confirmed، templateeditor
۱۱٬۵۵۷
ویرایش
سید شهاب‌الدین مرعشی نجفی: تفاوت میان نسخه‌ها
تمیزکاری
(تمیزکاری) |
(تمیزکاری) |
||
| خط ۳۳: | خط ۳۳: | ||
آیت‌الله خمینی]] بود و این روحیه در بارزترین شاگردانش نیز دیده می‌شود. | آیت‌الله خمینی]] بود و این روحیه در بارزترین شاگردانش نیز دیده می‌شود. | ||
مرعشی نجفی، [[کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی| کتابخانه‌ای]] را در [[قم]] تاسیس کرد که امروزه از لحاظ تعداد و کیفیت نسخه‌های خطی کهن اسلامی، نخستین کتابخانه [[ایران]] و سومین کتابخانه [[جهان اسلام]] به شمار می‌رود. او مدرسه‌های | مرعشی نجفی، [[کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی| کتابخانه‌ای]] را در [[قم]] تاسیس کرد که امروزه از لحاظ تعداد و کیفیت نسخه‌های خطی کهن اسلامی، نخستین کتابخانه [[ایران]] و سومین کتابخانه [[جهان اسلام]] به شمار می‌رود. او مدرسه‌های مرعشیه، شهابیه، مهدیه و مؤمنیه را در قم تأسیس کرد. | ||
موارد مشهور تألیفات مرعشی، تعلیقات احقاق الحق، مشجرات آل الرسول، طبقات النسابین و حاشیه بر [[عمدة الطالب فی انساب آل ابی‌طالب (کتاب)| عمدة الطالب]] است. او برای نوشتن برخی کتاب‌های خود به کشورهای مختلفی سفر کرد و با دانشمندان ادیان مختلف به گفتگو نشست. مرعشی بنا به [[وصیت|وصیتش]]، در کتابخانه‌اش [[دفن]] شد. [[عمید زنجانی]] داماد آیت الله مرعشی نجفی بود. | موارد مشهور تألیفات مرعشی، تعلیقات احقاق الحق، مشجرات آل الرسول، طبقات النسابین و حاشیه بر [[عمدة الطالب فی انساب آل ابی‌طالب (کتاب)| عمدة الطالب]] است. او برای نوشتن برخی کتاب‌های خود به کشورهای مختلفی سفر کرد و با دانشمندان ادیان مختلف به گفتگو نشست. مرعشی بنا به [[وصیت|وصیتش]]، در کتابخانه‌اش [[دفن]] شد. [[عمید زنجانی]] داماد آیت الله مرعشی نجفی بود. | ||
| خط ۷۸: | خط ۷۸: | ||
===سفر به ایران=== | ===سفر به ایران=== | ||
مرعشی در [[۲۱ محرم]] سال ۱۳۴۲ق از [[نجف]] به [[ایران]] مهاجرت کرد و در ۶ صفر همین سال وارد [[کرمانشاه]] شد از آنجا به [[همدان]]، [[زنجان]] و [[تبریز]] رفت و با فامیلش دیدار کرد. او در کرمانشاه از شیخ هادی فرزند [[عبدالکریم کرمانشاهی]] اجازه شفاهی روایت گرفت. در همدان با سید عبدالحسین فرزند [[سید فاضل لاری]] دیدار کرد و از او [[اجازه روایت]] گرفت و نسخه خطی نادری را از وی خریداری کرد. سپس به قصد [[زیارت]] [[امام رضا(ع)]] راهی [[مشهد]] شد. او در [[۲۱ جمادی‌الثانی]] سال [[سال ۱۳۴۳ هجری قمری|۱۳۴۳ق]]. به [[تهران]] رفت و چند ماهی از اساتید [[ری]] بهره برد. وی در [[۷ شعبان]] ۱۳۴۳ق. وارد قم شد و به درخواست [[عبدالکریم حائری یزدی]] در این شهر ساکن و مشغول به تدریس شد. او در [[سال ۱۳۴۵ هجری قمری|۱۳۴۵ق]]. در قم با دستور عبدالکریم حائری به استقبال شاعر و فیلسوف