Automoderated users، confirmed، مدیران، templateeditor
۶٬۰۳۵
ویرایش
حسینیه ارشاد: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
imported>Rezataran بدون خلاصۀ ویرایش |
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
[[پرونده:Ershad1.jpg |بندانگشتی|default|حسینیه ارشاد]] | [[پرونده:Ershad1.jpg |بندانگشتی|default|حسینیه ارشاد]] | ||
[[پرونده:Hosineih1.jpg|بندانگشتی|تصویر قدیمی از حسینیه ارشاد]] | [[پرونده:Hosineih1.jpg|بندانگشتی|تصویر قدیمی از حسینیه ارشاد]] | ||
'''حسینیه ارشاد'''، | '''حسینیه ارشاد'''، مرکزی خیریه با اهداف علمی، آموزشی، تبلیغی و پژوهشی در عرصه‌اندیشه [[دین|دینی]] که در اوایل دهه ۱۳۴۰ش. در خیابان شریعتی [[تهران]] تأسیس شد. | ||
این مرکز در جذب جوانان و آگاهی‌بخشی به آنان درباره مباحث دینی و انقلابی نقش بسزایی داشت. [[شهید مطهری]] و [[علی شریعتی|دکتر شریعتی]] از فعالان این مرکز بوده‌اند. حسینیه ارشاد بعد از تعطیلی در اواخر دوران [[حکومت پهلوی]]، در اوایل [[انقلاب اسلامی]] بازگشایی شد و فعالیت‌های علمی، مذهبی و اجتماعی خود را مجددا از سر گرفت. | این مرکز در جذب جوانان و آگاهی‌بخشی به آنان درباره مباحث دینی و انقلابی نقش بسزایی داشت. [[شهید مطهری]] و [[علی شریعتی|دکتر شریعتی]] از فعالان این مرکز بوده‌اند. حسینیه ارشاد بعد از تعطیلی در اواخر دوران [[حکومت پهلوی]]، در اوایل [[انقلاب اسلامی]] بازگشایی شد و فعالیت‌های علمی، مذهبی و اجتماعی خود را مجددا از سر گرفت. | ||
==بنیانگذاران و بنای حسینیه== | ==بنیانگذاران و بنای حسینیه== | ||
بنیانگذاران حسینیه ارشاد، [[محمد همایون]]، [[ناصر میناچی مقدم|ناصر میناچی]] و [[عبدالحسین | بنیانگذاران حسینیه ارشاد، [[محمد همایون]]، [[ناصر میناچی مقدم|ناصر میناچی]] و [[عبدالحسین علی‌آبادی]] بودند و در اولین اقدام، زمینی به مساحت ۴ هزار متر مربع، در [[تهران]] و در خیابان معروف به جاده قدیم شمیران (نام کنونی آن: شریعتی) خریدند<ref> حسینیه ارشاد به روایت اسناد ساواک، ص۶، ۱۳، ۳۸۳۹؛ حسینیه ارشاد، اساسنامه، ص۱؛ رهنما، ص۲۲۷.</ref>. | ||
از ۱۳۴۳ش، به | از ۱۳۴۳ش، به کوشش مؤسسان و با همراهی [[شهید مطهری]]، نویسنده و صاحبنظر نامور در علوم اسلامی، فعالیت مؤسسه آغاز شد، اما بنای ساختمان حسینیه در زمستان ۱۳۴۵ش پایان یافت. | ||
== | ==اعضای هیئت مدیره== | ||
در اواخر ۱۳۴۵ش، | در اواخر ۱۳۴۵ش، اعضای هیئت مدیره تعیین شدند: همایون رئیس، مطهری نایب رئیس، میناچی خزانه‌دار، و [[سید علی شاهچراغی]] و [[محمدتقی جعفری]]، هر دو از روحانیون فعال و محل مراجعه جوانان علاقه‌مند به مسائل اسلامی، اعضای جانشین هیئت مدیره شدند<ref>روزنامه رسمی کشور،ش ۶۶۸۶، ۱۱ بهمن ۱۳۴۶، ص۳</ref>. شاهچراغی، [[امام جماعت]] حسینیه بود.<ref>شریعتی مزینانی، ص۱۱۰.</ref> | ||
==تاسیس و آغاز فعالیت== | ==تاسیس و آغاز فعالیت== | ||
پس از صدور مجوز رسمی، ساختمان حسینیه ارشاد، در آذر ۱۳۴۶ رسما گشایش یافت و سخنرانیهای دینی در آن آغاز شد. بسیاری از روحانیان سرشناس و برخی افراد مشهور غیرروحانی، از سخنرانان آن بودند؛ از جمله: | پس از صدور مجوز رسمی، ساختمان حسینیه ارشاد، در آذر ۱۳۴۶ رسما گشایش یافت و سخنرانیهای دینی در آن آغاز شد. بسیاری از روحانیان سرشناس و برخی افراد مشهور غیرروحانی، از سخنرانان آن بودند؛ از جمله: | ||
{{ستون-شروع| | {{ستون-شروع|3|فاصله=3|جداساز=3}} | ||
# [[فخرالدین حجازی]] | # [[فخرالدین حجازی]] | ||
# [[محمد تقی شریعتی]] | # [[محمد تقی شریعتی]] | ||
| خط ۳۴: | خط ۳۴: | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
