ادیان ابراهیمی: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
Sultanmoradi (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
Sultanmoradi (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''ادیان ابراهیمی''' به سه دین [[توحید|توحیدی]] [[یهودیت]]، [[مسیحیت]] و [[اسلام]] اشاره دارد که پیروان هر سه، [[ ابراهیم (پیامبر)|حضرت ابراهیم]] را نیای مشترک خود می‌دانند. یهودیان او را جد [[بنی‌اسرائیل]]، و [[اسلام|مسلمانان]] او را از طریق فرزندش [[اسماعیل (پیامبر)|اسماعیل]]، جد عرب‌ها می‌دانند. این سه دین عقاید مشترکی درباره [[خدا]]، خلقت، [[وحی]] و [[معاد]] دارند و نیز صاحب کتاب آسمانی‌اند. | '''ادیان ابراهیمی''' به سه دین [[توحید|توحیدی]] [[یهودیت]]، [[مسیحیت]] و [[اسلام]] اشاره دارد که پیروان هر سه، [[ ابراهیم (پیامبر)|حضرت ابراهیم]] را نیای مشترک خود می‌دانند. اصطلاح ادیان ابراهیمی، برساختهٔ محققان است. یهودیان او را جد [[بنی‌اسرائیل]]، و [[اسلام|مسلمانان]] او را از طریق فرزندش [[اسماعیل (پیامبر)|اسماعیل]]، جد عرب‌ها می‌دانند. این سه دین عقاید مشترکی درباره [[خدا]]، خلقت، [[وحی]] و [[معاد]] دارند و نیز صاحب کتاب آسمانی‌اند. در مسئله خدواند و مفهوم وحی اسلام و یهودیت به وجود خدایی واحد تصریح دارند که معنای را به پیامبران وحی می‌کند؛ اما مسیحیان هم به وجود خدا در سه شخص (پدر، پسر، روح‌القُدُس) قائلند و هم کاملترین وحی تجلی خداوند در خود [[عیسی(ع)]] می‌دانند (نه ارتباط کلامی خداوند با او). پیروان این سه دین، تعالیم خود را به کلام خداوند که در کتابهای مقدس‌شان (قرآن، تورات و عهدین) موحود است مستند می‌سازند. هر یک از این ادیان، نسبت به اعتبار الهی کتابهای یکدیگر انتقاد دارند. پیروان این سه دین را حدود 3.8 میلیارد نفر تخمین میزنند که در سراسر جهان پراکنده‌اند. | ||
==مفهوم‌شناسی== | ==مفهوم‌شناسی== | ||
ادیان ابراهیمی به سه دین [[توحید|توحیدی]] [[یهودیت]]، [[مسیحیت]] و [[اسلام]] اشاره دارد که هر سه [[حضرت ابراهیم]] را نیای مشترک خود می‌دانند.<ref>هاشمی رفسنجانی، فرهنگ قرآن، ۱۳۸۵ش، مدخل «ابراهیم».</ref> او از طریق فرزندش [[اسحاق (پیامبر) |اسحاق(ع)]]، جد بزرگ پیامبران [[ | ادیان ابراهیمی به سه دین [[توحید|توحیدی]] [[یهودیت]]، [[مسیحیت]] و [[اسلام]] اشاره دارد که هر سه [[ابراهیم (پیامبر)|حضرت ابراهیم]] را نیای مشترک خود می‌دانند.<ref>هاشمی رفسنجانی، فرهنگ قرآن، ۱۳۸۵ش، مدخل «ابراهیم».</ref> او از طریق فرزندش [[اسحاق (پیامبر) |اسحاق(ع)]]، جد بزرگ پیامبران [[بنی‌اسرائیل]] و از طریق فرزند دیگرش [[اسماعیل (پیامبر)|اسماعیل(ع)]]، جد عرب‌ها است.<ref>سجادی، «ابراهیم خلیل»، ۱۳۷۷ش، ص۴۹۷.</ref> از آن رو که یهودیان او را جد بنی‌اسرائیل و [[مسلمان|مسلمانان]] او را جد اعراب می‌دانند و در سنت مسیحیت او به «پدر ایمان» توصیف شده است، ممکن است نشان‌دهنده این باشد که این سه دین از یک منبع باشند.<ref>http://www.newworldencyclopedia.org، مدخل «Abrahamic religions».</ref> این سه دین در دسته‌بندی‌های دیگر ادیان نیز قرار می‌گیرند؛ مانند: ادیان وحیانی، ادیان توحیدی و ادیان سامی.<ref>توفیقی، آشنایی با ادیان بزرگ، ۱۳۸۵ش، ص۱۶.</ref> | ||