هندی، رابیندارات تاگور رفت و مباحثاتی با او انجام داد. مرعشی با رحلت آیات سه‌گانه، [[سید صدرالدین صدر|صدر]]، [[سید محمد حجت کوه کمره ای|حجت]] و [[سید محمد تقی خوانساری|خوانساری]] به عنوان یکی از [[فهرست مراجع تقلید شیعه|مراجع تقلید]] شناخته شد و نخستین | مرعشی در [[۲۱ محرم]] سال ۱۳۴۲ق از [[نجف]] به [[ایران]] مهاجرت کرد و در ۶ صفر همین سال وارد [[کرمانشاه]] شد از آنجا به [[همدان]]، [[زنجان]] و [[تبریز]] رفت و با فامیلش دیدار کرد. او در کرمانشاه از شیخ هادی فرزند [[عبدالکریم کرمانشاهی]] اجازه شفاهی روایت گرفت. در همدان با سید عبدالحسین فرزند [[سید فاضل لاری]] دیدار کرد و از او [[اجازه روایت]] گرفت و نسخه خطی نادری را از وی خریداری کرد. سپس به قصد [[زیارت]] [[امام رضا(ع)]] راهی [[مشهد]] شد. او در [[۲۱ جمادی‌الثانی]] سال [[سال ۱۳۴۳ هجری قمری|۱۳۴۳ق]]. به [[تهران]] رفت و چند ماهی از اساتید [[ری]] بهره برد. وی در [[۷ شعبان]] ۱۳۴۳ق. وارد قم شد و به درخواست [[عبدالکریم حائری یزدی]] در این شهر ساکن و مشغول به تدریس شد. او در [[سال ۱۳۴۵ هجری قمری|۱۳۴۵ق]]. در قم با دستور عبدالکریم حائری به استقبال شاعر و فیلسوف هندی، رابیندارات تاگور رفت و مباحثاتی با او انجام داد. مرعشی با رحلت آیات سه‌گانه، [[سید صدرالدین صدر|صدر]]، [[سید محمد حجت کوه کمره ای|حجت]] و [[سید محمد تقی خوانساری|خوانساری]] به عنوان یکی از [[فهرست مراجع تقلید شیعه|مراجع تقلید]] شناخته شد و نخستین [[رساله توضیح‌المسائل|رساله عملیه]]اش در سال‌های ۱۳۶۶ تا ۱۳۷۳ ه.ق انتشار یافت. پس از رحلت [[سید حسین طباطبایی بروجردی]]، سید شهاب‌الدین مرعشی نجفی به عنوان یکی از مراجع مطرح شد.<ref>نک: گلی زواره، جامع فضل و فضیلت، ص۲۳-۲۴ و ۸۸</ref> | ||
===عدم سفر به مکه برای حج=== | ===عدم سفر به مکه برای حج=== | ||
| خط ۹۵: | خط ۹۵: | ||
#[[محمد حسین شیرازی]] | #[[محمد حسین شیرازی]] | ||
#[[شمس‌الدین شکویی]] | #[[شمس‌الدین شکویی]] | ||
#[[ابوالحسن مشکینی | #[[ابوالحسن مشکینی اردبیلیی]] | ||
#[[سیدآقا شوشتری | #[[سیدآقا شوشتری]] | ||
#[[محمدجواد بلاغی نجفی | #[[محمدجواد بلاغی نجفی]] | ||
#[[فرج‌الله تبریزی]] | #[[فرج‌الله تبریزی]] | ||
---- | ---- | ||
| خط ۱۰۵: | خط ۱۰۵: | ||
#[[نعمت‌الله لاریجانی]]، [[قوانین الاصول]] | #[[نعمت‌الله لاریجانی]]، [[قوانین الاصول]] | ||
#[[محمدحسین بن محمدخلیل شیرازی]]، [[من لایحضره الفقیه (کتاب)|من لایحضره الفقیه]] | #[[محمدحسین بن محمدخلیل شیرازی]]، [[من لایحضره الفقیه (کتاب)|من لایحضره الفقیه]] | ||
#[[ | #[[احمد آل کاشف الغطاء]] (<small>متوفی [[سال ۱۳۴۴ هجری قمری|۱۳۴۴ق]].</small>) | ||
#[[سید محمدرضا مرعشی رفسنجانی]] | #[[سید محمدرضا مرعشی رفسنجانی]] | ||
#[[غلامعلی قمی]] | #[[غلامعلی قمی]] | ||
| خط ۱۲۰: | خط ۱۲۰: | ||
