کاربر ناشناس
تنبیه الخواطر و نزهة النواظر (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
imported>Smnazem بدون خلاصۀ ویرایش |
imported>Smnazem بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲۵: | خط ۲۵: | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
'''تَنبیهُ الخَواطِر و نُزهَةُ النَّواظِر''' کتابی به عربی تألیف [[ورام بن ابی فراس حلی|وَرّام بن ابی فراس حلّی]]، [[:رده:فقها|فقیه]] و [[:رده:محدثان شیعه|محدّث امامی]] [[قرن ششم]] و آغاز [[قرن هفتم]] [[هجری قمری]] است. موضوع این کتاب مواعظ و حِکَم اخلاقی است. | |||
==نام کتاب== | ==نام کتاب== | ||
عنوان کتاب ورّام در منابع به صورت‌های دیگر نیز آمده است؛ مانند ''تنبیه الخاطر و نزهة الناظر''،<ref>بحارالانوار، ج ۱، ص ۱۰، ۲۲، ۱۰۶، ''نزهة الناظر و تنبیه الخاطر'' الذریعه، ج ۱۲، ص ۶۶.</ref> ''تنبیه الخواطر''،<ref>مستدرک الوسائل، ج ۱، ص ۱۰۹؛ اعیان الشیعة، ج ۳، ص ۴۴۸.</ref> ''تنبیه الخاطر''<ref>بحارالانوار، ج ۱، ص ۲۹، ج ۸۵، ص ۴، ''نزهة الناظر''الذریعه، ج ۲۰، ص ۱۰۹.</ref> و تنبیه الخواطر و نزهة الناظر.<ref>مستدرکات اعیان الشیعه، ج ۱، ص ۲۵۰.</ref> این کتاب به ''مجموعة ورّام'' نیز معروف است. | عنوان کتاب ورّام در منابع به صورت‌های دیگر نیز آمده است؛ مانند ''تنبیه الخاطر و نزهة الناظر''،<ref>بحارالانوار، ج ۱، ص ۱۰، ۲۲، ۱۰۶، ''نزهة الناظر و تنبیه الخاطر'' الذریعه، ج ۱۲، ص ۶۶.</ref> ''تنبیه الخواطر''،<ref>مستدرک الوسائل، ج ۱، ص ۱۰۹؛ اعیان الشیعة، ج ۳، ص ۴۴۸.</ref> ''تنبیه الخاطر''<ref>بحارالانوار، ج ۱، ص ۲۹، ج ۸۵، ص ۴، ''نزهة الناظر''الذریعه، ج ۲۰، ص ۱۰۹.</ref> و تنبیه الخواطر و نزهة الناظر.<ref>مستدرکات اعیان الشیعه، ج ۱، ص ۲۵۰.</ref> این کتاب به ''مجموعة ورّام'' نیز معروف است. | ||
==محتوای کتاب== | ==محتوای کتاب== | ||
همانطور که از عنوان کتاب و عبارت توضیحی ''فی الترغیب و الترهیب والمواعظ و الزواجر''، که در برخی منابع پس از عنوان کتاب آمده،<ref>برای نمونه رجوع کنید به: الذریعه ، ج ۲۴، ص ۱۳۰</ref> برمی آید، موضوع آن مواعظ و حِکَم اخلاقی است. | همانطور که از عنوان کتاب و عبارت توضیحی ''فی الترغیب و الترهیب والمواعظ و الزواجر''، که در برخی منابع پس از عنوان کتاب آمده،<ref>برای نمونه رجوع کنید به: الذریعه ، ج ۲۴، ص ۱۳۰</ref> برمی آید، موضوع آن مواعظ و حِکَم اخلاقی است. | ||
| خط ۴۴: | خط ۴۷: | ||
