confirmed، templateeditor
۱۲٬۲۵۸
ویرایش
حسن حسن‌زاده آملی: تفاوت میان نسخه‌ها
ویکی سازی
(ویکی سازی) |
|||
| خط ۱۳: | خط ۱۳: | ||
| محل تحصیل = آمل، [[تهران]]، [[قم]] | | محل تحصیل = آمل، [[تهران]]، [[قم]] | ||
| محل زندگی = [[قم]]، [[تهران]] | | محل زندگی = [[قم]]، [[تهران]] | ||
| تاریخ وفات = [[۳ مهر]] ۱۴۰۰ش (۱۸ صفر ۱۴۴۳ق) | | تاریخ وفات = [[۳ مهر]] سال [[سال ۱۴۰۰ هجری شمسی|۱۴۰۰ش]] ([[۱۸ صفر]] [[سال ۱۴۴۳ هجری قمری|۱۴۴۳ق]]) | ||
| شهر وفات = آمل | | شهر وفات = آمل | ||
| محل دفن = منزل شخصی در روستای ایرا (از توابع آمل) | | محل دفن = منزل شخصی در روستای ایرا (از توابع آمل) | ||
| خط ۳۵: | خط ۳۵: | ||
حسن‌زاده آملی آثاری در [[فلسفه]]، عرفان، ریاضی، نجوم، ادبیات فارسی و ادبیات عربی دارد و برخی از آثار فلسفی و عرفانی همچون [[اسفار اربعه]]، [[اشارات]]، [[شفا]] و شرح فصوص الحکم را تصحیح کرده و بر آنها شرح و حاشیه نگاشته است. وی همچنین [[نهج‌البلاغه]] و [[کشف المراد]] را تصحیح کرده است. دیوان اشعاری نیز از او به جای مانده است. | حسن‌زاده آملی آثاری در [[فلسفه]]، عرفان، ریاضی، نجوم، ادبیات فارسی و ادبیات عربی دارد و برخی از آثار فلسفی و عرفانی همچون [[اسفار اربعه]]، [[اشارات]]، [[شفا]] و شرح فصوص الحکم را تصحیح کرده و بر آنها شرح و حاشیه نگاشته است. وی همچنین [[نهج‌البلاغه]] و [[کشف المراد]] را تصحیح کرده است. دیوان اشعاری نیز از او به جای مانده است. | ||
علامه حسن‌زاده آملی [[۳ مهر]] ۱۴۰۰ش (۱۸ صفر ۱۴۴۳ق) بر اثر بیماری قلبی در آمل درگذشت و در منزل شخصی خود در روستای ایرا، از توابع آمل، دفن شد. | علامه حسن‌زاده آملی [[۳ مهر]] سال [[سال ۱۴۰۰ هجری شمسی|۱۴۰۰ش]] ([[۱۸ صفر]] سال [[سال ۱۴۴۳ هجری قمری|۱۴۴۳ق]]) بر اثر بیماری قلبی در آمل درگذشت و در منزل شخصی خود در روستای ایرا، از توابع آمل، [[دفن]] شد. | ||
==زندگی‌نامه و تحصیلات== | ==زندگی‌نامه و تحصیلات== | ||
| خط ۴۱: | خط ۴۱: | ||
[[پرونده:حسن حسن‌زاده آملی و عبدالله جوادی.jpg|بندانگشتی|300x293300px|حسن‌زاده آملی در سمت چپ تصویر در سال ۱۳۲۷ش. [[عبدالله جوادی آملی]] سمت راست تصویر.<ref>«[http://manahej.ir/tag/علما جوانی دو عالم بزرگ حوزه علمیه]»، سایت منهاج.</ref>]] | [[پرونده:حسن حسن‌زاده آملی و عبدالله جوادی.jpg|بندانگشتی|300x293300px|حسن‌زاده آملی در سمت چپ تصویر در سال ۱۳۲۷ش. [[عبدالله جوادی آملی]] سمت راست تصویر.<ref>«[http://manahej.ir/tag/علما جوانی دو عالم بزرگ حوزه علمیه]»، سایت منهاج.</ref>]] | ||
===مهاجرت به تهران=== | ===مهاجرت به تهران=== | ||