#[[آقا ضیاء عراقی]] (<small>متوفی [[سال ۱۳۶۱ هجری قمری|۱۳۶۱ق]]</small>)، از اول اصول تا بحث مطلق و مقید | #[[آقا ضیاء عراقی]] (<small>متوفی [[سال ۱۳۶۱ هجری قمری|۱۳۶۱ق]]</small>)، از اول اصول تا بحث مطلق و مقید | ||
#[[محمدحسین تهرانی]] (<small>متوفی [[سال ۱۳۴۰ هجری قمری|۱۳۴۰ق]]</small>) | #[[محمدحسین تهرانی]] (<small>متوفی [[سال ۱۳۴۰ هجری قمری|۱۳۴۰ق]]</small>) | ||
#[[ | #[[عبدالکریم حائری یزدی]] (<small>متوفی [[سال ۱۳۵۵ هجری قمری|۱۳۵۵ق]]</small>) | ||
#[[محمدرضا مسجدشاهی]] (<small>متوفی [[سال ۱۳۶۲ هجری قمری|۱۳۶۲ق]]</small>) | #[[محمدرضا مسجدشاهی]] (<small>متوفی [[سال ۱۳۶۲ هجری قمری|۱۳۶۲ق]]</small>) | ||
---- | ---- | ||
*رجال | *رجال | ||
#[[سید حسن صدر]] | #[[سید حسن صدر]] | ||
#[[عبدالله مامقانی | #[[عبدالله مامقانی]] | ||
#[[ابوالهدی کلباسی | #[[ابوالهدی کلباسی]] | ||
#[[شیخ موسی کرمانشاهی]] | #[[شیخ موسی کرمانشاهی]] | ||
---- | ---- | ||
*کلام | *کلام | ||
#[[محمد اسماعیل محلاتی | #[[محمد اسماعیل محلاتی]] | ||
#[[محمدجواد بلاغی نجفی | #[[محمدجواد بلاغی نجفی]] | ||
#[[سید هبةالدین شهرستانی]] | #[[سید هبةالدین شهرستانی]] | ||
---- | ---- | ||
*حکمت و منطق | *حکمت و منطق | ||
#[[شمس‌الدین شکویی | #[[شمس‌الدین شکویی]] (<small>منطق</small>) | ||
#[[علی‌محمد نجف آبادی]] (<small>متوفی [[سال ۱۳۳۲ هجری قمری|۱۳۳۲ق]]</small>) | #[[علی‌محمد نجف آبادی]] (<small>متوفی [[سال ۱۳۳۲ هجری قمری|۱۳۳۲ق]]</small>) | ||
#[[فاضل مشهدی]] (<small>متوقی [[سال ۱۳۴۳ هجری قمری|۱۳۴۳ق]]</small>) | #[[فاضل مشهدی]] (<small>متوقی [[سال ۱۳۴۳ هجری قمری|۱۳۴۳ق]]</small>) | ||
| خط ۱۵۶: | خط ۱۵۶: | ||
==تدریس و شاگردان== | ==تدریس و شاگردان== | ||
[[پرونده:جلسه درس آیت الله مرعشی نجفی.jpg|200px|بندانگشتی|راست|جلسه درس آیت الله مرعشی نجفی]] | [[پرونده:جلسه درس آیت الله مرعشی نجفی.jpg|200px|بندانگشتی|راست|جلسه درس آیت الله مرعشی نجفی]] | ||
مرعشی ابتدا به تدریس سطح پرداخت و کتاب‌های [[معالم الاصول (کتاب)|معالم الاصول]]، [[شرح لمعه]]، [[قوانین الاصول (کتاب)|قوانین الاصول]]، [[فرائد الاصول (کتاب)|فرائد الاصول]]، متاجر و [[کفایة الاصول]] را تدریس کرد. همچنین علاوه بر [[فقه]] و [[اصول]] در دانش‌هایی چون [[منطق]]، [[کلام]]، [[تفسیر]]، [[فلسفه]]، [[رجال]]، [[درایه]] و [[علم انساب]] حوزه درسی داشت. مجلس درس‌اش در [[مدرسه فیضیه]]، بقعه روی آب‌انبار صحن کوچک [[ | مرعشی ابتدا به تدریس سطح پرداخت و کتاب‌های [[معالم الاصول (کتاب)|معالم الاصول]]، [[شرح لمعه]]، [[قوانین الاصول (کتاب)|قوانین الاصول]]، [[فرائد الاصول (کتاب)|فرائد الاصول]]، متاجر و [[کفایة الاصول]] را تدریس کرد. همچنین علاوه بر [[فقه]] و [[اصول]] در