پرش به محتوا

زهد: تفاوت میان نسخه‌ها

۱۶ بایت حذف‌شده ،  ‏۲۷ ژوئن ۲۰۲۳
جز
جایگزینی متن - '{{یادداشت|' به '{{یاد|'
جز (جایگزینی متن - '{{یادداشت|' به '{{یاد|')
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
خط ۲: خط ۲:
'''زُهد'''، به معنای بی‌رغبتی به دنیا، از [[فضائل اخلاقی]] است. زهد حالتی نفسانی است که موجب توجه به [[آخرت]]، بریدن از غیر [[خدا]] و روی‌آوری به خدا می‌شود. زهد با [[رهبانیت]] به معنای جدا شدن از مردم و نعمت‌های خدا تفاوت دارد. آن را صفت رهبران و مایه سعادت مردم دانسته‌اند. در [[حدیث|روایات]] [[شیعه]]، برای زهد آثاری همچون نورانیت قلب، گشایش زبان به [[حکمت]] و توجه به عیوب دنیا ذکر شده است.
'''زُهد'''، به معنای بی‌رغبتی به دنیا، از [[فضائل اخلاقی]] است. زهد حالتی نفسانی است که موجب توجه به [[آخرت]]، بریدن از غیر [[خدا]] و روی‌آوری به خدا می‌شود. زهد با [[رهبانیت]] به معنای جدا شدن از مردم و نعمت‌های خدا تفاوت دارد. آن را صفت رهبران و مایه سعادت مردم دانسته‌اند. در [[حدیث|روایات]] [[شیعه]]، برای زهد آثاری همچون نورانیت قلب، گشایش زبان به [[حکمت]] و توجه به عیوب دنیا ذکر شده است.
==مفهوم‌شناسی==
==مفهوم‌شناسی==
زهد به معنای پشت کردن به [[دنیا]]، توجه به [[آخرت]]، بریدن و قطع نظر کردن از غیر [[خدا]] و روی‌آوری به اوست.<ref>مصطفوی، التحقیق، ۱۴۱۶ق، ذیل واژه زهد، ج۴، ص۳۱۱.</ref> ضد آن رغبت و [[حرص]] به دنیا است.<ref>ابن منظور، لسان العرب ج۵، ص۹۷.</ref> [[امام علی(ع)]] با استناد به آیه ۲۳ [[سوره حدید]]، زهد را به معنای تأسف نخوردن بر آنچه که از دست رفته و شادی نکردن به آنچه به دست آمده{{یادداشت|اساس این مطلب، دلبسته نبودن به دنیا است، چنانکه روایت شده «دنیادوستی منشا هر اشتباه است».<ref>طباطبائی، المیزان فی تفسیر القرآن، ۱۴۱۷ق، ج۱۹، ص۱۶۹.</ref>}} می‌داند.<ref>فیض الاسلام، شرح و ترجمه نهج البلاغه، ج۶، صفحه۱۲۹۱.</ref> <br />
زهد به معنای پشت کردن به [[دنیا]]، توجه به [[آخرت]]، بریدن و قطع نظر کردن از غیر [[خدا]] و روی‌آوری به اوست.<ref>مصطفوی، التحقیق، ۱۴۱۶ق، ذیل واژه زهد، ج۴، ص۳۱۱.</ref> ضد آن رغبت و [[حرص]] به دنیا است.<ref>ابن منظور، لسان العرب ج۵، ص۹۷.</ref> [[امام علی(ع)]] با استناد به آیه ۲۳ [[سوره حدید]]، زهد را به معنای تأسف نخوردن بر آنچه که از دست رفته و شادی نکردن به آنچه به دست آمده{{یاد|اساس این مطلب، دلبسته نبودن به دنیا است، چنانکه روایت شده «دنیادوستی منشا هر اشتباه است».<ref>طباطبائی، المیزان فی تفسیر القرآن، ۱۴۱۷ق، ج۱۹، ص۱۶۹.</ref>}} می‌داند.<ref>فیض الاسلام، شرح و ترجمه نهج البلاغه، ج۶، صفحه۱۲۹۱.</ref> <br />
