confirmed، templateeditor
۱۲٬۳۱۵
ویرایش
حدیث عنوان بصری: تفاوت میان نسخه‌ها
ویکی سازی
جز (جایگزینی متن - '{{یادداشت|' به '{{یاد|') |
(ویکی سازی) |
||
| خط ۱۵: | خط ۱۵: | ||
| مؤید روایی = | | مؤید روایی = | ||
}} | }} | ||
'''حدیث عُِنوان بَصْری''' روایتی منسوب به [[امام صادق علیه‌السلام|امام صادق(ع)]] است که فردی به‌نام عنوان بصری، از شاگردان [[مالک بن انس]]، آن را در [[مدینه]] نقل کرده است. موضوع این [[حدیث]]، پرسش و پاسخ درباره حقیقت [[عبادت]] و توصیه‌هایی برای آن است. قدمت نقل این روایت به [[مشکاة الانوار فی غرر الاخبار (کتاب)|کتاب مشکاة الانوار]] (قرن ششم قمری) می‌رسد. درباره راوی اول و دوم این حدیث اطلاعاتی وجود ندارد و گروهی از عالمان شیعه آن را بی‌اعتبار دانسته‌اند. [[سید علی قاضی طباطبایی]] به شاگردانش خواندن و عمل به این حدیث را توصیه می‌کرده است. چند شرح و ترجمه نیز از این روایت انتشار یافته است. | '''حدیث عُِنوان بَصْری''' روایتی منسوب به [[امام صادق علیه‌السلام|امام صادق(ع)]] است که فردی به‌نام عنوان بصری، از شاگردان [[مالک بن انس]]، آن را در [[مدینه]] نقل کرده است. موضوع این [[حدیث]]، پرسش و پاسخ درباره حقیقت [[عبادت]] و توصیه‌هایی برای آن است. قدمت نقل این روایت به [[مشکاة الانوار فی غرر الاخبار (کتاب)|کتاب مشکاة الانوار]] (قرن ششم قمری) می‌رسد. درباره راوی اول و دوم این حدیث اطلاعاتی وجود ندارد و گروهی از عالمان [[شیعه]] آن را بی‌اعتبار دانسته‌اند. [[سید علی قاضی طباطبایی]] به شاگردانش خواندن و عمل به این [[حدیث]] را توصیه می‌کرده است. چند شرح و ترجمه نیز از این روایت انتشار یافته است. | ||
==جایگاه== | ==جایگاه== | ||
| خط ۲۱: | خط ۲۱: | ||
==موضوع == | ==موضوع == | ||
حدیث عنوان بصری از یک پرسش و یک درخواست توصیه و پاسخ آنها از سوی [[امام صادق علیه‌السلام|امام صادق(ع)]] تشکیل یافته است؛ سؤال درباره حقیقت بندگی خدا است که در ادامه امام ششم، نُه توصیه برای مسیر بندگی خداوند به او فرمود: سه مورد در [[ریاضت]]، سه مورد برای [[حلم|بردباری]] و سه مورد درباره علم.<ref>مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۱، ص۲۲۴-۲۲۶.</ref> | حدیث عنوان بصری از یک پرسش و یک درخواست توصیه و پاسخ آنها از سوی [[امام صادق علیه‌السلام|امام صادق(ع)]] تشکیل یافته است؛ سؤال درباره حقیقت بندگی [[خدا]] است که در ادامه امام ششم، نُه توصیه برای مسیر بندگی خداوند به او فرمود: سه مورد در [[ریاضت]]، سه مورد برای [[حلم|بردباری]] و سه مورد درباره علم.<ref>مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۱، ص۲۲۴-۲۲۶.</ref> | ||
