ولایتعهدی امام رضا(ع): تفاوت میان نسخه‌ها

مأمون دوشنبه ۷ رمضان<ref>یعقوبی، تاریخ یعقوبی، دار صادر، ج۲، ص۴۴۸.</ref> (یا پنجم رمضان<ref>شیخ صدوق، عیون اخبار الرضا(ع)، ۱۳۷۸ق، ج۲، ص۲۴۵.</ref> و یا دوم رمضان<ref>طبری، تاریخ طبری، ۱۳۸۷ق، ج۸، ص۵۵۴.</ref>) سال ۲۰۱ قمری از مردم برای ولیعهدی امام رضا(ع) بیعت گرفت و مردم را به جای لباس سیاه (که نشانه عباسیان بود<ref>عرفان منش، جغرافیای تاریخی هجرت امام رضا، ۱۳۷۴ش، ص۱۶۸.</ref>) سبزپوش کرد (رنگ سبز نماد علوی‌ها بود<ref>عرفان منش، جغرافیای تاریخی هجرت امام رضا، ۱۳۷۴ش، ص۱۶۸.</ref>) و فرمان آن را به اطراف و نواحی نوشت.<ref>یعقوبی، تاریخ یعقوبی، دار صادر، ج۲، ص۴۴۸.</ref> بر منبرها به نام امام [[خطبه]] خواندند و [[دینار شرعی|دینار]] و [[درهم شرعی|درهم]] به نامش سکه زدند.<ref>یعقوبی، تاریخ یعقوبی، دار صادر، ج۲، ص۴۴۸.</ref> همچنین مأمون دخترش ام‌حبیب را به عقد امام رضا در آورد.<ref>شیخ صدوق، عیون اخبار الرضا(ع)، ۱۳۷۸ق، ج۲، ص۱۴۷.</ref> در [[حدیث|روایتی]] از [[امام جواد علیه‌السلام|امام جواد(ع)]] آمده است که لقبِ «رضا»، از سوی [[خدا|خداوند]] به پدرش داده شده است؛<ref>صدوق، عیون اخبار الرضا، ۱۳۷۸ق، ج۱، ص۱۳.</ref> ولی طبق برخی منابع، [[مأمون عباسی|مأمون]] لقب رضا ([[الرضا من آل محمد]] یعنی فرد موردرضایت از آل محمد) را به او داد.<ref>مفید، الارشاد، ۱۳۷۲ش، ج۲، ص۲۶۱؛ ابن شهرآشوب، مناقب آل ابی‌طالب، ۱۳۷۹ق، ج۴، ص۳۶۳.</ref>

مأمون در مراسمی کارگزاران حکومت، فرماندهان لشکر، قاضی‌ها و مردم را جمع کرد تا با امام رضا بیعت کنند.<ref>شیخ مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۲۶۱.</ref> امام دستانش را به شیوه بیعت گرفتن پیامبر، مقابل صورت گرفت، به گونه‌ای که پشت دست‌ها را بر صورت خود و کف دست‌ها را بر صورت مردم می‌کشید.<ref>اصفهانی، مقاتل الطالبیین، دار المعرفه، ص۴۵۵؛ شیخ مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۲۶۱.</ref> خطیبان و شاعران به پاسداشت مراسم، سخن گفته، شعر سرودند و یکی از شاعران دعبل خزاعی بود که با سرودن شعر خود، از امام صله دریافت کرد.<ref>شیخ مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۲۶۳.</ref> مأمون از امام خواست خطبه‌ای برای مردم بخواند؛ امام نیز خطبه‌ای بسیار کوتاه برای مردم ایراد نمود.<ref>شیخ مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۲۶۳.</ref> در آن مراسم مأمون دستور داد که به نام امام رضا سکه بزنند و خطبه‌ها را با نام او بخوانند.<ref>شیخ مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۲۶۲.</ref>

[[اسماعیل بن جعفر بن سلیمان]] که از سوی مأمون حاکم بصره شده بود، از بیعت با امام رضا(ع) سرباز زد و مأمون، [[عیسی بن یزید جلودی]] را به سوی او روانه کرد و او از بصره گریخت.<ref>یعقوبی، تاریخ یعقوبی، دار صادر، ج۲، ص۴۴۸-۴۴۹.</ref> به باور [[یعقوبی]]، عیسی بن یزید جلودی، از طرف مأمون، مأمور رساندن فرمان بیعت با [[امام رضا(ع)]] به مکه بود.<ref>یعقوبی، تاریخ یعقوبی، دار صادر، ج۲، ص۴۴۹.</ref> وی با پارچه‌های سبز وارد مکه شد و از مردم برای امام رضا(ع) بیعت گرفت.<ref>یعقوبی، تاریخ یعقوبی، دار صادر، ج۲، ص۴۴۹.</ref> اما به گزارش [[شیخ صدوق]]، عیسی جلودی، بعد‌ها از مخالفان سرسخت ولایتعهدی امام رضا(ع) شد و مأمون او را به‌دلیل بیعت‌نکردن با [[امام رضا(ع)]] به زندان انداخت.<ref>شیخ صدوق، عیون أخبار الرضا(ع)، ۱۳۷۸ق، ج۲، ص۱۵۰.</ref> علی بن ابی‌عمران و ابویونس از دیگران مخالفان ولایتعهدی امام رضا دانسته شده‌اند.<ref>شیخ صدوق، عیون أخبار الرضا(ع)، ۱۳۷۸ق، ج۲، ص۱۵۰.</ref>

حکم ولایت‌عهدی امام به خط مأمون در عهدنامه‌ای نوشته شد و امام نیز در پشت آن عهدنامه، مطالبی را نوشت.<ref>اربلی، کشف الغمه، ۱۳۸۱ق، ج۲، ص۳۳۳.</ref> علی بن عیسی، مؤلف کتاب کشف الغمه در سال ۶۷۰ق آن عهدنامه را با خط مأمون و خط امام دیده و آن را در کتاب خود کشف الغمه ثبت کرده است.<ref>اربلی، کشف الغمه، ۱۳۸۱ق، ج۲، ص۳۳۳.</ref>