پرش به محتوا

تیمور گورکانی: تفاوت میان نسخه‌ها

۱۷ بایت اضافه‌شده ،  ‏۲ سپتامبر ۲۰۲۳
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - '==پانویس==↵{{پانویس۲}}' به '== پانویس == {{پانوشت}} == یادداشت == {{یادداشت‌ها}}')
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۲۹: خط ۲۹:
'''تیمور گورکانی''' ([[سال ۷۳۶ هجری قمری|۷۳۶]]-[[سال ۸۰۷ هجری قمری|۸۰۷ق]]) ملقب به صاحب‌قران، امیر و مؤسس سلسله [[تیموریان]] بود. وی که متولد [[ماوراءالنهر]] بود، از [[سال ۷۷۱ هجری قمری|سال ۷۷۱ق]] حکومت خود را با فتح سرزمین‌های همسایگان خود شروع کرد و تا مسکو، [[دهلی]]، [[بغداد]] و [[آنکارا]] پیش رفت. افراد زیادی در جنگ‌های او کشته شدند و سکونت‌گاه‌های زیادی خراب شد.  
'''تیمور گورکانی''' ([[سال ۷۳۶ هجری قمری|۷۳۶]]-[[سال ۸۰۷ هجری قمری|۸۰۷ق]]) ملقب به صاحب‌قران، امیر و مؤسس سلسله [[تیموریان]] بود. وی که متولد [[ماوراءالنهر]] بود، از [[سال ۷۷۱ هجری قمری|سال ۷۷۱ق]] حکومت خود را با فتح سرزمین‌های همسایگان خود شروع کرد و تا مسکو، [[دهلی]]، [[بغداد]] و [[آنکارا]] پیش رفت. افراد زیادی در جنگ‌های او کشته شدند و سکونت‌گاه‌های زیادی خراب شد.  


به تیمور عناوینی چون خون‌ریز، شراب‌خوار، مال‌دوست و نابغه نظامی به او داده شد. او به هنرمندان و عالمان اهمیت می‌داد و علاقمند به شنیدن اخبار و تاریخ بود. او هم به برخی رسم و رسوم [[مغول|مغولی]] پایبند بود و هم رفتارهای [[اسلام|اسلامی]] از خود بروز می‌داد. او همانطور که با رقیبان مسلمان جنگید، با غیرمسلمانان نیز مبارزه کرد که به آن [[غزا]] یا [[جهاد]] می‌گفت.  
به تیمور عناوینی چون خون‌ریز، شراب‌خوار، مال‌دوست و نابغه نظامی داده شد. او به هنرمندان و عالمان اهمیت می‌داد و علاقمند به شنیدن اخبار و تاریخ بود. او هم به برخی رسم و رسوم [[مغول|مغولی]] پایبند بود و هم رفتارهای [[اسلام|اسلامی]] از خود بروز می‌داد. او همانطور که با رقیبان مسلمان جنگید، با غیرمسلمانان نیز مبارزه کرد که به آن [[غزا]] یا [[جهاد]] می‌گفت.  


