confirmed، protected، templateeditor
۱٬۸۹۶
ویرایش
آیه ۳۴ سوره بقره: تفاوت میان نسخه‌ها
←عصیان ابلیس در ادبیات عرفانی
| خط ۴۰: | خط ۴۰: | ||
در آیه [[۱۲ سوره اعراف]] آمده است خداوند ابلیس را به خاطر سرکشی و طغیانگری مؤاخذه کرد، و گفت چه چیز سبب شد که در برابر آدم سجده نکنی و فرمان مرا نادیده بگیری. ابلیس در پاسخ گفت: من از او بهترم، به دلیل اینکه مرا از آتش آفریده‌ای و او را از خاک و گل.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۶، ص ۱۰۰.</ref> ابلیس علت عدم اطاعت خود را فضیلت خود و برتری بر آدم بیان می‌کند که با همین استدلال، خودخواهی باطنی را آشکار ساخت و به فرمان خداوند اعتراض کرد.<ref>تهرانی، «تفسیر سوره بقره آیه ۳۴»، ص۲۷۱.</ref> در بعضی از آثار صوفیه سبب عصیانِ ابلیس، غرور او بر طاعت‌های هزاران ساله و قرب و منزلت دیرینه‌اش دانسته شده است.<ref>مجتبایی، «ابلیس در ادب فارسی و عرفان»، ج۲، ذیل مدخل.</ref> | در آیه [[۱۲ سوره اعراف]] آمده است خداوند ابلیس را به خاطر سرکشی و طغیانگری مؤاخذه کرد، و گفت چه چیز سبب شد که در برابر آدم سجده نکنی و فرمان مرا نادیده بگیری. ابلیس در پاسخ گفت: من از او بهترم، به دلیل اینکه مرا از آتش آفریده‌ای و او را از خاک و گل.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۶، ص ۱۰۰.</ref> ابلیس علت عدم اطاعت خود را فضیلت خود و برتری بر آدم بیان می‌کند که با همین استدلال، خودخواهی باطنی را آشکار ساخت و به فرمان خداوند اعتراض کرد.<ref>تهرانی، «تفسیر سوره بقره آیه ۳۴»، ص۲۷۱.</ref> در بعضی از آثار صوفیه سبب عصیانِ ابلیس، غرور او بر طاعت‌های هزاران ساله و قرب و منزلت دیرینه‌اش دانسته شده است.<ref>مجتبایی، «ابلیس در ادب فارسی و عرفان»، ج۲، ذیل مدخل.</ref> | ||
[[تکبر]] و نخوت ابلیس را سبب سقوط و هبوط او می‌دانند.<ref>منتظری، اسلام دین فطرت، ۱۳۸۵ش، ص۳۸۴.</ref> در [[تفاسیر شیعی]] آمده است که ابلیس از آنکه انسان را وسیله عبادت خداوند قرار دهد یا آنکه انسان را تعظیم کند گردنکشی کرد و نفس خود را بزرگتر از نفس دیگران دانست و طلب کبر و بزرگی کرد.<ref>کاشانی، منهج الصادقین فی إلزام المخالفین، تهران، ج۱، ص ۱۵۲.</ref> ابلیس جنس خود را با جنس آدم مقایسه کرد و خود را برتر از انسان دانست.<ref>میبدی، کشف الاسرار و عدة الابرار، ۱۳۷۱ش، ج۳، ص: ۵۶۶.</ref> برخی این عصیان را نشانه [[حسد]] ابلیس دانسته‌اند.<ref>کاشانی، منهج الصادقین فی إلزام المخالفین، تهران، ج۴، ص ۸.</ref> | |||
== سجده برای خداوند یا انسان == | == سجده برای خداوند یا انسان == | ||
| خط ۶۲: | خط ۶۲: | ||
'''نقد به برخی صوفیان در دفاع از ابلیس''' | '''نقد به برخی صوفیان در دفاع از ابلیس''' | ||
در نقد برخی از صوفیان که گفته‌اند ابلیس موحد بوده و نخواسته که جز خدا را بپرستد، گفته شده است که خداوند هرگز فرمان نمی‌دهد که در ملک او به کسی جز او سجده کنند و جز او را بپرستند. امر الهی بالاتر از فهم و اجتهاد شخصی است. اگر خداوند از کسی خواست سجده کند، ولو سجدهٔ عبادت، گزیری از اطاعت نیست؛ و نیز جرأت و گستاخی ابلیس در برابر خدا و مباهات به اصل خلقت خود از هر معصیتی حتی [[شرک]] به خدا بالاتر است. از اینجا | در نقد برخی از صوفیان که گفته‌اند ابلیس موحد بوده و نخواسته که جز خدا را بپرستد، گفته شده است که خداوند هرگز فرمان نمی‌دهد که در ملک او به کسی جز او سجده کنند و جز او را بپرستند. امر الهی بالاتر از فهم و اجتهاد شخصی است. اگر خداوند از کسی خواست سجده کند، ولو سجدهٔ عبادت، گزیری از اطاعت نیست؛ و نیز جرأت و گستاخی ابلیس در برابر خدا و مباهات به اصل خلقت خود از هر معصیتی حتی [[شرک]] به خدا بالاتر است. از اینجا [[تکبر]] و معصیت ابلیس در برابر خداوند و علت طرد شدن و رجم ابدی او معلوم می‌شود. ابلیس برخلاف آدم که از عصیانی که کرده بود پشیمان گردید، به خود نیامد و [[توبه]] نکرد.<ref>زریاب خویی، «ابلیس در قرآن»، ج۲، ذیل مدخل.</ref> | ||
== پانویس == | == پانویس == | ||