حسن‌زاده آملی با اتمام دروس مقدماتی | حسن‌زاده آملی با اتمام [[نظام درسی حوزه علمیه|دروس مقدماتی حوزه]]، [[لباس روحانیت]] پوشید<ref> «مصاحبه با آیت‌الله حسن‌زاده آملی»، قسمت اول، ص۲۱.</ref> و در ۲۲ سالگی برای ادامه تحصیل، وارد [[تهران]] شد.<ref> حسن‌زاده آملی، هزار و يك كلمه، ۱۳۸۱ش، ج۱، ص۳۳۴.</ref> او در تهران، [[فقه]] و [[اصول فقه|اصول]] را از افرادی چون سید احمد لواسانی، [[ابوالحسن شعرانی]]، [[سیدابوالحسن رفیعی قزوینی]] و [[محمدتقی آملی]] آموخت و [[فلسفه اسلامی|فلسفه]] و [[عرفان اسلامی|عرفان]] را نیز از [[مهدی الهی قمشه‌ای]]، علامه شعرانی، [[محمدحسین تونی|فاضل تونی]]، [[میرزا احمد آشتیانی]]<ref>حسن‌زاده آملی، هزار و يك كلمه، ۱۳۸۱ش، ج۱، ص۳۳۴-۳۳۶؛ «مصاحبه با آیت‌الله حسن‌زاده آملی»، قسمت اول، ص۲۱-۲۵.</ref> و علی‌محمد جولستانی<ref>حسن‌زاده آملی، در آسمان معرفت، ۱۳۸۱ش، ص۴۲۵.</ref> فراگرفت. حسن‌زاده [[تفسیر]]، [[علم رجال|رجال]]، [[درایه الحدیث|درایه]]، ریاضی، هیئت، نجوم و طب را نیز از علامه شعرانی آموخت<ref>حسن‌زاده آملی، هزار و يك كلمه، ۱۳۸۱ش، ج۱، ص۳۳۴و۳۳۵.</ref> و در سال ۱۳۹۳ق از او [[اجازه اجتهاد]] و [[اجازه نقل حدیث]] دریافت کرد.<ref>[https://www.ibna.ir/fa/report/311353/نگاهی-زندگی-آثار-علامه-ذوالفنون-زبان-خودش-آیت-الله-حسن-زاده-آملی-بیش-جوان-ها-مطالعه-می-کرد «نگاهی به زندگی و آثار علامه ذوالفنون از زبان خودش/آیت الله حسن‌زاده آملی بیش از جوان‌ها مطالعه می‌کرد»،] خبرگزاری کتاب ایران.</ref> وی، یازده سال نزد مهدی الهی قمشه‌ای، [[شرح المنظومه (کتاب)|«منظومه» سبزواری]]، بخش‌هایی از [[الاسفار الاربعة|اسفار]] و «شرح خواجه بر اشارات» را فرا گرفت و در جلسات [[تفسیر قرآن]] او نیز حاضر می‌شد.<ref>«آیت‌الله حسن‌زاده آملی حکیم، عارف، ادیب و ریاضیدان»، ص۵.</ref> | ||
===مهاجرت به قم=== | ===مهاجرت به قم=== | ||
حسن‌زاده آملی، پس از چهارده سال تحصیل در | حسن‌زاده آملی، پس از چهارده سال تحصیل در [[تهران]]،<ref>«مصاحبه با آیت‌الله حسن‌زاده آملی»، قسمت اول، ص۲۵.</ref> در مهر [[سال ۱۳۴۲ هجری شمسی|۱۳۴۲ش]] به [[قم]] رفت<ref>حسن‌زاده آملی، هزار و يك كلمه، ۱۳۸۱ش، ج۱، ص۳۳۶.</ref> و به مدت ۱۷ سال در دروس [[علامه طباطبایی]] حاضر شد. در این مدت، بخش‌هایی از کتاب [[بحارالانوار]] و [[تمهید القواعد]] را نزد وی خواند.<ref>«آیت‌الله حسن‌زاده آملی حکیم، عارف، ادیب و ریاضیدان»، ص۷.</ref> همچنین در دروس [[فلسفه اسلامی|فلسفی]] و عرفانی [[سید محمدحسن الهی]]، برادر علامه طباطبایی، شرکت کرد.<ref>حسن‌زاده آملی، هزار و يك كلمه، ۱۳۸۱ش، ج۱، ص۳۳۶.</ref> [[سید مهدی قاضی طباطبایی]]، فرزند [[سید علی قاضی]] به مدت چهار سال استاد او در علوم ارِثْماطیقی{{یاد|علم ارثماطیقی یکی از رشته‌های ریاضی قدیم است، که در آن به شناخت عدد و انواع آن و ویژگی‌های عدد و انواع آن پرداخته می‌شود (سجادی، فرهنگ معارف اسلامی، ۱۳۷۳ش، ج۱، ص۱۴۴).}} بود.<ref>حسن‌زاده آملی، در آسمان معرفت، ۱۳۸۱ش، ص۴۳۸.</ref> | ||
بر اساس خاطرات حسن‌زاده در کتاب انسان در عرف عرفان، استاد او در [[عرفان عملی]] علامه طباطبایی بوده است.<ref>حسن‌زاده آملی، انسان در عرف عرفان، ۱۳۸۳ش، ص۱۹.</ref> | بر اساس خاطرات حسن‌زاده در کتاب انسان در عرف عرفان، استاد او در [[عرفان عملی]] علامه طباطبایی بوده است.<ref>حسن‌زاده آملی، انسان در عرف عرفان، ۱۳۸۳ش، ص۱۹.</ref> | ||
