پرش به محتوا

بلال حبشی: تفاوت میان نسخه‌ها

۱ بایت اضافه‌شده ،  ‏۱۶ ژانویهٔ ۲۰۱۸
جز
تصحیح اشتباه
imported>M.r.seifi
(اصلاح ساختاری، ویرایش)
imported>Sama
جز (تصحیح اشتباه)
خط ۲۶: خط ۲۶:


==خانواده و مشخصات ظاهری ==
==خانواده و مشخصات ظاهری ==
خاندان بلال اصالتا از نوبه، منطقه‌ای در شمال سودان و جنوب مصر هستند.<ref>الوافی، ج‌ ۲۱، ص ۱۱۴.</ref> پدر بِلال از اسیران [[حبشه]] بود<ref>ابن اثیر، الکامل، ج ۱، ص ۶۶.</ref> و خود او نیز در طایفه بنی جُمَح یا سَراه (که ساکن [[مکه]] بودند) در خانواده‌ای از بردگان زاده شد.<ref>ابن هشام، السیره النبویه، ج۱، ص۵۰۵؛ ابن سعد، ج۳، ص۲۳۲</ref> برخی سال ولادت او را سه سال پس از [[عام الفیل]] دانسته‌اند.<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۳، ص۲۳۸؛ ابن عبدالبرّ، ج۱، ص۱۷۹؛ ابن عساکر، تاریخ مدینه دمشق، ج۱۰، ص۴۷۵.</ref>
خاندان بلال اصالتاً از نوبه، منطقه‌ای در شمال سودان و جنوب مصر هستند.<ref>الوافی، ج‌ ۲۱، ص ۱۱۴.</ref> پدر بِلال از اسیران [[حبشه]] بود<ref>ابن اثیر، الکامل، ج ۱، ص ۶۶.</ref> و خود او نیز در طایفه بنی جُمَح یا سَراه (که ساکن [[مکه]] بودند) در خانواده‌ای از بردگان زاده شد.<ref>ابن هشام، السیره النبویه، ج۱، ص۵۰۵؛ ابن سعد، ج۳، ص۲۳۲</ref> برخی سال ولادت او را سه سال پس از [[عام الفیل]] دانسته‌اند.<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۳، ص۲۳۸؛ ابن عبدالبرّ، ج۱، ص۱۷۹؛ ابن عساکر، تاریخ مدینه دمشق، ج۱۰، ص۴۷۵.</ref>  


بِلال را با قامتی بلند و لاغر، رنگ پوستی بسیار گندمگون، پشتی خمیده، مویی بلند و خاکستری، و صورتی ظریف توصیف کرده‌اند.<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۳، ص۲۳۸-۲۳۹؛ ابن قتیبه، کتاب المعارف، ص۸۸؛ ابن عبدالبرّ، الاستیعاب، ج۱، ص۱۸۰</ref>
بِلال را با قامتی بلند و لاغر، رنگ پوستی سیاه بسیار سیاه‌پوست، پشتی خمیده، مویی بلند و خاکستری، و صورتی ظریف توصیف کرده‌اند.<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۳، ص۲۳۸-۲۳۹؛ ابن قتیبه، کتاب المعارف، ص۸۸؛ ابن عبدالبرّ، الاستیعاب، ج۱، ص۱۸۰</ref>


===ازداوج و فرزندان===
===ازداوج و فرزندان===
خط ۳۸: خط ۳۸:


== آزادی از بردگی ==
== آزادی از بردگی ==
بلال پس از ماه‌ها تحمل رنج و مشقت، خریداری و آزاد شد. گروهی بِلال را آزادشده [[ابوبکر]] می‌دانند، ولی این امر از جهت تاریخی غیرقابل قبول دانسته شده است. [[ابوجعفر اسکافی]]، استاد [[ابن ابی الحدید]]، از [[محمد بن عمر واقدی|واقدی]]، [[ابن اسحاق]] و دیگران نقل کرده است که بلال را [[پیامبر(ص)]] آزاد کرد.<ref>ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱۳، ص۲۷۳؛ تستری، قاموسی الرجال، ج۲، ص۳۹۳</ref> [[شیخ طوسی]]<ref>طوسی، رجال، ۱۳۸۰ق، ص۸.</ref> و [[ابن شهر آشوب]]<ref>ابن شهرآشوب، مناقب، ج۱، ص۱۷۱</ref> نیز بلال را آزادشده پیامبر(ص) معرفی کرده‌اند؛ و نقل این جمله از پیامبر(ص) که «اگر ثروتی داشتم، بلال را می‌خریدم و آزادش می‌ساختم»<ref>ابن عبدالبرّ، الاستیعاب، ج۱، ص۱۸۱؛ ابن اثیر، اسد الغابه، ج۱، ص۲۴۳؛ ذهبی، سیر اعلام النبلاء، ج۱، ص۳۵۲</ref> با واقعیت تاریخی سازگار نیست؛ برای اینکه [[خدیجه]] تمامی ثروت خود را در اختیار پیامبر(ص) نهاده بود تا در راه خدا به کار برد؛ و به علاوه توان اقتصادی ابوبکر چنان نبود که بتواند بردگان زیر شکنجه، از جمله بِلال، را خریداری و آزاد کند.<ref>عاملی، الصحیح، ج۲، ص۳۶-۳۸، ۲۷۷-۲۸۳؛ نیز درباره اختلافات روایی در این خصوص، نک: ابن هشام، السیره النبویه، ج۱، ص۲۱۱؛ ابن عبدالبرّ، الاستیعاب، ج۱، ص۱۸۱؛ ابن اثیر، الکامل، ج ۲، ص۶۶-۶۷؛ ذهبی، سیر اعلام النبلاء، ج۱، ص۳۵۲</ref>
بلال پس از ماه‌ها تحمل رنج و مشقت، خریداری و آزاد شد. گروهی بِلال را آزادشده [[ابوبکر]] می‌دانند، ولی این امر از جهت تاریخی غیرقابل قبول دانسته شده است. [[ابوجعفر اسکافی]]، استاد [[ابن ابی الحدید]]، از [[محمد بن عمر واقدی|واقدی]]، [[ابن اسحاق]] و دیگران نقل کرده است که بلال را [[پیامبر(ص)]] آزاد کرد.<ref>ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱۳، ص۲۷۳؛ تستری، قاموسی الرجال، ج۲، ص۳۹۳</ref> [[شیخ طوسی]]<ref>طوسی، رجال، ۱۳۸۰ق، ص۸.</ref> و [[ابن شهر آشوب]]<ref>ابن شهرآشوب، مناقب، ج۱، ص۱۷۱</ref> نیز بلال را آزادشده پیامبر(ص) معرفی کرده‌اند؛ و نقل این جمله از پیامبر(ص) که «اگر ثروتی داشتم، بلال را می‌خریدم و آزادش می‌ساختم»<ref>ابن عبدالبرّ، الاستیعاب، ج۱، ص۱۸۱؛ ابن اثیر، اسد الغابه، ج۱، ص۲۴۳؛ ذهبی، سیر اعلام النبلاء، ج۱، ص۳۵۲</ref> با واقعیت تاریخی سازگار نیست؛ برای اینکه [[خدیجه]] تمامی ثروت خود را در اختیار پیامبر(ص) نهاده بود تا در راه خدا به کار برد؛ و به علاوه توان اقتصادی ابوبکر چنان نبود که بتواند بردگان زیر شکنجه، از جمله بِلال، را خریداری و آزاد کند.<ref>عاملی، الصحیح، ج۲، ص۳۶-۳۸، ۲۷۷-۲۸۳؛ نیز درباره اختلافات روایی در این خصوص، نک: ابن هشام، السیره النبویه، ج۱، ص۲۱۱؛ ابن عبدالبرّ، الاستیعاب، ج۱، ص۱۸۱؛ ابن اثیر، الکامل، ج ۲، ص۶۶-۶۷؛ ذهبی، سیر اعلام النبلاء، ج۱، ص۳۵۲</ref>