در زمان او [[فرقه‌های صوفی]] که برخی عقاید [[شیعه|شیعی]] داشتند، رواج یافته بود. او [[سادات]] و [[تصوف|صوفیان]] را احترام می‌کرد. حکومت‌های شیعه مانند [[سربداران]] در [[سبزوار]] و [[مرعشیان]] در [[مازندران]]، در برخورد با او، همانند دیگر حکومت‌ها، استقلال و سپس قدرت خود را از دست دادند. تیمور در هنگام تصرف [[دمشق]] و [[حلب]]، عالمان آنجا را به خاطر رضایت و همراهی با [[معاویة بن ابی‌سفیان|معاویه]] و [[یزید بن معاویه|یزید]] در ظلم به [[اهل البیت علیهم السلام|اهل‌بیت (ع)]] سرزنش کرد.
در زمان او [[فرقه‌های صوفی]] که برخی عقاید [[شیعه|شیعی]] داشتند، رواج یافته بود. او [[سادات]] و [[تصوف|صوفیان]] را احترام می‌کرد. حکومت‌های شیعه مانند [[سربداران]] در [[سبزوار]] و [[مرعشیان]] در [[مازندران]]، در برخورد با او، همانند دیگر حکومت‌ها، استقلال و سپس قدرت خود را از دست دادند. تیمور در هنگام تصرف [[دمشق]] و [[حلب]]، عالمان آنجا را به خاطر رضایت و همراهی با [[معاویة بن ابی‌سفیان|معاویه]] و [[یزید بن معاویه|یزید]] در ظلم به [[اهل البیت علیهم السلام|اهل‌بیت (ع)]] سرزنش کرد.
خط ۳۸: خط ۳۸:
==زندگی==
==زندگی==
[[پرونده:بنای گور امیر.jpeg|بندانگشتی|مرقد امیر تیمور در [[سمرقند]]، [[ازبکستان]]]]
[[پرونده:بنای گور امیر.jpeg|بندانگشتی|مرقد امیر تیمور در [[سمرقند]]، [[ازبکستان]]]]
تاریخ و مکان تولد تیمور را شعبان ۷۳۶ق/۷۱۴ش/۱۳۳۶م در شهر [[کش|کَش]]، از شهرهای [[ماوراءالنهر]] و در جنوب [[سمرقند]] نوشته‌اند.<ref>یزدی، ظفرنامه، ج۱، ص۸.</ref>{{یاد|کش اکنون با نام شهر سبز، در تقسیمات کشور ازبکستان قرار دارد.}} این شهر در آن زمان، جزء اولوس (قلمرو) خانات (جانشیان) جغتای، فرزند [[چنگیز|چنگیزخان]] قرار داشت. پدر تیمور، ترغای/طراغای و مادرش، تکینه خاتون از قبیله برلاس یا برولاس بودند.<ref>یزدی، ظفرنامه، ج۱، ص۱۸۷و۲۳۴.</ref> نام تیمور در زبان ترکی جغتایی به معنای اهن است.<ref>میرجعفری، تاریخ تحولات ایران در دوره تیموریان و ترکمانان، ۱۳۸۸ش، ص۱۰.</ref> علی، قرا، ایدکو، و حاجی برلاس، نام چهار برادر او بودند که آخری، حاکم کش و نواحی اطراف بود.<ref>شامی، ظفرنامه، ۱۳۶۳، ص۱۶، ۳۶، ۷۷و۸۸.</ref> قتلغ ترکان نام خواهر بزرگ تیمور بود.<ref>شامی، ظفرنامه، ۱۳۶۳، ص۲۱.</ref> تیمور تا اخر عمر، چند همسر داشت. اُلجای ترکان،<ref>شامی، ظفرنامه، ۱۳۶۳، ص۲۰.</ref> دلشاد آغا،<ref>شامی، ظفرنامه، ۱۳۶۳، ص۷۰.</ref> تومان آغا،<ref>شامی، ظفرنامه، ۱۳۶۳، ص۹۵.</ref> چولپان ملک آغا،<ref>شامی، ظفرنامه، ۱۳۶۳، ص۱۱۷.</ref> و سرای ملک خانم و دُر سلطان آغا و نگار آغا نام چند همسر وی بود.<ref>شامی، ظفرنامه، ۱۳۶۳، ص۱۲۹.</ref>او پس از ازدواج با یکی از دختران امیر قزاغان/غَزقَن، خان جغتای، به لقب گورکان/کورگه (ترکی: داماد) مشهور شد.<ref>بارتولد، تاریخ ترک‌های آسیای میانه، ۱۳۷۶ش، ص۲۲.</ref> هم‌چنین به دلیل زخمی که پیش از حکومت، باعث معلولیت پای راست او شد،<ref>شامی، ظفرنامه، ۱۳۶۳، ص۲۲-۲۱.</ref> لقب تیمور لنگ به او دادند.<ref>یزدی، ظفرنامه، ج۱، ص۵۷-۵۶.