Automoderated users، confirmed، مدیران، templateeditor
۴٬۲۹۹
ویرایش
خطبه حضرت فاطمه در جمع زنان مدینه: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
←هشدار نسبت به آینده خون‌بار
Mkhaghanif (بحث | مشارکتها) جز (←محتوا) |
Mkhaghanif (بحث | مشارکتها) |
||
| خط ۲۹: | خط ۲۹: | ||
=== انگیزه زنان عیادت‌کننده=== | === انگیزه زنان عیادت‌کننده=== | ||
بر اساس گزارش منابع تاریخی، اعتراض حضرت فاطمه(س) به [[واقعه سقیفه بنی‌ساعده|جریان سقیفه]]<ref>ابن‌قتیبه، الإمامة و السیاسة، ۱۴۱۰ق، ج۱، ص۳۰-۳۱.</ref> با واکنش شدید آنان به این اعتراض همراه بود<ref>یوسفی غروی، «تاریخ هجوم به خانه حضرت زهرا»، ص۱۴.</ref> و باعث بیماری فاطمه زهرا(س) و انزوای خودخواسته آن حضرت شد.<ref>خزاعی و همکاران، «تحلیل خطبه عیادت بر پایه نظریه کنش گفتاری»، ص۱۶.</ref> پی‌جویی عدم حضور فاطمه(س) در جامعه مدینه، زنان را بر آن داشت تا به ملاقات حضرت زهرا(س) بروند. البته آنچه در این عیادت برای پژوهشگران تاریخی مهم است انگیزه زنان عیادت‌کننده است. در این باره گفته شده مردان مهاجر و انصار به دلیل اتفاقات ناگوار صورت گرفته درباره حضرت زهرا خود را مسئول می‌دانستند به همین دلیل زنان خود را به این دیدار فرستادند تا از بار گناه خود کاسته و وجدان خویش را راضی کنند.<ref>کرمی، سیره و سیمای ریحانه پیامبر، ۱۳۸۰ش، ص۷۳۴.</ref> همچنین برخی معتقدند که انگیزه‌های سیاسی برای بهبود رابطه خاندان پیامبر(ص) با حاکم وقت و تلطیف فضای مدینه، انگیزه این دیدار بوده است.<ref>خزاعی و همکاران، «تحلیل خطبه عیادت بر پایه نظریه کنش گفتاری»، ص۱۶.</ref> | بر اساس گزارش منابع تاریخی، اعتراض حضرت فاطمه(س) به [[واقعه سقیفه بنی‌ساعده|جریان سقیفه]]<ref>ابن‌قتیبه، الإمامة و السیاسة، ۱۴۱۰ق، ج۱، ص۳۰-۳۱.</ref> با واکنش شدید آنان به این اعتراض همراه بود<ref>یوسفی غروی، «تاریخ هجوم به خانه حضرت زهرا»، ص۱۴.</ref> و باعث بیماری فاطمه زهرا(س) و انزوای خودخواسته آن حضرت شد.<ref>خزاعی و همکاران، «تحلیل خطبه عیادت بر پایه نظریه کنش گفتاری»، ص۱۶.</ref> پی‌جویی عدم حضور فاطمه(س) در جامعه مدینه، زنان را بر آن داشت تا به ملاقات حضرت زهرا(س) بروند. البته آنچه در این عیادت برای پژوهشگران تاریخی مهم است انگیزه زنان عیادت‌کننده است. در این باره گفته شده مردان مهاجر و انصار به دلیل اتفاقات ناگوار صورت گرفته درباره حضرت زهرا خود را مسئول می‌دانستند به همین دلیل زنان خود را به این دیدار فرستادند تا از بار گناه خود کاسته و وجدان خویش را راضی کنند.<ref>کرمی، سیره و سیمای ریحانه پیامبر، ۱۳۸۰ش، ص۷۳۴.</ref> همچنین برخی معتقدند که انگیزه‌های سیاسی برای بهبود رابطه خاندان پیامبر(ص) با حاکم وقت و تلطیف فضای مدینه، انگیزه این دیدار بوده است.<ref>خزاعی و همکاران، «تحلیل خطبه عیادت بر پایه نظریه کنش گفتاری»، ص۱۶.</ref> | ||