در [[روایات]] زهد ناظر به دلبسته نبودن به دنیا، [[اسراف]] نکردن، استفاده صحیح از نعمت‌ها، [[شکر]] بر [[نعمت]]، کوتاهی آرزوها، پرهیز از [[حرام|محرمات]]، غرور و [[تکبر]] تعریف شده است.<ref>ری شهری، میزان الحکمه، ۱۳۷۷-۱۳۷۸ش، ج۵، ص۲۲۲۸و۲۲۲۷.</ref> <br /> [[مرتضی مطهری]]  متفکر شیعی به نقل از یکی از فضلا زهد اسلامی را «برداشت كم و بازدهی زیاد» تعریف کرده و آن را تعبیری نغز و رسا دانسته است. <ref>مطهری، مرتضی، سیری در نهج البلاغه، ج۱، ص۲۴۷.  
در [[روایات]] زهد ناظر به دلبسته نبودن به دنیا، [[اسراف]] نکردن، استفاده صحیح از نعمت‌ها، [[شکر]] بر [[نعمت]]، کوتاهی آرزوها، پرهیز از [[حرام|محرمات]]، غرور و [[تکبر]] تعریف شده است.<ref>ری شهری، میزان الحکمه، ۱۳۷۷-۱۳۷۸ش، ج۵، ص۲۲۲۸و۲۲۲۷.</ref> <br /> [[مرتضی مطهری]]  متفکر شیعی به نقل از یکی از فضلا زهد اسلامی را «برداشت كم و بازدهی زیاد» تعریف کرده و آن را تعبیری نغز و رسا دانسته است. <ref>مطهری، مرتضی، سیری در نهج البلاغه، ج۱، ص۲۴۷.  
</ref>
</ref>
خط ۳۰: خط ۳۰:
زهد، را از ارکان [[تصوف]] دانسته‌اند.<ref>حاتمی، تعریف زهد، جایگاه و ارکان آن در نگاه معصومان و متصوفه، ص۵۶.</ref> البته تفسیری که برخی از متصوفه از زهد ارائه می‌دهند با نظر مشهور مسلمانان تفاوت‌هایی دارد و تفسیر آنان به [[رهبانیت]] نزدیک است.{{مدرک}} در نظر آنان، زهد با [[عزلت]] ارتباط نزدیکی دارد و به ترک دنیا و دشمن داشتن آن تفسیر شده است.<ref>حاتمی، تعریف زهد، جایگاه و ارکان آن در نگاه معصومان و متصوفه، ص۶۱-۶۳.</ref> گفته شده است زهد، در دیدگاه و نظرات متصوفه، در دوره‌های نخستین نیز تأثیرگذار بوده است.<ref>حاتمی، تعریف زهد، جایگاه و ارکان آن در نگاه معصومان و متصوفه، ص۶۳.</ref> در [[حکومت حضرت علی]]، برخی هم چون [[عبدالله بن عمر]]  به بهانه زهدورزی از ورود به حکومت و سیاست و همراهی با امیرالمؤمنین (ع) کناره‌گیری کردند.<ref>ابن قتیبة الدینوری، الإمامةوالسیاسة، ۱۴۱۰ق، ج ۱، ص۷۳.</ref>
زهد، را از ارکان [[تصوف]] دانسته‌اند.<ref>حاتمی، تعریف زهد، جایگاه و ارکان آن در نگاه معصومان و متصوفه، ص۵۶.</ref> البته تفسیری که برخی از متصوفه از زهد ارائه می‌دهند با نظر مشهور مسلمانان تفاوت‌هایی دارد و تفسیر آنان به [[رهبانیت]] نزدیک است.{{مدرک}} در نظر آنان، زهد با [[عزلت]] ارتباط نزدیکی دارد و به ترک دنیا و دشمن داشتن آن تفسیر شده است.<ref>حاتمی، تعریف زهد، جایگاه و ارکان آن در نگاه معصومان و متصوفه، ص۶۱-۶۳.</ref> گفته شده است زهد، در دیدگاه و نظرات متصوفه، در دوره‌های نخستین نیز تأثیرگذار بوده است.<ref>حاتمی، تعریف زهد، جایگاه و ارکان آن در نگاه معصومان و متصوفه، ص۶۳.</ref> در [[حکومت حضرت علی]]، برخی هم چون [[عبدالله بن عمر]]  به بهانه زهدورزی از ورود به حکومت و سیاست و همراهی با امیرالمؤمنین (ع) کناره‌گیری کردند.<ref>ابن قتیبة الدینوری، الإمامةوالسیاسة، ۱۴۱۰ق، ج ۱، ص۷۳.</ref>


