کاربر ناشناس
تنبیه الخواطر و نزهة النواظر (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
imported>Sama جزبدون خلاصۀ ویرایش |
imported>Hasaninasab جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲۸: | خط ۲۸: | ||
'''تَنبیهُ الخَواطِر و نُزهَةُ النَّواظِر''' کتابی به عربی در علم اخلاق با موضوع مواعظ و حِکَم اخلاقی تألیف [[ورام بن ابی فراس حلی|وَرّام بن ابی فراس حلّی]]، [[:رده:فقها|فقیه]] و [[:رده:محدثان شیعه|محدّث امامی]] [[قرن ششم]] و آغاز [[قرن هفتم]] [[هجری قمری]] . | '''تَنبیهُ الخَواطِر و نُزهَةُ النَّواظِر''' کتابی به عربی در علم اخلاق با موضوع مواعظ و حِکَم اخلاقی تألیف [[ورام بن ابی فراس حلی|وَرّام بن ابی فراس حلّی]]، [[:رده:فقها|فقیه]] و [[:رده:محدثان شیعه|محدّث امامی]] [[قرن ششم]] و آغاز [[قرن هفتم]] [[هجری قمری]] . | ||
==نویسنده== | |||
{{اصلی|ورام بن ابی فراس حلی}} | |||
'''ابوالحسین وَرّام بن ابی فِراس بن حمدان مالکی نخعی حِلّی'''، [[فقه|فقیه]] و [[:رده:محدثان|محدّث]] [[امامیه|امامی]] قرن ششم و آغاز قرن هفتم قمری است. وی در شهر حلّه به دنیا آمد. از استادان وی، [[سدیدالدین محمود بن علی حمصی]]<ref>الفهرست، ص۱۲۹. </ref>و از مشایخ روایی وی، [[محمد بن محمد بن هارون بزاز حلى]] بودند.<ref>افندی اصفهانی، ج۵، ص۲۸۲.</ref> | |||
تَنبیهُ الخَواطِر و نُزهَةُ النَّواظِر معروف به مجموعه ورّام که موضوع آن مواعظ و حِکَم اخلاقی است و مسئلة فی المواسعة والمضایقة<ref>آقا بزرگ تهرانی، ج۲۰، ص۳۹۵. </ref> از مهم‌ترین کتاب‌های وی می‌باشد. | |||
==نام کتاب== | ==نام کتاب== | ||
عنوان کتاب ورّام در منابع به صورت‌های دیگر نیز آمده است؛ مانند ''تنبیه الخاطر و نزهة الناظر''،<ref>مجلسی، بحارالانوار، ج۱، ص۱۰، ۲۲، ۱۰۶.</ref> ''نزهة الناظر و تنبیه الخاطر''،<ref>آقابزرگ، الذریعه، ج ۱۲، ص ۶۶.</ref> ''تنبیه الخواطر''،<ref>نوری، مستدرک الوسائل، ج۱، ص۱۰۹؛ امین، اعیان الشیعة، ج۳، ص۴۴۸.</ref> ''تنبیه الخاطر''،<ref>مجلسی، بحارالانوار، ج ۱، ص ۲۹، ج ۸۵، ص ۴.</ref> ''نزهة الناظر'' <ref>آقا بزرگ، الذریعه، ج ۲۰، ص ۱۰۹.</ref> و تنبیه الخواطر و نزهة الناظر.<ref>امین، حسن، مستدرکات اعیان الشیعه، ج۱، ص۲۵۰.</ref> این کتاب به «مجموعة ورّام» نیز معروف است. | عنوان کتاب ورّام در منابع به صورت‌های دیگر نیز آمده است؛ مانند ''تنبیه الخاطر و نزهة الناظر''،<ref>مجلسی، بحارالانوار، ج۱، ص۱۰، ۲۲، ۱۰۶.</ref> ''نزهة الناظر و تنبیه الخاطر''،<ref>آقابزرگ، الذریعه، ج ۱۲، ص ۶۶.</ref> ''تنبیه الخواطر''،<ref>نوری، مستدرک الوسائل، ج۱، ص۱۰۹؛ امین، اعیان الشیعة، ج۳، ص۴۴۸.</ref> ''تنبیه الخاطر''،<ref>مجلسی، بحارالانوار، ج ۱، ص ۲۹، ج ۸۵، ص ۴.</ref> ''نزهة الناظر'' <ref>آقا بزرگ، الذریعه، ج ۲۰، ص ۱۰۹.</ref> و تنبیه الخواطر و نزهة الناظر.<ref>امین، حسن، مستدرکات اعیان الشیعه، ج۱، ص۲۵۰.</ref> این کتاب به «مجموعة ورّام» نیز معروف است. | ||