=== عذرخواهی مردان مهاجر و انصار از حضرت زهرا === | |||
به گفته [[سوید بن غفله]] پس از آنکه زنان سخنان فاطمه زهرا(س) را برای مردان خود بازگو کردند، دسته‌ای از آنان برای عذرخواهی نزد آن حضرت آمدند و به بهانه اینکه با [[ابوبکر بن ابی‌قحافه|ابوبکر]] بیعت کرده و شرعاً نمی‌توانند [[بیعت]] خود را بشکنند، از کمک به اهل بیت(ع) خود را معذور دانستند. حضرت زهرا(س) پس از شنیدن سخنان آنان، گفت دور شوید و با من سخن نگویید که عذرخواهی شما غیرصادقانه است<ref>منتظری، خطبه فاطمه زهرا سلام الله علیها و ماجرای فدک، ۱۳۷۴ش، ص۴۲۴-۴۲۶.</ref> و هیچ بهانه‌ای برای دفاع نکردن از حق نخواهید داشت و در قبال فجایعی که در آینده پیش خواهد آمد، مسئولید.<ref>کرمی، سیره و سیمای ریحانه پیامبر، ۱۳۸۰ش، ص۷۴۸-۷۴۹.</ref> | |||
==محتوای خطبه== | ==محتوای خطبه== | ||
| خط ۴۰: | خط ۴۳: | ||
در دومین فراز خطبه، فاطمه زهرا انگیزه اصلی کنار گذاشتن [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] از [[خلافت]] را تسلیم‌ناپذیری و شجاعت او در میدان‌های نبرد با دشمنان اسلام، چشیدن سوزش شمشیر او، بی‌اعتنایی او نسبت به [[مرگ]]، خشم او در راه خدا و عدم سازش با دشمنان خدا می‌داند.<ref>دشتی، فرهنگ سخنان حضرت فاطمه(س)، ۱۳۸۱ش، ص۹۲؛ منتظری، شرح خطبه حضرت زهرا سلام الله علیها، ۱۳۷۴ش، ص۳۹۳-۳۹۵.</ref> | در دومین فراز خطبه، فاطمه زهرا انگیزه اصلی کنار گذاشتن [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] از [[خلافت]] را تسلیم‌ناپذیری و شجاعت او در میدان‌های نبرد با دشمنان اسلام، چشیدن سوزش شمشیر او، بی‌اعتنایی او نسبت به [[مرگ]]، خشم او در راه خدا و عدم سازش با دشمنان خدا می‌داند.<ref>دشتی، فرهنگ سخنان حضرت فاطمه(س)، ۱۳۸۱ش، ص۹۲؛ منتظری، شرح خطبه حضرت زهرا سلام الله علیها، ۱۳۷۴ش، ص۳۹۳-۳۹۵.</ref> | ||
===ویژگی‌های حکومت | ===ویژگی‌های حکومت علی(ع)=== | ||
