پرش به محتوا

حجت‌الاسلام: تفاوت میان نسخه‌ها

۱۰ بایت اضافه‌شده ،  ‏۸ سپتامبر ۲۰۱۴
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
imported>Mohamadhaghani
جزبدون خلاصۀ ویرایش
imported>Mohamadhaghani
جزبدون خلاصۀ ویرایش
خط ۸: خط ۸:


==کاربرد در سده‌های پیشین==
==کاربرد در سده‌های پیشین==
در سده‌های پیشین به ندرت تعبیر حجت الاسلام برای برخی عالمان [[شیعه]]، در تجلیل و احترام آنان، به کار رفته است، از جمله در نوشته [[شیخ بهائی]]<ref>شیخ بهائی، ص۴۳۶</ref> در حق [[شیخ صدوق]] (متوفی ۳۸۱)، در نامه [[یوسف بن حاتم شامی]] (عالم امامی، متوفی ۶۷۶) به استادش [[سید بن طاووس|سید رضی الدین ابن طاووس]] (متوفی ۶۶۴)، <ref>مجلسی، ج۱۰۴، ص۴۵</ref> [[عمادالدین حسن بن علی طبری]] (عالم قرن هفتم) درباره [[ابن حمزه طوسی|ابن حمزه محمدبن علی طوسی]] (فقیه قرن ششم)، و [[فاضل آبی|حسن بن ابی طالب]] مشهور به فاضل آبی (متوفی ۶۹۵) درباره [[محقق حلی]].<ref>آبی، ج۱، ص۳۸؛ خوانساری، ج۶، ص۲۶۳</ref> با این همه، کاربرد لقب حجت الاسلام برای عالمان [[شیعه]]، چه به عنوان لقب عام و چه به عنوان لقب خاص، تا سده‌های اخیر چندان رایج نبوده است.
در سده‌های پیشین به ندرت تعبیر حجت الاسلام برای برخی عالمان [[شیعه]]، در تجلیل و احترام آنان، به کار رفته است، از جمله در نوشته [[شیخ بهائی]]<ref>شیخ بهائی، ص۴۳۶</ref> در حق [[شیخ صدوق]] (متوفی ۳۸۱)، در نامه [[یوسف بن حاتم شامی]] (عالم امامی، متوفی ۶۷۶) به استادش [[سید بن طاووس|سید رضی الدین ابن طاووس]] (متوفی ۶۶۴)، <ref>مجلسی، ج۱۰۴، ص۴۵</ref> [[عمادالدین حسن بن علی طبری]] (عالم قرن هفتم) درباره [[ابن حمزه طوسی|ابن حمزه محمدبن علی طوسی]] (فقیه قرن ششم)، و [[فاضل آبی|حسن بن ابی طالب]] مشهور به فاضل آبی (متوفی ۶۹۵) درباره [[محقق حلی]].<ref>آبی، ج۱، ص۳۸؛ خوانساری، ج۶، ص۲۶۳</ref>  
 
با این همه، کاربرد لقب حجت الاسلام برای عالمان [[شیعه]]، چه به عنوان لقب عام و چه به عنوان لقب خاص، تا سده‌های اخیر چندان رایج نبوده است و حتی در عصر [[صفویه]] که اعطای برخی القاب و عناوین حکومتی به علمای [[شیعه]] (مانند شیخ الاسلام، صدر و قاضی)، نظیر القاب علمای [[اهل سنّت]] در [[حکومت عثمانی]]، رواج یافت<ref>جعفریان، ص۷۸ـ۱۱۳؛ ذبیح زاده، ج۲، ص۱۶۸ـ۱۷۳</ref> نیز کاربرد لقب حجت الاسلام متداول نبود. از موارد نادری که از این دوران گزارش شده، استفاده از این عنوان در حکم [[شاه طهماسب اول]] در خطاب به [[علی بن عبدالعالی کرکی]]، فقیه مشهور امامی، در ۹۳۹ است.<ref>نوری، ج۲، ص۲۸۲</ref>
 


