تروریسم: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۳: | خط ۳: | ||
با اینکه اصطلاح تروریسم در متون [[فقه|فقهی]] و ادبیات دینی در [[صدر اسلام]] کاربرد نداشته است، اما مفاهیمی از قبیل [[محاربه]]، [[بغی]]، [[اغتیال]] و [[ارهاب]] که به‌لحاظ محتوایی نزدیک و بعضا معادل تروریسم فهم شده‌اند، مورد استفاده قرار گرفته و نوعا ممنوع و [[حرام]] دانسته شده‌اند. از این رو کارشناسان [[فقه سیاسی]] معتقدند که تروریسم در [[فقه امامیه|فقه شیعه]] جایگاهی ندارد و به‌عنوان عمل حرام و ممنوع شناخته می‌شود. [[شیعه|شیعیان]] یکی از قربانیان حملات تروریستی هستند. بر اساس یک تحقیق تنها در دو دهه پایانی قرن بیستم یک چهارم قربانیان اقدامات تروریستی را [[مسلمان|مسلمانان]] شیعه تشکیل داده‌اند. | با اینکه اصطلاح تروریسم در متون [[فقه|فقهی]] و ادبیات دینی در [[صدر اسلام]] کاربرد نداشته است، اما مفاهیمی از قبیل [[محاربه]]، [[بغی]]، [[اغتیال]] و [[ارهاب]] که به‌لحاظ محتوایی نزدیک و بعضا معادل تروریسم فهم شده‌اند، مورد استفاده قرار گرفته و نوعا ممنوع و [[حرام]] دانسته شده‌اند. از این رو کارشناسان [[فقه سیاسی]] معتقدند که تروریسم در [[فقه امامیه|فقه شیعه]] جایگاهی ندارد و به‌عنوان عمل حرام و ممنوع شناخته می‌شود. [[شیعه|شیعیان]] یکی از قربانیان حملات تروریستی هستند. بر اساس یک تحقیق تنها در دو دهه پایانی قرن بیستم یک چهارم قربانیان اقدامات تروریستی را [[مسلمان|مسلمانان]] شیعه تشکیل داده‌اند. | ||
تروریسم بعد از [[حملات یازده سپتامبر]] ۲۰۰۱م/[[سال ۱۳۸۰ هجری شمسی|۱۳۸۰ش]] در [[ایالات متحده آمریکا|آمریکا]]، به‌عنوان تهدید علیه صلح و امنیت بین‌المللی ارزیابابی شده است. برای مقابله با آن کمیته‌هایی در سطح بین‌المللی ایجاد شده است که یکی از آن‌ها «کمیته مبارزه با تروریسم» [[شورای امنیت سازمان ملل]] است. دامنه حملات | تروریسم بعد از [[حملات یازده سپتامبر]] ۲۰۰۱م/[[سال ۱۳۸۰ هجری شمسی|۱۳۸۰ش]] در [[ایالات متحده آمریکا|آمریکا]]، به‌عنوان تهدید علیه صلح و امنیت بین‌المللی ارزیابابی شده است. برای مقابله با آن کمیته‌هایی در سطح بین‌المللی ایجاد شده است که یکی از آن‌ها «کمیته مبارزه با تروریسم» [[شورای امنیت سازمان ملل]] است. دامنه حملات تروریستی، نقاط مختلف جهان را در بر گرفته و احتمال دستیابی تروریست‌ها به‌تسلیحات هسته‌ای و کشتار جمعی، موجب نگرانی کارشناسان و صاحب‌نظران گردیده است. [[افغانستان]]، [[عراق]]، [[سومالی]]، [[بورکینافاسو]]، [[سوریه]]، [[نیجریه]]، [[مالی]]، [[نیجر]] و [[پاکستان]] به ترتیب ده کشوری هستند که در معرض بیشترین حملات تروریستی طی سال‌های ۲۰۱۱ - ۲۰۲۱م/۱۳۹۰-۱۴۰۰ش، قرار داشته‌اند. | ||
[[داعش]] و شاخه‌های منطقه‌ای آن مرگ‌بارترین گروه تروریستی در طی سال‌های ۲۰۱۴ - ۲۰۲۲م/۱۳۹۳-۱۴۰۱ش، شناخته شده است. الشباب، [[ارتش آزادی‌بخش بلوچستان]] (BLA)، جماعت نصرت الاسلام و المسلمین (JNIM)، [[طالبان]]، [[بوکوحرام|بوکو حرام]]، [[تحریک طالبان پاکستان]] (TTP)، حزب کارگران کردستان (PKK) در جایگاه‌های بعدی گروه‌های تروریستی خطرناک از سوی موسسه اقتصاد و صلح، معرفی شده‌اند. اشکال مختلف تروریسم از همدیگر تفکیک شده است که تروریسم داخلی، دولتی، بین‌المللی و نوین از شناخته‌شده‌ترین انواع به شمار می‌رود و تروریسم مذهبی ذیل نوین و بین‌المللی تعریف شده است. | [[داعش]] و شاخه‌های منطقه‌ای آن مرگ‌بارترین گروه تروریستی در طی سال‌های ۲۰۱۴ - ۲۰۲۲م/۱۳۹۳-۱۴۰۱ش، شناخته شده است. الشباب، [[ارتش آزادی‌بخش بلوچستان]] (BLA)، جماعت نصرت الاسلام و المسلمین (JNIM)، [[طالبان]]، [[بوکوحرام|بوکو حرام]]، [[تحریک طالبان پاکستان]] (TTP)، حزب کارگران کردستان (PKK) در جایگاه‌های بعدی گروه‌های تروریستی خطرناک از سوی موسسه اقتصاد و صلح، معرفی شده‌اند. اشکال مختلف تروریسم از همدیگر تفکیک شده است که تروریسم داخلی، دولتی، بین‌المللی و نوین از شناخته‌شده‌ترین انواع به شمار می‌رود و تروریسم مذهبی ذیل نوین و بین‌المللی تعریف شده است. | ||
