پرش به محتوا

آیه خیر البریه: تفاوت میان نسخه‌ها

۳٬۹۸۱ بایت حذف‌شده ،  ‏۶ اوت ۲۰۲۳
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱۵: خط ۱۵:
| آیات مرتبط    =
| آیات مرتبط    =
}}
}}
'''آیه خیر البریه''' ([[سوره بینه|بینه]]: ۷) بر اساس روایات [[شیعه]] و [[اهل سنت و جماعت|اهل سنت]] از [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|رسول خدا(ص)]] به جایگاه معنوی [[امام علی علیه‌السلام|علی بن ابی طالب(ع)]]  و [[شیعه|شیعیان]] آن حضرت اشاره دارد.
'''آیه خیر البریه''' ([[سوره بینه|بینه]]: ۷) بر اساس روایاتی که در منابع [[شیعه]] و [[اهل سنت و جماعت|سُنی]] از [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] نقل شده است. خیرالبریه به [[امام علی علیه‌السلام|علی بن ابی‌طالب(ع)]]  و [[شیعه|شیعیان]] او تفسیر شده است.


== معرفی، متن و ترجمه آیه ==
== معرفی، متن و ترجمه آیه ==
خط ۲۹: خط ۲۹:
|در حقيقت كسانى كه ایمان آورده و كارهاى شايسته كرده‌اند، آنان بهترين آفريدگانند.
|در حقيقت كسانى كه ایمان آورده و كارهاى شايسته كرده‌اند، آنان بهترين آفريدگانند.
}}
}}
==تفسیر آیه==
==منظور از خیرالبریه==
این [[آیه]] بر اساس [[حدیث|روایات]] فراوانی که در کتاب‌های مهم [[حدیث|حدیثی]] [[اهل سنت و جماعت|اهل سنت]] و شیعه آمده است، به علی(ع) و [[شیعه|شیعیان]] او تفسیر شده است.<ref>حسکانی، شواهد التنزیل، ۱۳۹۳ق، ج۲، ص۴۵۹ ح ۱۱۲۵؛ سیوطی، الدرّ المنثور، ۱۴۰۴ق، ج۶، ص۳۷۹؛ استرآبادی، تأویل الآیات الظاهره، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۸۳۱؛ آلوسی، روح المعانی، ۱۴۱۵ق، ج۱۵، ص۴۳۲.</ref> [[حاكم حسكانی]] نیشابوری از دانشمندان معروف اهل سنت  بیش از بیست روایت را در كتاب [[شواهد التنزیل لقواعد التفضیل (کتاب)|شواهد التنزیل]] با اسناد مختلف نقل می‏‌كند. سند برخی از این روایات به [[عبدالله بن عباس|ابن عباس]]،<ref>حسکانی، شواهد التنزیل، ۱۳۹۳ق، ج۲، ص۳۵۸؛ سیوطی، الدر المنثور، ۱۴۰۴ق، ج۶، ص۳۷۹.</ref> [[ابوبرزه اسلمی|ابو برزه]]،<ref>حسکانی، شواهد التنزیل، ۱۳۹۳ق، ج۲، ص۳۵۹؛ طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۱۰، ص۷۹۵.</ref> و [[جابر بن عبدالله انصاری]]<ref>حسکانی، شواهد التنزیل، ۱۳۹۳ق، ج۲، ص۳۶۲؛ سیوطی، الدر المنثور، ۱۴۰۴ق، ج۶، ص۳۷۹؛ طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۲۰، ص۳۴۱.</ref> می‌رسد. برای مثال، از ابن عباس نقل شده است هنگامی که این آیه نازل شد پیامبر اکرم(ص) خطاب به حضرت علی (ع) فرمود:
براساس روایاتی که در کتاب‌های [[حدیث|حدیثی]] [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]] و شیعه آمده است، این آیه به علی(ع) و [[شیعه|شیعیان]] او تفسیر شده است.<ref> سیوطی، الدر المنثور، ۱۴۰۴ق، ج۶، ص۳۷۹؛ استرآبادی، تأویل الآیات الظاهره، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۸۳۱؛ آلوسی، روح المعانی، ۱۴۱۵ق، ج۱۵، ص۴۳۲.</ref> [[حاكم حسكانی|حاكم حَسَكانی]] از علمای اهل‌سنت در کتاب [[شواهد التنزیل لقواعد التفضیل (کتاب)|شواهد التنزیل]] بیش از بیست روایت با سندهای مختلف نقل می‏‌كند. که سند برخی از آنها به [[عبدالله بن عباس|ابن‌عباس]]،<ref>حسکانی، شواهد التنزیل، ۱۳۹۳ق، ج۲، ص۳۵۸.</ref> [[ابوبرزه اسلمی|ابوبرزه]]،<ref> حسکانی، شواهد التنزیل، ۱۳۹۳ق، ج۲، ص۳۵۹.</ref> و [[جابر بن عبدالله انصاری]]<ref>حسکانی، شواهد التنزیل، ۱۳۹۳ق، ج۲، ص۳۶۲.</ref> می‌رسد. از ابن‌عباس نقل شده است هنگامی که این آیه نازل شد پیامبر اکرم(ص) خطاب به حضرت علی (ع) فرمود: و أنت و شیعتک، تأتی أنت و شیعتک یوم القیامة راضین مرضیین<ref>حسکانی، شواهد التنزیل، ۱۳۹۳ق، ج۲، ص۳۵۸.</ref> یا علی! آن (خیرالبریه) تو و [[شیعه|شیعیانت]] هستید. تو و شیعیانت روز [[قیامت]] در حالی که شما از خدا خشنود و خدا از شما خشنود است، می‌آیید.»  
