ایلاء: تفاوت میان نسخهها
بدون خلاصۀ ویرایش
Rezai.mosavi (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
Khoshnoudi (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۸: | خط ۸: | ||
=== پیشینه === | === پیشینه === | ||
{{اصلی|آیه ایلاء}} | {{اصلی|آیه ایلاء}} | ||
از ایلاء به عنوان نوعی [[طلاق]] اهل [[جاهلیت]] یاد میشود.<ref>فخر رازی، التفسیر الکبیر، ۱۴۲۰ق، ج۶، ص۴۲۹؛ ابنعربی، احکام القرآن، ۱۴۰۸ق، ج۱، ۱۷۷؛ ثعلبی، الکشف و البیان، ۱۴۲۲ق، ج۲، ص۱۶۸؛ ابوالفتوح رازی، روض الجنان، ۱۴۰۸ق، ج۳، ص۲۵۴.</ref> در جاهلیت پیش از اسلام هر گاه مردی از همسر خود متنفر بود، [[سوگند]] یاد میکرد که با او [[آمیزش|همبستر]] نگردد<ref>فیض کاشانی، تفسیر الصافی، ۱۴۱۵ق، ج۱، ص۲۵۵؛ جعفری، تفسیر کوثر، ۱۳۷۶ش، ج۱، ص۵۳۱؛ فخر رازی، التفسیر الکبیر، ۱۴۲۰ق، ج۶، ص۴۲۹؛ بیضاوی، أنوار التنزیل و أسرار التأویل، ۱۴۱۸ق، ج۱، ص۱۴۰؛ طوسی، التبیان، بیروت، ج۲، ص۲۳۲؛ مغنیه، التفسیر الکاشف، ۱۴۲۴ق، ج۱، ص۳۳۹.</ref> و تا چند سال<ref>ابنعربی، احکام القرآن، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۱۷۷.</ref> یا تا آخر عمر، نه با زن همبستر میشد و نه او را طلاق میداد.<ref>زمخشری، الکشاف، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۲۶۹.</ref> هدف از این کار اذیت و آزار زن،<ref>زمخشری، الکشاف، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۲۶۹.</ref> سرگردانی<ref>طوسی، التبیان، بیروت، ص۱۰۸.</ref> و جلوگیری از ازدواج مجدد وی<ref>ابوحیان، البحر المحیط، ۱۴۲۰ق، ج۲، ص۴۴۵؛ طوسی، التبیان، بیروت، ص۱۰۸؛ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۲، ص۱۴۹.</ref> بیان شده است. چنانکه در [[تفسیر نمونه (کتاب)|تفسیر نمونه]] آمده است خدا در آیه ۲۲۶ سوره بقره با این سنت مبارزه کرده و راههای گشودن این سوگند را بیان<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۲، ص۱۴۹.</ref> | از ایلاء به عنوان نوعی [[طلاق]] اهل [[جاهلیت]] یاد میشود.<ref>فخر رازی، التفسیر الکبیر، ۱۴۲۰ق، ج۶، ص۴۲۹؛ ابنعربی، احکام القرآن، ۱۴۰۸ق، ج۱، ۱۷۷؛ ثعلبی، الکشف و البیان، ۱۴۲۲ق، ج۲، ص۱۶۸؛ ابوالفتوح رازی، روض الجنان، ۱۴۰۸ق، ج۳، ص۲۵۴.</ref> در جاهلیت پیش از اسلام هر گاه مردی از همسر خود متنفر بود، [[سوگند]] یاد میکرد که با او [[آمیزش|همبستر]] نگردد<ref>فیض کاشانی، تفسیر الصافی، ۱۴۱۵ق، ج۱، ص۲۵۵؛ جعفری، تفسیر کوثر، ۱۳۷۶ش، ج۱، ص۵۳۱؛ فخر رازی، التفسیر الکبیر، ۱۴۲۰ق، ج۶، ص۴۲۹؛ بیضاوی، أنوار التنزیل و أسرار التأویل، ۱۴۱۸ق، ج۱، ص۱۴۰؛ طوسی، التبیان، بیروت، ج۲، ص۲۳۲؛ مغنیه، التفسیر الکاشف، ۱۴۲۴ق، ج۱، ص۳۳۹.</ref> و تا چند سال<ref>ابنعربی، احکام القرآن، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۱۷۷.</ref> یا تا آخر عمر، نه با زن همبستر میشد و نه او را طلاق میداد.<ref>زمخشری، الکشاف، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۲۶۹.</ref> هدف از این کار اذیت و آزار زن، <ref>زمخشری، الکشاف، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۲۶۹.</ref> سرگردانی<ref>طوسی، التبیان، بیروت، ص۱۰۸.