| خط ۹: | خط ۹: | ||
== مفهوم‌شناسی و پیشینه == | == مفهوم‌شناسی و پیشینه == | ||
{{ببینید|ترور}} | {{ببینید|ترور}} | ||
تروریسم یکی از مفاهیم پیچیده در ادبیات سیاسی و حقوق بین‌الملل است که تعریف جامع و مورد اتفاق از آن ارائه نشده است.<ref>کارگری، «مفهوم تروریسم»، ۱۳۹۶ش، ص۳۲۰.</ref> با وجود تلاش‌‌های سازمان ملل، دولت‌ها در مورد تعریف واحد از تروریسم توافق ندارند. | تروریسم یکی از مفاهیم پیچیده در ادبیات سیاسی و حقوق بین‌الملل است که تعریف جامع و مورد اتفاق از آن ارائه نشده است.<ref>کارگری، «مفهوم تروریسم»، ۱۳۹۶ش، ص۳۲۰.</ref> با وجود تلاش‌‌های سازمان ملل، دولت‌ها در مورد تعریف واحد از تروریسم توافق ندارند.<ref>The Practical Guide to Humanitarian Law, «Terrorism Definition», web site of Médecins Sans Frontières</ref> جفری سیمون یک پژوهشگر حوزه تروریسم ۲۱۲ تعریف مختلف از تروریسم را شناسایی کرده است که در سراسر جهان مورد استفاده قرار می‌گیرند.<ref>پور سعید، «تحول تروريسم در روابط بين الملل»، ۱۳۸۸ش، ص۱۴۷.</ref>. | ||
<ref>The Practical Guide to Humanitarian Law, «Terrorism Definition», web site of Médecins Sans Frontières</ref> جفری سیمون یک پژوهشگر حوزه تروریسم ۲۱۲ تعریف مختلف از تروریسم را شناسایی کرده است که در سراسر جهان مورد استفاده قرار می‌گیرند.<ref>پور سعید، «تحول تروريسم در روابط بين الملل»، ۱۳۸۸ش، ص۱۴۷.</ref>. | |||
کنوانسیون بین‌المللی مبارزه با تأمین مالی تروریسم در دسامبر ۱۹۹۹م تروریسم را این گونه تعریف کرده است: «هر ...اقدامی که با هدف کشتن و یا وارد کردن آسیب بدنی جدی به فردی غیر نظامی یا هر کس دیگری که مشارکت فعال در خصومت‌ها با شرایط درگیری مسلحانه نداشته باشد و زمانی که چنین عملی با توجه با ماهیت و یا زمینه‌اش ارعاب یک جمعیت و یا وادار کردن یک دولت و یا یک سازمان بین‌المللی به انجام و یا خودداری از انجام عملی محسوب شود.»<ref>The Practical Guide to Humanitarian Law, «Terrorism Definition», web site of Médecins Sans Frontières</ref> دانشگاه کلمبیا در سال ۲۰۰۴م در تعریف دیگری از تروریسم چنین آورده است: «تروریسم عبارت است از تهدید و یا استفاده از خشونت اغلب بر ضد شهروندان برای برای دستیابی به اهداف سیاسی برای ترساندن مخالفان یا ایجاد نارضایتی عمومی.»<ref>پور سعید، «تحول تروريسم در روابط بين الملل»، ۱۳۸۸ش، ص۱۴۸.</ref> | کنوانسیون بین‌المللی مبارزه با تأمین مالی تروریسم در دسامبر ۱۹۹۹م تروریسم را این گونه تعریف کرده است: «هر ...اقدامی که با هدف کشتن و یا وارد کردن آسیب بدنی جدی به فردی غیر نظامی یا هر کس دیگری که مشارکت فعال در خصومت‌ها با شرایط درگیری مسلحانه نداشته باشد و زمانی که چنین عملی با توجه با ماهیت و یا زمینه‌اش ارعاب یک جمعیت و یا وادار کردن یک دولت و یا یک سازمان بین‌المللی به انجام و یا خودداری از انجام عملی محسوب شود.»<ref>The Practical Guide to Humanitarian Law, «Terrorism Definition», web site of Médecins Sans Frontières</ref> دانشگاه کلمبیا در سال ۲۰۰۴م در تعریف دیگری از تروریسم چنین آورده است: «تروریسم عبارت است از تهدید و یا استفاده از خشونت اغلب بر ضد شهروندان برای برای دستیابی به اهداف سیاسی برای ترساندن مخالفان یا ایجاد نارضایتی عمومی.»<ref>پور سعید، «تحول تروريسم در روابط بين الملل»، ۱۳۸۸ش، ص۱۴۸.</ref> | ||