Automoderated users، confirmed، protected، templateeditor
۳٬۲۷۶
ویرایش
حفص بن سلیمان اسدی: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
P.motahari (بحث | مشارکتها) |
P.motahari (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۳۷: | خط ۳۷: | ||
'''حَفْص بن سلیمان بن مغیره اسدی''' (۹۰–۱۸۰ق)، «مُقری» (قرائت‌دان) و مشهورترین [[چهارده روایت|راوی]] قرائت [[عاصم بن ابی النجود کوفی|عاصم بن ابی‌النَجود]] از [[قاریان هفت‌گانه|قاریان هفت‌گانه قرآن]] بود. او علم قرائت را از عاصم آموخت. برخی او را داناترین فرد روزگارش به علم قرائت دانسته‌اند. حفص قرائت منسوب به [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] را در [[کوفه]]، [[بغداد]] و [[مکه]] نشر داد. اکنون در بیشتر سرزمین‌های اسلامی، [[قرآن]] مطابق با [[قرائت حفص از عاصم]] چاپ و [[تلاوت]] می‌شود. | '''حَفْص بن سلیمان بن مغیره اسدی''' (۹۰–۱۸۰ق)، «مُقری» (قرائت‌دان) و مشهورترین [[چهارده روایت|راوی]] قرائت [[عاصم بن ابی النجود کوفی|عاصم بن ابی‌النَجود]] از [[قاریان هفت‌گانه|قاریان هفت‌گانه قرآن]] بود. او علم قرائت را از عاصم آموخت. برخی او را داناترین فرد روزگارش به علم قرائت دانسته‌اند. حفص قرائت منسوب به [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] را در [[کوفه]]، [[بغداد]] و [[مکه]] نشر داد. اکنون در بیشتر سرزمین‌های اسلامی، [[قرآن]] مطابق با [[قرائت حفص از عاصم]] چاپ و [[تلاوت]] می‌شود. | ||
[[شیخ طوسی]] حفص را در شمار [[فهرست اصحاب امام صادق(ع)|اصحاب امام صادق(ع)]] آورده | [[شیخ طوسی]] حفص را در شمار [[فهرست اصحاب امام صادق(ع)|اصحاب امام صادق(ع)]] آورده است؛ اما شرح‌حال‌نگاران [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]] با وجود پذیرش جایگاهش در علم قرائت، او را [[حدیث متروک|متروک‌الحدیث]] و [[حدیث ضعیف|ضعیف]] شمرده‌اند. طبق برخی پژوهش‌ها، تضعیف حفص در روایت، به جهت اشتراک و تشابه اسمی او با راویان دیگر است. | ||
== | ==جایگاه حفص در علم قرائت== | ||
حَفْص بن سلیمان بن مُغیره اسدی، اهل [[کوفه]] و فرزند همسر [[عاصم بن ابی النجود کوفی|عاصم بن | حَفْص بن سلیمان بن مُغیره اسدی، اهل [[کوفه]] و فرزند همسر [[عاصم بن ابی النجود کوفی|عاصم بن ابی‌النَّجود]] از [[قاریان هفت‌گانه|قاریان هفت‌گانه قرآن]] بود.<ref>ابن‌جزری، غایة النهایة فی طبقات القراء، ۱۳۵۱ق، ج۱، ص۲۵۴؛ ابن‌جزری، النشر فی القرائات العشر، دار الکتب العلمیة، ج۱، ص۱۵۶؛ معرفت، التمهید، ۱۴۲۸ق، ج۲، ص۲۴۸.</ref> او را داناترین فرد روزگارش به علم قرائت دانسته‌اند.<ref>ابن‌جزری، غایة النهایة فی طبقات القراء، ۱۳۵۱ق، ج۱، ص۲۵۴؛ ابن‌جزری، النشر فی القرائات العشر، دار الکتب العلمیة، ج۱، ص۱۵۶؛ معرفت، التمهید، ۱۴۲۸ق، ج۲، ص۲۴۸.</ref> | ||