[[پرونده:Popsistani.jpg|بندانگشتی|350px| پاپ فرانسیس (رهبر مسیحیان جهان) در کنار [[سید علی حسینی سیستانی|سیدعلی سیستانی]] (رهبر شیعیان عراق)]] | [[پرونده:Popsistani.jpg|بندانگشتی|350px| پاپ فرانسیس (رهبر مسیحیان جهان) در کنار [[سید علی حسینی سیستانی|سیدعلی سیستانی]] (رهبر شیعیان عراق)]] | ||
==عقاید مشترک== | ==عقاید مشترک== | ||
ادیان ابراهیمی، درباره [[خدا]]، خلقت، [[وحی]]، [[آخرت|زندگی پس از مرگ]] و ... عقاید مشترکی دارند که در عین حال از جهاتی متفاوت است: | ادیان ابراهیمی، درباره [[خدا]]، خلقت، [[وحی]]، [[آخرت|زندگی پس از مرگ]] و ... عقاید مشترکی دارند که در عین حال از جهاتی متفاوت است: | ||
* '''خدا''': این ادیان به موجودی یکتا و الاهی (رَبوبی) شخص‌وار معتقدند. تشخص خدا یعنی او صاحب ذهن و اراده است. همچنین خدا [[ابد| ابدی]] (به صورت نامحدود و نامتغیر)، قادر مطلق، دانای مطلق و خیر محض است. با این حال پژوهشگران، تصویر این ادیان از خداوند را دارای تفاوت‌هایی برمی‌شمارند. از نظر دین‌پژوهان یهودیت خدا (یَهُوه) را حقیقت درونی همه چیز در نظر می‌گیرد که در همه جا حاضر است و تدبیر همۀ امور در ید اختیار او است.<ref>فرهنگ قهفرخی و دیگران، «گونه شناسی ویژگی محوری خدا»، ص۱۶۱.</ref> مسیحیت با شعار یک خدا در سه شخص (پدر، پسر، روح‌القدس)، معنایی مبهم به مسئلۀ خدا می‌دهد که از جهتی کاملاً غیرجسمانی و از جهت دیگر قابل تجسم است.<ref>فرهنگ قهفرخی و دیگران، «گونه شناسی ویژگی محوری خدا»، ص۱۶۴.</ref> اما خداوند در مفهوم اسلامیش با استعارۀ «نور» به مثابه امری همه‌جا حاضر توصیف می‌شود که همه‌چیز از طریق آن دیده می‌شود اما خودش نادیدنی.<ref>فرهنگ قهفرخی و دیگران، «گونه شناسی ویژگی محوری خدا»، ص166-167.</ref> | * '''خدا''': این ادیان به موجودی یکتا و الاهی (رَبوبی) شخص‌وار معتقدند. تشخص خدا یعنی او صاحب ذهن و اراده است. همچنین خدا [[ابد| ابدی]] (به صورت نامحدود و نامتغیر)، قادر مطلق، دانای مطلق و خیر محض است. با این حال پژوهشگران، تصویر این ادیان از خداوند را دارای تفاوت‌هایی برمی‌شمارند. از نظر دین‌پژوهان یهودیت خدا (یَهُوه) را حقیقت درونی همه چیز در نظر می‌گیرد که در همه جا حاضر است و تدبیر همۀ امور در ید اختیار او است.<ref>فرهنگ قهفرخی و دیگران، «گونه شناسی ویژگی محوری خدا»، ص۱۶۱.</ref> مسیحیت با شعار یک خدا در سه شخص (پدر، پسر، روح‌القدس)، معنایی مبهم به مسئلۀ خدا می‌دهد که از جهتی کاملاً غیرجسمانی و از جهت دیگر قابل تجسم است.<ref>فرهنگ قهفرخی و دیگران، «گونه شناسی ویژگی محوری خدا»، ص۱۶۴.</ref> اما خداوند در مفهوم اسلامیش با استعارۀ «نور» به مثابه امری همه‌جا حاضر توصیف می‌شود که همه‌چیز از طریق آن دیده می‌شود اما خودش نادیدنی.<ref>فرهنگ قهفرخی و دیگران، «گونه شناسی ویژگی محوری خدا»، ص166-167.</ref> | ||
