Automoderated users، confirmed، protected، templateeditor
۵٬۵۲۰
ویرایش
سریه امام علی در یمن: تفاوت میان نسخه‌ها
←لید
(←لید) |
(←لید) |
||
| خط ۲۷: | خط ۲۷: | ||
==معرفی اجمالی== | ==معرفی اجمالی== | ||
سریه | سریه امام علی(ع) در یمن، مأموریتی از جانب پیامبر اسلام(ص) برای دعوت اهالی یمن به اسلام دانسته شده است.<ref>طبری، تاریخ طبری، ۱۳۸۷ق، ج۳، ص۱۳۱-۱۳۲.</ref>[[عبدالملک بن هشام|ابن‌هِشام]] و [[محمد بن سعد بن منیع|ابن‌سَعْد]] از دو مأموریت برای امام در یمن سخن گفته‌اند.<ref>ابن‌هشام، السیرة النبویه، بی‌تا، ج۲، ۶۴۱؛ ابن‌سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۲، ص۱۲۸.</ref> برخی از متأخران تعداد این سفرها را سه مرتبه دانسته‌اند که اولی برای دعوت قبایل یمنی به اسلام و سفر دوم به جهت قضاوت در بین قبایل و سفر سوم برای جمع‌آوری [[زکات]] این منطقه بوده است.<ref>رضانژاد و رادفرد، «حدیث غدیر و شبهه شکایت از امیرالمؤمنین(ع) نزد پیامبر اکرم(ص)»، ص۸۵-۸۹.</ref> | ||
== دعوت قبایل یمنی به اسلام == | == دعوت قبایل یمنی به اسلام == | ||
به گزارش [[محمد بن جریر بن یزید طبری|طبری]]، [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر اسلام(ص)]] ابتدا [[خالد بن ولید]] را به سرزمین [[یمن]] فرستاد؛ اما پس از شش ماه ناکامی، در رمضان [[سال ۱۰ هجری قمری|سال دهم | به گزارش [[محمد بن جریر بن یزید طبری|طبری]] در [[تاریخ طبری (کتاب)|تاریخ طبری]]، [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر اسلام(ص)]] ابتدا [[خالد بن ولید]] را به سرزمین [[یمن]] فرستاد؛ اما پس از شش ماه ناکامی، در رمضان [[سال ۱۰ هجری قمری|سال دهم قمری]]، [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] را به همراه نامه‌ای به این سرزمین فرستاد و دستور داد تا خالد بن ولید و همراهانش برگردند؛ اما اگر کسی خواست، می‌تواند علی(ع) را همراهی کند.<ref>طبری، تاریخ طبری، ۱۳۸۷ق، ج۳، ص۱۳۱-۱۳۲.</ref> زمانی‌که امام علی(ع) به یمن رسید، مردم منطقه نزد او آمدند و امام، نامه پیامبر را برای آنها قرائت کرد. پس از آن، تمامی [[قبیله همدان]] در همان روز [[مسلمان]] شدند.<ref>طبری، تاریخ طبری، ۱۳۸۷ق، ج۳، ص۱۳۱-۱۳۲؛ مسعودی، التنبیه و الاشراف، قاهره، ص۲۳۸.</ref> بعضی از محققان، تاریخ این سفر را در [[سال ۸ هجری قمری|سال هشتم هجری]] دانسته‌اند.<ref>دحلان، السیرة النبویه، ۱۴۲۱ق، ج۲، ص۳۷۱.</ref> | ||
برخی از مورخان همچون [[محمد بن عمر واقدی|واقدی]]<ref>واقدی، المغازی، ۱۴۰۹ق، ج۳، ص۱۰۷۹.</ref> و ابن‌سعد<ref>ابن‌سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۲، ص۱۲۸-۱۲۹.</ref> دیگران<ref>مقریزی، امتاع الاسماع، ۱۴۲۰ق، ج۲، ص۹۵-۹۶؛ صالحی، سبل الهدی، ۱۴۱۴ق، ج۶، ص۲۳۸.</ref> به [[سریه|سریه‌ای]] اشاره کرده‌اند که پیامبر اسلام(ص)، امام علی(ع) را با سیصد سوار به یمن فرستاد که امام در ابتدا با [[قبیله مذحج]] روبرو شد و آنها را به [[اسلام]] دعوت کرد. این موضوع با مخالفت آنها مواجه شد؛ اما بعد از درگیری مختصری که منجر به کشته شدن حدود بیست تن از آنان شد، دعوت مجدد امام علی(ع) را پذیرفته و مسلمان شدند. تاریخ این سریه نیز در رمضان سال دهم گزارش شده است.<ref>ابن‌جوزی، المنتظم، ۱۴۱۲ق، ج۴، ص۵.