== یار نزدیک پیامبر(ص) ==
== یار نزدیک پیامبر(ص) ==
بِلال پس از آزادی به جمع مسلمانان پیوست و نخستین [[مؤذن|مؤذّن]] اسلام گشت و در سفر و حضر پیامبر(ص) را همراهی نمود.<ref>ابن اسحاق، کتاب السیره، ص۲۹۹؛ ابن سعد، الطبقات الکبری، ج ۲، ص۱۳۶-۱۳۷، ۱۷۷-۱۷۹، ج ۳، ص۲۳۴؛ ابن اثیر، اسد الغابه، ج۲، ص۶۶-۶۷</ref> از او در زمره «نجبا» و رفقای پیامبر اکرم(ص) یاد شده است.<ref>ابن حنبل، مسند، ج۱، ص۱۴۸؛ ابن عساکر، تاریخ مدینه دمشق، ج۱۰، ص۴۵۲</ref> بِلال خزانه‌دار بیت المال پیامبر(ص) هم بود<ref>ابن اثیر، اسد الغابه، ج ۱، ص۲۴۳</ref> و در تمامی جنگ‌ها رسول خدا را همراهی کرد.<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۳، ص۲۳۹؛ ابن عبدالبرّ، الاستیعاب، ج۱، ص۱۷۸؛ ابن عساکر، تاریخ مدینه دمشق، ج۱۰، ص۴۳۳</ref> در [[جنگ بدر]]، به اشاره بلال، اُمَیه بن خلف و فرزندش به دست مسلمانان کشته شدند<ref>ابن هشام، السیره النبویه، ج۱، ص۵۳۱؛ طبری، تاریخ، ج۲، ص۴۵۲-۴۵۳</ref> و به نقل برخی، اُمَیه را خود بلال به قتل رسانید.<ref>ابن عبدالبرّ، الاستیعاب، ج۱، ص۱۸۲؛ ابن اثیر، اسد الغابه، ج ۱، ص۲۴۳</ref>
بِلال پس از آزادی به جمع مسلمانان پیوست و نخستین [[مؤذن|مؤذّن]] اسلام گشت و در سفر و حضر پیامبر(ص) را همراهی نمود.<ref>ابن اسحاق، کتاب السیره، ص۲۹۹؛ ابن سعد، الطبقات الکبری، ج ۲، ص۱۳۶-۱۳۷، ۱۷۷-۱۷۹، ج ۳، ص۲۳۴؛ ابن اثیر، اسد الغابه، ج۲، ص۶۶-۶۷</ref> از او در زمره «نجبا» و رفقای پیامبر اکرم(ص) یاد شده است.<ref>ابن حنبل، مسند، ج۱، ص۱۴۸؛ ابن عساکر، تاریخ مدینه دمشق، ج۱۰، ص۴۵۲</ref> بِلال خزانه‌دار بیت المال پیامبر(ص) هم بود<ref>ابن اثیر، اسد الغابه، ج ۱، ص۲۴۳</ref> و در تمامی جنگ‌ها رسول خدا را همراهی کرد.<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۳، ص۲۳۹؛ ابن عبدالبرّ، الاستیعاب، ج۱، ص۱۷۸؛ ابن عساکر، تاریخ مدینه دمشق، ج۱۰، ص۴۳۳</ref> در [[جنگ بدر]]، به اشاره بلال، اُمَیه بن خلف و فرزندش به دست مسلمانان کشته شدند<ref>ابن هشام، السیره النبویه، ج۱، ص۵۳۱؛ طبری، تاریخ، ج۲، ص۴۵۲-۴۵۳</ref> و به نقل برخی، اُمَیه را خود بلال به قتل رسانید.<ref>ابن عبدالبرّ، الاستیعاب، ج۱، ص۱۸۲؛ ابن اثیر، اسد الغابه، ج ۱، ص۲۴۳</ref>