==محتوای کتاب== | ==محتوای کتاب== | ||
موضوع کتاب اخلاق است. | موضوع کتاب اخلاق است. | ||
| خط ۴۲: | خط ۴۵: | ||
در جزء اول، تأثیر [[احیاء علوم الدین]] غزالی بر کتاب آشکار است به حدی که می‌توان این جزء را گزیده‌ای از آن کتاب دانست. ورّام در بسیاری موارد نوشته های [[غزالی]] را عیناً یا با اندک تغییری ذکر کرده بی آنکه نامی از وی ببرد. | در جزء اول، تأثیر [[احیاء علوم الدین]] غزالی بر کتاب آشکار است به حدی که می‌توان این جزء را گزیده‌ای از آن کتاب دانست. ورّام در بسیاری موارد نوشته های [[غزالی]] را عیناً یا با اندک تغییری ذکر کرده بی آنکه نامی از وی ببرد. | ||
به طور کلی رویکرد مؤلف را می توان [[اخلاق]] زاهدانه مبتنی بر [[قرآن]] و [[سنّت]] دانست که با وسعت نظر خاصی همراه شده؛ چنان‌که در کنار احادیث و سخنان بزرگان دین، از شاهان و بزرگان ایرانی و [[صوفیه]] و اهل حکمت نیز سخنان و حکایاتی آورده است. | به طور کلی رویکرد مؤلف را می توان [[اخلاق]] زاهدانه مبتنی بر [[قرآن]] و [[سنّت]] دانست که با وسعت نظر خاصی همراه شده؛ چنان‌که در کنار احادیث و سخنان بزرگان دین، از شاهان و بزرگان ایرانی و [[صوفیه]] و اهل حکمت نیز سخنان و حکایاتی آورده است. | ||
==نقاط ضعف== | ==نقاط ضعف== | ||
*اشکال ساختاری: به رغم وجود عناوین مشخص برای هر فصل، مطالب فصول وحدت موضوعی ندارد و بیشتر مجموعه‌ای است حاوی احادیث و اشعار و امثال و حکایات. | *اشکال ساختاری: به رغم وجود عناوین مشخص برای هر فصل، مطالب فصول وحدت موضوعی ندارد و بیشتر مجموعه‌ای است حاوی احادیث و اشعار و امثال و حکایات. | ||
*اشکال سندی: روایات معتبر و نامعتبر، و ضعیف و قوی در آن وجود دارد.<ref>حر عاملی، امل الا´مل، قسم ۲، ص ۳۳۸.</ref> گرچه به نظر [[آقا بزرگ طهرانی]]<ref>آقا بزرگ، الذریعه، ج ۲۴، ص ۱۳۱.</ref> ورّام به عمد اخبار شیعی و سنّی را در آمیخته است تا اهل سنت به کتاب رغبت کنند و هدایت شوند. | *اشکال سندی: روایات معتبر و نامعتبر، و ضعیف و قوی در آن وجود دارد.<ref>حر عاملی، امل الا´مل، قسم ۲، ص ۳۳۸.</ref> گرچه به نظر [[آقا بزرگ طهرانی]]<ref>آقا بزرگ، الذریعه، ج ۲۴، ص ۱۳۱.</ref> ورّام به عمد اخبار شیعی و سنّی را در آمیخته است تا اهل سنت به کتاب رغبت کنند و هدایت شوند. | ||
== | ==نسخه‌ها== | ||
