حدیث صحیح: تفاوت میان نسخه‌ها

تعریف حدیث صحیح نزد قدما و متاخرین متفاوت است، از نظر قدما حدیث صحیح حدیثی است که از هر راه ممکن اطمینان به صدور آن از معصوم را داشته باشیم، و فرقی نمی‌کند این اطمینان از طریق یقین باشد یا گمان و اینکه از وثاقت راوی ثابت شود یا قرائن دیگر.<ref>جدیدی نژاد، معجم مصطلحات الرجال و الدرایة، ۱۳۸۰ش، ص ۸۹.</ref> ولی تعریف حدیث صحیح نزد متاخران روایتی است که سلسله سند آن توسط [[حدیث|راویانی]] [[عدالت (فقه)|عادل]] و [[امامیه|شیعه دوازده امامی]] در تمام طبقات به [[چهارده معصوم|معصوم]] متصل گردد.<ref>جبل عاملی، منتقی الجمان، ۱۳۶۲ش، ج۱، ص۴؛ جدیدی نژاد، معجم مصطلحات الرجال و الدرایة، ۱۳۸۰ش، ص۸۷؛ نصيري، آشنايي با علوم حديث،۱۳۹۶ش، ص۲۴و۲۵؛ هاشمی شاهرودی، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت(ع)، ۱۴۲۶ق، ج۳، ص۲۶۵.</ref>  

* علما [[اهل سنت]]<ref>ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی، شرح نخبة الفکر فی مصطلح الاثر، ص۱۲؛ نووی شافعی، یحیی بن شرف الدین، التقریب، ص۱۴.</ref> و جمعی از [[امامیه]]، <ref>هاشمی شاهرودی، فرهنگ فقه فارسی، ج۳، ص۲۶۵.</ref> قید عدم شُذوذ و عدم عِلَّت (ضعف و بیماری) را در تعریف، اضافه کرده‌اند. مراد از شذوذ روایت خلاف مشهوری است که توسط راوی ثقه روایت شده باشد؛ و منظور از علت، عبارت است از عیب غیر آشکاری که موجب ضعف حدیث شود، مثلا سند در ظاهر متصل به [[معصوم]] است ولی با دقت روشن می‌شود در سند افتادگی وجود دارد.

حدیث صحیح یکی از اقسام خبر واحد است و در میان انواع روایات در بهترین درجه اعتبار و حجیت است و علما بنابر نظر حجیت خبر واحد حکم به حجیت خبر صحیح داده‌اند.<ref>وصول الاخیار، ص۹۳ و۹۴.</ref> البته این حجیت خبر صحیح نزد علما در صورتی پذیرفته است که با مضمون قرآن و سنت و اجماع علما مخالف نباشد و علما از آن اعراض نکرده و با خبر دیگری که قوی تر از آن است تعارض نداشته باشد.<ref>بهایی عاملی، حسین بن عبدالصمد، وصول الاخیار الی اصول الاخبار، ص۸۰، مدیر شانه چی، کاظم، علم الحدیث، راجع به تعارض دو خبر.</ref> روایاتی نیز از معصومین(ع) در رد احادیثی که مخالف قرآن است نقل شده است.<ref>شیخ حر عاملی، وسائل الشیعه، ۱۴۱۴ق، ج ۱۸، ص۷۸ و ۷۹.</ref>

حديث صحيح نزد متأخران به

# صحیح اعلا: اتصاف تمامی راویان به [[وثاقت]]، به علم یا به شهادت دو عادل باشد.

# صحیح ادنی: اتصاف مزبور به ظن اجتهادی تحقق یابد.{{یاد|منظور از ظن اجتهادی، احتمال راجحی است که از استصحاب عدالت یا اصالت عدم الفسق یا ظاهر الحال، حاصل شود.}} تقسیم می‌شود.<ref>حریری، فرهنگ اصطلاحات حدیث،۱۳۸۱ش، ص۸۳. مرکز اطلاعات و منابع اسلامی، فرهنگ نامه اصول فقه، ۱۳۸۹ش، ج۱، ص۴۴۱.</ref>  

صحیح مُضاف، حدیثی است که سند آن تا شخصی که [[حدیث]] از وی نقل می‌شود، صحیح باشد، گر چه سلسله سند از آن شخص تا معصوم، صحیح نباشد، چه مُرسَل باشد یا منقطع یا غیر آن دو، مثلا گفته شود: صحیحة ابن ابی عُمیر عن رجل عن ابی عبدالله (ع).<ref>مدیر شانه چی، درایه الحدیث، ۱۳۸۷ش، ص۷۰.</ref>

* جدیدی نژاد، محمدرضا، معجم مصطلحات الرجال و الدرایة، قم، دار الحدیث، ۱۳۸۰.