به طور کلی رویکرد مؤلف را می توان [[اخلاق]] زاهدانه مبتنی بر [[قرآن]] و [[سنّت]] دانست که با وسعت نظر خاصی همراه شده؛ چنان‌که در کنار احادیث و سخنان بزرگان دین، از شاهان و بزرگان ایرانی و [[صوفیه]] و اهل حکمت نیز سخنان و حکایاتی آورده است. | به طور کلی رویکرد مؤلف را می توان [[اخلاق]] زاهدانه مبتنی بر [[قرآن]] و [[سنّت]] دانست که با وسعت نظر خاصی همراه شده؛ چنان‌که در کنار احادیث و سخنان بزرگان دین، از شاهان و بزرگان ایرانی و [[صوفیه]] و اهل حکمت نیز سخنان و حکایاتی آورده است. | ||
==نقاط ضعف== | ==نقاط ضعف== | ||
اشکال کتاب، مانند بیشتر کتابهایی که مشتمل بر مجموعه ای از روایات اخلاقی است، بررسی نشدن مستندات است و به نوشته [[شیخ حر عاملی|حرعاملی]]،<ref>امل الا´مل، قسم ۲، ص ۳۳۸.</ref> روایات معتبر و نامعتبر، و ضعیف و قوی در آن وجود دارد. [[علامه مجلسی|مجلسی]]<ref>بحارالانوار، ج ۱، ص ۲۹.</ref> نیز در عین استفاده بسیار از این کتاب، نوشته است که در آن تفکیک لازم میان روایات صورت نگرفته و آثار [[امامان شیعه]] و اخبار [[اهل سنّت]] با هم آمیخته است و از همین رو، وی فقط [[روایات موثق]] آن را نقل می کند. گرچه به نظر [[آقا بزرگ طهرانی]]<ref>الذریعه، ج ۲۴، ص ۱۳۱.</ref> ورّام به عمد اخبار شیعی و سنّی را در آمیخته است تا اهل سنت به کتاب رغبت کنند و هدایت شوند. | اشکال کتاب، مانند بیشتر کتابهایی که مشتمل بر مجموعه ای از روایات اخلاقی است، بررسی نشدن مستندات است و به نوشته [[شیخ حر عاملی|حرعاملی]]،<ref>امل الا´مل، قسم ۲، ص ۳۳۸.</ref> روایات معتبر و نامعتبر، و ضعیف و قوی در آن وجود دارد. [[علامه مجلسی|مجلسی]]<ref>بحارالانوار، ج ۱، ص ۲۹.</ref> نیز در عین استفاده بسیار از این کتاب، نوشته است که در آن تفکیک لازم میان روایات صورت نگرفته و آثار [[امامان شیعه]] و اخبار [[اهل سنّت]] با هم آمیخته است و از همین رو، وی فقط [[روایات موثق]] آن را نقل می کند. گرچه به نظر [[آقا بزرگ طهرانی]]<ref>الذریعه، ج ۲۴، ص ۱۳۱.</ref> ورّام به عمد اخبار شیعی و سنّی را در آمیخته است تا اهل سنت به کتاب رغبت کنند و هدایت شوند. | ||
==نسخه ها== | ==نسخه ها== | ||
بنا به نوشته [[میرزا عبدالله افندی اصفهانی]] در [[ریاض العلماء]]،<ref>افندی اصفهانی، ج ۵، ص ۲۸۶.</ref> از تنبیه الخواطر یک تحریر مختصر و یک تحریر مفصّل وجود داشته است. | بنا به نوشته [[میرزا عبدالله افندی اصفهانی]] در [[ریاض العلماء]]،<ref>افندی اصفهانی، ج ۵، ص ۲۸۶.</ref> از تنبیه الخواطر یک تحریر مختصر و یک تحریر مفصّل وجود داشته است. | ||
| خط ۵۴: | خط ۶۱: | ||
نسخه متداول تنبیه الخواطر دو جزء در یک مجلد است که نخستین بار در ۱۳۰۲ـ۱۳۰۳ در [[تهران]]، چاپ سنگی شد و پس از آن مکرر به چاپ رسید. نسخه ای از آن نیز در تهران با تصحیح و تعلیقات شیخ علی اصغر حامد چاپ شده است. | نسخه متداول تنبیه الخواطر دو جزء در یک مجلد است که نخستین بار در ۱۳۰۲ـ۱۳۰۳ در [[تهران]]، چاپ سنگی شد و پس از آن مکرر به چاپ رسید. نسخه ای از آن نیز در تهران با تصحیح و تعلیقات شیخ علی اصغر حامد چاپ شده است. | ||