پیامبر اکرم(ص) در [[مدینه]]، میان بلال و [[عبدالله بن عبدالرحمان خثعمی|عبدالله بن عبدالرحمان خَثعَمی]] [[عقد اخوت]] بست.<ref>ابن هشام، السیره النبویه، ج۱، ص۳۵۵</ref> و به گفته ابن هشام (درگذشت ۲۱۸ق.) تا زمان وی دیوان حبشه و خَثعَم یکی بوده است.<ref>ابن هشام، السیره النبویه، ج۱، ص۳۵۶؛ ابن قتیبه، کتاب المعارف، ص۸۸</ref> برخی نیز پیمان برادری او را با [[عبیده بن حارث بن مطلب|عُبَیدة بن حارث]]<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۳، ص۵۱؛ ابن عبدالبرّ، الاستیعاب، ج۱، ۱۷۸</ref> و یا با [[ابوعبیدة بن جراح|ابوعُبَیدَه بن جَرّاح]]<ref>نووی، تهذیب الاسماء، قسم۱، جزء۱، ص۱۳۶؛ ابن حجر عسقلانی، الاصابه، ج۱، ص۳۲۶</ref> ذکر کرده‌اند که شاید مربوط به پیمان اخوت قبل از [[هجرت به مدینه]] باشد.
پیامبر اکرم(ص) در [[مدینه]]، میان بلال و [[عبدالله بن عبدالرحمان خثعمی|عبدالله بن عبدالرحمان خَثعَمی]] [[عقد اخوت]] بست.<ref>ابن هشام، السیره النبویه، ج۱، ص۳۵۵</ref> و به گفته ابن هشام (درگذشت ۲۱۸ق.) تا زمان وی دیوان حبشه و خَثعَم یکی بوده است.<ref>ابن هشام، السیره النبویه، ج۱، ص۳۵۶؛ ابن قتیبه، کتاب المعارف، ص۸۸</ref> برخی نیز پیمان برادری او را با [[عبیده بن حارث بن مطلب|عُبَیدة بن حارث]]<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۳، ص۵۱؛ ابن عبدالبرّ، الاستیعاب، ج۱، ۱۷۸</ref> و یا با [[ابوعبیدة بن جراح|ابوعُبَیدَه بن جَرّاح]]<ref>نووی، تهذیب الاسماء، قسم۱، جزء۱، ص۱۳۶؛ ابن حجر عسقلانی، الاصابه، ج۱، ص۳۲۶</ref> ذکر کرده‌اند که شاید مربوط به پیمان اخوت قبل از [[هجرت به مدینه]] باشد.
خط ۵۶: خط ۵۶:
== اذان گویی==
== اذان گویی==
===در زمان پیامبر(ص)===
===در زمان پیامبر(ص)===
بلال نخستین [[مؤذن]] اسلام بود. نقل شده است که «شین» را «سین» می‌گفت، و در روایت آمده است که سین بلال نزد حقّ تعالی شین است.<ref>قمی، منتهی الآمال، ص۲۹۲</ref> در روز [[فتح مکه]] نیز بلال به دستور [[پیامبر(ص)]] بر فراز [[کعبه]] شد و [[اذان]] گفت که بسیار باشکوه بود، کفار مکه از این واقعه بسیار ناراحت شدند.<ref>طبرسی، مجمع البیان، ج۵، ص۱۳۶؛ ابن عساکر، تاریخ مدینه دمشق، ج۱۰، ۴۶۶؛ قطب راوندی، الخرائج و الجرائح، ج۱، ص۹۷-۹۸، ۱۶۳-۱۶۴</ref>
بلال نخستین [[مؤذن]] اسلام بود. نقل شده است که «شین» را «سین» می‌گفت، و در روایت آمده است که سین بلال نزد حقّ تعالی شین است.<ref>قمی، منتهی الآمال، ص۲۹۲</ref> در روز [[فتح مکه]] نیز بلال به دستور [[پیامبر(ص)]] بر فراز [[کعبه]] شد و [[اذان]] گفت که بسیار باشکوه بود، کفار مکه از این واقعه بسیار ناراحت شدند.<ref>طبرسی، مجمع البیان، ج۵، ص۱۳۶؛ ابن عساکر، تاریخ مدینه دمشق، ج۱۰، ۴۶۶؛ قطب راوندی، الخرائج و الجرائح، ج۱، ص۹۷-۹۸، ۱۶۳-۱۶۴</ref>


=== پس از پیامبر(ص)===
=== پس از پیامبر(ص)===
کاربر ناشناس