[[علی شریعتی]]، [[عباس زریاب خویی]] و [[محمداسماعیل رضوانی]] هم در حسینیه ارشاد سخنرانی می‌کردند و افزون بر آن، مدرّس سیره نبوی و تاریخ اسلام بودند. [[رضا اصفهانی]] هم مدرّس [[فلسفه اسلامی]] بود<ref>شریف‌پور، | [[علی شریعتی]]، [[عباس زریاب خویی]] و [[محمداسماعیل رضوانی]] هم در حسینیه ارشاد سخنرانی می‌کردند و افزون بر آن، مدرّس سیره نبوی و تاریخ اسلام بودند. [[رضا اصفهانی]] هم مدرّس [[فلسفه اسلامی]] بود<ref>شریف‌پور، ص۲۵۶؛ حسینیه ارشاد به روایت اسناد ساواک، جاهای متعدد؛ میناچی مقدم، مصاحبه مورخ ۱۲ آبان ۱۳۸۷.</ref>. | ||
نشر مطبوعات دینی از اهداف مندرج در اساسنامه حسینیه بود که با چاپ و نشر آثار و سخنرانیهای استادان فعال در حسینیه، از جمله مطهری، محمدتقی شریعتی و علی شریعتی آغاز شد<ref>برای آگاهی از عناوین برخی از این آثار رجوع کنید به شریعتی در نگاه مطبوعات، ج۱، | نشر مطبوعات دینی از اهداف مندرج در اساسنامه حسینیه بود که با چاپ و نشر آثار و سخنرانیهای استادان فعال در حسینیه، از جمله مطهری، محمدتقی شریعتی و علی شریعتی آغاز شد<ref>برای آگاهی از عناوین برخی از این آثار رجوع کنید به شریعتی در نگاه مطبوعات، ج۱، ص۵۹؛ یادنامه استاد شهید مرتضی مطهری، کتاب ۱، ص۵۳۷؛ مرکز اسناد انقلاب اسلامی، آرشیو، «حسینیه ارشاد»، ش۳۵۵، ص۸۵.</ref>. | ||
==فعالیت‌های حسینیه== | ==فعالیت‌های حسینیه== | ||
| خط ۴۸: | خط ۴۸: | ||
===فعالیت‌های جانبی=== | ===فعالیت‌های جانبی=== | ||
تأسیس کاروان [[حج]] و تشکیل جلسات آموزش [[مناسک حج]]، و تشکیل گروه‌های هنری و اجرای نمایش، از دیگر برنامه‌های جنبی و نوآورانه حسینیه ارشاد بود. دو نمایش ابوذر و نهضت شیعی سربداریه را ساواک بسیار خطرناک تشخیص داد و مانع اجرای مجدد آنها شد<ref> حسینیه ارشاد به روایت اسناد ساواک، | تأسیس کاروان [[حج]] و تشکیل جلسات آموزش [[مناسک حج]]، و تشکیل گروه‌های هنری و اجرای نمایش، از دیگر برنامه‌های جنبی و نوآورانه حسینیه ارشاد بود. دو نمایش ابوذر و نهضت شیعی سربداریه را ساواک بسیار خطرناک تشخیص داد و مانع اجرای مجدد آنها شد<ref> حسینیه ارشاد به روایت اسناد ساواک، ص۲۵۶۲۶۰؛ دکتر شریعتی در آیینۀ خاطرات، ص۱۰۵ ۱۰۶.</ref>. | ||
==حضور جدی مطهری در برنامه‌ها== | ==حضور جدی مطهری در برنامه‌ها== | ||
[[پرونده:تصویری از سخنرانی استاد مطهری در حسینیه ارشاد.jpg|بندانگشتی|تصویری از سخنرانی مرتضی مطهری در حسینیه ارشاد]] | [[پرونده:تصویری از سخنرانی استاد مطهری در حسینیه ارشاد.jpg|بندانگشتی|تصویری از سخنرانی مرتضی مطهری در حسینیه ارشاد]] | ||
سالهای ۱۳۴۳ تا ۱۳۴۹ش دوره نخست فعالیت حسینیه ارشاد، و به تعبیری دوره حضور جدی مطهری در برنامه‌ریزی و پیشبرد و مدیریت امور آن بود. مطهری که از آغاز کار حسینیه، برای ایراد سخنرانی به جمع بانیان حسینیه پیوسته بود، با توجه به اشرافش بر علوم و معارف اسلامی، از سوی هیئت مدیره، متصدی امور پژوهش و آموزش علمی و دینی شد<ref> میناچی مقدّم، ۱۳۷۹ش، ص۵</ref>. بر این اساس حتی گفته شده که مطهری بانی حسینیه ارشاد بود<ref>سرگذشتهای ویژه از زندگی استاد شهید مرتضی مطهری، ج۱، ص۹۵، به روایت سیدعلی خامنه‌ای؛ قس میناچی مقدّم، مصاحبه مورخ ۱۲ آبان ۱۳۸۷</ref>. وی تا ۱۳۴۹ش بیشترین تعداد جلسات سخنرانی را داشت و تأثیرگذارترین فرد در جمع گردانندگان حسینیه ارشاد بود<ref> رجوع کنید به میناچی مقدّم، ۱۳۸۴ش، | سالهای ۱۳۴۳ تا ۱۳۴۹ش دوره نخست فعالیت حسینیه ارشاد، و به تعبیری دوره حضور جدی مطهری در برنامه‌ریزی و پیشبرد و مدیریت امور آن بود. مطهری که از آغاز کار حسینیه، برای ایراد سخنرانی به جمع بانیان حسینیه پیوسته بود، با توجه به اشرافش بر علوم و معارف اسلامی، از سوی هیئت مدیره، متصدی امور پژوهش و آموزش علمی و دینی شد<ref> میناچی مقدّم، ۱۳۷۹ش، ص۵</ref>. بر این اساس حتی گفته شده که مطهری بانی حسینیه ارشاد بود<ref>سرگذشتهای ویژه از زندگی استاد شهید مرتضی مطهری، ج۱، ص۹۵، به روایت سیدعلی خامنه‌ای؛ قس میناچی مقدّم، مصاحبه مورخ ۱۲ آبان ۱۳۸۷</ref>. وی تا ۱۳۴۹ش بیشترین تعداد جلسات سخنرانی را داشت و تأثیرگذارترین فرد در جمع گردانندگان حسینیه ارشاد بود<ref> رجوع کنید به میناچی مقدّم، ۱۳۸۴ش، ص۵۳۵۴؛ نیز رجوع کنید به ادامه مقاله.</ref>. | ||