==آغاز استعمال برای علمای شیعه==
==آغاز استعمال برای علمای شیعه==
به نظر می‌رسد رواج کاربرد لقب حجت الاسلام برای علمای [[شیعه]] از دوره [[فتحعلی شاه]] قاجار آغاز شده است. [[سید محمدباقر شفتی]] (متوفی ۱۲۶۰) از نخستین فقهایی است که به این لقب خوانده و مشهور شده است.<ref>قمی، ج۲، ص۱۵۵ـ ۱۵۶؛ اقبال آشتیانی، بخش ۴، ص۴۳۰؛ مهدوی، ج۱، ص۵۵</ref> حتی در عصر [[صفویه]] که اعطای برخی القاب و عناوین حکومتی به علمای [[شیعه]] (مانند شیخ الاسلام، صدر و قاضی)، نظیر القاب علمای [[اهل سنّت]] در [[حکومت عثمانی]]، رواج یافت، <ref>جعفریان، ص۷۸ـ۱۱۳؛ ذبیح زاده، ج۲، ص۱۶۸ـ۱۷۳</ref> کاربرد لقب حجت الاسلام متداول نبود. از موارد نادری که از این دوران گزارش شده، استفاده از این عنوان در حکم [[شاه طهماسب اول]] در خطاب به [[علی بن عبدالعالی کرکی]]، فقیه مشهور امامی، در ۹۳۹ است.<ref>نوری، ج۲، ص۲۸۲</ref>
به نظر می‌رسد رواج کاربرد لقب حجت الاسلام برای علمای [[شیعه]] از دوره [[فتحعلی شاه]] قاجار آغاز شده است. [[سید محمدباقر شفتی]] (متوفی ۱۲۶۰) از نخستین فقهایی است که به این لقب خوانده و مشهور شده است.<ref>قمی، ج۲، ص۱۵۵ـ ۱۵۶؛ اقبال آشتیانی، بخش ۴، ص۴۳۰؛ مهدوی، ج۱، ص۵۵</ref>  


علاوه بر حجت الاسلام شفتی، شماری از عالمان طراز اول عصر [[قاجار]] به حجت الاسلام مشهور شدند، از جمله [[ملامحمد ممقانی تبریزی]] (متوفی ۱۲۶۹) و فرزندانش، حسین و اسماعیل و محمدتقی مشهور به نیر (از علمای [[شیخیه]])؛ [[اسداللّه بروجردی]] (متوفی ۱۲۷۱) و [[ملامحمد نراقی]].<ref>اعتمادالسلطنه، ص۲۶؛ آقابزرگ طهرانی، ج۸، ص۲۴۰، ج۹، قسم ۴، ص۱۲۴۱، ج۱۲، ص۱۷۵؛ بامداد، ج۳، ص۲۸۹ـ ۲۹۰، ج۶، ص۲۱، ۲۱۸، پانویس ۱؛ مهدوی، ج۱، ص۵۶ـ ۵۷</ref> در فرمان [[محمدشاه قاجار]] به [[ملامهدی نراقی]] ملقب به آقابزرگ (متوفی ۱۲۶۸)، لقب حجت الاسلام ذکر شده است.<ref>نراقی، ص۴۰، پانویس ۱</ref> همچنین [[ناصرالدین شاه]] به [[ابراهیم بن محمدتقی نقوی لکهنوی]] (متوفی ۱۳۰۷) این لقب را اعطا کرد<ref>امین، ج۲، ص۲۰۵</ref>. [[محمد حسن شیرازی|میرزا محمدحسن شیرازی]] (متوفی ۱۳۱۲) و [[آخوند خراسانی]] (متوفی ۱۳۲۹) از نخستین مراجع تقلید بودند که با این لقب خوانده شدند.<ref>صدر، ص۱۹، پانویس ۱؛ کسروی، ص۴۲۲</ref>
علاوه بر حجت الاسلام شفتی، شماری از عالمان طراز اول عصر [[قاجار]] به حجت الاسلام مشهور شدند، از جمله [[ملامحمد ممقانی تبریزی]] (متوفی ۱۲۶۹) و فرزندانش، حسین و اسماعیل و محمدتقی مشهور به نیر (از علمای [[شیخیه]])؛ [[اسداللّه بروجردی]] (متوفی ۱۲۷۱) و [[ملامحمد نراقی]].<ref>اعتمادالسلطنه، ص۲۶؛ آقابزرگ طهرانی، ج۸، ص۲۴۰، ج۹، قسم ۴، ص۱۲۴۱، ج۱۲، ص۱۷۵؛ بامداد، ج۳، ص۲۸۹ـ ۲۹۰، ج۶، ص۲۱، ۲۱۸، پانویس ۱؛ مهدوی، ج۱، ص۵۶ـ ۵۷</ref> در فرمان [[محمدشاه قاجار]] به [[ملامهدی نراقی]] ملقب به آقابزرگ (متوفی ۱۲۶۸)، لقب حجت الاسلام ذکر شده است.<ref>نراقی، ص۴۰، پانویس ۱</ref> همچنین [[ناصرالدین شاه]] به [[ابراهیم بن محمدتقی نقوی لکهنوی]] (متوفی ۱۳۰۷) این لقب را اعطا کرد<ref>امین، ج۲، ص۲۰۵</ref>. [[محمد حسن شیرازی|میرزا محمدحسن شیرازی]] (متوفی ۱۳۱۲) و [[آخوند خراسانی]] (متوفی ۱۳۲۹) از نخستین مراجع تقلید بودند که با این لقب خوانده شدند.<ref>صدر، ص۱۹، پانویس ۱؛ کسروی، ص۴۲۲</ref>
کاربر ناشناس