کاربر ناشناس
صفات ذاتی خدا: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
imported>Pourrezaei جزبدون خلاصۀ ویرایش |
imported>Lohrasbi جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''صفات ذات و صفات فعل''' از تقسیم‌بندی‌های صفات [[خدا]] در علم کلام اسلامی است. در اصطلاح رایج، هرگاه برای انتزاع و فهم یک صفت از خداوند تنها لحاظ ذات او کافی باشد، آن صفت، صفت ذات خواهد بود و هرگاه برای این انتزاع لحاظ دو طرف -ذات پروردگار و مخلوق او- لازم باشد، آن صفت صفت فعل خواهد بود. برای نمونه، حیات و قدرت از صفات ذات و رزق از صفات فعل است. | '''صفات ذات و صفات فعل''' از تقسیم‌بندی‌های صفات [[خدا]] در علم کلام اسلامی است. در اصطلاح رایج، هرگاه برای انتزاع و فهم یک صفت از خداوند تنها لحاظ ذات او کافی باشد، آن صفت، صفت ذات خواهد بود و هرگاه برای این انتزاع لحاظ دو طرف -ذات پروردگار و مخلوق او- لازم باشد، آن صفت صفت فعل خواهد بود. برای نمونه، حیات و قدرت از صفات ذات و رزق از صفات فعل است. | ||
== | == تعریف == | ||
در | صفات خداوند از جهتی به صفات ذاتی و صفات فعلی تقسیم شده‌اند. در تبیین چیستی صفات ذاتی و فعلی دو اصطلاح وجود دارد: | ||
===اصطلاح رایج=== | ===اصطلاح رایج=== | ||
هر گاه برای انتزاع صفتی از [[ذات]] و وصف کردن ذات به آن صفت، تنها تصور ذات الهی کافی بوده و تصور فاعلیت خداوند لازم نباشد، آن صفت، صفت ذات یا ذاتی خواهد بود. مانند صفت حیات و حی، اراده و مرید، علم و عالم، قدرت و قادر. و هر گاه تصور فاعلیت خداوند لازم باشد، آن را صفت فعل یا فاعل گویند، مانند خلق و خالق، رزق و رازق، اماته و ممیت، احیاء و محیی، مغفرت و غافر، انتقام و منتقم، و مانند آن. صفات ذاتی عین ذات و همچون ذات، قدیم و نامحدودند. | هر گاه برای انتزاع صفتی از [[ذات]] و وصف کردن ذات به آن صفت، تنها تصور ذات الهی کافی بوده و تصور فاعلیت خداوند لازم نباشد، آن صفت، صفت ذات یا ذاتی خواهد بود. مانند صفت حیات و حی، اراده و مرید، علم و عالم، قدرت و قادر. و هر گاه تصور فاعلیت خداوند لازم باشد، آن را صفت فعل یا فاعل گویند، مانند خلق و خالق، رزق و رازق، اماته و ممیت، احیاء و محیی، مغفرت و غافر، انتقام و منتقم، و مانند آن. صفات ذاتی عین ذات و همچون ذات، قدیم و نامحدودند. | ||
این اصطلاح در کتب [[فلسفه]] و [[کلام]] رایج‌تر است. | این اصطلاح در کتب [[فلسفه]] و [[کلام]] رایج‌تر است. | ||
===اصطلاح قدیم=== | ===اصطلاح قدیم=== | ||
| خط ۱۷: | خط ۱۲: | ||
این اصطلاح محدث [[کلینی]] در کتاب [[اصول کافی]] بوده <ref> کلینی، ج۱، باب اراده، ص۸۶.</ref> و بر این اساس روایاتی که «اراده» را از صفات فعل دانسته‌اند تبیین کرده است. [[سید شریف گرگانی]] نیز در کتاب تعریفات همین اصطلاح را آورده است. <ref> جرجانی، ص۹۵</ref> | این اصطلاح محدث [[کلینی]] در کتاب [[اصول کافی]] بوده <ref> کلینی، ج۱، باب اراده، ص۸۶.</ref> و بر این اساس روایاتی که «اراده» را از صفات فعل دانسته‌اند تبیین کرده است. [[سید شریف گرگانی]] نیز در کتاب تعریفات همین اصطلاح را آورده است. <ref> جرجانی، ص۹۵</ref> | ||
==صفات ذاتی حقیقی و اضافی== | |||
صفات ذات را به دو گونهٔ حقیقی و اضافی تقسیم کرده‌اند. صفات ذاتی حقیقی آن است که حقیقتاً ذات به آن وصف می‌گردد مانند علم و قدرت، و صفت اضافی آن است که از صفات حقیقی انتزاع می‌شود ولی خود حقیقتاً از صفات ذات نیست، مانند صفت عالمیت و قادریت، که از در نظر گرفتن نسبت علم و قدرت با ذات انتزاع شده‌اند و ورای ذات و صفت علم و قدرت، حقیقتی ندارند. | |||
صفت ذاتی حقیقی را به حقیقی محض و حقیقی ذات الاضافه تقسیم نموده‌اند. حقیقی محض آن است که به چیزی جز ذات خداوند تعلق ندارد، مانند صفت حیات، و حقیقی ذات الاضافه آن است که به غیر ذات متعلق می‌شود مانند علم و قدرت. | |||
==پانویس== | ==پانویس== | ||