سلیم بن قیس هلالی: تفاوت میان نسخه‌ها

سلیم در زمان حیات پیامبر(ص) و نیز بعد از آن حضرت در زمان حکومت [[ابوبکر]] در [[مدینه]] نبوده، و در جریانات [[سقیفه بنی ساعده|سقیفه]] و [[شهادت]] [[حضرت زهرا(س)]] شخصا حضور نداشته است.<ref>هلالی، أسرار آل محمد، ۱۴۱۶ق، ص۱۷.</ref>

در این سال‌ها، سلیم به همراه ابوذر در سفر حجّ حاضر شد و خطابه او در کنار [[کعبه]] را ثبت کرد و همراه او به مدینه بازگشت. همچنین در [[سال ۳۴ هجری]] که ابوذر به ربذه تبعید شد، سلیم در آنجا به دیدن او رفت.<ref>هلالی، أسرار آل محمد، ۱۴۱۶ق، ص۱۹.</ref>

در [[سال ۳۵ هجری]] امیر المؤمنین(ع) خلافت را که به دست گرفت، سلیم همچنان که با قلم به یاری حقّ مشغول بود، جهاد خود را با شمشیر تکمیل نمود و شخصا در میدانهای جنگ حضور یافت و در صف اوّل مبارزین به عنوان «[[شرطة الخمیس]]» که فدائیان امیرالمؤمنین(ع) بودند به جنگ و جهاد پرداخت، و در همان حال آنچه در میدان‌های جنگ دید در کتابش ثبت نمود.<ref> مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۴ق، ج۳۴، ص۲۷۲؛ هلالی، أسرار آل محمد، ۱۴۱۶ق، ص۲۰.</ref>

سلیم بن قیس بهمراه علی(ع) از مدینه به [[بصره]] آمد و از اوّل تا آخر [[جنگ جمل]] به عنوان یکی از پنج هزار فدائی امیرالمؤمنین(ع) در صفّ اوّل میدان جنگ شمشیر زد. او در کتابش تعداد افراد لشکر در جنگ جمل، و خصوصیات افراد و کیفیت جنگ و آنچه بعد از آن در بصره اتفاق افتاد و حتّی خطابه امیر المؤمنین(ع) بعد از جنگ را ثبت کرد.<ref>هلالی، أسرار آل محمد، ۱۴۱۶ق، ص۲۰.</ref>

او در اواخر [[سال ۳۸ هجری قمری|سال ۳۸]] به ملاقات [[امام سجّاد(ع)]] مشرّف شد که در سنّ شیرخوارگی در محضر [[امام علی(ع)]] بود. در همین ایام به [[مدائن]] رفت و در آنجا با [[حذیفة بن یمان|حذیفه]] ملاقات کرد.<ref>هلالی، أسرار آل محمد، ۱۴۱۶ق، ص۲۰.</ref>

او که از اولیای امیر مؤمنان(ع) بود در سه روز آخر عمر آن حضرت ملتزم حضور بود، و [[وصیت نامه]] امام علی (ع) را به نقل از آن حضرت نوشت.<ref>هلالی،أسرار آل محمد، ۱۴۱۶ق، ص۲۱.</ref>

در طول حکومت معاویه، سلیم، فعّالیت علمی خود را ادامه داد و بدعت‌ها و جنایات معاویه و نیز اقدامات او در وضع و تحریف احادیث را به دقّت در کتابش ثبت کرد.<ref>هلالی،أسرار آل محمد، ۱۴۱۶ق، ص۲۱ و ۲۲.</ref>

در [[سال ۶۱ هجری]] که شهادت امام حسین(ع) اتّفاق افتاد، در صفحات تاریخ مطلبی از احوال سلیم دیده نمیشود. به احتمال قوی او هم از زندانیان [[ابن زیاد]] بوده است که نتوانستند امام(ع) را یاری کنند.<ref>هلالی، أسرار آل محمد، ص۲۲.</ref>

در این سال‌ها که در حجاز، جریان [[عبدالله بن زبیر|ابن زبیر]] و در عراق جریان [[مختار بن ابوعبید ثقفی|مختار]] ادامه داشت، در کتاب سلیم و تاریخچه زندگی او مطلبی دیده نمی‌شود ولی ظاهرا تا زمان حجاج در کوفه بوده است.<ref>هلالی، أسرار آل محمد، ۱۴۱۶ق، ص۲۲ و ۲۳.</ref>

در [[سال ۷۵ هجری]]، [[حجاج بن یوسف ثقفی]] از طرف [[عبدالملک بن مروان]] حاکم [[عراق]] شد و وارد [[کوفه]] گردید. از اوّلین کسانی که حجاج سراغشان را گرفت سلیم بن قیس بود، چرا که سابقه او با امیر المؤمنین(ع) روشن بود. به همین جهت با ورود حجاج، سلیم بن قیس از عراق فرار کرد و به سمت [[ایران]] آمد تا در سرزمین فارس در نزدیکی [[شیراز]] به شهری بنام «نوبندجان» رسید. سلیم در این تبعید ناخواسته هفتاد و هفت سالگی عمر خود را می‌گذراند.<ref>هلالی،أسرار آل محمد، ۱۴۱۶ق، ص۲۶.</ref>

ابان درباره مدّتی که با سلیم معاشرت داشته چنین می‌گوید: او پیرمردی اهل عبادت بود و چهره‌ای نورانی داشت. بسیار پر تلاش، صاحب نفسی بزرگوار و حزنی طولانی بود. او دور از جماعت بودن را دوست می‌داشت و از اشتهار پرهیز می‌کرد. سلیم هم درباره ابان گفته است: «من با تو معاشرت داشتم و جز آن گونه که دوست می‌داشتم چیزی ندیدم.»<ref>هلالی، أسرار آل محمد، ۱۴۱۶ق، ص۲۶.</ref>

سلیم بن قیس به عنوان یک مؤلف، از آن جهت مورد توجّه خاص است که در اکثر مطالب کتابش شخصا حضور داشته و یا از کسانی که شخصا حضور داشته‌اند نقل کرده است و در نقل خود جز موثّقین به کسی اعتماد نکرده است.<ref>هلالی، أسرار آل محمد، ۱۴۱۶ق، ص۲۷ - ۲۹.</ref> از سلیم روایات چندی به جز آنچه در کتابش آمده، روایت شده است.<ref>خوئی، معجم رجال الحدیث، ۱۴۱۳ق، جلد ۹، ص۲۳۶.</ref> <ref>نعمانی، الغیبه،۱۳۹۷ق، ص۹۵.</ref>

این اثر اولین کتاب [[شیعه]] در زمان امیرالمؤمنین علی(ع) است. کتاب سلیم بن قیس هلالی حاوی روایاتی درباره فضایل [[اهل بیت]]، امام‌شناسی، اخباری درباره حوادث پس از رحلت رسول خدا(ص) و... است. درباره انتساب و عدم انتساب کتاب به سلیم بن قیس بین علمای شیعه مباحث بسیاری در گرفته است. این کتاب با عنوان اسرار آل محمد(ص) به فارسی ترجمه شده و مورد اقبال زیادی قرار گرفته است.{{مدرک}}

هر گاه سلیم متوجّه یک واقعه مهم در بلاد اسلامی می‌شد، سعی می‌کرد شخصا حاضر شود تا دقیقا آنچه اتفاق می‌افتد ثبت نماید. حضور او در سفر معاویه به مدینه از نمونه‌های آن است.<ref>هلالی، أسرار آل محمد، ۱۴۱۶ق، ص۲۴ و ۲۵.</ref>