، ص۴۳.</ref> مسلمانان نیز قرآن را کتاب آسمانی خود می‌دانند. به باور [[مسلمان|مسلمانان]]، الفاظ و معنای قرآن عیناً کلام خداوند است حضرت محمد(ص) وحی شده است.<ref>میرمحمدی زرندی، تاریخ و علوم قرآن، ۱۳۶۳ش، ص۴۴؛ مصباح یزدی، قرآن‌شناسی، ۱۳۸۹، ج۱، ص۱۱۵-۱۲3.</ref> | [[یهودیت]]، [[مسیحیت]] و [[اسلام]] سه دین الهی هستند که تعالیم خود را به کلام الهی -که در کتاب‌های مقدس‌شان تجلی یافته- مستند می‌سازند. کتاب آسمانی یهودیان تورات (به معنای شریعت یا قانون) نام دارد. یهودیان معتقدند این کتاب در کوه سینا، بر [[موسی (پیامبر)|حضرت موسی(ع)]] نازل می‌دانند.<ref>البستانی، دائرةالمعارف، بیروت، ج ۷، ص۲۶۴.</ref> کتاب مقدس مسیحیان به دو بحش عهد عتیق و عهد جدید تقسیم می‌شود. عهد عتیق کتاب‌های مقدس پیامبران پیش از حضرت عیسی(ع) از جمله تورات است. مسیحیان علاوه بر عهد عتیق، ۲۷ کتابِ دیگر (شامل اناجیل، اعمال رسولان، نامه‌های رسولان) را نیز محترم می‌شمارند و از آنها با نام عهد جدید یاد می‌کنند.<ref>توفیقی، آشنایی با ادیان بزرگ، ۱۳۸۹ش، ص۱۶۸-۱۷۰.</ref> انجیل، نام چهار کتاب نخست عهد جدید (مَتّی، مَرْقُس، لوقا و یوحَنّا) است.<ref>میشل، کلام مسیحی، ۱۳۸۱ش، ص۴۳.</ref> مسلمانان نیز قرآن را کتاب آسمانی خود می‌دانند. به باور [[مسلمان|مسلمانان]]، الفاظ و معنای قرآن عیناً کلام خداوند است حضرت محمد(ص) وحی شده است.<ref>میرمحمدی زرندی، تاریخ و علوم قرآن، ۱۳۶۳ش، ص۴۴؛ مصباح یزدی، قرآن‌شناسی، ۱۳۸۹، ج۱، ص۱۱۵-۱۲3.</ref> | ||
| خط ۲۵: | خط ۲۶: | ||
[[پرونده:Religions-of-the-World-Map.png|بندانگشتی|350px|نقشه پراکندگی ادیان جهان]] | [[پرونده:Religions-of-the-World-Map.png|بندانگشتی|350px|نقشه پراکندگی ادیان جهان]] | ||
== گستره جغرافیایی پیروان == | ==گستره جغرافیایی پیروان== | ||
جمعیت پیروان ادیان ابراهیمی را حدود ۳٫۸ میلیارد نفر تخمین می‌زنند. جمعیت مسیحیان را حدود ۲ میلیارد نفر، مسلمانان را حدود ۱٫۸ میلیارد نفر، یهودیت حدود ۱۴ میلیون نفر تخمین می‌زنند.<ref>Vaughan, "[https://www.britannica.com/story/what-is-the-most-widely-practiced-religion-in-the-world What Is the Most Widely Practiced Religion in the World?]» britanica.</ref> به جز کشورهای جنوب شرق آسیا، در اکثر کشورها جمعیت پیروان ادیان ابراهیمی بر پیروان ادیان غیرابراهیمی غلبه دارد. حدود ۲۰ درصد از مسلمانان در خاورمیانه و شمال آفریقا و نزدیک به ۱۶ درصد در شمال آفریقا زندگی می‌کنند. ۲۶ درصد از مسیحیان در اروپا، ۲۴ درصد در آمریکای لاتین و ۲۴ درصد در جنوب صحرای آفریقا زندگی می‌کنند. ۴۴ درصد از یهودیان در آمریکای شمالی و ۴۱ درصد از آنها در خاورمیانه و شمال آفریقا هستند.<ref>«[https://www.pewresearch.org/religion/2012/12/18/global-religious-landscape-exec/ The Global Religious Landscape]», Pew Research Center.،</ref> | جمعیت پیروان ادیان ابراهیمی را حدود ۳٫۸ میلیارد نفر تخمین می‌زنند. جمعیت مسیحیان را حدود ۲ میلیارد نفر، مسلمانان را حدود ۱٫۸ میلیارد نفر، یهودیت حدود ۱۴ میلیون نفر تخمین می‌زنند.