* '''خلقت''': [[خداوند]] جهان را آفریده و آن را از خود متمایز ساخته است (هیچ کدام از این سه [[دین]] در شکل اصلی خود، یگانه‌انگار<ref>.monism</ref>نیستند)؛ جهانی که هرچند کاملاً به خدا وابسته است اما واقعیت است نه توهم، و نیز خیر است [و نه شر]. | * '''خلقت''': [[خدا|خداوند]] جهان را آفریده و آن را از خود متمایز ساخته است (هیچ کدام از این سه [[دین]] در شکل اصلی خود، یگانه‌انگار<ref>.monism</ref>نیستند)؛ جهانی که هرچند کاملاً به خدا وابسته است اما واقعیت است نه توهم، و نیز خیر است [و نه شر]. | ||
* '''وحی''': خدا در رویدادی تاریخی و منحصر به فرد، اراده‌اش را ظاهر ساخته است: اطاعت از او و [[گناه]] بودن نافرمانی از او. [[وحی]] در این ادیان به صورت مکتوب است. اما صاحب‌نظران میان معنای اسلامی، یهودی و مسیحی وحی تمایز قائلند. از نظر ایشان، در اسلام و یهودیت وحیِ رِسالی (وحی مخصوص پیامبران) الفاظ | * '''وحی''': خدا در رویدادی تاریخی و منحصر به فرد، اراده‌اش را ظاهر ساخته است: اطاعت از او و [[گناه]] بودن نافرمانی از او. [[وحی]] در این ادیان به صورت مکتوب است. اما صاحب‌نظران میان معنای اسلامی، یهودی و مسیحی وحی تمایز قائلند. از نظر ایشان، در اسلام و یهودیت وحیِ رِسالی (وحی مخصوص پیامبران) الفاظ و معانی‌ای است که به قلب ایشان نازل می‌شود؛<ref>نورمحمدی و دیگران، «مفهوم و هویت شناسی وحی در ادیان ابراهیمی»، ص80-84.</ref> اما در مسیحیت، کاملترین وحی نه از طریق کلام و معانی؛ بلکه از طریق تجلی خداوند در خود مسیح رخ می‌دهد.<ref>نورمحمدی و دیگران، «مفهوم و هویت شناسی وحی در ادیان ابراهیمی»، ص۸۰-۸۵.</ref> | ||
* '''رستاخیز و جاودانگی''': هر سه دین ابراهیمی به مفهوم رستاخیز باور دارند؛ اما پژوهشگران، تصویر آنان از رستاخیر را متفاوت می‌دانند. اندیشمندان مسلمان، صدها [[آیه]] از [[قرآن]] را مربوط به [[آخرت|جهان پس از مرگ]] و [[قیامت|روز رستاخیز]] می‌دانند.<ref>مطهری، مجموعه آثار، ۱۳۷۷ش/۱۴۱۸ق، ج۲، ص۵۰۱.</ref> برای مثال، قرآن در آیات مختلفی از جمله آیه ۶۴ [[سوره عنکبوت|سوره عنكبوت]] زندگی واقعی را مربوط به آخرت می‌داند. به خلاف اسلام، معنای رستاخیز در مسیحیت و یهودیت را مفهوم متفاوت با «آخرت» و مربوط به بازگشت مسیح (یا مسیحا) می‌دانند.<ref>جوانشیر، موعود در آیین اسلام و مسیحیت، ۱۳۹۱ش، ص۲۰.</ref> برخی از یهودیان معتقدند که انسانهای نیک با مسیحا، ظهور خواهند کرد و یهودیت را به دوران اوج خود بازمی‌گردانند<ref>توفیقی، «مقدمه ای بر مقایسه ادیان توحیدی»، ص۹۷-۹۸.</ref> رستاخیز پژوهشگران مسیحیت، رستاخیز [[عیسی (پیامبر)|عیسی(ع)]] را نشانۀ اصلی گرایش مسیحیت به منجی می‌دانند. بنا بر [[عهد جدید]]، غایت زندگی یک مسیحی یکی شدن با عیسی مسیح و بازگشت با او است.<ref>جوانشیر، موعود در آیین اسلام و مسیحیت، ۱۳۹۱ش، ص۱۸۶.</ref> | * '''رستاخیز و جاودانگی''': هر سه دین ابراهیمی به مفهوم رستاخیز باور دارند؛ اما پژوهشگران، تصویر آنان از رستاخیر را متفاوت می‌دانند. اندیشمندان مسلمان، صدها [[آیه]] از [[قرآن]] را مربوط به [[آخرت|جهان پس از مرگ]] و [[قیامت|روز رستاخیز]] می‌دانند.<ref>مطهری، مجموعه آثار، ۱۳۷۷ش/۱۴۱۸ق، ج۲، ص۵۰۱.