دانش‌هایی چون [[منطق]]، [[کلام]]، [[تفسیر]]، [[فلسفه]]، [[رجال]]، [[درایه]] و [[علم انساب]] حوزه درسی داشت. مجلس درس‌اش در [[مدرسه فیضیه]]، بقعه روی آب‌انبار صحن کوچک [[حرم حضرت معصومه(س)]] _اکنون راهرو آن صحن به [[مسجد اعظم قم]] است_، شبستان روبروی ایوان آیینه صحن بزرگ و در اواخر عمرش در مسجد بالاسر حرم، منزل و [[حسینیه آیت الله مرعشی نجفی|حسینیه‌ای]] که در کنار منزل‌اش بود تشکیل می‌گردید. این تدریس از سال ۱۳۴۳ق. تا آخرین روزهای عمرش ادامه داشت.<ref>نک: گلی زواره، جامع فضل و فضیلت، ص۵۹</ref> | ||
درس [[فقه]] مرعشی بر اساس [[شرایع الاسلام]] [[محقق حلی]] بود. در اواخر دوره تدریس، شاگردانش به هزار نفر می‌رسیدند و به همین جهت از بلندگو در درس استفاده می‌شد. سبک درس این‌گونه بود که در مقام بیان هر مسئله، ابتدا به بیان عنوان آن می‌پرداخت و سپس مدارک آن را برمی‌شمرد، پس از آن اقوال فقها و اصولی‌ها را بیان می‌کرد و به نقد و بررسی آن‌ها همت می‌گماشت. او فروعات بحث را هم مطرح می‌کرد و در پایان به ذکر تنبیهات مناسب با مسئله می‌پرداخت.<ref>نک: گلی زواره، جامع فضل و فضیلت، ص۵۹-۶۰</ref> | درس [[فقه]] مرعشی بر اساس [[شرایع الاسلام]] [[محقق حلی]] بود. در اواخر دوره تدریس، شاگردانش به هزار نفر می‌رسیدند و به همین جهت از بلندگو در درس استفاده می‌شد. سبک درس این‌گونه بود که در مقام بیان هر مسئله، ابتدا به بیان عنوان آن می‌پرداخت و سپس مدارک آن را برمی‌شمرد، پس از آن اقوال فقها و اصولی‌ها را بیان می‌کرد و به نقد و بررسی آن‌ها همت می‌گماشت. او فروعات بحث را هم مطرح می‌کرد و در پایان به ذکر تنبیهات مناسب با مسئله می‌پرداخت.<ref>نک: گلی زواره، جامع فضل و فضیلت، ص۵۹-۶۰</ref> | ||
| خط ۱۶۶: | خط ۱۶۶: | ||
*[[مرتضی مطهری]] | *[[مرتضی مطهری]] | ||
*[[محمد مفتح]] | *[[محمد مفتح]] | ||
*[[سید محمد حسینی | *[[سید محمد حسینی بهشتی]] | ||
*[[محمد | *[[محمد صدوقی]] | ||
*[[سید محمدعلی | *[[سید محمدعلی قاضی طباطبایی]] | ||
*[[سید محمود طالقانی]] | *[[سید محمود طالقانی]] | ||
*[[شهاب‌الدین اشراقی]] | *[[شهاب‌الدین اشراقی]] | ||
| خط ۱۷۹: | خط ۱۷۹: | ||
*[[سید رضا صدر]] | *[[سید رضا صدر]] | ||
*[[محمد شریف‌رازی]]<ref>تبریزی، اسنادی درباره کتاب گنجینه دانشمندان...، ص۱۰۴۷.</ref> | *[[محمد شریف‌رازی]]<ref>تبریزی، اسنادی درباره کتاب گنجینه دانشمندان...، ص۱۰۴۷.</ref> | ||
*[[محمدصادق | *[[محمدصادق حائری شیرازی]] | ||
*[[سید محمدباقر سلطانی]] | *[[سید محمدباقر سلطانی]] | ||
*[[سید محمدباقر حجتی]] | *[[سید محمدباقر حجتی]] | ||
| خط ۱۸۷: | خط ۱۸۷: | ||
*[[حسین کریمان]] | *[[حسین کریمان]] | ||
*[[علی‌اصغر فقیهی]] | *[[علی‌اصغر فقیهی]] | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
==آثار== | ==آثار== | ||