===تدریس=== | ===تدریس=== | ||
حسن‌زاده آملی پس از سکونت در [[قم]]، به تدریس دروس فلسفه و عرفان مشغول شد و [[شرح منظومه]]، اشارات، [[اسفار اربعه]]، [[شرح فصوص قیصری]]، شرح تمهید و مصباح الانس را تدریس کرد. او همچنین حدود هفده سال دروس ریاضیات، هیأت، وقت و [[قبله]] را درس داده که کتاب دروس «معرفة الوقت و القبلة» محصول آن درس‌هاست.<ref>«مصاحبه با استاد حسن‌زاده آملی»، ص۲۶.</ref> | حسن‌زاده آملی پس از سکونت در [[قم]]، به تدریس دروس [[فلسفه اسلامی|فلسفه]] و عرفان مشغول شد و [[شرح منظومه]]، اشارات، [[اسفار اربعه]]، [[شرح فصوص قیصری]]، شرح تمهید و مصباح الانس را تدریس کرد. او همچنین حدود هفده سال دروس ریاضیات، هیأت، وقت و [[قبله]] را درس داده که کتاب دروس «معرفة الوقت و القبلة» محصول آن درس‌هاست.<ref>«مصاحبه با استاد حسن‌زاده آملی»، ص۲۶.</ref> | ||
===وفات=== | ===وفات=== | ||
علامه حسن‌زاده در [[۳ | علامه حسن‌زاده در [[۳ مهر]] سال [[سال ۱۴۰۰ هجری شمسی|۱۴۰۰ش]] ([[۱۸ صفر]] ۱۴۴۳ق) بر اثر بیماری قلبی در بیمارستان شهر آمل درگذشت.<ref>[https://www.isna.ir/news/1400070401861/اعلام-یک-هفته-عزای-عمومی-در-آمل «اعلام یک هفته عزای عمومی در آمل»]، خبرگزاری ایسنا.</ref> جنازه او برای اقامه نماز به تهران منتقل شد و [[آیت‌الله خامنه‌ای]] رهبر ایران بر پیکرش [[نماز میت|نماز]] خواند.<ref>[https://www.iribnews.ir/fa/news/3231665/اقامه-نماز-رهبر-انقلاب-بر-پیکر-علامه-حسن-زاده-آملی اقامه نماز رهبر انقلاب بر پیکر علامه حسن‌زاده آملی]، خبرگزاری صداوسیما.</ref> مراسم [[تشییع جنازه|تشییع]] حسن‌زاده روز ۵ مهر در آمل برگزار شد<ref>[https://www.isna.ir/news/1400070502764/مراسم-تشییع-پیکر-علامه-حسن-زاده-آملی-برگزار-شد مراسم تشییع پیکر علامه "حسن‌زاده آملی" برگزار شد]، خبرگزاری ایسنا.</ref> و ۶ مهر در منزل شخصی خود در روستای ایرا [[دفن]] گردید.<ref>[https://www.tasnimnews.com/fa/news/1400/07/06/2580124/وداع-باشکوه-مردم-مازندران-با-آیت-الله-حسن-زاده-آملی-پیکر-علامه-کنار-همسرش-در-خاک-ایرا-آرام-گرفت «پیکر علامه کنار همسرش در خاک ایرا آرام گرفت»]، خبرگزاری تسنیم.</ref> | ||
[[پرونده:تشییع جنازه حسن حسن‌زاده آملی.jpg|250px|بندانگشتی|تشییع حسن‌زاده آملی در آمل، ۵ مهر ۱۴۰۰ش.]] | [[پرونده:تشییع جنازه حسن حسن‌زاده آملی.jpg|250px|بندانگشتی|تشییع حسن‌زاده آملی در آمل، ۵ مهر ۱۴۰۰ش.]] | ||
| خط ۵۵: | خط ۵۵: | ||
برخی از شاگردان حسن‌زاده آملی عبارتند از: | برخی از شاگردان حسن‌زاده آملی عبارتند از: | ||
{{ستون-شروع|2}} | {{ستون-شروع|2}} | ||
#[[مهدی شب‌زنده‌دار]]،<ref>[https://www.farsnews.ir/news/13920425000697 «شب‌زنده‌دار کیست؟»]، خبرگزاری فارس.</ref> | # [[مهدی شب‌زنده‌دار]]،<ref>[https://www.farsnews.ir/news/13920425000697 «شب‌زنده‌دار کیست؟»]، خبرگزاری فارس.</ref> | ||