==آغاز فعالیت شریعتی در حسینیه== | ==آغاز فعالیت شریعتی در حسینیه== | ||
[[پرونده:تصویری از سخنرانی علی شریعتی در حسینیه ارشاد.jpg|بندانگشتی|تصویری از سخنرانی علی شریعتی در حسینیه ارشاد]] | [[پرونده:تصویری از سخنرانی علی شریعتی در حسینیه ارشاد.jpg|بندانگشتی|تصویری از سخنرانی علی شریعتی در حسینیه ارشاد]] | ||
در ۱۳۴۶ش استقبال جوانان از سخنرانیهای [[فخرالدین حجازی]] و نظر مطهری بر کنار گذاشتن او از حسینیه ارشاد، موجب بروز بحران در هیئت مدیره شد که با کناره‌گیری حجازی اندکی فروکش کرد<ref>مرکز اسناد انقلاب اسلامی، آرشیو، | در ۱۳۴۶ش استقبال جوانان از سخنرانیهای [[فخرالدین حجازی]] و نظر مطهری بر کنار گذاشتن او از حسینیه ارشاد، موجب بروز بحران در هیئت مدیره شد که با کناره‌گیری حجازی اندکی فروکش کرد<ref>مرکز اسناد انقلاب اسلامی، آرشیو، «حسینیه ارشاد»،ش ۳۵۳، ص۱۷۱، ۱۷۶؛ رهنما، ص۲۳۲ ۲۳۳؛ نیز رجوع کنید به فلسفی، ص۳۰۷</ref>. علی شریعتی که از ۱۳۴۵ش با تدریس تاریخ [[اسلام]] در [[دانشگاه مشهد]] شهرت یافته بود، به دعوت مطهری، از آبان ۱۳۴۷ به جمع سخنرانان حسینیه ارشاد پیوست. وی با قدرت بیان و سبک و رویکرد ویژه‌اش به مباحث، عملا سایر سخنرانیهای مؤسسه را تحت تأثیر قرار داد. نخستین سخنرانی وی در سوم آبان ۱۳۴۷، مورد توجه مخاطبان و سخنرانان حسینیه، از جمله مطهری، قرار گرفت<ref> دوانی، ص۴۴؛ رهنما، ص۲۳۴.</ref>. | ||
==حسینیه ارشاد، متأثر از جنبش اسلامی== | ==حسینیه ارشاد، متأثر از جنبش اسلامی== | ||
جریان‌های فکری در حسینیه ارشاد، متأثر از جنبش اسلامی ۱۰۰ سال اخیر در ایران و دیگر کشورهای اسلامی بود. رویکرد این جریان، تمسک به اسلام به عنوان عامل آگاهی‌بخش و تحول‌آفرین بود که به ویژه بر ابعاد ایدئولوژیک دین تأکید داشت و رسالت خود را هویت‌بخشی به نسل جوان، خرافه‌زدایی، مبارزه با تحجر و جمود فکری، مبارزه فکری با [[مارکسیسم]] و جریانات غیراسلامی در جامعه می‌دانست<ref> رجوع کنید به یوسفی اشکوری، | جریان‌های فکری در حسینیه ارشاد، متأثر از جنبش اسلامی ۱۰۰ سال اخیر در ایران و دیگر کشورهای اسلامی بود. رویکرد این جریان، تمسک به اسلام به عنوان عامل آگاهی‌بخش و تحول‌آفرین بود که به ویژه بر ابعاد ایدئولوژیک دین تأکید داشت و رسالت خود را هویت‌بخشی به نسل جوان، خرافه‌زدایی، مبارزه با تحجر و جمود فکری، مبارزه فکری با [[مارکسیسم]] و جریانات غیراسلامی در جامعه می‌دانست<ref> رجوع کنید به یوسفی اشکوری، ص۱۲۵۱۲۶، ۱۳۱۱۳۲؛ جعفریان، ص۲۸۴.</ref>. | ||
==فعالیت گسترده شریعتی== | ==فعالیت گسترده شریعتی== | ||
از فروردین ۱۳۵۰ش، در پی خروج مطهری و به تبع آن شماری از روحانیان همفکر وی<ref> سرگذشتهای ویژه از زندگی استاد شهید مرتضی مطهری، ج۱، ص۹۹، به روایت سیدعلی خامنه‌ای؛ جعفریان، | از فروردین ۱۳۵۰ش، در پی خروج مطهری و به تبع آن شماری از روحانیان همفکر وی<ref> سرگذشتهای ویژه از زندگی استاد شهید مرتضی مطهری، ج۱، ص۹۹، به روایت سیدعلی خامنه‌ای؛ جعفریان، ص۲۸۴۲۸۵</ref>، حسینیه ارشاد عملا پایگاه فعالیت شریعتی شد و او که با ممنوعیت تدریس در [[دانشگاه مشهد]] مواجه شده بود، همه فرصت و توان خود را مصروف تدریس و ایراد سخنرانی در این مرکز کرد<ref> ابوالحسنی، ص۴۱۰؛ در مورد چگونگی ممنوعیت اعمال شده رجوع کنید به متینی، ص۸۶۵؛ نیز رجوع کنید به شریعت رضوی، ج۱، ص۱۵۹.</ref>. | ||