مرعشی در طول زندگی خود موفق به تالیف بیش از ۱۵۰ کتاب و رساله شد.<ref>نک: گلی زواره، جامع فضل و فضیلت، ص۷۸</ref> تالیفات او از نظر در دسترس قرار گرفتن برای عموم چند حالت دارند؛ برخی چاپ شده و در اختیار عموم قرار دارند، بخشی به صورت خطی باقی مانده‌اند، تعدادی از بین رفته‌اند و شماری از دست‌نوشته هایش که به صورت اوراق پراکنده بوده‌اند در حال تدوین و جمع‌آوری می‌باشند. برخی از تألیفاتش به شرح زیر است؛ | مرعشی در طول زندگی خود موفق به تالیف بیش از ۱۵۰ کتاب و رساله شد.<ref>نک: گلی زواره، جامع فضل و فضیلت، ص۷۸</ref> تالیفات او از نظر در دسترس قرار گرفتن برای عموم چند حالت دارند؛ برخی چاپ شده و در اختیار عموم قرار دارند، بخشی به صورت خطی باقی مانده‌اند، تعدادی از بین رفته‌اند و شماری از دست‌نوشته هایش که به صورت اوراق پراکنده بوده‌اند در حال تدوین و جمع‌آوری می‌باشند. برخی از تألیفاتش به شرح زیر است؛ | ||
{{ستون-شروع|۳}} | {{ستون-شروع|۳}} | ||
*علوم | *[[علوم قرآن]] | ||
#التجوید | #التجوید | ||
#الرد علی مدعی التحریف | #الرد علی مدعی التحریف | ||
| خط ۲۰۳: | خط ۲۰۱: | ||
#المعول فی امر المطول (حاشیه بر شرح تلخیص تفتازانی) | #المعول فی امر المطول (حاشیه بر شرح تلخیص تفتازانی) | ||
#الفروق | #الفروق | ||
* | *[[حدیث]]، [[دعا|ادعیه]] و [[زیارت|زیارات]] | ||
#مفتاح احادیث الشیعة | #مفتاح احادیث الشیعة | ||
#حاشیه بر الفصول المهمة شیخ حر عاملی | #حاشیه بر الفصول المهمة شیخ حر عاملی | ||
| خط ۲۱۳: | خط ۲۱۱: | ||
#شمس الامکنه و البقاع فی خیرة ذات‌الرقاع | #شمس الامکنه و البقاع فی خیرة ذات‌الرقاع | ||
#فوایدی چند ر خصوص صحیفه کامله سجادیه | #فوایدی چند ر خصوص صحیفه کامله سجادیه | ||
*اصول فقه و فقه | *[[اصول فقه]] و [[فقه]] | ||
#حاشیه بر فرائد الاصول شیخ انصاری | #حاشیه بر [[فرائد الاصول (کتاب)|فرائد الاصول]] شیخ انصاری | ||
#حذف الفضول عن المسالک | #حذف الفضول عن المسالک | ||
#توضیح المسائل | #[[رساله توضیح‌المسائل|توضیح المسائل]] | ||
#راهنمای سفر مکه و مدینه | #راهنمای سفر مکه و مدینه | ||
#الغایة القصوی (حاشیه استدلالی بر عروة الوثقی) | #الغایة القصوی (حاشیه استدلالی بر عروة الوثقی) | ||
#مسارح الافکار فی توضیح مطارح الانظار (حاشیه بر تقریرات شیخ انصاری) | #مسارح الافکار فی توضیح مطارح الانظار (حاشیه بر تقریرات شیخ انصاری) | ||
#مصباح الناسکین (مناسک حج) | #مصباح الناسکین ([[مناسک حج]]) | ||
* | *[[علم رجال|رجال]]، شرح حال و أنساب | ||
#التبصرة فی ترجمة مؤلف التکملة (در شرح حال میرزا محمد مهدی کشمیری) | #التبصرة فی ترجمة مؤلف التکملة (در شرح حال میرزا محمد مهدی کشمیری) | ||
#تراجم اعیان السادة المرعشیین | #تراجم اعیان السادة المرعشیین | ||
| خط ۲۷۲: | خط ۲۷۰: | ||