# [[سید محمدرضا مدرسی یزدی]]، <ref>[http://jameehmodarresin.org/azae-jameeh/azae-kononi/111-modarresi-yazde-seiyed-mohammadreza/57 «زندگی‌نامه حضرت حجه الاسلام والمسلمین سید محمد رضا مدرسی یزدی»]، سایت جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.</ref> | # [[سید محمدرضا مدرسی یزدی]]، <ref>[http://jameehmodarresin.org/azae-jameeh/azae-kononi/111-modarresi-yazde-seiyed-mohammadreza/57 «زندگی‌نامه حضرت حجه الاسلام والمسلمین سید محمد رضا مدرسی یزدی»]، سایت جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.</ref> | ||
#[[اسماعیل منصوری لاریجانی]]،<ref>[https://haraznews.com/117684 «منصوری لاریجانی: بعد از جنگ سرتیپ۲ شدم»]، پایگاه خبری هراز نیوز.</ref> | # [[اسماعیل منصوری لاریجانی]]،<ref>[https://haraznews.com/117684 «منصوری لاریجانی: بعد از جنگ سرتیپ۲ شدم»]، پایگاه خبری هراز نیوز.</ref> | ||
#[[داوود صمدی آملی]]،<ref>[https://web.archive.org/web/20161003171214/http://shakhsiatnegar.com/%D8%B9%D9%84%D8%A7%D9%85%D9%87-%D8%B5%D9%85%D8%AF%DB%8C-%D8%A2%D9%85%D9%84%DB%8C «علامه صمدی آملی»]، شخصیت‌نگار.</ref> | # [[داوود صمدی آملی]]،<ref>[https://web.archive.org/web/20161003171214/http://shakhsiatnegar.com/%D8%B9%D9%84%D8%A7%D9%85%D9%87-%D8%B5%D9%85%D8%AF%DB%8C-%D8%A2%D9%85%D9%84%DB%8C «علامه صمدی آملی»]، شخصیت‌نگار.</ref> | ||
#[[حسن رمضانی]]،<ref>[http://ostadramezani.ir/زندگی-نامه/ «زندگی نامه حضرت استاد»]، پایگاه رسمی اطلاع رسانی استاد رمضانی.</ref> | # [[حسن رمضانی]]،<ref>[http://ostadramezani.ir/زندگی-نامه/ «زندگی نامه حضرت استاد»]، پایگاه رسمی اطلاع رسانی استاد رمضانی.</ref> | ||
#[[مهدی احدی]]،<ref>[http://mahadi.andishvaran.ir/fa/ScholarMainpage.html «مهدی احدی»]، پایگاه اندیشوران حوزه.</ref> | # [[مهدی احدی]]،<ref>[http://mahadi.andishvaran.ir/fa/ScholarMainpage.html «مهدی احدی»]، پایگاه اندیشوران حوزه.</ref> | ||
#[[سید یدالله یزدان‌پناه]]،<ref>[http://www.syya.ir/ «زندگی‌نامه استاد یزدان‌پناه»]، پایگاه اطلاع رسانی استاد سید یدالله یزدان‌پناه.</ref> | # [[سید یدالله یزدان‌پناه]]،<ref>[http://www.syya.ir/ «زندگی‌نامه استاد یزدان‌پناه»]، پایگاه اطلاع رسانی استاد سید یدالله یزدان‌پناه.</ref> | ||
#[[نورالله طبرسی]]،<ref>[https://www.yjc.ir/00UNOZ «زندگی‌نامه آیت‌الله طبرسی نماینده سابق ولی فقیه در مازندران»]، سایت باشگاه خبرنگاران جوان.</ref> | # [[نورالله طبرسی]]،<ref>[https://www.yjc.ir/00UNOZ «زندگی‌نامه آیت‌الله طبرسی نماینده سابق ولی فقیه در مازندران»]، سایت باشگاه خبرنگاران جوان.</ref> | ||
#[[سید حسن شجاعی کیاسری]]،<ref>[https://bookroom.ir/people/18342 «سید حسن شجاعی کیاسری»]، سایت کتاب فردا.</ref> | # [[سید حسن شجاعی کیاسری]]،<ref>[https://bookroom.ir/people/18342 «سید حسن شجاعی کیاسری»]، سایت کتاب فردا.</ref> | ||
