پرش به محتوا

تفسیر علی بن ابراهیم قمی (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها

تمیزکاری
جز (جایگزینی متن - '== پانویس ==↵{{پانویس}}' به '== پانویس == {{پانوشت}} == یادداشت == {{یادداشت‌ها}}')
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
(تمیزکاری)
خط ۱۶: خط ۱۶:
| ناشر فارسی =
| ناشر فارسی =
| محل انتشارات = [[قم]]
| محل انتشارات = [[قم]]
| تاریخ نشر = ۱۳۶۳ش
| تاریخ نشر = [[سال ۱۳۶۳ هجری شمسی|۱۳۶۳ش]]
| تاریخ نشر فارسی =
| تاریخ نشر فارسی =
| محل ناشر فارسی =
| محل ناشر فارسی =
خط ۲۶: خط ۲۶:
| پیش از =
| پیش از =
}}
}}
'''تفسیر علی بن ابراهیم قمی'''  مشهور به '''تفسیر قمی''' از [[تفسیر|تفاسیر]] کهن [[شیعی]]، اثر [[علی بن ابراهیم قمی]] (متوفای [[سال ۳۰۷ هجری قمری|۳۰۷]]ق) [[فقیه]] و [[حدیث|محدث]] نامی [[شیعه]]، معاصر [[امام هادی(ع)]] و [[امام عسکری(ع)]] و از مشایخ و اساتید [[کلینی]] است. تفسیر وی از مصادر تفسیری شیعه و در زمره [[تفسیر روایی|تفاسیر روایی]] است. برخی از محققان، انتساب این کتاب به علی بن ابراهیم را نپذیرفته‌اند.
'''تفسیر علی بن ابراهیم قمی'''  مشهور به '''تفسیر قمی''' از [[تفسیر|تفاسیر]] کهن [[شیعی]]، اثر [[علی بن ابراهیم قمی]] (متوفای [[سال ۳۰۷ هجری قمری|۳۰۷]]ق) [[فقیه]] و [[حدیث|محدث]] [[شیعه]]، معاصر [[امام هادی(ع)]] و [[امام عسکری(ع)]] و از مشایخ و اساتید [[کلینی]] است. تفسیر وی از مصادر تفسیری شیعه و در زمره [[تفسیر روایی|تفاسیر روایی]] است. برخی از محققان، انتساب این کتاب به علی بن ابراهیم را نپذیرفته‌اند.


== سبک نگارش و ویژگی‌های تفسیر قمی ==
== سبک نگارش و ویژگی‌های تفسیر قمی ==
خط ۳۲: خط ۳۲:
{{تفسیر}}
{{تفسیر}}
برخی‌از ویژگی‌های این تفسیر عبارت‌اند از:
برخی‌از ویژگی‌های این تفسیر عبارت‌اند از:
#گرایش علی ابن ابراهیم در این تفسیر، روایی است. این گرایش حدیثی باعث شده است که مؤلف، با استناد به روایات، به‌آسانی از ظاهر آیات دست کشیده است.{{مدرک}}
#گرایش علی ابن ابراهیم در این تفسیر، روایی است. این گرایش حدیثی باعث شده است که مؤلف، با استناد به روایات، به‌ آسانی از ظاهر آیات دست کشیده است.{{مدرک}}
# کتاب از تفاسیر تأویلی به شمار می‌آید و [[تاویل]] در آن بسیار است؛<ref>برای نمونه ر.ک قمی، تفسیر قمی، ج ۱، ص ۳۵، ۲۰۳</ref> از این رو بسیاری از آیات به فضائل [[اهل بیت(ع)]] یا رذائل دشمنانشان تفسیر شده که معنای باطنی آیات به شمار می‌آیند.
# کتاب از تفاسیر تأویلی به شمار می‌آید و [[تاویل]] در آن بسیار است؛<ref>برای نمونه ر.ک قمی، تفسیر قمی، ج ۱، ص ۳۵، ۲۰۳</ref> از این رو بسیاری از آیات به فضائل [[اهل بیت(ع)]] یا رذائل دشمنانشان تفسیر شده که معنای باطنی آیات به شمار می‌آیند.
#پرداختن به شرح واژگان، [[اسباب نزول]]، قصص قرآنی، ذکر [[غزوه|غزوات]] و [[آیات الاحکام]] به صورت محدود.
#پرداختن به شرح واژگان، [[اسباب نزول]]، قصص قرآنی، ذکر [[غزوه|غزوات]] و [[آیات الاحکام]] به صورت محدود.
خط ۴۲: خط ۴۲:


== انتساب و عدم انتساب به علی بن ابراهیم ==
== انتساب و عدم انتساب به علی بن ابراهیم ==
هرچند آرای برخی عالمان برجسته شیعه بر [[وثاقت|توثیق]] تفسیر آمده، اما در باب این که این کتاب منتسب به علی ابن ابراهیم هست یا نه، مباحث فراوانی در گرفته است. برخی شواهد نشان از آن دارد که تفسیر موردنظر، تفسیر علی بن ابراهیم نیست و تلفیقی از کتاب یادشده و دیگر روایت‌های تفسیری است.
هرچند آرای برخی عالمان برجسته [[شیعه]] بر [[وثاقت|توثیق]] تفسیر آمده، اما در باب این که این کتاب منتسب به علی ابن ابراهیم هست یا نه، مباحث فراوانی در گرفته است. برخی شواهد نشان از آن دارد که تفسیر موردنظر، تفسیر علی بن ابراهیم نیست و تلفیقی از کتاب یادشده و دیگر روایت‌های تفسیری است.
=== موافقان انتساب ===
=== موافقان انتساب ===
[[احمد بن علی نجاشی|نجاشی]]<ref>نجاشی، رجال نجاشی، ۱۴۱۶ق، ص۲۶۰.</ref> و [[شیخ طوسی]]<ref>طوسی، الفهرست، ۱۴۱۷ق، ص ۱۵۲.</ref> این کتاب را منتسب دانسته و علی بن ابراهیم را دارای کتاب تفسیر معرفی کرده‌اند. برخی از قدما نظیر طوسی در [[تهذیب الاحکام]]<ref>طوسی، تهذیب الاحکام، ۱۳۶۴ش، ج ۴، ص ۴۹ و ۵۰.</ref>، [[علامه حلی]] در [[سعد السعود (کتاب)|سعد السعود]]<ref>حلی، سعد السعود، ۱۳۶۳ش، ص ۸۳ – ۹۰.</ref>، [[شیخ طبرسی]] در [[اعلام الوری]]<ref>طبرسی، اعلام الوری، ۱۴۱۷ق، ج ۱، ص ۲۹۶.</ref>، [[ابن شهر آشوب]] در [[مناقب آل ابی طالب|المناقب]]<ref>ابن شهر آشوب، مناقب آل ابی‌طالب، ۱۳۷۶ق، ج ۳، ص ۳۳ و ۳۱۳.</ref> از این کتاب نقل کرده‌اند و مأخذ بسیاری از منابع و متون پس از خود مانند [[کتب اربعه]]، [[مجمع البیان]]، [[تفسیر صافی]]، [[وسائل الشیعه]]، [[بحارالانوار]] و... بوده و اکثر بزرگان پیشین برآن اعتماد کرده‌اند.
[[احمد بن علی نجاشی|نجاشی]]<ref>نجاشی، رجال نجاشی، ۱۴۱۶ق، ص۲۶۰.</ref> و [[شیخ طوسی]]<ref>طوسی، الفهرست، ۱۴۱۷ق، ص ۱۵۲.</ref> این کتاب را منتسب دانسته و علی بن ابراهیم را دارای کتاب تفسیر معرفی کرده‌اند. برخی از قدما نظیر طوسی در [[تهذیب الاحکام]]<ref>طوسی، تهذیب الاحکام، ۱۳۶۴ش، ج ۴، ص ۴۹ و ۵۰.</ref>، [[علامه حلی]] در [[سعد السعود (کتاب)|سعد السعود]]<ref>حلی، سعد السعود، ۱۳۶۳ش، ص ۸۳ – ۹۰.</ref>، [[شیخ طبرسی]] در [[اعلام الوری]]<ref>طبرسی، اعلام الوری، ۱۴۱۷ق، ج ۱، ص ۲۹۶.</ref>، [[ابن شهر آشوب]] در [[مناقب آل ابی طالب|المناقب]]<ref>ابن شهر آشوب، مناقب آل ابی‌طالب، ۱۳۷۶ق، ج ۳، ص ۳۳ و ۳۱۳.</ref> از این کتاب نقل کرده‌اند و مأخذ بسیاری از منابع و متون پس از خود مانند [[کتب اربعه]]، [[مجمع البیان]]، [[تفسیر صافی]]، [[وسائل الشیعه]]، [[بحارالانوار]] و... بوده و اکثر بزرگان پیشین برآن اعتماد کرده‌اند.