وی قرائت منسوب به امام علی(ع) را در سرزمین‌های اسلامی از جمله [[کوفه]]، [[بغداد]] و [[مکه]] نشر داد.<ref>ابن‌جزری، غایة النهایة فی طبقات القراء، ۱۳۵۱ق، ج۱، ص۲۵۴؛ معرفت، التمهید فی علوم القرآن، ۱۴۲۸ق، ج۲، ص۲۴۸.</ref> قرائت او از عاصم را [[تواتر|متواتر]] و پذیرفتهٔ همه مسلمانان می‌دانند.<ref>معرفت، التمهید، ۱۴۲۸ق، ج۲، ص۲۴۶؛ باز، مباحث فی علم القرائات مع بیان اصول روایة حفص، ۱۴۲۵ق، ص۸۱.</ref> در بیشتر سرزمین‌های اسلامی، قرآن مطابق با همین قرائت چاپ و تلاوت می‌شود.<ref>حبش، القراءات المتواترة و اثرها فی الرسم القرآنی و الاحکام الشرعیة، ۱۴۱۹ق، ص۶۶؛ اسماعیل محمد المشهدانی، القیمة الدلالیة لقرائة عاصم بروایة حفص، ۱۴۳۰ق، ص۲۶.</ref> بنا به گزارش بسیاری از رجال‌شناسان، حفص در قرائت، [[ثقه]] و در حفظ و ضبط قرائت عاصم، دقیق و متقن بود.<ref name=":1">معرفت، التمهید فی علوم القرآن، ۱۴۲۸ق، ج۲، ص۲۴۸؛ ذهبی، میزان الاعتدال، ۱۳۸۲ق، ج۱، ص۵۵۸؛ خطیب بغدادی، تاریخ بغداد، ۱۴۱۷ق، ج۹، ص۶۴.</ref> | وی قرائت منسوب به امام علی(ع) را در سرزمین‌های اسلامی از جمله [[کوفه]]، [[بغداد]] و [[مکه]] نشر داد.<ref>ابن‌جزری، غایة النهایة فی طبقات القراء، ۱۳۵۱ق، ج۱، ص۲۵۴؛ معرفت، التمهید فی علوم القرآن، ۱۴۲۸ق، ج۲، ص۲۴۸.</ref> قرائت او از عاصم را [[تواتر|متواتر]] و پذیرفتهٔ همه مسلمانان می‌دانند.<ref>معرفت، التمهید، ۱۴۲۸ق، ج۲، ص۲۴۶؛ باز، مباحث فی علم القرائات مع بیان اصول روایة حفص، ۱۴۲۵ق، ص۸۱.</ref> در بیشتر سرزمین‌های اسلامی، قرآن مطابق با همین قرائت چاپ و تلاوت می‌شود.<ref>حبش، القراءات المتواترة و اثرها فی الرسم القرآنی و الاحکام الشرعیة، ۱۴۱۹ق، ص۶۶؛ اسماعیل محمد المشهدانی، القیمة الدلالیة لقرائة عاصم بروایة حفص، ۱۴۳۰ق، ص۲۶.</ref> بنا به گزارش بسیاری از رجال‌شناسان، حفص در قرائت، [[ثقه]] و در حفظ و ضبط قرائت عاصم، دقیق و متقن بود.<ref name=":1">معرفت، التمهید فی علوم القرآن، ۱۴۲۸ق، ج۲، ص۲۴۸؛ ذهبی، میزان الاعتدال، ۱۳۸۲ق، ج۱، ص۵۵۸؛ خطیب بغدادی، تاریخ بغداد، ۱۴۱۷ق، ج۹، ص۶۴.</ref> | ||