</ref> و جلوگیری از ازدواج مجدد وی<ref>ابوحیان، البحر المحیط، ۱۴۲۰ق، ج۲، ص۴۴۵؛ طوسی، التبیان، بیروت، ص۱۰۸؛ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۲، ص۱۴۹.</ref> بیان شده است. چنانکه در [[تفسیر نمونه (کتاب)|تفسیر نمونه]] آمده است خدا در آیه ۲۲۶ سوره بقره با این سنت مبارزه کرده و راههای گشودن این سوگند را بیان<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۲، ص۱۴۹.</ref> و به نفع زنان و احیاء حقوق آنان حکم کرده است.<ref>طبرانی، التفسیر الکبیر، ۲۰۰۸م، ج۱، ص۳۹۸؛ فخر رازی، التفسیر الکبیر، ۱۴۲۰ق، ج۶، ص۴۲۹؛ جعفری، تفسیر کوثر، ۱۳۷۶ش، ج۱، ص۵۳۲.</ref> | ||
==احکام فقهی == | ==احکام فقهی == | ||
خط ۱۵: | خط ۱۵: | ||
=== ارکان و شرایط تحقق ایلاء === | === ارکان و شرایط تحقق ایلاء === | ||
برای ایلاء سه رکن شمردهاند؛ ایلاءکننده (شوهر)، ایلاءشده (همسر) و صیغه ایلاء، که با هر لفظ و هر زبانی که صراحت در مفهوم آن داشته باشد، صحیح است.<ref>مؤسسه دایرةالمعارف فقه اسلامی، فرهنگ فقه فارسی، ۱۳۸۷ش، ج۱، ص۷۴۸-۷۴۹.</ref> شرایطی نیز برای تحقق ایلاء بیان شده، که چنانچه یکی از آنها وجود نداشته باشد ایلاء تحقق نمییابد؛ این شرایط عبارتاند از:<ref>مشکینی، مصطلحاتالفقه، ۱۳۹۲ش، ص۹۸.</ref> | برای ایلاء سه رکن شمردهاند؛ ایلاءکننده (شوهر)، ایلاءشده (همسر) و صیغه ایلاء، که با هر لفظ و هر زبانی که صراحت در مفهوم آن داشته باشد، صحیح است.<ref>مؤسسه دایرةالمعارف فقه اسلامی، فرهنگ فقه فارسی، ۱۳۸۷ش، ج۱، ص۷۴۸-۷۴۹.</ref> شرایطی نیز برای تحقق ایلاء بیان شده، که چنانچه یکی از آنها وجود نداشته باشد ایلاء تحقق نمییابد؛ این شرایط عبارتاند از:<ref>مشکینی، مصطلحاتالفقه، ۱۳۹۲ش، ص۹۸.</ref> | ||
*ایلاءکننده عاقل، [[بلوغ|بالغ]] و دارای قصد و اختیار باشد. | * ایلاءکننده عاقل، [[بلوغ|بالغ]] و دارای قصد و اختیار باشد. | ||
*قَسم به یکی از نامهای [[خدا|خداوند]] باشد. | * قَسم به یکی از نامهای [[خدا|خداوند]] باشد. | ||
*ٰقسم بر ترک آمیزش و دخول در واژَن باشد. | * ٰقسم بر ترک آمیزش و دخول در واژَن باشد. | ||
*مدت ترک آمیزش کمتر از چهار ماه نباشد. | * مدت ترک آمیزش کمتر از چهار ماه نباشد. | ||
*پیش از ایلاء بین مرد و زن ارتباط زناشویی صورت گرفته باشد. | * پیش از ایلاء بین مرد و زن ارتباط زناشویی صورت گرفته باشد. | ||
*انگیزۀ ایلاءکننده از ایلا آزار همسرش باشد. | * انگیزۀ ایلاءکننده از ایلا آزار همسرش باشد. | ||
*همسر دائمی باشد. | * همسر دائمی باشد. | ||
=== احکام پس از ایلاء === | === احکام پس از ایلاء === | ||
خط ۳۱: | خط ۳۱: | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
*ابوالفتوح رازی، حسین بن علی، روض الجنان و روح الجنان فی تفسیر القرآن، مشهد، آستان قدس رضوی، ۱۴۰۸ق. | * ابوالفتوح رازی، حسین بن علی، روض الجنان و روح الجنان فی تفسیر القرآن، مشهد، آستان قدس رضوی، ۱۴۰۸ق. | ||
*ابوحیان، محمد بن یوسف، البحر المحیط فی التفسیر، بیروت، دارالفکر، ۱۴۲۰ق. | * ابوحیان، محمد بن یوسف، البحر المحیط فی التفسیر، بیروت، دارالفکر، ۱۴۲۰ق. | ||