گردانندگان حسینیه ارشاد که آرمان خود را | گردانندگان حسینیه ارشاد که آرمان خود را «بازگرداندن نسل جوان و روشنفکر از غربزدگی به اسلام و نجات توده مذهبی» می‌دانستند، در فراهم کردن محیط مطلوب برای فعالیت‌های شریعتی تلاش می‌کردند<ref> رجوع کنید به شریعتی، ۱۳۸۴ش، ص۱۴۷؛ نیز در مورد تحلیل خود شریعتی از اهمیت حسینیه ارشاد رجوع کنید به شریعتی، ۱۳۷۷ش، ص۱۲۶.</ref>. | ||
==اختلاف نظر درباره جلسات شریعتی== | ==اختلاف نظر درباره جلسات شریعتی== | ||
جلسات درس شریعتی، با عنوان تاریخ ادیان و اسلام‌شناسی، و سخنرانیهای او در مناسبت‌های مذهبی مورد توجه بسیاری از جوانان به ویژه دانشجویان قرار گرفت، اما محتوای مباحث و نیز کثرت مخاطبان آن، حساسیت‌ها و مخالفت‌های فراوانی برانگیخت. از نظر شماری از مخالفان و معارضان حکومت، حسینیه ارشاد نقش | جلسات درس شریعتی، با عنوان تاریخ ادیان و اسلام‌شناسی، و سخنرانیهای او در مناسبت‌های مذهبی مورد توجه بسیاری از جوانان به ویژه دانشجویان قرار گرفت، اما محتوای مباحث و نیز کثرت مخاطبان آن، حساسیت‌ها و مخالفت‌های فراوانی برانگیخت. از نظر شماری از مخالفان و معارضان حکومت، حسینیه ارشاد نقش «سوپاپ اطمینان» برای حکومت داشت که در منطقه‌ای از شمال شهر تهران برای بورژواها ساخته شده بود<ref> رجوع کنید به نجات حسینی، ص۴۱۶؛ رهنما، ص۲۷۸؛ بهشتی، ص۱۰۸؛ جعفری، ص۳۱</ref>. مبارزان چپ‌گرا حتی سخنرانان حسینیه را به همکاری با [[ساواک]] متهم می‌کردند<ref> دکتر شریعتی در آیینه خاطرات، ص۲۲۸</ref>. این در حالی بود که تفسیرهای انقلابی شریعتی از [[تشیع]]، در نظر برخی تحلیلگران، الهام‌بخش گروه‌های معارض بود<ref> رجوع کنید به آبراهامیان، ص۴۹۰؛ نجاتی، ج۱، ص۴۰۰؛ برای اطلاعات بیشتر رجوع کنید به جعفری، ص۳۱.</ref>. | ||
==حسینیه ارشاد و واکنش حکومت== | ==حسینیه ارشاد و واکنش حکومت== | ||
| خط ۷۳: | خط ۷۳: | ||
حسینیه ارشاد از چند جهت مورد توجه [[حکومت پهلوی]] قرار گرفت: | حسینیه ارشاد از چند جهت مورد توجه [[حکومت پهلوی]] قرار گرفت: | ||
*حضور اشخاص معارض و سیاسی در این مرکز | *حضور اشخاص معارض و سیاسی در این مرکز | ||
*سخنرانیهای ستیزه‌جویانه شریعتی که به تدریج رنگ و بوی انقلابی می‌یافت و نیز تأثیر بیان و قلم او در جذب جوانان به سوی فعالیت‌های سیاسی و مبارزه<ref> در مورد ابعاد سیاسی سخنرانیهای حسینیه ارشاد و نقش سخنرانان آن در ایجاد انگیزه‌های مبارزاتی رجوع کنید به غفاری، ص۹۷؛ نراقی، | *سخنرانیهای ستیزه‌جویانه شریعتی که به تدریج رنگ و بوی انقلابی می‌یافت و نیز تأثیر بیان و قلم او در جذب جوانان به سوی فعالیت‌های سیاسی و مبارزه<ref> در مورد ابعاد سیاسی سخنرانیهای حسینیه ارشاد و نقش سخنرانان آن در ایجاد انگیزه‌های مبارزاتی رجوع کنید به غفاری، ص۹۷؛ نراقی، ص۱۳۲۱۳۳؛ عمید زنجانی، ص۲۲۹؛ مرکز اسناد انقلاب اسلامی، آرشیو، «حسینیه ارشاد»،ش ۳۵۵، ص۴۲۴۵،ش ۵۰۴، ص۳۳۸۳۳۹؛ فوکو، ص۴۰۴۱.</ref> | ||
*مخالفت علما و روحانیان با حسینیه ارشاد پس از گسترش فعالیت‌های شریعتی<ref> محمدمهدی جعفری، فعال سیاسی و از همراهان علی شریعتی، مصاحبه مورخ ۲۵ مهر ۱۳۸۷؛ برای نمونه‌ای از نقدها رجوع کنید به نشریه درسهایی از مکتب اسلام، سال ۱۳، بهمن | *مخالفت علما و روحانیان با حسینیه ارشاد پس از گسترش فعالیت‌های شریعتی<ref> محمدمهدی جعفری، فعال سیاسی و از همراهان علی شریعتی، مصاحبه مورخ ۲۵ مهر ۱۳۸۷؛ برای نمونه‌ای از نقدها رجوع کنید به نشریه درسهایی از مکتب اسلام، سال ۱۳، بهمن ۱۳۵۰،ش ۱، ص۷۶۷۸؛ برای آگاهی از برخی دلایل مخالفت با شریعتی و به تبع آن حسینیه ارشاد رجوع کنید به انصاری، ص۱۰۰؛ رهنما، ص۲۶۶۲۷۶؛ شریعتی، ۱۳۴۷ش، ص۲۳۵؛ اسلامی، ص۶۱۶۵، ۷۰۷۴.</ref> و واکنش‌های تند شریعتی در نقد مجموعه روحانیت<ref> رجوع کنید به اسناد انقلاب اسلامی، ج۱، ص۳۵۲، ج۵، ص۱۴۴۱۴۵؛ حسینیه ارشاد به روایت اسناد ساواک، ص۲۹۹، ۳۱۵، ۳۲۰؛ شریعتی به روایت اسناد ساواک، ج۲، ص۱۲۰۱۲۱</ref> | ||