حَفص در [[سال ۹۰ هجری قمری|سال ۹۰ق]] به دنیا آمد.<ref>حموی، معجم الأدباء، ۱۴۱۴ق، ج۳، ص۱۱۸۰؛ ابن‌جزری، غایة النهایة فی طبقات القراء، ۱۴۲۹ق، ج۱، ص۳۸۵؛ ابن‌جزری، النشر فی القراءات العشر، مصر، ج۱، ص۱۵۶.</ref> شرح‌حال‌نگاران او | حَفص در [[سال ۹۰ هجری قمری|سال ۹۰ق]] به دنیا آمد.<ref>حموی، معجم الأدباء، ۱۴۱۴ق، ج۳، ص۱۱۸۰؛ ابن‌جزری، غایة النهایة فی طبقات القراء، ۱۴۲۹ق، ج۱، ص۳۸۵؛ ابن‌جزری، النشر فی القراءات العشر، مصر، ج۱، ص۱۵۶.</ref> شرح‌حال‌نگاران می‌گویند لقب او حُفَیْص و کنیه‌اش ابوعمر بوده است.<ref>ابن‌جزری، غایة النهایة فی طبقات القراء، ۱۴۲۹ق، ج۱، ص۳۸۵؛ الدانی، کتاب التیسیر فی القراءات السبع، ۱۹۳۰م، ص۶.</ref> گفته‌اند شغلش پارچه‌فروشی بود.<ref>الدانی، کتاب التیسیر فی القراءات السبع، ۱۹۳۰م، ص۶؛ ابن‌حجر عسقلانی، کتاب تهذیب التهذیب، ۱۳۲۵ق، ج۲، ص۳۶۴.</ref> درباره زمان درگذشتش نظرات متفاوتی وجود دارد؛<ref>شاه‌پسند، «پژوهشی درباره وضعیت حفص بن سلیمان قاری»، ص۱۲۴.</ref> ولی برخی پژوهشگران می‌گویند بنا بر نظر صحیح و گزارش بسیاری از تاریخ‌نگاران، در [[سال ۱۸۰ هجری قمری|سال ۱۸۰ق]]، در [[مکه]] از دنیا رفته است.<ref>شاه‌پسند، «پژوهشی درباره وضعیت حفص بن سلیمان قاری»، ص۱۲۴؛ ابن‌جزری، غایة النهایة فی طبقات القراء، ۱۴۲۹ق، ج۱، ص۳۸۶؛ حموی، معجم الأدباء، ۱۴۱۴ق، ج۳، ص۱۱۸۰.</ref> | ||
==تعلیم و ترویج قرائت== | ==تعلیم و ترویج قرائت حفص از عاصم== | ||
{{اصلی||قرائت حفص از عاصم}}[[پرونده:سند قرآن به روایت حفص از عاصم.png|بندانگشتی|250px|صفحه اول توضیحات [[قرآن]] چاپ [[عربستان سعودی]] در سال [[۱۴۴۱ق]]]]حفص یکی از دو راوی مشهور عاصم است. برخی دانشمندان علوم قرآنی، او را در [[علم قرائت]] بر [[ابوبکر بن عیاش]]، دیگر راوی قرائت | {{اصلی||قرائت حفص از عاصم}}[[پرونده:سند قرآن به روایت حفص از عاصم.png|بندانگشتی|250px|صفحه اول توضیحات [[قرآن]] چاپ [[عربستان سعودی]] در سال [[۱۴۴۱ق]]]]حفص یکی از دو راوی مشهور عاصم است. برخی دانشمندان علوم قرآنی، او را در [[علم قرائت]] بر [[ابوبکر بن عیاش]]، دیگر راوی قرائت عاصم ترجیح داده<ref>الدانی، کتاب التیسیر فی القراءات السبع، ۱۹۳۰م، ص۶؛ ابن‌جزری، غایة النهایة فی طبقات القراء، ۱۴۲۹ق، ج۱، ص۳۸۶.</ref> و در میان شاگردان عاصم، داناترین فرد دانسته‌اند.<ref>ابن‌جزری، النشر فی القراءات العشر، مصر، ج۱، ص۱۵۶.</ref> | ||