:::«{{قلم رنگ۱|سبز|هو أنت و شیعتک، تأتی أنت و شیعتک یوم القیامة راضین مرضیین}}<ref>حسکانی، شواهد التنزیل، ۱۳۹۳ق، ج۲، ص۳۵۸.</ref> یا علی! آن <small>(خیرالبریه)</small> تو و [[شیعه|شیعیانت]] هستید. تو و شیعیانت روز [[قیامت]] در حالی که شما از خدا خشنود و خدا از شما خشنود است، می‌آیید.» این مضمون  که بیانگر رضایت طرفینی بین خداوند متعال و [[ایمان |مؤمنان]] است در آیات ۱۱۹ [[سوره مائده]] و ۱۰۰ [[سوره توبه]] و ۷و ۸ [[سوره بینه]] آمده است. در سوره مائده این رضایت میان صادقان و خداوند است و در سوره توبه میان پیشگامان نخستین از [[مهاجرین|مهاجران]] و [[انصار]] و پیروان آنها و خداست و در سوره بینه میان [[خدا|خداوند]] و [[ایمان|مؤمنانی]] است که اهل عمل صالح هستند.{{یاد| قَالَ اللَّهُ هَٰذَا يَوْمُ يَنْفَعُ الصَّادِقِينَ صِدْقُهُمْ ۚ لَهُمْ جَنَّاتٌ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا أَبَدًا ۚ '''رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمْ وَرَضُوا عَنْهُ''' ۚ ذَٰلِكَ الْفَوْزُ الْعَظِيمُ. سوره مائده آیه۱۱۹؛ وَالسَّابِقُونَ الْأَوَّلُونَ مِنَ الْمُهَاجِرِينَ وَالْأَنْصَارِ وَالَّذِينَ اتَّبَعُوهُمْ بِإِحْسَانٍ '''رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمْ وَرَضُوا عَنْهُ''' وَأَعَدَّ لَهُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِي تَحْتَهَا الْأَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا أَبَدًا ۚ ذَٰلِكَ الْفَوْزُ الْعَظِيمُ. سوره توبه آیه ۱۰۰؛ إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ أُولَٰئِكَ هُمْ خَيْرُ الْبَرِيَّةِ*جَزَاؤُهُمْ عِنْدَ رَبِّهِمْ جَنَّاتُ عَدْنٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا أَبَدًا ۖ '''رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمْ وَرَضُوا عَنْهُ ۚ''' ذَٰلِكَ لِمَنْ خَشِيَ رَبَّهُ. سوره بینه، آیات ۷و۸.}}
[[فضل بن حسن طبرسی | امین الاسلام طبرسی]] از مفسران شیعه قرن ششم هجری قمری در [[مجمع البیان فی تفسیر القرآن (کتاب)|مجمع البیان]] رضایت خداوند از مؤمنان را به سبب اطاعت و توحیدشان و رضایت مؤمنان از خداوند را به سبب برخورداری‌شان از رحمت و فضل الهی دانسته است.  <ref>طبرسی، تفسیر مجمع البیان، الناشر : دار المعرفة ج۱۰، ص۷۹۵.</ref>
ابن عساکر از [[جابر بن عبدالله انصاری|جابر بن عبدالله]] روايت کرده است كه ما نزد پيامبر (ص) بوديم و علی(ع) از راه رسيد ، پیامبر(ص) فرمود: سوگند به آن که جانم به دست او است، این و شیعیان اویند که در روز قیامت رستگارند؛ و اين آيه نازل شد : «إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ أُولَٰئِكَ هُمْ خَيْرُ الْبَرِيَّةِ» و یاران رسول خدا هر گاه علی از راه می‌رسید می‌گفتند: (خیر البریّه) بهترین آفریدگان آمد. <ref>ابن عساکر، تاریخ دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۴۲، ص ۳۷۱؛ شیرازی، نزول القرآن به نقل از: مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۳۸، ص۹.</ref>