حکومت پهلوی از مقابله روحانیت با جریان فکری حسینیه ارشاد خرسند بود و از آن بهره‌برداری کرد<ref> رجوع کنید به مرکز اسناد انقلاب اسلامی، آرشیو، | حکومت پهلوی از مقابله روحانیت با جریان فکری حسینیه ارشاد خرسند بود و از آن بهره‌برداری کرد<ref> رجوع کنید به مرکز اسناد انقلاب اسلامی، آرشیو، «حسینیه ارشاد»،ش ۳۵۵، ص۸۳، ۱۲۱،ش ۵۰۵، ص۱۵۷</ref>. | ||
علاوه بر مجموعه روحانیت، مصدقی‌ها و روشنفکران غیرمذهبی هم از منتقدان حسینیه ارشاد و شخص شریعتی بودند<ref> رجوع کنید به شریعت رضوی، ج۲، | علاوه بر مجموعه روحانیت، مصدقی‌ها و روشنفکران غیرمذهبی هم از منتقدان حسینیه ارشاد و شخص شریعتی بودند<ref> رجوع کنید به شریعت رضوی، ج۲، ص۳۴۷۳۵۲؛ سامی، ص۱۰؛ اکبری، ص۹۱۰.</ref>. | ||
===تعطیلی حسینیه=== | ===تعطیلی حسینیه=== | ||
| خط ۸۴: | خط ۸۴: | ||
====دلایل تعطیلی==== | ====دلایل تعطیلی==== | ||
درباره تعطیلی حسینیه ارشاد در آبان ۱۳۵۱ که به دستور مستقیم [[محمدرضا پهلوی]] صورت گرفت، چند نظر ابراز شده: | درباره تعطیلی حسینیه ارشاد در آبان ۱۳۵۱ که به دستور مستقیم [[محمدرضا پهلوی]] صورت گرفت، چند نظر ابراز شده: | ||
# فشار محافل مذهبی و روحانیان بر شاه و حکومت برای تعطیل کردن حسینیه ارشاد<ref> رجوع کنید به جعفریان، ص۲۸۶؛ جعفری، | # فشار محافل مذهبی و روحانیان بر شاه و حکومت برای تعطیل کردن حسینیه ارشاد<ref> رجوع کنید به جعفریان، ص۲۸۶؛ جعفری، ص۳۳۳۴</ref> | ||
# ناکامی ساواک در بهره‌برداری از حسینیه ارشاد به عنوان مرکزی در برابر جنبش مسلحانه<ref> علیجانی، ص۲۶۳</ref> | # ناکامی ساواک در بهره‌برداری از حسینیه ارشاد به عنوان مرکزی در برابر جنبش مسلحانه<ref> علیجانی، ص۲۶۳</ref> | ||
# رفع نیاز حکومت به سخنرانیهای حسینیه به عنوان جریان مخالف با روحانیت<ref> روحانی، ج۳، ص۳۵۹.</ref> | # رفع نیاز حکومت به سخنرانیهای حسینیه به عنوان جریان مخالف با روحانیت<ref> روحانی، ج۳، ص۳۵۹.</ref> | ||
پس از تعطیلی حسینیه ارشاد و بازتاب آن در مجامع و محافل سیاسی و مذهبی و دانشجویی، مقامات امنیتی کشور به بازگشایی و از سرگیری فعالیت‌های آن نظر دادند و رئیس سازمان امنیت و اطلاعات کشور به رئیس سازمان اوقاف نوشت که چون به تعویق افتادن برنامه‌های مذهبی در حسینیه ارشاد از نظر افکار عمومی به صلاح نیست، سازمان اوقاف رأسا متولی اداره این مؤسسه گردد. اما پیگیری‌ها به نتیجه نرسید و محمدرضا پهلوی با بازگشایی مجدد حسینیه مخالفت کرد<ref> مرکز اسناد انقلاب اسلامی، آرشیو، | پس از تعطیلی حسینیه ارشاد و بازتاب آن در مجامع و محافل سیاسی و مذهبی و دانشجویی، مقامات امنیتی کشور به بازگشایی و از سرگیری فعالیت‌های آن نظر دادند و رئیس سازمان امنیت و اطلاعات کشور به رئیس سازمان اوقاف نوشت که چون به تعویق افتادن برنامه‌های مذهبی در حسینیه ارشاد از نظر افکار عمومی به صلاح نیست، سازمان اوقاف رأسا متولی اداره این مؤسسه گردد. اما پیگیری‌ها به نتیجه نرسید و محمدرضا پهلوی با بازگشایی مجدد حسینیه مخالفت کرد<ref> مرکز اسناد انقلاب اسلامی، آرشیو، «حسینیه ارشاد»، ش۳۵۳، ص۶۹؛ ش۵۰۵، ص۲۳۸۲۴۰؛ حسینیان، ص۷۵۸۷۵۹.</ref>. | ||
