Automoderated users، confirmed، مدیران، templateeditor
۴٬۲۴۹
ویرایش
اتمام حجت: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
Mkhaghanif (بحث | مشارکتها) |
Mkhaghanif (بحث | مشارکتها) جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''اتمام حُجِّت''' | '''اتمام حُجِّت''' به‌معنای آوردن دلیل و قطع هر گونه عذر، از اصطلاحات رایج در متون دینی به ویژه در دانش کلام و اصول فقه است. تعبیر اتمام حجت در [[قرآن]] نیامده ولی عالمان دینی از آیات چندی مثل [[آیه ۱۶۵ سوره نساء|۶۵ سوره نساء]] و [[آیه ۱۵ سوره اسراء|۱۵ سوره اسراء]] استفاده کرده‌اند. مهم‌ترین مصداق اتمام حجت [[نبوت|فرستادن پیامبران]] و [[ضرورت امامت|نصب امامان]] است که با وجود ایشان و پیام‌رسانی آن‌ها دیگر بندگان حجتی علیه خدا برای کوتاهی‌هایشان ندارند چنان‌که اگر پیام پیامبران به ایشان نرسد خداوند حجتی برای عذاب دنیوی و اخروی بندگان ندارد. از اتمام حجت برای اثبات اصل [[برائت شرعیه]]، لزوم [[اجتهاد]]، [[عدم تحریف قرآن]] و نیز آغاز جنگ علیه دشمنان نیز استفاده شده است. | ||
==جایگاه و اهمیت== | ==جایگاه و اهمیت== | ||
اتمام حجت به معنی آوردن دلایل و شواهدی است که راه را بر هرگونه عذر ببندد،<ref>مظفر، اصول الفقه، ۱۳۷۵ش، ج۲، ص۱۲.</ref> و فردی که بر او اتمام حجت شده پیامدهای تصمیم خود را بپذیرد<ref>خرازی، بدایة المعارف، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۱۵۲.</ref> اتمام حجت هم در دانش کلام و اعتقادات<ref>خرازی، بدایة المعارف، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۱۵۲.</ref> مورد استفاده است هم در دانش‌های فقه و اصول فقه.<ref>نک:سبحانی ارشاد العقول، ۱۴۲۴ق، ج۳، ص۳۳۸ و ص۳۴۹؛ سبزواری، تهذیب الاصول، ۱۴۱۴ق، ج۱، ص۵۳-۶۳.</ref> به گفته [[سید محمدتقی مدرسی|مُدرّسی]] مفسر و فقیه شیعه، اتمام حجت از طریق تبیین راه‌های هدایت انسان‌ها، یکی از نشانه‌ها رحمت خداوند بر مردم است<ref>مدرسی، من هدی القرآن، ۱۴۱۹ق، ج۳، ص۲۴۴.</ref> و بدون اتمام حجت کسی را عذاب نمی‌کند<ref>مدرسی، من هدی القرآن، ۱۴۱۹ق، ج۵، ص۳۷۵.</ref> | اتمام حجت به معنی آوردن دلایل و شواهدی است که راه را بر هرگونه عذر ببندد،<ref>مظفر، اصول الفقه، ۱۳۷۵ش، ج۲، ص۱۲.</ref> و فردی که بر او اتمام حجت شده پیامدهای تصمیم خود را بپذیرد<ref>خرازی، بدایة المعارف، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۱۵۲.</ref> اتمام حجت هم در دانش کلام و اعتقادات<ref>خرازی، بدایة المعارف، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۱۵۲.</ref> مورد استفاده است هم در دانش‌های فقه و اصول فقه.<ref>نک:سبحانی ارشاد العقول، ۱۴۲۴ق، ج۳، ص۳۳۸ و ص۳۴۹؛ سبزواری، تهذیب الاصول، ۱۴۱۴ق، ج۱، ص۵۳-۶۳.</ref> به گفته [[سید محمدتقی مدرسی|مُدرّسی]] مفسر و فقیه شیعه، اتمام حجت از طریق تبیین راه‌های هدایت انسان‌ها، یکی از نشانه‌ها رحمت خداوند بر مردم است<ref>مدرسی، من هدی القرآن، ۱۴۱۹ق، ج۳، ص۲۴۴.</ref> و بدون اتمام حجت کسی را عذاب نمی‌کند<ref>مدرسی، من هدی القرآن، ۱۴۱۹ق، ج۵، ص۳۷۵.</ref> | ||
| خط ۲۴: | خط ۲۴: | ||
=== اصل برائت و اتمام حجت === | === اصل برائت و اتمام حجت === | ||
عالمان شیعه در دانش [[اصول فقه]] برای اثبات [[ | عالمان شیعه در دانش [[اصول فقه]] برای اثبات [[برائت شرعیه]] به عنوان اصل اوّلی به چند آیه از قرآن تکیه کرده‌اند<ref>نک:صدر، دروس فی علم الاصول، ۱۴۱۸ق، ج۱، ص۳۳۷۳-۳۷۶.</ref> که مضمون مشترک آن‌ها مشروط بودن عذاب و عِقاب به فرستاده‌شدن پیامبران و تبیین کامل احکام الهی است.<ref>معموری، «اتمام حجت»، ص۹۷.</ref> ولی اصولیان شیعه معنای گسترده‌تری برداشت کرده و از این آیات اتمام حجت را نتیجه گرفته‌اند<ref>خمینی، تهذیب الاصول، ۱۳۸۲ش، ج۳، ص۷۲.</ref> که در واقع تأیید کننده حکم عقلی [[قبح عقاب بلا بیان|قُبح عِقاب بِلا بیان]] است.<ref>خمینی، تهذیب الاصول، ۱۳۸۲ش، ج۲، ص۲۰۸.</ref> آیات [[آیه ۲۶ سوره بقره|۲۶ سوره بقره]]، [[آیه ۱۱۵ سوره توبه|۱۱۵ سوره توبه]] ، ۱۵ سوره اسراء و [[آیه ۷ سوره طلاق|۷ سوره طلاق]] از این آیات هستند.<ref>معموری، «اتمام حجت»، ص۹۷.</ref> | ||
=== عذاب دنیوی و اتمام حجت === | === عذاب دنیوی و اتمام حجت === | ||