</ref>{{یاد|لقب تیمور لنگ، بیشتر از سوی مخالفان تیمور استفاده می شود.}} تیمور چندین پسر داشت که چهار پسر ارشد و معروف او بنام‌های عمر شیخ، جهان‌گیر، میران‌شاه و [[شا‌هرخ تیموری|شاهرخ]] بود.<ref>آژند و هریسچیان، «تیمور گورکان»، ص۸۲۶-۸۲۲.</ref>. دو پسر اولی در زمان حیات وی مردند و شاهرخ در [[هرات]]، جانشین پدر شد.<ref>ناصری داوودی، «تشیع در خراسان عهد تیموریان»، ص۱۲۸.</ref> تیمور در [[شعبان]] [[سال ۸۰۷ هجری قمری|۸۰۷ق]]/۷۸۳ش در شهر [[اترار|اُترار]]، در جنوب [[قزاقستان]] فعلی، درگذشت و در [[سمرقند]]، [[دفن]] شد.<ref>دیانت، «تیمور گورکانی»، ص۶۷۰-۶۶۳.</ref>
تاریخ و مکان تولد تیمور را شعبان ۷۳۶ق/۷۱۴ش/۱۳۳۶م در شهر [[کش|کَش]]، از شهرهای [[ماوراءالنهر]] و در جنوب [[سمرقند]] نوشته‌اند.<ref>یزدی، ظفرنامه، ج۱، ص۸.</ref>{{یاد|کش اکنون با نام شهر سبز، در تقسیمات کشور ازبکستان قرار دارد.}} این شهر در آن زمان، جزء اولوس (قلمرو) خانات (جانشیان) جغتای، فرزند [[چنگیز|چنگیزخان]] قرار داشت. پدر تیمور، ترغای/طراغای و مادرش، تکینه خاتون از قبیله برلاس یا برولاس بودند.<ref>یزدی، ظفرنامه، ج۱، ص۱۸۷و۲۳۴.</ref> نام تیمور در زبان ترکی جُغَتایی به معنای آهن است.<ref>میرجعفری، تاریخ تحولات ایران در دوره تیموریان و ترکمانان، ۱۳۸۸ش، ص۱۰.</ref> علی، قرا، ایدکو، و حاجی برلاس، نام چهار برادر او بودند که آخری، حاکم کَش(شهر سبز) و نواحی اطراف بود.<ref>شامی، ظفرنامه، ۱۳۶۳، ص۱۶، ۳۶، ۷۷و۸۸.</ref> قُتلُغ تَرکان نام خواهر بزرگ تیمور بود.<ref>شامی، ظفرنامه، ۱۳۶۳، ص۲۱.</ref> تیمور تا اخر عمر، چند همسر داشت. اُلجای ترکان،<ref>شامی، ظفرنامه، ۱۳۶۳، ص۲۰.</ref> دلشاد آغا،<ref>شامی، ظفرنامه، ۱۳۶۳، ص۷۰.</ref> تومان آغا،<ref>شامی، ظفرنامه، ۱۳۶۳، ص۹۵.</ref> چولپان ملک آغا،<ref>شامی، ظفرنامه، ۱۳۶۳، ص۱۱۷.</ref> و سرای ملک خانم و دُر سلطان آغا و نگار آغا نام چند همسر وی بود.<ref>شامی، ظفرنامه، ۱۳۶۳، ص۱۲۹.</ref>او پس از ازدواج با یکی از دختران امیر قزاغان/غَزقَن، خان جغتای، به لقب گورکان/کورگه (ترکی: داماد) مشهور شد.<ref>بارتولد، تاریخ ترک‌های آسیای میانه، ۱۳۷۶ش، ص۲۲.</ref> هم‌چنین به دلیل زخمی که پیش از حکومت، باعث معلولیت پای راست او شد،<ref>شامی، ظفرنامه، ۱۳۶۳، ص۲۲-۲۱.</ref> لقب تیمور لنگ به او دادند.<ref>یزدی، ظفرنامه، ج۱، ص۵۷-۵۶.</ref>{{یاد|لقب تیمور لنگ، بیشتر از سوی مخالفان تیمور استفاده می شود.}} تیمور چندین پسر داشت که چهار پسر ارشد و معروف او بنام‌های عمر شیخ، جهان‌گیر، میران‌شاه و [[شا‌هرخ تیموری|شاهرخ]] بود.<ref>آژند و هریسچیان، «تیمور گورکان»، ص۸۲۶-۸۲۲.</ref>. دو پسر اولی در زمان حیات وی مردند و شاهرخ در [[هرات]]، جانشین پدر شد.<ref>ناصری داوودی، «تشیع در خراسان عهد تیموریان»، ص۱۲۸.</ref> تیمور در [[شعبان]] [[سال ۸۰۷ هجری قمری|۸۰۷ق]]/۷۸۳ش در شهر [[اترار|اُترار]]، در جنوب [[قزاقستان]] فعلی، درگذشت و در [[سمرقند]]، [[دفن]] شد.<ref>دیانت، «تیمور گورکانی»، ص۶۷۰-۶۶۳.</ref>


==شخصیت==
==شخصیت==
۱۷٬۴۵۴

ویرایش