فاطمه(س) در بخشی از خطبه خود توضیح می‌دهد که اگر علی(ع) حاکم می‌شد چگونه حکومتی نصیب مردم می‌شد. جداسازی حق از باطل و جلوگیری از خودکامه شدن حکومت به دست بازماندگان [[مشرکان]]، دلسوزی و خیرخواهی حاکم برای مسلمانان و عدم خشونت‌ورزی نسبت به آنان در مسیر هدایت، سیراب شدن تشنگان عدالت از چشمه حقیقت، عدم دلبستگی حاکم به امور دنیوی، بازشناساندن دروغگو از راستگو و سرازیر شدن برکت به جامعه اسلامی به‌واسطه رعایت [[تقوا|تقوای الهی]] نشانه‌های چنین حکومتی است.<ref>مکارم شیرازی، زهرا برترین بانوی جهان، ۱۳۷۹ش، ص۲۲۷-۲۲۸؛ منتظری، شرح خطبه حضرت زهرا سلام الله علیها، ۱۳۷۴ش، ص۴۰۲-۴۱۰؛ کرمی، سیره و سیمای ریحانه پیامبر، ۱۳۸۰ش، ص۷۴۱.</ref> | |||
=== | ===توصیف حاکمان غاصب=== | ||
حضرت زهرا(س) در فراز بعدی، شگفتی خود را از کار [[مسلمان|مسلمانان]] ابراز می‌دارد، که به کدام دلیل به دنبال دوستان دروغین رفته و سرپرستان نااهل را انتخاب کردند و به چه امیدی این‌همه ستم و بیداد مرتکب شدند.<ref>کرمی، سیره و سیمای ریحانه پیامبر، ۱۳۸۰ش، ص۷۴۲-۷۴۳؛</ref> برخی نیز گفته‌اند شاید مراد حضرت در این فراز این باشد که مردم با چه مستندی، تکیه‌گاه قوی و محکمی مثل حضرت علی و اهل بیت(ع) را رها کرده و به‌جای آنان دیگران را انتخاب کرده‌اند.<ref>منتظری، شرح خطبه حضرت زهرا سلام الله علیها، ۱۳۷۴ش، ص۴۱۴.</ref> او | حضرت زهرا(س) در فراز بعدی، شگفتی خود را از کار [[مسلمان|مسلمانان]] ابراز می‌دارد، که به کدام دلیل به دنبال دوستان دروغین رفته و سرپرستان نااهل را انتخاب کردند و به چه امیدی این‌همه ستم و بیداد مرتکب شدند.<ref>کرمی، سیره و سیمای ریحانه پیامبر، ۱۳۸۰ش، ص۷۴۲-۷۴۳؛</ref> برخی نیز گفته‌اند شاید مراد حضرت در این فراز این باشد که مردم با چه مستندی، تکیه‌گاه قوی و محکمی مثل حضرت علی و اهل بیت(ع) را رها کرده و به‌جای آنان دیگران را انتخاب کرده‌اند.<ref>منتظری، شرح خطبه حضرت زهرا سلام الله علیها، ۱۳۷۴ش، ص۴۱۴.</ref> به تعبیر او مردم سَر را رها کرده و دُم را چسبیده‌اند و به دنبال عوام رفتند و عالِم را رها کردند و تبهکاری خود را نیکوکاری می‌پندارند. فاطمه(س) آنها را فاسدانی می‌داند که فساد خویش را صلاح می‌انگارند.<ref>دشتی، فرهنگ سخنان حضرت فاطمه(س)، ۱۳۸۱ش، ص۹۴-۹۵.</ref> | ||
=== | ===پیش‌بینی آینده‌ای ناآرام=== | ||
{{جعبه نقل قول| عنوان = | نقل‌قول = حضرت زهرا(س):{{-}} «اکنون که به مراد خود رسیدید، خوش باشید برای دنیای خود و قلبتان مطمئن باشد برای فتنه‌هایی که خواهد آمد و بشارت با شما را به شمشیرهای برنده‌ای که به دنبال آن می‌آید.»<ref>منتظری، خطبه فاطمه زهرا سلام الله علیها و ماجرای فدک، ۱۳۷۴ش، ص۴۲۲.</ref>|تاریخ بایگانی| منبع = | تراز = چپ| عرض = 30%}} | {{جعبه نقل قول| عنوان = | نقل‌قول = حضرت زهرا(س):{{-}} «اکنون که به مراد خود رسیدید، خوش باشید برای دنیای خود و قلبتان مطمئن باشد برای فتنه‌هایی که خواهد آمد و بشارت با شما را به شمشیرهای برنده‌ای که به دنبال آن می‌آید.»<ref>منتظری، خطبه فاطمه زهرا سلام الله علیها و ماجرای فدک، ۱۳۷۴ش، ص۴۲۲.</ref>|تاریخ بایگانی| منبع = | تراز = چپ| عرض = 30%}} | ||