# سید علی حسینی آملی.<ref>«[https://www.balagh.ir/content/6449 توصیه علامه حسن‌زاده آملی به طلاب]»، معاونت فرهنگی و تبلیغی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم (بلاغ).</ref> | # سید علی حسینی آملی.<ref>«[https://www.balagh.ir/content/6449 توصیه علامه حسن‌زاده آملی به طلاب]»، معاونت فرهنگی و تبلیغی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم (بلاغ).</ref> | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
| خط ۸۱: | خط ۸۱: | ||
=== وحدت وجود === | === وحدت وجود === | ||
علامه حسن‌زاده معتقد است وجودی غیر از وجود خدا نیست و آنچه به آن ماسِوَی‌الله (غیر خدا) گفته می‌شود مَظهرهای او (جای آشکار شدن او) هستند؛ البته او تأکید می‌کند خالق خالق است و مخلوق مخلوق، و خالق از هر عیب و نقصی پاک است.<ref>حسن‌زاده، خیر الاثر در رد جبر و قدر، ۱۳۶۹ش، ص۱۲۱ و ۱۲۲.</ref> او برای روشن شدن موضوع، به دریا و موج‌های آن مثال می‌زند که موج همان دریا نیست ولی جدا و غیر از دریا هم نیست.<ref>حسن‌زاده، نهج الولایة، ۱۳۹۰ش، ص۴۴.</ref> وی بر اساس برخی روایات،<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۲۹ق، ج۱، ص۲۱۴ و ص۳۳۵.</ref> بر این باور است که جدا بودنِ مخلوقات از خدا مانند جدا بودنِ شیئی مادّی از شیئی مادی دیگر نیست؛ بلکه خدا با صفت قهر و قدرت خود و مخلوق با صفت نقص خود از یکدیگر جدا هستند.<ref>حسن‌زاده، هزار و یک کلمه، ۱۳۷۷ش، ج۱، ص۱۱۲.</ref> به گفته حسن‌زاده آملی برداشتی از [[وحدت وجود]] که در آن مخلوقات وهم و خیال دانسته شده، نادرست است.<ref>حسن‌زاده، توحید اهل الله، ۱۳۸۷ش، ص۲۴.</ref> | علامه حسن‌زاده معتقد است وجودی غیر از وجود [[خدا]] نیست و آنچه به آن ماسِوَی‌الله (غیر خدا) گفته می‌شود مَظهرهای او (جای آشکار شدن او) هستند؛ البته او تأکید می‌کند خالق خالق است و مخلوق مخلوق، و خالق از هر عیب و نقصی پاک است.<ref>حسن‌زاده، خیر الاثر در رد جبر و قدر، ۱۳۶۹ش، ص۱۲۱ و ۱۲۲.</ref> او برای روشن شدن موضوع، به دریا و موج‌های آن مثال می‌زند که موج همان دریا نیست ولی جدا و غیر از دریا هم نیست.<ref>حسن‌زاده، نهج الولایة، ۱۳۹۰ش، ص۴۴.</ref> وی بر اساس برخی روایات،<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۲۹ق، ج۱، ص۲۱۴ و ص۳۳۵.</ref> بر این باور است که جدا بودنِ مخلوقات از خدا مانند جدا بودنِ شیئی مادّی از شیئی مادی دیگر نیست؛ بلکه خدا با صفت قهر و قدرت خود و مخلوق با صفت نقص خود از یکدیگر جدا هستند.<ref>حسن‌زاده، هزار و یک کلمه، ۱۳۷۷ش، ج۱، ص۱۱۲.</ref> به گفته حسن‌زاده آملی برداشتی از [[وحدت وجود]] که در آن مخلوقات وهم و خیال دانسته شده، نادرست است.<ref>حسن‌زاده، توحید اهل الله، ۱۳۸۷ش، ص۲۴.</ref> | ||