ابن‌جزری، محدث شافعی، از حفص نقل کرده که استادش عاصم به وی گفته است همان قرائتی را به او آموخته که از [[ابوعبدالرحمن سلمی|ابوعبدالرحمن سُلَّمی]] اخذ کرده و سلَّمی عیناً از امام علی(ع) فراگرفته است.<ref name=":0">ابن‌جزری، غایة النهایة فی طبقات القراء، ۱۳۵۱ق، ج۱، ص۳۴۸.</ref> | ابن‌جزری، محدث شافعی، از حفص نقل کرده که استادش عاصم به وی گفته است همان قرائتی را به او آموخته که از [[ابوعبدالرحمن سلمی|ابوعبدالرحمن سُلَّمی]] اخذ کرده و سلَّمی عیناً از امام علی(ع) فراگرفته است.<ref name=":0">ابن‌جزری، غایة النهایة فی طبقات القراء، ۱۳۵۱ق، ج۱، ص۳۴۸.</ref> | ||
| خط ۶۰: | خط ۶۰: | ||
طبق گزارش شاه‌پسند، در [[اسناد|سلسله‌سند]] احادیث، نام او گاه به صورت حفص بن ابی‌داود و گاه به صورت ابوعمر بَزّاز آمده‌است.<ref>شاه‌پسند، «پژوهشی درباره وضعیت حفص بن سلیمان قاری»، ص۱۲۳.</ref> | طبق گزارش شاه‌پسند، در [[اسناد|سلسله‌سند]] احادیث، نام او گاه به صورت حفص بن ابی‌داود و گاه به صورت ابوعمر بَزّاز آمده‌است.<ref>شاه‌پسند، «پژوهشی درباره وضعیت حفص بن سلیمان قاری»، ص۱۲۳.</ref> | ||
با وجود دقت بسیار و ثقه‌بودن حفص در حفظ و ضبط قرائت عاصم،<ref>برای نمونه نگاه کنید به معرفت، التمهید فی علوم القرآن، ۱۴۲۸ق، ج۲، ص۲۴۸؛ ذهبی، میزان الاعتدال، ۱۳۸۲ق، ج۱، ص۵۵۸؛ خطیب بغدادی، تاریخ بغداد، ۱۴۱۷ق، ج۹، ص۶۴.</ref> او را در نقل [[حدیث]]، ضعیف و [[حدیث متروک|متروک‌الحدیث]] معرفی کرده<ref>برای نمونه نگاه کنید به ذهبی، میزان الاعتدال، ۱۳۸۲ق، ج۱، ص۵۵۸؛ ذهبی، معرفة القراء الکبار، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۸۴؛ ابن‌جزری، غایة النهایة فی الطبقات القراء، ۱۳۵۱ق، ج۱، ص۲۵۴؛ الدانی، التیسیر فی القرائات السبع، ۱۴۰۴ق، ص۶؛ ابن‌الباذش، الاقناع فی القرائات السبع، دار الصحابة للتراث، ص۳۴.</ref> و ثقه ندانسته‌اند.<ref>برای نمونه نگاه کنید به خطیب بغدادی، تاریخ بغداد، ۱۴۱۷ق، ج۹، ص۶۴؛ خویی، البیان فی تفسیر القرآن، دار الزهراء، ص۱۳۱.</ref> ابن‌حِبّان او را کسی معرفی کرده که در سند احادیث دست می‌برده و ابن‌خراش او را دروغ‌گو و جعل‌کننده حدیث شناسانده است.<ref>حلبی، الکشف الحثیث عَمّن رُمی بوضع الحدیث، ۱۹۸۴م، ص۱۵۴.</ref> | |||
در مقابل، برخی از پژوهشگران علت تضعیف حفص را اشتراک اسمی او با چند تَن دیگر، از جمله حفص بن سليمان بن صدقه بیان کردند.<ref>شاه‌پسند، «پژوهشی درباره وضعیت حفص بن سلیمان قاری»، ص۱۲۲.</ref> | در مقابل، برخی از پژوهشگران علت تضعیف حفص را اشتراک اسمی او با چند تَن دیگر، از جمله حفص بن سليمان بن صدقه بیان کردند.<ref>شاه‌پسند، «پژوهشی درباره وضعیت حفص بن سلیمان قاری»، ص۱۲۲.</ref> | ||