بر اساس آنچه علامه مجلسی در بحارالانوار نقل کرده، فردی به‌نام عُنوان یا عِنوان بصری، ساکن [[مدینه]]، در جلسات نقل حدیث [[مالک بن انس]] ([[سال ۹۳ هجری قمری|۹۳]]ـ[[سال ۱۷۹ هجری قمری|۱۷۹ق]]) از [[مذاهب چهارگانه اهل سنت|فقیهان اهل‌سنت]] شرکت می‌کرد. وقتی [[امام صادق علیه‌السلام|امام جعفر صادق(ع)]] به این شهر رفت، «عنوان» علاقه‌مند شد که از او نیز چیزهایی یاد بگیرد، اما پس از چند بار درخواست، حضرت صادق به او فرمود که تحت‌نظر حکومت است، همچنین به جهت عبادت و گفتن | بر اساس آنچه [[محمدباقر مجلسی|علامه مجلسی]] در [[بحار الانوار (کتاب)|بحارالانوار]] نقل کرده، فردی به‌نام عُنوان یا عِنوان بصری، ساکن [[مدینه]]، در جلسات نقل حدیث [[مالک بن انس]] ([[سال ۹۳ هجری قمری|۹۳]]ـ[[سال ۱۷۹ هجری قمری|۱۷۹ق]]) از [[مذاهب چهارگانه اهل سنت|فقیهان اهل‌سنت]] شرکت می‌کرد. وقتی [[امام صادق علیه‌السلام|امام جعفر صادق(ع)]] به این شهر رفت، «عنوان» علاقه‌مند شد که از او نیز چیزهایی یاد بگیرد، اما پس از چند بار درخواست، حضرت صادق(ع) به او فرمود که تحت‌نظر حکومت است، همچنین به جهت [[عبادت]] و گفتن [[ذکر]]، فرصت پذیرش او را ندارد و بهتر است دوباره به مالک بن انس مراجعه کند. عنوان غمگین شد و در [[مسجدالنبی]] دو رکعت نماز خواند و از [[خدا]] خواست که دل امام صادق(ع) را به او متمایل کند. در مراجعه بعدی و کمی انتظار، حضرت صادق(ع) او را پذیرفت.<ref>مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۱، ص۲۲۴-۲۲۶.</ref> | ||
==راویان== | ==راویان== | ||
قدیمی‌ترین منبع موجود این | قدیمی‌ترین منبع موجود این [[حدیث]]، کتاب [[مشکاة الانوار فی غرر الاخبار (کتاب)|مشکاة الانوار]]، نوشته [[علی بن حسن طبرسی]] (درگذشته اواخر قرن ششم) است که از راویان پیش از خود نام نبرده است.<ref>طبرسی، مشکاة الانوار، ۱۳۸۵ق، ص۳۲۵-۳۲۷.</ref> پس از او [[شهید ثانی]] (۹۱۱ـ۹۵۵ یا ۹۶۵ق) در کتاب [[منیة المرید فی ادب المفید و المستفید (کتاب)|منیة المرید]] به این حدیث اشاره کرده و چند جمله از آن را آورده است.<ref>شهید ثانی، منیةالمرید، ۱۴۰۹ق، ص۱۴۸تا۱۵۰.</ref> [[شیخ بهائی]] (۹۵۳-۱۰۳۱ق) در کتاب [[کشکول شیخ بهائی (کتاب)|کشکول]]<ref>شیخ بهایی، کشکول، ۱۴۰۳ق، ج۲، ص۲-۵</ref> و [[محمدباقر مجلسی|علامه مجلسی]] (۱۰۳۷-۱۱۱۰ق) در [[بحار الانوار (کتاب)|بحار الانوار]] متن کامل این حدیث را ذکر کرده‌اند.<ref> مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۱، ص۲۲۴-۲۲۶.</ref><br> مجلسی روایت عنوان بصری را به نقل از شیخ بهایی، و او از [[شهید اول]] (۷۳۴-۷۸۶ق) و او از فردی به‌نام شیخ احمد فراهانی و وی نیز از پیرمردی ۹۴ ساله بازگو نموده که وی را عنوان بصری معرفی کرده است.<ref> مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۱، ص۲۲۴-۲۲۶.</ref> نام احمد فراهانی و عنوان بصری در کتاب‌های رجالی و روایی نیامده و این روایت تنها گزارش موجود از آن دو است.{{مدرک}} در حدیث، کنیه بصری، ابوعبدالله آمده است.<ref>مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۱، ص۲۲۴-۲۲۶.</ref> | ||