او از [[وحدت وجود|وحدتِ شخصیِ وجود]] به توحید صَمَدی تعبیر کرده است.<ref>حسن‌زاده، هزار و یک کلمه، ۱۳۷۷ش، کلمه ۴۴۳، ج۵، ص۷۰.</ref> گفته شده وی نخستین کسی است که این تعبیر را به‌کار برده است.<ref>رودگر، «توحید صمدی در افق اندیشه علامه حسن‌زاده آملی»، ص۱۷۱.</ref> او تعبیر توحید صمدی را از واژه صَمَد در سوره [[سوره اخلاص|توحید]] برگرفته است.<ref>حسن‌زاده، نصوص الحکم بر فصوص الحکم، ۱۳۷۵ش، ص۵۴.</ref>{{یاد|حسن‌زاده بر اساس روایتی معتقد است صمد در سوره توحید به معنای {{عربی|«لا جَوْفَ لَه»|ترجمه=پُر}} است. (حسن‌زاده، نصوص الحکم بر فصوص الحکم، ۱۳۷۵ش، ص۵۴.) به گفته وی، پُر فقط می‌تواند یکی باشد نه بیشتر؛ زیرا کسی که ترکیب در او راه ندارد (بَسیطُ الْحَقیقَه) فقط یکی است.(حسن‌زاده، نصوص الحکم بر فصوص الحکم، ۱۳۷۵ش، ص۵۴.)}} حسن‌زاده راه رسیدن به شناخت حقیقیِ توحید را، راه شهود عرفانی دانسته<ref>حسن‌زاده، انسان در عرف عرفان، ۱۳۸۳ش، ص۹۱.</ref> و در دیوان خود چنین سروده است: | او از [[وحدت وجود|وحدتِ شخصیِ وجود]] به توحید صَمَدی تعبیر کرده است.<ref>حسن‌زاده، هزار و یک کلمه، ۱۳۷۷ش، کلمه ۴۴۳، ج۵، ص۷۰.</ref> گفته شده وی نخستین کسی است که این تعبیر را به‌کار برده است.<ref>رودگر، «توحید صمدی در افق اندیشه علامه حسن‌زاده آملی»، ص۱۷۱.</ref> او تعبیر توحید صمدی را از واژه صَمَد در سوره [[سوره اخلاص|توحید]] برگرفته است.<ref>حسن‌زاده، نصوص الحکم بر فصوص الحکم، ۱۳۷۵ش، ص۵۴.</ref>{{یاد|حسن‌زاده بر اساس روایتی معتقد است صمد در سوره توحید به معنای {{عربی|«لا جَوْفَ لَه»|ترجمه=پُر}} است. (حسن‌زاده، نصوص الحکم بر فصوص الحکم، ۱۳۷۵ش، ص۵۴.) به گفته وی، پُر فقط می‌تواند یکی باشد نه بیشتر؛ زیرا کسی که ترکیب در او راه ندارد (بَسیطُ الْحَقیقَه) فقط یکی است.(حسن‌زاده، نصوص الحکم بر فصوص الحکم، ۱۳۷۵ش، ص۵۴.)}} حسن‌زاده راه رسیدن به شناخت حقیقیِ توحید را، راه شهود عرفانی دانسته<ref>حسن‌زاده، انسان در عرف عرفان، ۱۳۸۳ش، ص۹۱.</ref> و در دیوان خود چنین سروده است: | ||
| خط ۱۱۲: | خط ۱۱۲: | ||
=== آثار برگزیده === | === آثار برگزیده === | ||
کتاب «سرح العیون فی شرح العیون» نوشته حسن‌زاده آملی در سومین دوره [[همایش کتاب سال حوزه]] که در سال ۱۳۸۰ش در شهر [[قم]] برگزار شد از جمله آثار | کتاب «سرح العیون فی شرح العیون» نوشته حسن‌زاده آملی در سومین دوره [[همایش کتاب سال حوزه]] که در سال ۱۳۸۰ش در شهر [[قم]] برگزار شد از جمله آثار برگزیده این دوره از همایش توسط داوران شناخته شد.<ref>دبیرخانه همایش کتاب سال حوزه، ویژه‌نامه سومین همایش کتاب سال حوزه، ۱۳۸۰ش، ص۱۲-۱۶</ref> | ||
کتاب «الحجج البالغة علی تجرد النفس الناطقة» در پنجمین دوره همایش کتاب سال حوزه که در سال ۱۳۸۲ش در شهر قم برگزار گردید به عنوان کتاب برگزیده این دوره از همایش شناخته شده و مورد تقدیر قرار گرفت.<ref>دبیرخانه همایش کتاب سال حوزه، ویژه‌نامه پنجمین همایش کتاب سال حوزه، ۱۳۸۲ش، ص۱۹</ref> | کتاب «الحجج البالغة علی تجرد النفس الناطقة» در پنجمین دوره همایش کتاب سال حوزه که در سال ۱۳۸۲ش در شهر قم برگزار گردید به عنوان کتاب برگزیده این دوره از همایش شناخته شده و مورد تقدیر قرار گرفت.<ref>دبیرخانه همایش کتاب سال حوزه، ویژه‌نامه پنجمین همایش کتاب سال حوزه، ۱۳۸۲ش، ص۱۹</ref> | ||