*ابنزهره حلبی، حمزة بن علی، غنیة النزوع إلی علمی الأصول و الفروع، مؤسسه امام صادق علیه السلام، قم، چاپ اول، ۱۴۱۷ق. | * ابنزهره حلبی، حمزة بن علی، غنیة النزوع إلی علمی الأصول و الفروع، مؤسسه امام صادق علیه السلام، قم، چاپ اول، ۱۴۱۷ق. | ||
*ابنعربی، محمد بن عبدالله، احکام القرآن، ۱۴۰۸ق، بیروت، دارالجیل، ۱۴۰۸ق. | * ابنعربی، محمد بن عبدالله، احکام القرآن، ۱۴۰۸ق، بیروت، دارالجیل، ۱۴۰۸ق. | ||
*ابنمنظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، بیروت، دارالفکر للطباعة و النشر و التوزیع، چاپ سوم، ۱۴۱۴ق. | * ابنمنظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، بیروت، دارالفکر للطباعة و النشر و التوزیع، چاپ سوم، ۱۴۱۴ق. | ||
*امام خمینی، سید روحالله، تحریر الوسیلة، قم، مؤسسه مطبوعات دارالعلم، چاپ اول، بیتا. | * امام خمینی، سید روحالله، تحریر الوسیلة، قم، مؤسسه مطبوعات دارالعلم، چاپ اول، بیتا. | ||
*بیضاوی، عبدالله بن عمر، أنوار التنزیل و أسرار التأویل، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، ۱۴۱۸ق. | * بیضاوی، عبدالله بن عمر، أنوار التنزیل و أسرار التأویل، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، ۱۴۱۸ق. | ||
*ثعلبی، احمد بن محمد، الکشف و البیان المعروف تفسیر الثعلبی، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، ۱۴۲۲ق. | * ثعلبی، احمد بن محمد، الکشف و البیان المعروف تفسیر الثعلبی، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، ۱۴۲۲ق. | ||
*جرجانی، عبدالقاهر بن عبدالرحمن، درج الدرر فی تفسیر القرآن العظیم، عمان اردن، دارالفکر، ۱۴۳۰ق. | * جرجانی، عبدالقاهر بن عبدالرحمن، درج الدرر فی تفسیر القرآن العظیم، عمان اردن، دارالفکر، ۱۴۳۰ق. | ||
*جزیری، عبدالرحمن و دیگران، الفقه علی المذاهب الأربعة و مذهب أهل البیت(ع)، بیروت، دارالثقلین، چاپ اول، ۱۴۱۹ق. | * جزیری، عبدالرحمن و دیگران، الفقه علی المذاهب الأربعة و مذهب أهل البیت(ع)، بیروت، دارالثقلین، چاپ اول، ۱۴۱۹ق. | ||
*جعفری، یعقوب، جعفری، تفسیر کوثر، ۱۳۷۶ش، قم، مؤسسه انتشارات هجرت، ۱۳۷۶ش. | * جعفری، یعقوب، جعفری، تفسیر کوثر، ۱۳۷۶ش، قم، مؤسسه انتشارات هجرت، ۱۳۷۶ش. | ||
*زمخشری، محمود بن عمر، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل و عیون الأقاویل فی وجوه التأویل، بیروت، دارالکتاب العربی، چاپ سوم، ۱۴۰۷ق. | * زمخشری، محمود بن عمر، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل و عیون الأقاویل فی وجوه التأویل، بیروت، دارالکتاب العربی، چاپ سوم، ۱۴۰۷ق. | ||
*سعدی، ابوجیب، القاموس الفقهی لغةً و اصطلاحاً، دمشق، دارالفکر، چاپ دوم، ۱۴۰۸ق. | * سعدی، ابوجیب، القاموس الفقهی لغةً و اصطلاحاً، دمشق، دارالفکر، چاپ دوم، ۱۴۰۸ق. | ||
*شهید ثانی، زینالدین بن علی، مسالک الأفهام إلی تنقیح شرایعالإسلام، قم، مؤسسة المعارف الإسلامیة، چاپ اول، ۱۴۱۳ق. | * شهید ثانی، زینالدین بن علی، مسالک الأفهام إلی تنقیح شرایعالإسلام، قم، مؤسسة المعارف الإسلامیة، چاپ اول، ۱۴۱۳ق. | ||
*طبرانی، سلیمان بن احمد، التفسیر الکبیر: تفسیر القرآن العظیم، اربد اردن، دارالکتاب الثقافی، ۲۰۰۸م. | * طبرانی، سلیمان بن احمد، التفسیر الکبیر: تفسیر القرآن العظیم، اربد اردن، دارالکتاب الثقافی، ۲۰۰۸م. | ||