</ref> برای مثال، قرآن در آیات مختلفی از جمله آیه ۶۴ [[سوره عنکبوت|سوره عنكبوت]] زندگی واقعی را مربوط به آخرت می‌داند. به خلاف اسلام، معنای رستاخیز در مسیحیت و یهودیت را مفهوم متفاوت با «آخرت» و مربوط به بازگشت مسیح (یا مسیحا) می‌دانند.<ref>جوانشیر، موعود در آیین اسلام و مسیحیت، ۱۳۹۱ش، ص۲۰.</ref> برخی از یهودیان معتقدند که انسانهای نیک با مسیحا، ظهور خواهند کرد و یهودیت را به دوران اوج خود بازمی‌گردانند<ref>توفیقی، «مقدمه ای بر مقایسه ادیان توحیدی»، ص۹۷-۹۸.</ref> رستاخیز پژوهشگران مسیحیت، رستاخیز [[عیسی (پیامبر)|عیسی(ع)]] را نشانۀ اصلی گرایش مسیحیت به منجی می‌دانند. بنا بر [[عهد جدید]]، غایت زندگی یک مسیحی یکی شدن با عیسی مسیح و بازگشت با او است.<ref>جوانشیر، موعود در آیین اسلام و مسیحیت، ۱۳۹۱ش، ص۱۸۶.</ref> | ||
همچنین این ادیان بر اهمیت موارد زیر تأکید دارند: | همچنین این ادیان بر اهمیت موارد زیر تأکید دارند: | ||
| خط ۲۶: | خط ۲۶: | ||
== گستره جغرافیایی پیروان == | == گستره جغرافیایی پیروان == | ||
جمعیت مسیحیان را حدود ۲ میلیارد نفر، مسلمانان را حدود ۱٫۸ میلیارد نفر، یهودیت حدود ۱۴ میلیون نفر تخمین میزنند.<ref>Vaughan, "[https://www.britannica.com/story/what-is-the-most-widely-practiced-religion-in-the-world What Is the Most Widely Practiced Religion in the World?]» britanica.</ref> به جز کشورهای جنوب شرق آسیا، جمعیت پیروان ادیان ابراهیمی بر پیروان ادیان غیرابراهیمی غلبه دارد. حدود ۲۰ درصد از مسلمانان در خاورمیانه و شمال آفریقا و نزدیک به ۱۶ درصد در جنوب صحرای آفریقا زندگی می‌کنند. تعداد ۲۶ درصد از مسیحیان تقریباً برابر در اروپا، ۲۴ درصد در آمریکای لاتین و ۲۴ درصد در جنوب صحرای آفریقا زندگی می کنند. تعدادی ۴۴ درصد از یهودیان در آمریکای شمالی و ۴۱ درصد از آنها خاورمیانه و شمال آفریقا هستند.<ref>«[https://www.pewresearch.org/religion/2012/12/18/global-religious-landscape-exec/ The Global Religious Landscape]», Pew Research Center.،</ref> | جمعیت پیروان ادیان ابراهیمی را حدود 3.8 میلیارد نفر تخمین میزنند. جمعیت مسیحیان را حدود ۲ میلیارد نفر، مسلمانان را حدود ۱٫۸ میلیارد نفر، یهودیت حدود ۱۴ میلیون نفر تخمین میزنند.<ref>Vaughan, "[https://www.britannica.com/story/what-is-the-most-widely-practiced-religion-in-the-world What Is the Most Widely Practiced Religion in the World?]» britanica.</ref> به جز کشورهای جنوب شرق آسیا، جمعیت پیروان ادیان ابراهیمی بر پیروان ادیان غیرابراهیمی غلبه دارد. حدود ۲۰ درصد از مسلمانان در خاورمیانه و شمال آفریقا و نزدیک به ۱۶ درصد در جنوب صحرای آفریقا زندگی می‌کنند. تعداد ۲۶ درصد از مسیحیان تقریباً برابر در اروپا، ۲۴ درصد در آمریکای لاتین و ۲۴ درصد در جنوب صحرای آفریقا زندگی می کنند. تعدادی ۴۴ درصد از یهودیان در آمریکای شمالی و ۴۱ درصد از آنها خاورمیانه و شمال آفریقا هستند.<ref>«[https://www.pewresearch.org/religion/2012/12/18/global-religious-landscape-exec/ The Global Religious Landscape]», Pew Research Center.،</ref> | ||
== پانویس == | == پانویس == | ||