با وجود تعطیلی برنامه‌های رسمی حسینیه، توسعه و تکمیل بنای آن ادامه یافت و با استفاده از امکانات و فضای آن، اقدامات محدودی صورت گرفت، از جمله تهیه سرودهای انقلابی توسط [[حمید شاهنگیان]] و [[حسین صبحدل]]، و چاپ و تکثیر مخفیانه جزوات و کتاب‌های [[علی شریعتی]]<ref> میناچی مقدّم، مصاحبه مورخ ۱۲ آبان ۱۳۸۷.</ref>. | با وجود تعطیلی برنامه‌های رسمی حسینیه، توسعه و تکمیل بنای آن ادامه یافت و با استفاده از امکانات و فضای آن، اقدامات محدودی صورت گرفت، از جمله تهیه سرودهای انقلابی توسط [[حمید شاهنگیان]] و [[حسین صبحدل]]، و چاپ و تکثیر مخفیانه جزوات و کتاب‌های [[علی شریعتی]]<ref> میناچی مقدّم، مصاحبه مورخ ۱۲ آبان ۱۳۸۷.</ref>. | ||
==حسینیه پس از پیروزی انقلاب== | ==حسینیه پس از پیروزی انقلاب== | ||
حسینیه پس از پیروزی [[انقلاب اسلامی|انقلاب]] بازگشایی شد و در آخرین انتخابات مجمع عمومی مؤسسان، ناصر میناچی مقدم به ریاست دائم هیئت مؤسس و امنا برگزیده شد<ref> میناچی مقدّم، مصاحبه مورخ ۱۲ آبان ۱۳۸۷؛ روزنامه رسمی | حسینیه پس از پیروزی [[انقلاب اسلامی|انقلاب]] بازگشایی شد و در آخرین انتخابات مجمع عمومی مؤسسان، ناصر میناچی مقدم به ریاست دائم هیئت مؤسس و امنا برگزیده شد<ref> میناچی مقدّم، مصاحبه مورخ ۱۲ آبان ۱۳۸۷؛ روزنامه رسمی کشور،ش ۱۸۳۸۶، ۲۸ فروردین ۱۳۸۷، ص۱۴.</ref>. | ||
[[پرونده:Hosineih2.jpg|بندانگشتی|کتابخانه عمومی حسینیه ارشاد]] | [[پرونده:Hosineih2.jpg|بندانگشتی|کتابخانه عمومی حسینیه ارشاد]] | ||
| خط ۱۰۲: | خط ۱۰۲: | ||
*انتشار ده‌ها عنوان کتاب تاریخی، ادبی و دینی<ref> افسانه عطائی، مدیر انتشارات حسینیه ارشاد، مصاحبه مورخ ۱۴ آبان ۱۳۸۷</ref> | *انتشار ده‌ها عنوان کتاب تاریخی، ادبی و دینی<ref> افسانه عطائی، مدیر انتشارات حسینیه ارشاد، مصاحبه مورخ ۱۴ آبان ۱۳۸۷</ref> | ||
*انتشار نشریه داخلی با عنوان ارشاد | *انتشار نشریه داخلی با عنوان ارشاد | ||
*راه‌اندازی کتابخانه عمومی از تیر ۱۳۵۹ بنا به وصیت | *راه‌اندازی کتابخانه عمومی از تیر ۱۳۵۹ بنا به وصیت دکتر علی شریعتی (تا ۱۳۸۷ش، بیش از ۱۳۰ هزار جلد کتاب داشته است<ref> شهمیرنوری، ص۸؛ عطائی، مصاحبه مورخ ۱۴ آبان ۱۳۸۷.</ref>). | ||
===فعالیت‌های اجتماعی=== | |||
حسینیه چندین مرکز درمانی خیریه، مانند درمانگاه و بیمارستان و زایشگاه در مناطق محروم تأسیس کرده است<ref> شهمیرنوری، ص۸؛ عطائی، مصاحبه مورخ ۱۴ آبان ۱۳۸۷.</ref>. | |||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
{{پانویس۲}} | {{پانویس۲}} | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
*علاوه بر اسناد مذکور در متن، موجود در آرشیو مرکز اسناد انقلاب اسلامی. | *علاوه بر اسناد مذکور در متن، موجود در آرشیو مرکز اسناد انقلاب اسلامی. | ||
*علی ابوالحسنی، شهید مطهری افشاگر توطئه تأویل | *علی ابوالحسنی، شهید مطهری افشاگر توطئه تأویل «ظاهر» دیانت، به «باطن» الحاد و مادیت، (قم) ۱۳۶۲ش. | ||
* استاد شهید (مرتضی مطهری) به روایت اسناد، تدوین مرکز اسناد انقلاب اسلامی، تهران ۱۳۷۸ش. | * استاد شهید (مرتضی مطهری) به روایت اسناد، تدوین مرکز اسناد انقلاب اسلامی، تهران ۱۳۷۸ش. | ||
*قاسم اسلامی، خرد داوری کند، (بی‌جا، بی‌تا.). | *قاسم اسلامی، خرد داوری کند، (بی‌جا، بی‌تا.). | ||
| خط ۱۲۲: | خط ۱۱۹: | ||
* محمد بهشتی، دکتر شریعتی: جستجوگری در مسیر شدن، تهران ۱۳۷۸ش. | * محمد بهشتی، دکتر شریعتی: جستجوگری در مسیر شدن، تهران ۱۳۷۸ش. | ||
*پاسخی به نامه استاد، (بی‌جا، بی‌تا.). | *پاسخی به نامه استاد، (بی‌جا، بی‌تا.). | ||
*پیش طرح تدوین تاریخ تحلیلی انقلاب اسلامی | *پیش طرح تدوین تاریخ تحلیلی انقلاب اسلامی ایران»، یاد: فصلنامه بنیاد تاریخ انقلاب اسلامی ایران،ش ۳۱ و ۳۲ (تابستان و پاییز ۱۳۷۲). | ||