<ref>Vaughan, "[https://www.britannica.com/story/what-is-the-most-widely-practiced-religion-in-the-world What Is the Most Widely Practiced Religion in the World?]» britanica.</ref> به جز کشورهای جنوب شرق آسیا، در اکثر کشورها جمعیت پیروان ادیان ابراهیمی بر پیروان ادیان غیرابراهیمی غلبه دارد. حدود ۲۰ درصد از مسلمانان در خاورمیانه و شمال آفریقا و نزدیک به ۱۶ درصد در شمال آفریقا زندگی می‌کنند. ۲۶ درصد از مسیحیان در اروپا، ۲۴ درصد در آمریکای لاتین و ۲۴ درصد در جنوب صحرای آفریقا زندگی می‌کنند. ۴۴ درصد از یهودیان در آمریکای شمالی و ۴۱ درصد از آنها در خاورمیانه و شمال آفریقا هستند.<ref>«[https://www.pewresearch.org/religion/2012/12/18/global-religious-landscape-exec/ The Global Religious Landscape]», Pew Research Center.،</ref> | ||
== پانویس == | ==پانویس== | ||
{{پانوشت}} | {{پانوشت}} | ||
== یادداشت == | ==یادداشت== | ||
{{یادداشت‌ها}} | {{یادداشت‌ها}} | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
* البستانی، بطرس، دائره‌المعارف و هو قاموس عام لکل فن و مطلب، بیروت-لبنان، دارالمعرفه، بی‌تا. | *البستانی، بطرس، دائره‌المعارف و هو قاموس عام لکل فن و مطلب، بیروت-لبنان، دارالمعرفه، بی‌تا. | ||
* توفیقی، حسین، «تأویل کتاب آسمانی در ادیان ابراهیمی»، در فصل‌نامه هفت آسمان، شماره ۱۷، بهار ۱۳۸۲ش. | *توفیقی، حسین، «تأویل کتاب آسمانی در ادیان ابراهیمی»، در فصل‌نامه هفت آسمان، شماره ۱۷، بهار ۱۳۸۲ش. | ||
* توفیقی، حسین، «مقدمه ای بر مقایسه ادیان توحیدی» هفت آسمان، سال ششم، شماره ۲۲، تابستان ۱۳۸۳ش. | *توفیقی، حسین، «مقدمه ای بر مقایسه ادیان توحیدی» هفت آسمان، سال ششم، شماره ۲۲، تابستان ۱۳۸۳ش. | ||
* توفیقی، حسین، آشنایی با ادیان بزرگ، تهران، سمت، چاپ نهم، ۱۳۸۵ش. | *توفیقی، حسین، آشنایی با ادیان بزرگ، تهران، سمت، چاپ نهم، ۱۳۸۵ش. | ||
* پیترز، اف. ئی، یهودیت، مسیحیت و اسلام (کلمه و شریعت و قوم خدا)، مترجم: حسین توفیقی، تهران، مرکز مطالعات و تحقیقات ادیان و مذاهب، چاپ اول، ۱۳۸۴ش. | *پیترز، اف. ئی، یهودیت، مسیحیت و اسلام (کلمه و شریعت و قوم خدا)، مترجم: حسین توفیقی، تهران، مرکز مطالعات و تحقیقات ادیان و مذاهب، چاپ اول، ۱۳۸۴ش. | ||
* جوانشیر، موسی، موعود در آیین اسلام و مسیحیت، قم، بنياد فرهنگی حضرت مهدی موعود (عج)، ۱۳۹۱ش. | *جوانشیر، موسی، موعود در آیین اسلام و مسیحیت، قم، بنياد فرهنگی حضرت مهدی موعود (عج)، ۱۳۹۱ش. | ||
* سجادی، صادق، «ابراهیم خلیل(ع)»، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، تهران، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، چاپ اول، ۱۳۷۷ش. | *سجادی، صادق، «ابراهیم خلیل(ع)»، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، تهران، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، چاپ اول، ۱۳۷۷ش. | ||
* فرهنگ قهفرخی، علیرضا؛ مفتاح، احمدرضا؛ بینای مطلق، سعید، «گونه‌شناسی ویژگی محوری خدا در کتب مقدس ادیان ابراهیمی»، الهیات تطبیقی، دوره۱۳، شماره۲۸، ۱۴۰۱ش. | *فرهنگ قهفرخی، علیرضا؛ مفتاح، احمدرضا؛ بینای مطلق، سعید، «گونه‌شناسی ویژگی محوری خدا در کتب مقدس ادیان ابراهیمی»، الهیات تطبیقی، دوره۱۳، شماره۲۸، ۱۴۰۱ش. | ||
