ذمه: تفاوت میان نسخه‌ها
←مفهوم‌شناسی
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۱۱: | خط ۱۱: | ||
== مفهوم‌شناسی == | == مفهوم‌شناسی == | ||
ذمّه مفهومی | ذمّه مفهومی است که بشر به‌جهت پیشبرد حیات اقتصادی و عبادی خود آنرا اعتبار کرده است.<ref>ثابت، بررسی موضوع‌شناسی بیع دین، فصلنامه فقه اهل بیت(ع)، شماره۳۱، ۱۳۸۱ش، ص۱۵۹.</ref> به‌گفته شهید اول ذمّه وصفی شرعی برای انسان است که به سبب اعتبار شارع، واجبات یا تعهداتی به زیان یا سود او استقرار می‌یابد.<ref>شهید اول، القواعد و الفوائد، ۱۴۰۰ق، ج۲، ص۱۳۵. </ref> انسان گاه در روابط اقتصادی خود نیاز به انجام معامله دارد در حالیکه مالی (عین خارجی) برای تبادل وجود ندارد، یا در مواردی قانون‌گذار قصد دارد تا بر [[تکلیف|مکلّف]] غرامتی (جریمه) قرار دهد در حالیکه آن شخص مالی ندارد و…<ref>ثابت، بررسی موضوع‌شناسی بیع دین، فصلنامه فقه اهل بیت(ع)، شماره۳۱، ۱۳۸۱ش، ص۱۵۹.</ref> در این موارد انسان برای برطرف کردن اینگونه نیازها، مفهوم «ذمّه» را اعتبار کرده است.<ref>ثابت، بررسی موضوع‌شناسی بیع دین، فصلنامه فقه اهل بیت(ع)، شماره۳۱، ۱۳۸۱ش، ص۱۵۹.</ref> [[سید روح‌الله موسوی خمینی|امام خمینی]] ذمّه را مخزن و انباری برای امور اعتباری و دیون دانسته است.<ref>موسوی، مقتدایی، ذمّه از دیدگاه فقه امامیه با رویکردی بر نظرات امام خمینی، پژوهشگاه متین، ۱۳۹۲ش، ص۱۱.</ref> | ||
اصطلاح '''ذمّه''' در عبادات به مجموعه‌ای از تکالیف وجوبی گفته می‌شود که خداوند بر عهده انسان‌ها قرار داده است.<ref>مرعی، القاموس الفقهی، ۱۴۱۳ق، ص۱۴۵.</ref> مثلاً [[فقیهان]] می‌گویند: کسی که می‌داند یک [[نماز]] چهار رکعتی بر عهده دارد، امّا نمی‌داند قضای [[نماز ظهر]] بوده یا [[نماز عصر|عصر]] یا [[نماز عشاء|عشا]]، اگر یک نماز چهار رکعتی به نیت ما فی الذّمّه (یعنی آنچه بر عهدهٔ او بوده است) بخواند، کافی است.<ref>مکارم شیرازی، رساله توضیح المسائل، ۱۴۲۹ق، ص۲۲۶، م ۱۲۰۱؛ امام خمینی، توضیح المسائل (محشّٰی)، ۱۴۲۴ق، ج۱، ص۷۵۷؛ امام خمینی، تحریر الوسیلة، مؤسسه دار العلم، ج۱، ص۱۳۸.</ref> | اصطلاح '''ذمّه''' در عبادات به مجموعه‌ای از تکالیف وجوبی گفته می‌شود که خداوند بر عهده انسان‌ها قرار داده است.<ref>مرعی، القاموس الفقهی، ۱۴۱۳ق، ص۱۴۵.</ref> مثلاً [[فقیهان]] می‌گویند: کسی که می‌داند یک [[نماز]] چهار رکعتی بر عهده دارد، امّا نمی‌داند قضای [[نماز ظهر]] بوده یا [[نماز عصر|عصر]] یا [[نماز عشاء|عشا]]، اگر یک نماز چهار رکعتی به نیت ما فی الذّمّه (یعنی آنچه بر عهدهٔ او بوده است) بخواند، کافی است.<ref>مکارم شیرازی، رساله توضیح المسائل، ۱۴۲۹ق، ص۲۲۶، م ۱۲۰۱؛ امام خمینی، توضیح المسائل (محشّٰی)، ۱۴۲۴ق، ج۱، ص۷۵۷؛ امام خمینی، تحریر الوسیلة، مؤسسه دار العلم، ج۱، ص۱۳۸.</ref> | ||