==دیدگاه عالمان== | ==دیدگاه عالمان== | ||
[[سید محمدحسین حسینی تهرانی]] در کتاب روح مجرد، نقل کرده که [[سید علی قاضی طباطبایی]] به شاگردانش توصیه کرده بود حدیث عنوان بصری را بنویسند و در جیب خود بگذارند و هفته‌اى يكى‌دوبار آن را مطالعه کنند.<ref>حسینی تهرانی، روح مجرد، ۱۳۷۳ش، ص۱۷۶.</ref> و هیچ شاگردی را بدون التزام به عمل به این حدیث قبول نمی‌کرد.<ref>حسینی تهرانی، روح مجرد، ۱۳۷۳ش، ص۱۷۶.</ref> | [[سید محمدحسین حسینی تهرانی]] در کتاب روح مجرد، نقل کرده که [[سید علی قاضی طباطبایی]] به شاگردانش توصیه کرده بود حدیث عنوان بصری را بنویسند و در جیب خود بگذارند و هفته‌اى يكى‌دوبار آن را مطالعه کنند.<ref>حسینی تهرانی، روح مجرد، ۱۳۷۳ش، ص۱۷۶.</ref> و هیچ شاگردی را بدون التزام به عمل به این حدیث قبول نمی‌کرد.<ref>حسینی تهرانی، روح مجرد، ۱۳۷۳ش، ص۱۷۶.</ref> | ||
به‌گفته سید محمدجواد شبیری زنجانی، از مدرسان [[حوزه علمیه قم]]، متن روایت عنوان بصری از نظر الفاظ با سخنان [[امامان شیعه]] تفاوت دارد و تناسبی با روایات [[ | به‌گفته سید محمدجواد شبیری زنجانی، از مدرسان [[حوزه علمیه قم (دوران جمهوری اسلامی)|حوزه علمیه قم]]، متن روایت عنوان بصری از نظر الفاظ با سخنان [[امامان شیعه]] تفاوت دارد و تناسبی با روایات [[اهل‌بیت(ع)]] ندارد، و به همین دلیل باید این روایت را کنار گذاشت. او گفته است که این حدیث را در هیچ‌یک از کتب [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]] مشاهده نکرده است.<ref>«تنبیهات اخبار من بلغ»، سایت تقریرات درس خارج.</ref> | ||
==شرح و ترجمه== | ==شرح و ترجمه== | ||
[[پرونده:تصویر جلد کتاب علم‌آموزی و معرفت‌اندوزی.jpg|بندانگشتی|شرح حدیث عنوان بصری، اثر رضا رمضانی گیلانی]] | [[پرونده:تصویر جلد کتاب علم‌آموزی و معرفت‌اندوزی.jpg|بندانگشتی|شرح حدیث عنوان بصری، اثر [[رضا رمضانی گیلانی]]]] | ||
بیش از ۱۵ شرح و ترجمه به زبان فارسی بر این حدیث نوشته شده است.<ref>احسانی، نبوی و توانا، دانش‌نامه علوم قرآن و حدیث، ۱۳۹۶ش. ص۱۳ تا ۴۸.</ref> برخی از آنها عبارتند از: | بیش از ۱۵ شرح و ترجمه به زبان فارسی بر این حدیث نوشته شده است.<ref>احسانی، نبوی و توانا، دانش‌نامه علوم قرآن و حدیث، ۱۳۹۶ش. ص۱۳ تا ۴۸.</ref> برخی از آنها عبارتند از: | ||
*علم‌آموزی و معرفت‌اندوزی (شرح حدیث عنوان بصری) اثر رضا رمضانی گیلانی، تهران، انتشارات سروش، مهر ۱۳۹۱ش.<ref>«علم‌آموزی و معرفت اندوزی (شرح حدیث عنوان بصری)»، سایت گیسوم.</ref> | *علم‌آموزی و معرفت‌اندوزی (شرح حدیث عنوان بصری) اثر رضا رمضانی گیلانی، تهران، انتشارات سروش، مهر ۱۳۹۱ش.<ref>«علم‌آموزی و معرفت اندوزی (شرح حدیث عنوان بصری)»، سایت گیسوم.</ref> | ||