* گرجی، ابوالقاسم، «اسلام»، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، تهران، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، چاپ اول، ۱۳۷۷ش. | *گرجی، ابوالقاسم، «اسلام»، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، تهران، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، چاپ اول، ۱۳۷۷ش. | ||
* مصباح یزدی، محمدتقی، قرآن‌شناسی، قم، انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، چاپ سوم، ۱۳۸۹ش. | *مصباح یزدی، محمدتقی، قرآن‌شناسی، قم، انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، چاپ سوم، ۱۳۸۹ش. | ||
* مطهری، مرتضی، مجموعه آثار، ج۲، تهران، انتشارات صدرا، چاپ هفتم، ۱۳۷۷ش/۱۴۱۸ق. | *مطهری، مرتضی، مجموعه آثار، ج۲، تهران، انتشارات صدرا، چاپ هفتم، ۱۳۷۷ش/۱۴۱۸ق. | ||
* میرمحمدی زرندی، سیدابوالفضل، تاریخ و علوم قرآن، قم، دفتر انتشارات اسلامی، ۱۳۶۳ش. | *میرمحمدی زرندی، سیدابوالفضل، تاریخ و علوم قرآن، قم، دفتر انتشارات اسلامی، ۱۳۶۳ش. | ||
* میشل، توماس، کلام مسیحی، ترجمه حسین توفیقی، قم، مرکز مطالعات و تحقیقات ادیان و مذاهب، ۱۳۸۱ش. | * میشل، توماس، کلام مسیحی، ترجمه حسین توفیقی، قم، مرکز مطالعات و تحقیقات ادیان و مذاهب، ۱۳۸۱ش. | ||
* هاشمی رفسنجانی، اکبر و جمعی از محققان، فرهنگ قرآن، قم، بوستان کتاب، چاپ دوم، ۱۳۸۵ش. | *هاشمی رفسنجانی، اکبر و جمعی از محققان، فرهنگ قرآن، قم، بوستان کتاب، چاپ دوم، ۱۳۸۵ش. | ||
* .T. Patrich Burke, The Major Religions; An Introduction with texts, Blackwell, 1996 | *.T. Patrich Burke, The Major Religions; An Introduction with texts, Blackwell, 1996 | ||
* Vaughan, Don, «[https://www.britannica.com/story/what-is-the-most-widely-practiced-religion-in-the-world What Is the Most Widely Practiced Religion in the World?]» britanica. | *Vaughan, Don, «[https://www.britannica.com/story/what-is-the-most-widely-practiced-religion-in-the-world What Is the Most Widely Practiced Religion in the World?]» britanica. | ||
==منابع برای مطالعه بیشتر== | ==منابع برای مطالعه بیشتر== | ||
* .Aaron w. hughes, Abrahamic Religions: On the Uses and Abuses of History, Oxford, 2012 | *.Aaron w. hughes, Abrahamic Religions: On the Uses and Abuses of History, Oxford, 2012 | ||
* .F. E. Peters, The Children of Abraham: Judaism, Christianity, Islam, Oxford, 2004 | *.F. E. Peters, The Children of Abraham: Judaism, Christianity, Islam, Oxford, 2004 | ||
* .F. E. Peters, Judaism, Christianity, and Islam: The Classical Texts and Their Interpretation, Volume III, Princeton University Press, 1990 | *.F. E. Peters, Judaism, Christianity, and Islam: The Classical Texts and Their Interpretation, Volume III, Princeton University Press, 1990 | ||
{{حضرت ابراهیم}} | {{حضرت ابراهیم}} | ||
<onlyinclude>{{درجه‌بندی | <onlyinclude>{{درجه‌بندی | ||