==ترجمه ها== | ==ترجمه ها== | ||
ترجمه فارسی تنبیه الخواطر به قلم ''محمدرضا عطائی'' با عنوان مجموعة ورّام: آداب و اخلاق در اسلام در ۱۳۶۹ ش در [[مشهد]] منتشر شد. به نوشته [[آقا بزرگ طهرانی]]،<ref>الذریعه، ج ۴، ص ۱۳۴.</ref> در ۱۳۰۱ [[سید صادق بن حسین توشخانکی]] نیز این کتاب را به فارسی ترجمه کرده بوده است. | |||
ترجمه فارسی تنبیه الخواطر به قلم ''محمدرضا عطائی'' با عنوان مجموعة ورّام: آداب و اخلاق در [[اسلام]] در ۱۳۶۹ ش در [[مشهد]] منتشر شد. به نوشته [[آقا بزرگ طهرانی]]،<ref>الذریعه، ج ۴، ص ۱۳۴.</ref> در ۱۳۰۱ [[سید صادق بن حسین توشخانکی]] نیز این کتاب را به فارسی ترجمه کرده بوده است. | |||
== پانویس == | == پانویس == | ||
{{پانویس|۲}} | {{پانویس|۲}} | ||
== منابع == | == منابع == | ||
* [[آقا بزرگ طهرانی]]، م‍ح‍م‍د م‍ح‍س‍ن، [[الذریعة الی تصانیف الشیعة]]، ن‍ج‍ف: م‍ک‍ت‍ب‍ة ص‍اح‍ب الذریعة ال‍ع‍ام‍ة، بی تا. | * [[آقا بزرگ طهرانی]]، م‍ح‍م‍د م‍ح‍س‍ن، [[الذریعة الی تصانیف الشیعة]]، ن‍ج‍ف: م‍ک‍ت‍ب‍ة ص‍اح‍ب الذریعة ال‍ع‍ام‍ة، بی تا. | ||
* ابن اثیر، علی بن م‍ح‍م‍د، ال‍ک‍ام‍ل فی ال‍ت‍اری‍خ، بیروت: دار ال‍ک‍ت‍اب ال‍ع‍ربی: ۱۴۲۲ق. | * ابن اثیر، علی بن م‍ح‍م‍د، ال‍ک‍ام‍ل فی ال‍ت‍اری‍خ، بیروت: دار ال‍ک‍ت‍اب ال‍ع‍ربی: ۱۴۲۲ق. | ||
| خط ۷۷: | خط ۸۹: | ||
* [[میرزا حسین نوری|نوری]]، حسین بن محمدتقی، [[مستدرک الوسائل]]، چاپ سنگی تهران، ۱۳۱۸ـ۱۳۲۱، چاپ افست تهران، ۱۳۸۲ـ۱۳۸۳. | * [[میرزا حسین نوری|نوری]]، حسین بن محمدتقی، [[مستدرک الوسائل]]، چاپ سنگی تهران، ۱۳۱۸ـ۱۳۲۱، چاپ افست تهران، ۱۳۸۲ـ۱۳۸۳. | ||
*[[ورام بن ابی فراس حلی|ورّام]]، مسعود بن عیسی، تنبیه الخواطر و نزهة النواظر المعروف بمجموعة ورّام، چاپ علی اصغر حامد، تهران، ۱۳۷۶. | *[[ورام بن ابی فراس حلی|ورّام]]، مسعود بن عیسی، تنبیه الخواطر و نزهة النواظر المعروف بمجموعة ورّام، چاپ علی اصغر حامد، تهران، ۱۳۷۶. | ||
==پیوند به بیرون== | ==پیوند به بیرون== | ||
منبع مقاله [http://www.encyclopaediaislamica.com/madkhal2.php?sid=3924 دانشنامه جهان اسلام؛ تنبیه الخواطر و نزهة النواظر] | منبع مقاله [http://www.encyclopaediaislamica.com/madkhal2.php?sid=3924 دانشنامه جهان اسلام؛ تنبیه الخواطر و نزهة النواظر] | ||
[[en:Tanbih al-khawatir (book)]] | [[en:Tanbih al-khawatir (book)]] | ||
# مورد فهرست شماره‌ای | # مورد فهرست شماره‌ای | ||