</ref> | برخی از مورخان همچون [[محمد بن عمر واقدی|واقدی]]<ref>واقدی، المغازی، ۱۴۰۹ق، ج۳، ص۱۰۷۹.</ref> و ابن‌سعد<ref>ابن‌سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۲، ص۱۲۸-۱۲۹.</ref> دیگران<ref>مقریزی، امتاع الاسماع، ۱۴۲۰ق، ج۲، ص۹۵-۹۶؛ صالحی، سبل الهدی، ۱۴۱۴ق، ج۶، ص۲۳۸.</ref> به [[سریه|سریه‌ای]] اشاره کرده‌اند که پیامبر اسلام(ص)، امام علی(ع) را با سیصد سوار به یمن فرستاد که امام در ابتدا با [[قبیله مذحج]] روبرو شد و آنها را به [[اسلام]] دعوت کرد. این موضوع با مخالفت آنها مواجه شد؛ اما بعد از درگیری مختصری که منجر به کشته شدن حدود بیست تن از آنان شد، دعوت مجدد امام علی(ع) را پذیرفته و مسلمان شدند. تاریخ این سریه نیز در رمضان سال دهم گزارش شده است.<ref>ابن‌جوزی، المنتظم، ۱۴۱۲ق، ج۴، ص۵.</ref> | ||
| خط ۳۷: | خط ۳۷: | ||
== جمع‌آوری زکات == | == جمع‌آوری زکات == | ||
[[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع]]) در جریان جنگ با مذحج، [[غنیمت|غنایمی]] به دست آورد و بعد از جدا کردن [[خمس]] غنائم، ما بقی را بین لشکریان تقسیم نمود.<ref>ابن‌سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۲، ص۱۲۸- ۱۲۹.</ref> طبق سنت فرماندهان قبلی، عده‌ای از لشکریان، از امام خواستند تا بخشی از خمس را به آنان بدهد؛ اما امام نپذیرفت و گفت تمام خمس را نزد | [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع]]) در جریان جنگ با مذحج، [[غنیمت|غنایمی]] به دست آورد و بعد از جدا کردن [[خمس]] غنائم، ما بقی را بین لشکریان تقسیم نمود.<ref>ابن‌سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۲، ص۱۲۸- ۱۲۹.</ref> طبق سنت فرماندهان قبلی، عده‌ای از لشکریان، از امام خواستند تا بخشی از خمس را به آنان بدهد؛ اما امام نپذیرفت و گفت تمام خمس را نزد پیامبر اسلام(ص) که عازم [[حج]] است، خواهد برد تا او هر طور صلاح دانست، عمل کند.<ref>واقدی، المغازی، ۱۴۰۹ق، ج۳، ص۱۰۷۹.</ref> بر اساس گزارشی، امام علی(ع)، در نامه‌ای از عملکرد خود برای پیامبر نوشت و رسول خدا(ص) در جواب از امام خواست تا خود را به او رسانده و در مراسم حج شرکت کند.<ref>واقدی، المغازی، ۱۴۰۹ق، ج۳، ص۱۰۸۱-۱۰۸۲.</ref> | ||
امام علی(ع) پس از رسیدن به منطقه [[طائف]]، فرماندهی لشکر و مواظبت از خمس را به [[ابورافع]] سپرد و به پیامبر اسلام(ص) در [[مکه]] ملحق شد. برخی افراد از ابورافع خواستند تا مقداری از خمس را به آنها بدهد و او نیز موافقت کرد. امام در ملاقات مجدد با لشکریان، از تقسیم خمس بین آنها مطلع شد و ضمن توبیخ ابورافع، اموال را از یارانش پس گرفت که این امر سبب ناراحتی آنها و گلایه به پیامبر شد.<ref>واقدی، المغازی، ۱۴۰۹ق، ج۳، ص۱۰۷۹؛ مقریزی، امتاع الاسماع، ۱۴۲۰ق، ج۲، ص۹۶.</ref> گفته شده است که پیامبر | امام علی(ع) پس از رسیدن به منطقه [[طائف]]، فرماندهی لشکر و مواظبت از خمس را به [[ابورافع]] سپرد و به پیامبر اسلام(ص) در [[مکه]] ملحق شد. برخی افراد از ابورافع خواستند تا مقداری از خمس را به آنها بدهد و او نیز موافقت کرد. امام در ملاقات مجدد با لشکریان، از تقسیم خمس بین آنها مطلع شد و ضمن توبیخ ابورافع، اموال را از یارانش پس گرفت که این امر سبب ناراحتی آنها و گلایه به پیامبر شد.<ref>واقدی، المغازی، ۱۴۰۹ق، ج۳، ص۱۰۷۹؛ مقریزی، امتاع الاسماع، ۱۴۲۰ق، ج۲، ص۹۶.</ref> گفته شده است که پیامبر(ص) به مذمت این افراد پرداخت و ضمن بیان [[فضایل امام علی(ع)]]، کارش را مورد تأیید قرار داد.<ref>ابن‌هشام، السیرة النبویه، بی‌تا، ج۲، ص۶۰۳؛ ذهبی، تاریخ الاسلام، ۱۴۱۳ق، ج۳، ص۶۳۱. برای اطلاعات بیشتر نگاه کنید به: حسینی تهرانی، امام شناسی، ۱۴۲۶ق، ج۶، ص۸۶-۸۷.</ref> | ||