از این کتاب یک تحریر مختصر و یک تحریر مفصّل وجود داشته است.<ref>افندی اصفهانی، ریاض العلماء، ج۵، ص۲۸۶.</ref> | |||
[[سید بن طاووس]] مواردی را به نقل از این کتاب در [[فلاح السائل]] و [[الیقین]] آورده که در نسخه چاپی نیست و احتمالاً براساس تحریر مفصّل کتاب بوده است.<ref>کولبرگ، کتابخانه ابن طاووس و احوال و آثار او، ص ۳۸۶.</ref> | [[سید بن طاووس]] مواردی را به نقل از این کتاب در [[فلاح السائل]] و [[الیقین]] آورده که در نسخه چاپی نیست و احتمالاً براساس تحریر مفصّل کتاب بوده است.<ref>کولبرگ، کتابخانه ابن طاووس و احوال و آثار او، ص ۳۸۶.</ref> | ||
| خط ۵۹: | خط ۶۰: | ||
==ترجمه‌ها== | ==ترجمه‌ها== | ||
* ترجمه محمدرضا عطایی با عنوان مجموعة ورّام: آداب و اخلاق در [[اسلام]] در ۱۳۶۹ ش در [[مشهد]] | * ترجمه محمدرضا عطایی با عنوان مجموعة ورّام: آداب و اخلاق در [[اسلام]] در ۱۳۶۹ ش در [[مشهد]] | ||
* ترجمه [[سید صادق بن حسین توشخانکی]] در ۱۳۰۱ <ref>آقا بزرگ، الذریعه، ج ۴، ص ۱۳۴.</ref> | * ترجمه [[سید صادق بن حسین توشخانکی]] در ۱۳۰۱ <ref>آقا بزرگ، الذریعه، ج ۴، ص ۱۳۴.</ref> | ||
==پیوند به بیرون== | |||
* منبع مقاله [http://www.encyclopaediaislamica.com/madkhal2.php?sid=3924 دانشنامه جهان اسلام] | |||
== پانویس == | == پانویس == | ||
{{ | {{پانویس2}} | ||
== منابع == | == منابع == | ||
{{منابع}} | |||
* [[آقا بزرگ طهرانی]]، محمد م‍ح‍س‍ن، [[الذریعة الی تصانیف الشیعة]]، ن‍ج‍ف: م‍ک‍ت‍ب‍ة ص‍اح‍ب الذریعة ال‍ع‍ام‍ة، بی تا. | * [[آقا بزرگ طهرانی]]، محمد م‍ح‍س‍ن، [[الذریعة الی تصانیف الشیعة]]، ن‍ج‍ف: م‍ک‍ت‍ب‍ة ص‍اح‍ب الذریعة ال‍ع‍ام‍ة، بی تا. | ||
* ابن اثیر، علی بن محمد، ال‍ک‍ام‍ل فی ال‍ت‍اری‍خ، بیروت: دار ال‍ک‍ت‍اب ال‍ع‍ربی: ۱۴۲۲ق. | * ابن اثیر، علی بن محمد، ال‍ک‍ام‍ل فی ال‍ت‍اری‍خ، بیروت: دار ال‍ک‍ت‍اب ال‍ع‍ربی: ۱۴۲۲ق. | ||
| خط ۸۳: | خط ۸۶: | ||
* [[میرزا حسین نوری|نوری]]، حسین بن محمدتقی، [[مستدرک الوسائل]]، چاپ سنگی تهران، ۱۳۱۸ـ۱۳۲۱، چاپ افست تهران، ۱۳۸۲ـ۱۳۸۳. | * [[میرزا حسین نوری|نوری]]، حسین بن محمدتقی، [[مستدرک الوسائل]]، چاپ سنگی تهران، ۱۳۱۸ـ۱۳۲۱، چاپ افست تهران، ۱۳۸۲ـ۱۳۸۳. | ||
*[[ورام بن ابی فراس حلی|ورّام]]، مسعود بن عیسی، تنبیه الخواطر و نزهة النواظر المعروف بمجموعة ورّام، چاپ علی اصغر حامد، تهران، ۱۳۷۶. | *[[ورام بن ابی فراس حلی|ورّام]]، مسعود بن عیسی، تنبیه الخواطر و نزهة النواظر المعروف بمجموعة ورّام، چاپ علی اصغر حامد، تهران، ۱۳۷۶. | ||
{{پایان}} | |||
[[en:Tanbih al-khawatir (book)]] | [[en:Tanbih al-khawatir (book)]] | ||