{{اصلی|کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی}} | {{اصلی|کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی}} | ||
[[پرونده:آیت الله مرعشی نجفی در کتابخانه اش.jpg|300px|بندانگشتی|چپ]] | [[پرونده:آیت الله مرعشی نجفی در کتابخانه اش.jpg|300px|بندانگشتی|چپ]] | ||
هسته اولیه این مرکز علمی و فرهنگی موقعی شکل گرفت که آیت الله مرعشی در نجف مشغول تحصیل بود. او با انجام [[نماز استیجاری|نماز]] و [[روزه استیجاری]]، حذف یک وعده غذای روزانه، کاستن بخشی از مخارج زندگی و کار شبانه در کارگاه‌های برنج‌کوبی پس از فراغت از درس، برخی از نسخه‌های خطی این مجموعه را فراهم کرد. | هسته اولیه این مرکز علمی و فرهنگی موقعی شکل گرفت که آیت الله مرعشی در [[نجف]] مشغول تحصیل بود. او با انجام [[نماز استیجاری|نماز]] و [[روزه استیجاری]]، حذف یک وعده غذای روزانه، کاستن بخشی از مخارج زندگی و کار شبانه در کارگاه‌های برنج‌کوبی پس از فراغت از درس، برخی از نسخه‌های خطی این مجموعه را فراهم کرد. | ||
مرعشی، معمولا چگونگی خرید کتاب را در پشت آن یادداشت می‌کرد. یادداشت پشت یکی از کتاب‌ها چنین است: | مرعشی، معمولا چگونگی خرید کتاب را در پشت آن یادداشت می‌کرد. یادداشت پشت یکی از کتاب‌ها چنین است: | ||
| خط ۲۸۷: | خط ۲۸۵: | ||
===آیت الله مرعشی و مرجعیت آیت الله خمینی=== | ===آیت الله مرعشی و مرجعیت آیت الله خمینی=== | ||
وی همراه مراجع تقلید و علما برای آزادی امام خمینی به تهران سفر کرد. وی در سال [[سال ۱۳۴۲ هجری شمسی|۱۳۴۲ش]]، در پاسخ به نامه جمعی از طلاب در خصوص مرجعیت آیت الله خمینی گفت: «چنانچه کراراً اینجانب عقیده خود را اظهار کرده ام، باز هم به موجب این سؤال عرض میکنم که حضرت آیت الله خمینی یکی از مراجع تقلید عالم تشیع هستند و از اساطین روحانیت اسلام و از مفاخر عالم تشیع».<ref>[http://shakhsiatnegar.com/%D8%A2%DB%8C%D8%AA-%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87-%D9%85%D8%B1%D8%B9%D8%B4%DB%8C-%D9%86%D8%AC%D9%81%DB%8C شخصیت نگار.]</ref> | وی همراه مراجع تقلید و علما برای آزادی [[سید روح‌الله موسوی خمینی|امام خمینی]] به تهران سفر کرد. وی در سال [[سال ۱۳۴۲ هجری شمسی|۱۳۴۲ش]]، در پاسخ به نامه جمعی از طلاب در خصوص مرجعیت آیت الله خمینی گفت: «چنانچه کراراً اینجانب عقیده خود را اظهار کرده ام، باز هم به موجب این سؤال عرض میکنم که حضرت آیت الله خمینی یکی از مراجع تقلید عالم تشیع هستند و از اساطین روحانیت اسلام و از مفاخر عالم تشیع».<ref>[http://shakhsiatnegar.com/%D8%A2%DB%8C%D8%AA-%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87-%D9%85%D8%B1%D8%B9%D8%B4%DB%8C-%D9%86%D8%AC%D9%81%DB%8C شخصیت نگار.]</ref> | ||
===واکنش به لایحه کاپیتولاسیون=== | ===واکنش به لایحه کاپیتولاسیون=== | ||