*محمدمهدی جعفری، بار دیگر شریعتی: خاطرات ناگفتۀ دکتر محمدمهدی جعفری به همراه متن وصیت نامۀ دکتر علی شریعتی، به کوشش قاسم یاحسینی، تهران ۱۳۸۱ش. | *محمدمهدی جعفری، بار دیگر شریعتی: خاطرات ناگفتۀ دکتر محمدمهدی جعفری به همراه متن وصیت نامۀ دکتر علی شریعتی، به کوشش قاسم یاحسینی، تهران ۱۳۸۱ش. | ||
*رسول جعفریان، جریان‌ها و جنبش‌های مذهبی | *رسول جعفریان، جریان‌ها و جنبش‌های مذهبی سیاسی ایران: از روی کار آمدن محمدرضاشاه تا پیروزی انقلاب اسلامی، سالهای ۱۳۲۰ ۱۳۵۷، تهران ۱۳۸۱ش. | ||
*مهدی حائری یزدی، خاطرات دکتر مهدی حائری یزدی، به کوشش حبیب لاجوردی، تهران ۱۳۸۱ش. | *مهدی حائری یزدی، خاطرات دکتر مهدی حائری یزدی، به کوشش حبیب لاجوردی، تهران ۱۳۸۱ش. | ||
*روح اللّه حسینیان، چهارده سال رقابت ایدئولوژیک شیعه در ایران ( | *روح اللّه حسینیان، چهارده سال رقابت ایدئولوژیک شیعه در ایران (۱۳۵۶ ۱۳۴۳)، تهران ۱۳۸۳ش. | ||
*حسینیه ارشاد، اساسنامه، موجود در آرشیو حسینیه ارشاد. | *حسینیه ارشاد، اساسنامه، موجود در آرشیو حسینیه ارشاد. | ||
*حسینیه ارشاد به روایت اسناد ساواک، تهران: وزارت اطلاعات، مرکز بررسی اسناد تاریخی، ۱۳۸۳ش. | *حسینیه ارشاد به روایت اسناد ساواک، تهران: وزارت اطلاعات، مرکز بررسی اسناد تاریخی، ۱۳۸۳ش. | ||
*دکتر شریعتی در آیینۀ خاطرات: خاطرات و نظریات یکصد شخصیت، گردآوری و نگارش شعبانعلی لامعی، تهران: رامند، ۱۳۷۹ش. | *دکتر شریعتی در آیینۀ خاطرات: خاطرات و نظریات یکصد شخصیت، گردآوری و نگارش شعبانعلی لامعی، تهران: رامند، ۱۳۷۹ش. | ||
*علی دوانی، خاطرات من از استاد شهید مطهری، تهران ۱۳۷۲ش. | *علی دوانی، خاطرات من از استاد شهید مطهری، تهران ۱۳۷۲ش. | ||
*حسین رزمجو، پوستین وارونه: نقدی بر بحث دکتر شریعتی و تز اسلام منهای روحانیت در کتاب | *حسین رزمجو، پوستین وارونه: نقدی بر بحث دکتر شریعتی و تز اسلام منهای روحانیت در کتاب «نهضت امام خمینی» (ره)، تهران ۱۳۷۳ش؛ | ||
*حمید روحانی، نهضت امام خمینی، ج۳، تهران ۱۳۷۴ش. | *حمید روحانی، نهضت امام خمینی، ج۳، تهران ۱۳۷۴ش. | ||
*کاظم سامی، | *کاظم سامی، «حسینیه بسته شد، اما شریعتی از حرکت بازنایستاد»، کیهان،ش ۱۱۱۴۲، ۲۴ آبان ۱۳۵۹. | ||
*سرگذشتهای ویژه از زندگی استاد شهید مرتضی مطهری قدس سرّه، به روایت جمعی از فضلاء و یاران، ج۱، (تهران): مؤسسه نشر و تحقیقات ذکر، ۱۳۶۶ش. | *سرگذشتهای ویژه از زندگی استاد شهید مرتضی مطهری قدس سرّه، به روایت جمعی از فضلاء و یاران، ج۱، (تهران): مؤسسه نشر و تحقیقات ذکر، ۱۳۶۶ش. | ||
*سیری در زندگانی استاد مطهری، تهران: صدرا، ۱۳۷۰ش. | *سیری در زندگانی استاد مطهری، تهران: صدرا، ۱۳۷۰ش. | ||
* پوران شریعت رضوی، طرحی از یک زندگی، تهران، ج۱، ۱۳۷۶ش، ج۲، ۱۳۸۳ش. | * پوران شریعت رضوی، طرحی از یک زندگی، تهران، ج۱، ۱۳۷۶ش، ج۲، ۱۳۸۳ش. | ||
*علی شریعتی، | *علی شریعتی، «از هجرت تا وفات»، در محمد(ص) خاتم پیامبران، ج۱، تهران: حسینیه ارشاد، (۱۳۴۷ش). | ||
*شریعتی، علی، با مخاطب‌های آشنا، تهران ۱۳۷۷ش. | *شریعتی، علی، با مخاطب‌های آشنا، تهران ۱۳۷۷ش. | ||
* همو، نامه‌ها، تهران ۱۳۸۴ش. | * همو، نامه‌ها، تهران ۱۳۸۴ش. | ||
*شریعتی به روایت اسناد ساواک، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی، ۱۳۷۸ش. | *شریعتی به روایت اسناد ساواک، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی، ۱۳۷۸ش. | ||
*شریعتی در نگاه مطبوعات، ج۱، گردآورندگان: حیدر شجاعی و قاسم میرآخوری، تهران: قلم، ۱۳۷۵ش. | *شریعتی در نگاه مطبوعات، ج۱، گردآورندگان: حیدر شجاعی و قاسم میرآخوری، تهران: قلم، ۱۳۷۵ش. | ||