=== مخالفان انتساب ===
=== مخالفان انتساب ===
برخی از بزرگان شیعه در انتساب این کتاب به علی بن ابراهیم تشکیک کرده‌اند؛ از جمله [[آقا بزرگ تهرانی]] تمامی کتاب موجود را از آن علی بن ابراهیم نمی‌داند.<ref>تهرانی، الذریعه، ج۴، ص ۳۰۲.</ref> [[محمد هادی معرفت]]<ref>معرفت، صیانه القرآن من التحریف، ۱۳۸۶ش، ص ۱۸۷.</ref> و [[هاشم معروف الحسنی]]<ref>معروف الحسنی، بین التصوف و التشیع، ص ۱۹۸.</ref> هم در تحلیل و بررسی این کتاب، انتساب این تفسیر به علی ابن ابراهیم را نمی‌پذیرند.
برخی از بزرگان [[شیعه]] در انتساب این کتاب به علی بن ابراهیم تشکیک کرده‌اند؛ از جمله [[آقا بزرگ تهرانی]] تمامی کتاب موجود را از آن علی بن ابراهیم نمی‌داند.<ref>تهرانی، الذریعه، ج۴، ص ۳۰۲.</ref> [[محمد هادی معرفت]]<ref>معرفت، صیانه القرآن من التحریف، ۱۳۸۶ش، ص ۱۸۷.</ref> و [[هاشم معروف الحسنی]]<ref>معروف الحسنی، بین التصوف و التشیع، ص ۱۹۸.</ref> هم در تحلیل و بررسی این کتاب، انتساب این تفسیر به علی ابن ابراهیم را نمی‌پذیرند.


دلیل عمده آنان این است که تفسیر قمی مجموعه‌ای از روایات علی بن ابراهیم و روایات [[ابوالجارود]] بوده که مؤلف آن «ابوالفضل العباس ابن محمد» شاگرد علی بن ابراهیم است.
دلیل عمده آنان این است که تفسیر قمی مجموعه‌ای از روایات علی بن ابراهیم و روایات [[ابوالجارود]] بوده که مؤلف آن «ابوالفضل العباس ابن محمد» شاگرد علی بن ابراهیم است.
خط ۶۶: خط ۶۶:
== پانویس ==
== پانویس ==
{{پانوشت}}
{{پانوشت}}
== یادداشت ==
{{یادداشت‌ها}}


== منابع ==
== منابع ==
{{ستون-شروع|2}}
*ابن شهرآشوب، محمد بن علی، مناقب آل ابی طالب، نجف، المکتبة الحیدریة، ۱۳۷۶ق.
*ابن شهرآشوب، محمد بن علی، مناقب آل ابی طالب، نجف، المکتبة الحیدریة، ۱۳۷۶ق.
*استادی، رضا، آشنایی با تفاسیر و مفسران، قم، در راه حق.
*استادی، رضا، آشنایی با تفاسیر و مفسران، قم، در راه حق.
خط ۸۴: خط ۸۰:
*موسوی، سید احمد، پژوهشی پیرامون تفسیر قمی، کیهان اندیشه ۱۳۶۹ش، شماره ۳۲.
*موسوی، سید احمد، پژوهشی پیرامون تفسیر قمی، کیهان اندیشه ۱۳۶۹ش، شماره ۳۲.
*احمدی، مهدی، تاریخ حدیث شیعه در سده‌های چهارم تا هفتم هجری، قم، دارالحدیث، ۱۳۸۹ش.
*احمدی، مهدی، تاریخ حدیث شیعه در سده‌های چهارم تا هفتم هجری، قم، دارالحدیث، ۱۳۸۹ش.
{{پایان}}
 


== پیوند به بیرون ==
== پیوند به بیرون ==
confirmed، templateeditor
۱۰٬۹۰۲

ویرایش