هشدار نسبت به ثمره انتخاب نادرست، آخرین | هشدار نسبت به ثمره انتخاب نادرست، آخرین بخش سخنان فاطمه زهرا(س) در این دیدار است. او مردم را نسبت به شمشیرهای برنده، سلطه تجاوزکارانی ستمگر و خونخوار و هرج و مرجی فراگیر و حکومتی مستبد که ثروت مسلمانان را بر باد می‌دهد و جمعیت آنان را پراکنده می‌کند هشدار می‌دهد.<ref>کرمی، سیره و سیمای ریحانه پیامبر، ۱۳۸۰ش، ص۷۴۴-۷۴۵؛ دشتی، فرهنگ سخنان حضرت فاطمه(س)، ۱۳۸۱ش، ص۹۵.</ref> به گفته [[ناصر مکارم شیرازی|مکارم شیرازی]] شاید اشاره فاطمه(س) به حکومت [[بنی امیه]] و [[بنی عباس]] و افرادی چون [[حجاج بن یوسف ثقفی|حجاج بن یوسف]] و اتفاقاتی چون [[واقعه حره]] باشد.<ref>مکارم شیرازی، زهرا برترین بانوی جهان، ۱۳۷۹ش، ص۲۳۸-۲۴۱.</ref> | ||
== | ==منابع خطبه== | ||
خطبه حضرت زهرا(س) در جمع زنان مهاجر و انصار هم از راویان معصوم و هم غیرمعصوم در کتب شیعه و اهل سنت روایت شده است.<ref>فتاحی‌زاده و رسولی، «اسناد و شروح خطبه‌های حضرت زهرا سلام الله علیها»، ص۱۸.</ref> این خطبه با چندین سند نقل شده<ref>مکارم شیرازی، زهرا برترین بانوی جهان، ۱۳۷۹ش، ص۲۱۵.</ref> از جمله: | خطبه حضرت زهرا(س) در جمع زنان مهاجر و انصار هم از راویان معصوم و هم غیرمعصوم در کتب شیعه و اهل سنت روایت شده است.<ref>فتاحی‌زاده و رسولی، «اسناد و شروح خطبه‌های حضرت زهرا سلام الله علیها»، ص۱۸.</ref> این خطبه با چندین سند نقل شده<ref>مکارم شیرازی، زهرا برترین بانوی جهان، ۱۳۷۹ش، ص۲۱۵.</ref> از جمله: | ||
* شیخ صدوق در [[معانی الاخبار (کتاب)|کتاب معانی الاخبار]] به دو طریق، یکی به سندش از [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] و دیگری از طریق [[عبدالله بن حسن مثنی|عبدالله بن حسن بن حسن]] از مادرش [[فاطمه دختر امام حسین(ع)|فاطمه دختر امام حسین]] این روایت را نقل کرده است.<ref>شیخ صدوق، معانی الاخبار، ۱۴۰۳ق، ص۳۵۴-۳۵۶.</ref> | * شیخ صدوق در [[معانی الاخبار (کتاب)|کتاب معانی الاخبار]] به دو طریق، یکی به سندش از [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] و دیگری از طریق [[عبدالله بن حسن مثنی|عبدالله بن حسن بن حسن]] از مادرش [[فاطمه دختر امام حسین(ع)|فاطمه دختر امام حسین]] این روایت را نقل کرده است.<ref>شیخ صدوق، معانی الاخبار، ۱۴۰۳ق، ص۳۵۴-۳۵۶.</ref> | ||