ابن‌عساکر از [[جابر بن عبدالله انصاری|جابر بن عبدالله]] روايت کرده است كه ما نزد پيامبر (ص) بوديم و علی(ع) از راه رسيد، پیامبر(ص) فرمود: سوگند به آن که جانم به دست او است، این و شیعیان اویند که در روز قیامت رستگارند؛ و اين آيه نازل شد: «إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ أُولَٰئِكَ هُمْ خَيْرُ الْبَرِيَّةِ» و یاران رسول خدا هر گاه علی از راه می‌رسید می‌گفتند: (خیر البریّه) بهترین آفریدگان آمد.<ref>ابن‌عساکر، تاریخ دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۴۲، ص ۳۷۱.</ref>
== نکات==
:'''قدمت اصطلاح شیعه'''
:'''قدمت اصطلاح شیعه'''
* از روایات وارده در [[اسباب نزول|شأن نزول]] این آیه استفاده می‌شود واژه شیعه در زمان [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر]] اسلام مطرح بوده و از زبان رسول خدا(ص) برای اشاره به پیروان خاص علی(ع) صادر شده است.<ref>سیوطی، الدر المنثور، ۱۴۰۴ق، ج۸، ص۵۸۹؛ امینی،  الغدیر، ۱۴۱۶ق، ج۲، ص۵۷ و ۵۸؛  نوبختی، فرق الشیعه، ۱۳۸۶ش، ص۱۵.</ref>     
* از روایات وارده در [[اسباب نزول|شأن نزول]] این آیه استفاده می‌شود واژه شیعه در زمان [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر اسلام]] مطرح بوده و پیامبر آن را برای اشاره به پیروان خاص علی(ع) به کار برده است.<ref>سیوطی، الدر المنثور، ۱۴۰۴ق، ج۸، ص۵۸۹؛ امینی،  الغدیر، ۱۴۱۶ق، ج۲، ص۵۷ و ۵۸.</ref>     
:'''برتری انسان‌های با ایمان  و درستکار بر فرشتگان'''
:'''برتری انسان‌های با ایمان  بر فرشتگان'''
* تعبیر ''أُولئِكَ هُمْ خَیرُ الْبَرِیةِ'' (آنان بهترین مخلوقات‌اند) هم دلالت برانحصار خیریت در مؤمنان صالح دارد. <ref>طباطبایی، المیزان، منشورات اسماعيليان، ج۲۰، ص۳۴۰</ref> و هم نشان می‌دهد كه مقام انسان‌های با ایمان و درستکار از [[فرشته|فرشتگان]] نیز برتر است؛ زیرا آیه شریفه مطلق است و همه مخلوقات را مد نظر قرار داده است.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۲۷، ص۲۰۹.</ref>
* تعبیر ''أُولئِكَ هُمْ خَیرُ الْبَرِیةِ'' (آنان بهترین مخلوقات‌اند) هم دلالت برانحصار خیریت در مؤمنان صالح دارد.<ref>طباطبایی، المیزان، منشورات اسماعيليان، ج۲۰، ص۳۴۰</ref> و هم نشان می‌دهد كه مقام انسان‌های با ایمان و درستکار از [[فرشته|فرشتگان]] نیز برتر است؛ زیرا آیه شریفه مطلق است و همه مخلوقات را مد نظر قرار داده است.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۲۷، ص۲۰۹.</ref>
 