| خط ۱۱۹: | خط ۱۱۹: | ||
حسن‌زاده آملی به گفته خود، [[مکاشفه|مکاشفاتی]] داشته<ref>حسن‌زاده آملی، انسان در عرف عرفان، ۱۳۸۳ش، ص۱۸.</ref> و تعدادی از آنها را در کتاب انسان در عرف عرفان گرد آورده است.<ref>حسن‌زاده آملی، انسان در عرف عرفان، ۱۳۸۳ش، ص۵۰.</ref> [[عبدالله جوادی آملی]] مفسر و فیلسوف شیعه نیز، حسن‌زاده آملی را حکیمی الهی و جامع عقل نظر و عقل عمل و عارفی کم‌نظیر خوانده که هم راه [[عقل]] و هم راه [[معرفت شهودی|شهود]]{{یاد|شهود در اصطلاح عرفان، ادراکی درونی بدون استفاده از حس و استدلال است که از شناخت حسی و عقلانی قوی‌تر شمرده شده است. (رودگر، «معرفت شهودی به حق تعالی در عرفان وحیانی»، ص۷.)}} را پیموده است. او همچنین [[چله‌نشینی]]، [[شب زنده‌داری]]، [[سحرخیزی]] و روزه‌داری ماه‌های [[رجب]] و [[شعبان]] را از سیره‌های عملی حسن‌زاده شمرده است.<ref>«[https://www.farsnews.ir/media/14000704000956 پیام تسلیت آیت‌الله جوادی‌آملی به‌مناسبت ارتحال علامه حسن‌زاده‌آملی]»، خبرگزاری فارس.</ref> | حسن‌زاده آملی به گفته خود، [[مکاشفه|مکاشفاتی]] داشته<ref>حسن‌زاده آملی، انسان در عرف عرفان، ۱۳۸۳ش، ص۱۸.</ref> و تعدادی از آنها را در کتاب انسان در عرف عرفان گرد آورده است.<ref>حسن‌زاده آملی، انسان در عرف عرفان، ۱۳۸۳ش، ص۵۰.</ref> [[عبدالله جوادی آملی]] مفسر و فیلسوف شیعه نیز، حسن‌زاده آملی را حکیمی الهی و جامع عقل نظر و عقل عمل و عارفی کم‌نظیر خوانده که هم راه [[عقل]] و هم راه [[معرفت شهودی|شهود]]{{یاد|شهود در اصطلاح عرفان، ادراکی درونی بدون استفاده از حس و استدلال است که از شناخت حسی و عقلانی قوی‌تر شمرده شده است. (رودگر، «معرفت شهودی به حق تعالی در عرفان وحیانی»، ص۷.)}} را پیموده است. او همچنین [[چله‌نشینی]]، [[شب زنده‌داری]]، [[سحرخیزی]] و روزه‌داری ماه‌های [[رجب]] و [[شعبان]] را از سیره‌های عملی حسن‌زاده شمرده است.<ref>«[https://www.farsnews.ir/media/14000704000956 پیام تسلیت آیت‌الله جوادی‌آملی به‌مناسبت ارتحال علامه حسن‌زاده‌آملی]»، خبرگزاری فارس.</ref> | ||
علامه حسن‌زاده همسرش را که در سال ۱۳۸۲ش همزمان با [[شهادت حضرت فاطمه(س)]] درگذشت، در حیاط خانه‌اش در روستای ایرا، در اتاقی که آن را {{عربی|بَیْت‌ُالرَّحْمَه|ترجمه=خانه مهربانی}} نامید دفن کرد.<ref>«[https://fa.shafaqna.com/news/1233081/ مکان دفن علامه حسن‌زاده آملی کجاست؟]»، خبرگزاری شفقنا.</ref> بر اساس منابع غیر رسمی، حسن‌زاده دلیل این کار را خدمت بیشتر به همسرش دانسته است.<ref>«[https://www.mashreghnews.ir/news/1277567 استدلال جالب علامه حسن‌زاده برای محل تدفین همسرش]»، خبرگزاری مشرق.