آیه تخییر: تفاوت میان نسخه‌ها

'''آیه تخییر''' ([[سوره احزاب|احزاب]]: ۲۸-۲۹) به اختیار داشتن [[همسران پیامبر(ص)]] بین [[طلاق]] یا زندگی با وی اشاره دارد.  

این آیه، به دنبال مشاجره اهانت‌آمیز برخی از همسران پیامبر با او، بر سر درخواست‌های مادی نازل شد. [[پیامبر اسلام(ص)]] به دستور [[خداوند]]، زنانش را بین ماندن در کنار خود و زندگی ساده، یا طلاق و بهره‌مندشدن از مال فراوان اختیار داد. آیه تخییر منشأ اختلاف [[فقه|فقهی]] بین [[شیعه]] و [[اهل سنت و جماعت|اهل سنت]] درباره چگونگی وقوع طلاق شده است.

بعد از پیروزی [[مسلمان|مسلمانان]] در [[غزوه خیبر]]، گنجینه آل ابی‌‎الحُقَیق{{یاد|گنجینه زر و زیور خاندان ابی‌الحقیق که معمولاً در عروسی‌های مکه کرایه داده می‌شد. (واقدی، المغازی، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۶۷۱)}} به شخص پیامبر اسلام(ص) رسید.<ref>برای تفصیل رجوع کنید: واقدی، المغازی، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۶۷۱ و ۶۷۲</ref> مطابق با برخی شأن‌نزول‌ها، پیامبر(ص) به دستور خدا محتوای آن گنجینه را بین [[مسلمانان]] تقسیم کرد؛ درحالی که [[همسران پیامبر|همسران پیامبر اسلام(ص)]]، نیز آن گنجینه را از او مطالبه کردند. پیامبر(ص) هنگامی که همسران خود را از تقسیم گنجینه بین مسلمانان مطلع کرد، آنان به پیامبر(ص) گفتند آیا گمان می‌کنی اگر ما را [[طلاق]] دهی، هم‌شأنی از قوم ما پیدا نمی‌شود که با ما [[ازدواج]] کند؟ به دنبال این گفته، پیامبر اسلام(ص) به دستور خدا ۲۹ روز از همسرانش کناره‌گیری نمود تا آیه تخییر نازل شد.<ref>قمی، تفسیر قمی، ۱۳۶۳ش، ج‏۲، ص۱۹۲.</ref>  

در کتاب [[الکافی (کتاب)|کافی]]، در روایتی به نقل از [[امام صادق(ع)]]، این گفته  به [[حفصه]]<ref>کلینی، كافى، ۱۴۰۷ق، ج۶، ص۱۳۸، ح۲</ref> و در روایت دیگری به [[زینب بنت جحش]]<ref>کلینی، كافى، ۱۴۰۷ق، ج۶، ص۱۳۸، ح۴</ref> نسبت داده شده است. در [[تفسیر نمونه]] آمده است، این درخواست همسران پیامبر(ص) در شرایطی بوده که بسیاری از [[مؤمنان]] در سختی زندگی می‌کرده و خانه‌ای برای زندگی نداشته‌اند.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۱۷، ص۲۷۹.</ref> بر مبنای روایات دیگری که [[محمد بن جریر طبری|طبری]] از مفسران [[اهل سنت]] در شأن نزول آیه در تفسیر خود نقل کرده، این آیه به خاطر درخواست [[عایشه]] از پیامبر مبنی بر زیاد نمودن [[نفقه]] همسران پیامبر یا به خاطر غیرت(حسادت) عایشه در حق دیگران همسران پیامبر نازل شد.<ref>طبرى، جامع البيان، ۱۴۱۲ق، ج۲۱، ص۹۹ تا ۱۰۱</ref>  

به عقیده [[علامه طباطبایی]] و [[آیت الله مکارم شیرازی]]، پیامبر در صورت [[طلاق]]، علاوه بر [[مهریه]]، مالی نیز به آنها می‌داد تا با آن بتوانند زندگی کنند.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۱۷، ص۲۸۱؛ طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۱۶، ص۳۰۵ و ۳۰۷.</ref> [[طبرسی]] در [[تفسیر مجمع البیان]]، به نقل از برخی مفسران، منظور از «تخییر» را اختیار داشتن همسران پیامبر(ص) بین دنیا و [[آخرت]] دانسته است.<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۸، ص۵۵۵، المقریزی، إمتاع الأسماع بما للنبي من الأحوال و الأموال و الحفدة و المتاع، الناشر : دار الكتب العلمية، ج۱۳۳ص۶۳.</ref>

«آیه تخییر» منشأ برخی اختلافات [[فقه|فقهی]] شده است.<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۸، ص۵۵۵؛ ابوالفتوح رازی، روض الجنان، ۱۴۰۸ق، ج۱۶، ص۴۱۲.</ref> برخی از [[اهل سنت]] با تکیه بر این آیه معتقدند که برای جدایی زن و مرد از یکدیگر، نیازی به خواندن [[طلاق|صیغه طلاق]] نبوده و اگر زنی بین جدایی یا زندگی کردن با شوهرش، جدایی را انتخاب کرد، طلاق انجام شده است.<ref>مقریزی، إمتاع الأسماع، ۱۴۲۰ق، ج۱۳، ص۷۰؛ طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۸، ص۵۵۵.</ref> همچنین برخی صرف مخیر کردن زن بین رفتن یا ماندن را نوعی طلاق دانسته‌اند.<ref>مقریزی، إمتاع الأسماع، ۱۴۲۰ق، ج۱۳، ص۷۰؛ طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۸، ص۵۵۵.</ref> در مقابل، به باور [[فقهای شیعه]]، اختیار دادنِ به زن بین ماندن یا رفتن، طلاق نبوده و برای طلاق باید صیغه طلاق به همراه شرایطش خوانده شود.<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۸، ص۵۵۵؛ ابوالفتوح رازی، روض الجنان، ۱۴۰۸ق، ج۱۶، ص۴۱۲.</ref>