اما [[اهل بیت]]، دنیا داشتن و توجه به تأمین معاش را منافی با زهد ندانسته‌، بلکه از نظر آنان دلبستگی و تعلق به دنیا با زهد منافات دارد.<ref>حاتمی، تعریف زهد، جایگاه و ارکان آن در نگاه معصومان و متصوفه، ص۶۱-۶۳.</ref> از نظر اسلام، زاهدان حقیقی در عین دارایی و برخورداری از دنیا، نسبت به آن بی‌رغبت‌اند.<ref> آمدِی، غرر الحکم، ۱۳۹۳ش، ص۴۸، مجلسی، بحارالانوار، ج۲، ص۵۲.</ref> همچنین [[پیامبر اکرم]]، کسانی که زندگی را رها کرده بودند و تنها به [[ریاضت]] و [[عبادت]] می‌پرداختند را، مذمت و کار آنها را تأیید نکرده است. <ref>ابن شهر آشوب، مناقب، ج۱، ص۳۶۹.</ref> {{یادداشت|ما بال أقوام حرموا النساء والطيب والنوم وشهوات الدنيا أما اني لست آمركم أن تكونوا قسيسين و رهبانا فإنه ليس في ديني ترك اللحم والنساء ولا اتخاذ الصوامع وان سياحة أمتي ورهبانيتهم الجهاد. ترجمه:چه شده است  که گروهی زنان و چیزهای پاکیزه و خواب و شهوات دنیوی را حرام کرده‌اند؟ من به شما دستور نمی‌دهم که همچون راهبان و کشیشان باشید در دین و آئین من ترک گوشت و زن و صومعه گزینی وجود ندارد. همانا سیاحت و رهبانیت امت من جهاد است».}} اهل بیت نیز در ضمن دارایی، زندگی ساده‌ای داشتند. در منابع روایی، داستان‌های مختلفی از ساده‌زیستی و در عین حال بخشش [[معصومان]] به دیگران گزارش شده است. <ref>مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۴۶، ص۶۵.</ref>
اما [[اهل بیت]]، دنیا داشتن و توجه به تأمین معاش را منافی با زهد ندانسته‌، بلکه از نظر آنان دلبستگی و تعلق به دنیا با زهد منافات دارد.<ref>حاتمی، تعریف زهد، جایگاه و ارکان آن در نگاه معصومان و متصوفه، ص۶۱-۶۳.</ref> از نظر اسلام، زاهدان حقیقی در عین دارایی و برخورداری از دنیا، نسبت به آن بی‌رغبت‌اند.<ref> آمدِی، غرر الحکم، ۱۳۹۳ش، ص۴۸، مجلسی، بحارالانوار، ج۲، ص۵۲.</ref> همچنین [[پیامبر اکرم]]، کسانی که زندگی را رها کرده بودند و تنها به [[ریاضت]] و [[عبادت]] می‌پرداختند را، مذمت و کار آنها را تأیید نکرده است. <ref>ابن شهر آشوب، مناقب، ج۱، ص۳۶۹.</ref> {{یاد|ما بال أقوام حرموا النساء والطيب والنوم وشهوات الدنيا أما اني لست آمركم أن تكونوا قسيسين و رهبانا فإنه ليس في ديني ترك اللحم والنساء ولا اتخاذ الصوامع وان سياحة أمتي ورهبانيتهم الجهاد. ترجمه:چه شده است  که گروهی زنان و چیزهای پاکیزه و خواب و شهوات دنیوی را حرام کرده‌اند؟ من به شما دستور نمی‌دهم که همچون راهبان و کشیشان باشید در دین و آئین من ترک گوشت و زن و صومعه گزینی وجود ندارد. همانا سیاحت و رهبانیت امت من جهاد است».}} اهل بیت نیز در ضمن دارایی، زندگی ساده‌ای داشتند. در منابع روایی، داستان‌های مختلفی از ساده‌زیستی و در عین حال بخشش [[معصومان]] به دیگران گزارش شده است. <ref>مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۴۶، ص۶۵.</ref>


== در ادبیات فارسی==
== در ادبیات فارسی==
Image-reviewer، abusefilter، autopatrolled، botadmin، دیوان‌سالاران، eliminator، import، مدیران رابط کاربری، ipblock-exempt، movedable، oversight، patroller، reviewer، rollbacker، مدیران، translationadmin
۹٬۴۳۸

ویرایش