گزارشی از گلایه اطرافیان امام علی(ع) به پیامبر اسلام(ص)، بعد از اعزام به جای [[خالد بن ولید]] هم گزارش شده است که در آنجا هم پیامبر به دفاع از امام علی(ع) و بیان فضایل او پرداخت.<ref>بخاری، صحیح البخاری، ۱۴۱۰ق، ج۷، ص۴۴؛ صالحی شامی، سبل الهدی، ۱۴۱۴ق، ج۶، ص۲۳۵.</ref> [[ابن‌هشام]] جریان شکایت از امام علی(ع) و رد این موضوع توسط پیامبر اسلام(ص) را در پی مأموریت امام برای جمع‌آوری زکات [[نجران|منطقه نجران]] آورده است.<ref>ابن‌هشام، السیرة النبویه، بی‌تا، ج۲، ص۶۰۲-۶۰۳.</ref> | گزارشی از گلایه اطرافیان امام علی(ع) به پیامبر اسلام(ص)، بعد از اعزام به جای [[خالد بن ولید]] هم گزارش شده است که در آنجا هم پیامبر به دفاع از امام علی(ع) و بیان فضایل او پرداخت.<ref>بخاری، صحیح البخاری، ۱۴۱۰ق، ج۷، ص۴۴؛ صالحی شامی، سبل الهدی، ۱۴۱۴ق، ج۶، ص۲۳۵.</ref> [[ابن‌هشام]] جریان شکایت از امام علی(ع) و رد این موضوع توسط پیامبر اسلام(ص) را در پی مأموریت امام برای جمع‌آوری زکات [[نجران|منطقه نجران]] آورده است.<ref>ابن‌هشام، السیرة النبویه، بی‌تا، ج۲، ص۶۰۲-۶۰۳.</ref> | ||
==دستاوردها== | ==دستاوردها== | ||
برخی معتقدند سفر [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] به [[یمن]] و | برخی معتقدند سفر [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] به [[یمن]] و اسلام آوردن [[قبیله همدان|همدانیان]] یا [[قبیله مذحج|مذحجیان]] سبب شد تا قبایل دیگر یمن نیز به تبعیت از آنها، اسلام را بپذیرند.<ref>مسعودی، التنبیه و الاشراف، قاهره، ص۲۳۸؛ حجری یمانی، مجموع بلدان الیمن، ۱۴۱۶ق، ج۲، ص۷۵۳.</ref> گفته شده، مردم یمن به‌ویژه قبیله همدان و مذحج از همان زمان به امام علاقه‌مند شدند و در [[کوفه]] در شمار نزدیک‌ترین یاران او قرار گرفتند<ref>جعفریان، سیره رسول خدا(ص)، ۱۳۸۳ش، ص۶۶۶ – ۶۶۷.</ref> و امام را در جنگ‌های [[جنگ صفین|صفین]]<ref>منقری، وقعه الصفین، ۱۳۸۲ق، ص۲۵۲، ۴۳۶؛ طبری، تاریخ طبری، ۱۳۸۷ق، ج۵، ص۲۰؛ مسعودی، مروج الذهب، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۳۸۹.</ref> و [[جنگ نهروان|نهروان]]<ref>طبری، تاریخ طبری، ۱۳۸۷ق، ج۵، ص۷۹.</ref> همراهی کردند. آنها بعدها نیز دست از یاری [[امام حسن مجتبی علیه‌السلام|امام حسن(ع)]]<ref>ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبیین، بیروت، ص۷۲.</ref> و [[امام حسین علیه‌السلام|امام حسین(ع)]]<ref>منتظرالقائم، نقش قبیله همدان در تاریخ اسلام و تشیع، ۱۳۸۵ش، ص۱۹-۲۰.</ref> برنداشته و تا آخرین لحظه از آنها حمایت کردند. بعضی بر این باورند که فداکاری و پیروی خالصانه آنها نتیجه شناخت عمیق از اسلام و جایگاه معنوی امام علی(ع) از جمله [[ولایت امام علی(ع)|ولایت]] و [[وصایت]] او بود.<ref>منتظرالقائم، نقش قبیله همدان در تاریخ اسلام و تشیع، ۱۳۸۵ش، ص۱۳-۱۴.</ref> | ||
==ارتباط خطبه غدیر با شکایت از امام علی(ع)== | ==ارتباط خطبه غدیر با شکایت از امام علی(ع)== | ||