*محمدتقی شریعتی مزینانی، | *محمدتقی شریعتی مزینانی، «استاد شریعتی: مدافع شریعت در برابر الحاد و طاغوت»، مصاحبه با کیهان فرهنگی، در یادنامه استاد محمدتقی شریعتی مزینانی (ره)، به کوشش جعفر پژوم، قم: نشر خرّم، ۱۳۷۰ش. | ||
*رضا شریف پور، مسجد و انقلاب اسلامی، تهران ۱۳۸۰ش. | *رضا شریف پور، مسجد و انقلاب اسلامی، تهران ۱۳۸۰ش. | ||
* آزاده شهمیرنوری، | * آزاده شهمیرنوری، «کتابخانه حسینیه ارشاد در سراشیب حرمان»، کتاب هفته،ش ۱۲۶ (خرداد ۱۳۸۰). | ||
*رضا علیجانی، شریعتی و ساواک: مروری تحلیلی بر سه جلد اسناد ساواک درباره دکتر شریعتی، تهران ۱۳۸۲ش. | *رضا علیجانی، شریعتی و ساواک: مروری تحلیلی بر سه جلد اسناد ساواک درباره دکتر شریعتی، تهران ۱۳۸۲ش. | ||
*عباسعلی عمید زنجانی، روایتی از انقلاب اسلامی ایران: خاطرات حجت الاسلام والمسلمین عباسعلی عمید زنجانی، تدوین محمدعلی حاجی بیگی کندری، تهران ۱۳۷۹ش. | *عباسعلی عمید زنجانی، روایتی از انقلاب اسلامی ایران: خاطرات حجت الاسلام والمسلمین عباسعلی عمید زنجانی، تدوین محمدعلی حاجی بیگی کندری، تهران ۱۳۷۹ش. | ||
| خط ۱۵۰: | خط ۱۴۷: | ||
*محمدتقی فلسفی، خاطرات و مبارزات حجة الاسلام فلسفی، تهران ۱۳۷۶ش. | *محمدتقی فلسفی، خاطرات و مبارزات حجة الاسلام فلسفی، تهران ۱۳۷۶ش. | ||
*میشل فوکو، ایرانیها چه رؤیایی در سر دارند؟، ترجمه حسین معصومی همدانی، تهران ۱۳۷۷ش. | *میشل فوکو، ایرانیها چه رؤیایی در سر دارند؟، ترجمه حسین معصومی همدانی، تهران ۱۳۷۷ش. | ||
*جلال متینی، | *جلال متینی، «دکتر علی شریعتی در دانشگاه مشهد (فردوسی)»، مجله ایران شناسی، سال ۵،ش ۴ (زمستان ۱۳۷۲). | ||
*مرتضی مطهری، یادداشتهای استاد مطهری، تهران | *مرتضی مطهری، یادداشتهای استاد مطهری، تهران ۱۳۷۸۱۳۸۲ش. | ||
*میزگرد پاسخ به سؤالات و انتقادات، با شرکت محمدتقی شریعتی و دیگران، تهران: حسینیه ارشاد، [? ۱۳۵۴ش[. | *میزگرد پاسخ به سؤالات و انتقادات، با شرکت محمدتقی شریعتی و دیگران، تهران: حسینیه ارشاد، [? ۱۳۵۴ش[. | ||
*ناصر میناچی مقدّم، تاریخچه حسینیه ارشاد: مجموعه مصاحبه‌ها، دفاعیات و خاطرات ناصر میناچی، تهران ۱۳۸۴ش. | *ناصر میناچی مقدّم، تاریخچه حسینیه ارشاد: مجموعه مصاحبه‌ها، دفاعیات و خاطرات ناصر میناچی، تهران ۱۳۸۴ش. | ||
*همو، | *همو، «متن سخنرانی آقای ناصر میناچی به مناسبت بیست ودومین سالگرد شهادت زنده یاد دکتر علی شریعتی در تالار بزرگ حسینیه ارشاد»، ارشاد، ش۱۰ (اردیبهشت ۱۳۷۹). | ||
*محسن نجات حسینی، بر فراز خلیج فارس: خاطرات محسن نجات حسینی عضو (سابق) سازمان مجاهدین خلق ایران ( | *محسن نجات حسینی، بر فراز خلیج فارس: خاطرات محسن نجات حسینی عضو (سابق) سازمان مجاهدین خلق ایران (۱۳۴۵ ۱۳۵۵ه.ش)، تهران ۱۳۸۰ش. | ||
* غلامرضا نجاتی، تاریخ سیاسی بیست وپنج ساله ایران: از کودتا تا انقلاب، تهران ۱۳۷۱ش. | * غلامرضا نجاتی، تاریخ سیاسی بیست وپنج ساله ایران: از کودتا تا انقلاب، تهران ۱۳۷۱ش. | ||
* احسان نراقی، در خشت خام: گفتگو با احسان نراقی، (گفتگوکننده): ابراهیم نبوی، تهران ۱۳۷۹ش. | * احسان نراقی، در خشت خام: گفتگو با احسان نراقی، (گفتگوکننده): ابراهیم نبوی، تهران ۱۳۷۹ش. | ||
| خط ۱۶۶: | خط ۱۶۳: | ||
{{پایان چپ‌چین}} | {{پایان چپ‌چین}} | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
==پیوند به بیرون== | ==پیوند به بیرون== | ||
* منبع مقاله: [http://www.encyclopaediaislamica.com/madkhal2.php?sid=6260 دانشنامه جهان اسلام] | * منبع مقاله: [http://www.encyclopaediaislamica.com/madkhal2.php?sid=6260 دانشنامه جهان اسلام] | ||
* [http://ensani.ir/fa/content/120481/default.aspx شریعتی و | * [http://ensani.ir/fa/content/120481/default.aspx شریعتی و حسینیۀ ارشاد] | ||
{{مکان های مقدس}} | {{مکان های مقدس}} | ||