*طوسی، محمد بن حسن، التبیان فی تفسیر القرآن، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، بیتا. | * طوسی، محمد بن حسن، التبیان فی تفسیر القرآن، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، بیتا. | ||
*طوسی، محمد بن حسن، الخلاف، تصحیح علی خراسانی، سید جواد شهرستانی، مهدی طه نجف، مجتبی عراقی، دفتر انتشارات اسلامی، قم، چاپ اول، ۱۴۰۷ق. | * طوسی، محمد بن حسن، الخلاف، تصحیح علی خراسانی، سید جواد شهرستانی، مهدی طه نجف، مجتبی عراقی، دفتر انتشارات اسلامی، قم، چاپ اول، ۱۴۰۷ق. | ||
*علیپور، حسین، «ایلاء»، در دائرة المعارف قرآن کریم، مرکز فرهنگ و معارف قرآن، قم، بوستان کتاب، چاپ سوم، ۱۳۸۳ش. | * علیپور، حسین، «ایلاء»، در دائرة المعارف قرآن کریم، مرکز فرهنگ و معارف قرآن، قم، بوستان کتاب، چاپ سوم، ۱۳۸۳ش. | ||
*فاضل مقداد، مقداد بن عبد اللّٰه، کنز العرفان فی فقه القرآن، قم، انتشارات مرتضوی، چاپ اول، ۱۴۲۵ق. | * فاضل مقداد، مقداد بن عبد اللّٰه، کنز العرفان فی فقه القرآن، قم، انتشارات مرتضوی، چاپ اول، ۱۴۲۵ق. | ||
*فخر رازی، محمد بن عمر، التفسیر الکبیر (مفاتیح الغیب)، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ سوم، ۱۴۲۰ق. | * فخر رازی، محمد بن عمر، التفسیر الکبیر (مفاتیح الغیب)، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ سوم، ۱۴۲۰ق. | ||
*فیض کاشانی، محمد بن شاهمرتضی، تفسیر الصافی، تهران، مکتبة الصدر، چاپ دوم، ۱۴۱۵ق. | * فیض کاشانی، محمد بن شاهمرتضی، تفسیر الصافی، تهران، مکتبة الصدر، چاپ دوم، ۱۴۱۵ق. | ||
*قطبالدین راوندی، سعید بن عبداللّٰه، فقه القرآن، تصحیح سید احمد حسینی، کتابخانه آیة الله مرعشی نجفی، قم، چاپ دوم، ۱۴۰۵ق. | * قطبالدین راوندی، سعید بن عبداللّٰه، فقه القرآن، تصحیح سید احمد حسینی، کتابخانه آیة الله مرعشی نجفی، قم، چاپ دوم، ۱۴۰۵ق. | ||
*مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامی، فرهنگ فقه، قم، مؤسسه دایرةالمعارف فقه اسلامی، ۱۳۸۷ش. | * مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامی، فرهنگ فقه، قم، مؤسسه دایرةالمعارف فقه اسلامی، ۱۳۸۷ش. | ||
*مشکینی اردبیلی، علی، مصطلحاتالفقه، قم، دارالحدیث، ۱۳۹۲ش. | * مشکینی اردبیلی، علی، مصطلحاتالفقه، قم، دارالحدیث، ۱۳۹۲ش. | ||
*مغنیه، محمدجواد، التفسیر الکاشف، قم، دارالکتاب الإسلامی، ۱۴۲۴ق. | * مغنیه، محمدجواد، التفسیر الکاشف، قم، دارالکتاب الإسلامی، ۱۴۲۴ق. | ||
*مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الإسلامیة، چاپ دهم، ۱۳۷۱ش. | * مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الإسلامیة، چاپ دهم، ۱۳۷۱ش. | ||
*نجفی، محمدحسن، جواهرالکلام فی شرح شرایعالإسلام، تصحیح: عباس قوچانی و علی آخوندی، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ هفتم، ۱۴۰۴ق. | * نجفی، محمدحسن، جواهرالکلام فی شرح شرایعالإسلام، تصحیح: عباس قوچانی و علی آخوندی، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ هفتم، ۱۴۰۴ق. | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||