==جستارهای وابسته==
* [[سوره بینه]]


== پانویس ==
== پانویس ==
{{پانوشت}}
{{پانوشت}}
== یادداشت ==
{{یادداشت‌ها}}


==منابع==
==منابع==
{{منابع}}
{{منابع}}
* آلوسی، محمودبن عبدالله، روح المعاني في تفسير القرآن العظيم و السبع المثانی، محقق: علی عبدالباری عطیه، بیروت، دار الکتب العلميه، منشورات محمد علی بيضون، ۱۴۱۵ق.  
* آلوسی، محمود بن عبدالله، روح المعاني في تفسير القرآن العظيم و السبع المثانی، تحقیق علی عبدالباری عطیه، بیروت، دار الکتب العلميه، منشورات محمد علی بيضون، ۱۴۱۵ق.  
* ابن عساکر، تاریخ دمشق، المحقق: عمرو بن غرامة العمروي، بیروت، دارالفکر، ۱۴۱۵ق.
* ابن‌عساکر، تاریخ دمشق، تحقیق عمرو بن غرامة العمروی، بیروت، دارالفکر، ۱۴۱۵ق.
* استرآبادی، علی، تأويل الآيات الظاهره في فضائل العتره الطاهره، محقق: حسین استادولی، قم، نشر اسلامی، ۱۴۰۹ق.
* استرآبادی، علی، تأويل الآيات الظاهره في فضائل العتره الطاهره، تحقیق حسین استادولی، قم، نشر اسلامی، ۱۴۰۹ق.
* امینی، عبدالحسین، الغدير في الكتاب و السنة و الأدب، قم، مرکز الغدير للدراسات الإسلاميه، ۱۴۱۶ق.
* امینی، عبدالحسین، الغدير في الكتاب و السنة و الأدب، قم، مرکز الغدير للدراسات الإسلاميه، ۱۴۱۶ق.
* حسکانی،عبیدالله بن عبدالله، شواهد التنزیل لقواعد التفصیل فی الآیات النازله فی اهل البیت، بیروت، مؤسسة الاعلمی للمطبوعات، ۱۳۹۳ق.
*حسکانی، عبیدالله بن عبدالله، شواهد التنزیل لقواعد التفصیل فی الآیات النازله فی اهل البیت، بیروت، مؤسسة الاعلمی للمطبوعات، ۱۳۹۳ق.
* سیوطی، عبدالرحمن ابن ابی بکر، الدر المنثور فی تفسیر المأثور، قم، کتابخانه مرعشی نجفی، ۱۴۰۴ق.
* سیوطی، عبدالرحمن ابن ابی‌بکر، الدر المنثور فی تفسیر المأثور، قم، کتابخانه مرعشی نجفی، ۱۴۰۴ق.
* طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، قم، انتشارات اسلامی (جامعه مدرسین)، ۱۴۱۷ق.
* طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، قم، انتشارات اسلامی، ۱۴۱۷ق.
* طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تهران، ناصر خسرو، ۱۳۷۲ش.
* علامه حلی، حسن بن بوسف، نهج الحق و کشف الصدق، بیروت، دار الکتاب اللبنانی، ۱۴۰۲ق.
* علامه حلی، حسن بن بوسف، نهج الحق و کشف الصدق، بیروت، دار الکتاب اللبنانی، ۱۴۰۲ق.
* مجلسی، بحارالانوار، تحقیق: ابراهیم میانجی، محمدباقر بهبودی، چاپ سوم، ۱۴۰۳ق، بی جا.
* مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الاسلامیة، ۱۳۷۴ش.
* مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الاسلامیة، ۱۳۷۴ش.
* نوبختی، حسن‌بن موسی، فرق الشیعه، ترجمه: محمدجواد مشکور، تهران، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، ۱۳۸۶ش.
{{پایان}}
{{پایان}}