</ref> حسن‌زاده بنا به وصیت خودش در همین اتاق کنار همسرش دفن شد.<ref>«[https://www.farsnews.ir/media/14000706000620 خاکسپاری علامه حسن‌زاده آملی در بیت‌الرحمه]»، خبرگزاری فارس.</ref> | علامه حسن‌زاده همسرش را که در سال ۱۳۸۲ش همزمان با [[شهادت حضرت فاطمه(س)]] درگذشت، در حیاط خانه‌اش در روستای ایرا، در اتاقی که آن را {{عربی|بَیْت‌ُالرَّحْمَه|ترجمه=خانه مهربانی}} نامید دفن کرد.<ref>«[https://fa.shafaqna.com/news/1233081/ مکان دفن علامه حسن‌زاده آملی کجاست؟]»، خبرگزاری شفقنا.</ref> بر اساس منابع غیر رسمی، حسن‌زاده دلیل این کار را خدمت بیشتر به همسرش دانسته است.<ref>«[https://www.mashreghnews.ir/news/1277567 استدلال جالب علامه حسن‌زاده برای محل تدفین همسرش]»، خبرگزاری مشرق.</ref> حسن‌زاده بنا به [[وصیت]] خودش در همین اتاق کنار همسرش [[دفن]] شد.<ref>«[https://www.farsnews.ir/media/14000706000620 خاکسپاری علامه حسن‌زاده آملی در بیت‌الرحمه]»، خبرگزاری فارس.</ref> | ||
==فعالیت سیاسی== | ==فعالیت سیاسی== | ||
[[پرونده:عیادت آیت الله خامنه‌ای از آیت الله حسن زاده آملی.jpg|250px|بندانگشتی|عیادت [[آیت‌الله خامنه‌ای]] از حسن‌زاده آملی در یکی از بیمارستان‌های تهران در ۹ مهر ۱۳۹۱ش.<ref>[https://farsi.khamenei.ir/news-content?id=21030 «عیادت رهبر انقلاب از آیت‌الله حسن‌زاده آملی»]، وبسایت دفتر حفظ و نشر آثار آیت الله خامنه‌ای.</ref>]] | [[پرونده:عیادت آیت الله خامنه‌ای از آیت الله حسن زاده آملی.jpg|250px|بندانگشتی|عیادت [[آیت‌الله خامنه‌ای]] از حسن‌زاده آملی در یکی از بیمارستان‌های [[تهران]] در ۹ مهر ۱۳۹۱ش.<ref>[https://farsi.khamenei.ir/news-content?id=21030 «عیادت رهبر انقلاب از آیت‌الله حسن‌زاده آملی»]، وبسایت دفتر حفظ و نشر آثار آیت الله خامنه‌ای.</ref>]] | ||
حسن‌زاده آملی چنانکه خودش گفته، پیش از [[تبعید امام خمینی به ترکیه]] در سال ۱۳۴۲ش، به قم رفته و با وی بیعت کرده است.<ref>«گفتگو با حسن رمضانی»، ۱۳۸۹ش، ص۴۱.</ref> به گفته علی معلمی شاگرد او، حسن‌زاده آملی در شکست اتحادیه کمونیست‌های ایران که در سال ۱۳۶۰ش در آمل علیه [[جمهوری اسلامی ایران]] اقدام مسلحانه کردند (غائله آمل)، مؤثر بود.<ref>«[https://www.irdc.ir/fa/news/7187 حضور علامه حسن‌زاده آملی در جلسات روحانیون مبارز]»، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.</ref> | حسن‌زاده آملی چنانکه خودش گفته، پیش از [[تبعید امام خمینی به ترکیه]] در سال ۱۳۴۲ش، به قم رفته و با وی بیعت کرده است.<ref>«گفتگو با حسن رمضانی»، ۱۳۸۹ش، ص۴۱.</ref> به گفته علی معلمی شاگرد او، حسن‌زاده آملی در شکست اتحادیه کمونیست‌های ایران که در سال ۱۳۶۰ش در آمل علیه [[جمهوری اسلامی ایران]] اقدام مسلحانه کردند (غائله آمل)، مؤثر بود.<ref>«[https://www.irdc.ir/fa/news/7187 حضور علامه حسن‌زاده آملی در جلسات روحانیون مبارز]»، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.</ref> | ||