خزیمه بن ثابت: تفاوت میان نسخه‌ها

| تاریخ وفات/شهادت = [[صفر]] ۳۷ ق

زمان اسلام آوردن وی مورد اختلاف است. برخی اسلام وی را پیش از نبرد بدر(سال دوم هجری)<ref>ابن عبدالبر، ج۲، ص۴۸۸؛ ابن حجر، ج۱، ص۱۹۳؛ مزی،ج۸، ص۲۴۳. </ref> و گروهی پس از آن و پیش از نبرد احد(سال سوم) دانسته‌اند.<ref> صفدی، ج۴، ص۳۶۲</ref> او پس از اسلام آوردن به همراه عمیر بن عدی بن خرشه مأمور شکستن بتهای قبیله خود شد.<ref>ابن سعد،ج۴، ص۲۷۹.</ref>

خزیمة بن ثابت به لقب ذوالشهادتین معروف است،<ref>ابن کلبی، ص۶۴۳</ref> زیرا در جریان گواهی خواستن بر صحت یک دادوستد، شهادت داد و [[رسول خدا]] شهادت او را به منزله شهادت دو شاهد عادل پذیرفت که ظاهراً ناشی از [[ایمان]] استوار خزیمه به رسول خدا و اسلام بوده است.<ref>ابن اثیر، اُسْد الغابة، ج۲، ص۱۳۳؛ ابن حجر عسقلانی، الاصابة فی تمییز الصحابة، ص۲۷۸ـ۲۷۹</ref> این امر موجب موقعیتی بس ارزشمند برای خزیمه شد و مردم مدینه اعم از [[اوس و خزرج]] بدین امر افتخار می‌کردند. مردم اوس می‌گفتند: «کسی که پیامبر خدا شهادت او را به مثابه شهادت دو نفر قرار داد، از میان ماست.»<ref>ذهبی، ج۲، ص۴۷۸؛ ابن حجر عسقلانی، الاصابة فی تمییزالصحابة، ص۲۷۹</ref> گواهی خزیمه درباره اسبی از پیامبر، به نام مُرْتَجِز، بود<ref>ابن قتیبه، ص۱۴۹؛ ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، ج۲، ص۳۱۴</ref> که پیامبر آن را از یک اعرابی خرید، اما آن اعرابی معامله را به تحریک برخی منافقان انکار کرد و خزیمه به نفع رسول خدا شهادت داد. پیامبر از او پرسید، چگونه شهادت می‌دهی، در حالی که تو همراه ما نبودی؟ خزیمه پاسخ داد، من می‌دانم که تو جز حق نمی‌گویی، چگونه تو را در آوردن دینی از جانب خدا تصدیق کنیم ولی ادعایت بر خرید اسبی از یک اعرابی پلید را تصدیق نکنیم؟ پس از آن، پیامبر فرمود هر که خزیمه به نفع یا برضد وی برای او شهادت دهد، او را بس است.<ref>ابن سعد، ج۴، ص۳۷۸ـ۳۷۹؛ کلینی، ج۷، ص۴۰۱؛ مقدسی، ج۵، ص۲۴ـ۲۵؛ ابن اثیر، اُسْد الغابة، ج۲، ص۱۳۳</ref>

خزیمة بن ثابت در [[جنگ موته]] (سال ۸) حضور یافت.<ref>ابن عساکر، ج۱۶، ص۳۵۹؛ ذهبی، ج۲، ص۴۸۵</ref> خزیمه در این کارزار در نبردی تن به تن یکی از رومیان را کشت و جواهری را از وی به غنیمت گرفت که بعدها با فروش آن نخلستانی در بین بنی خطمه خرید.<ref>واقدی، ج۲، ص۷۶۹؛ ذهبی،سیر اعلام النبلاء، ج۲، ص۴۸۵. </ref>

از سوی دیگر گزرارش‌هایی مبنی بر همکاری وی با ابوبکر در جریان جمع آوری قرآن وجود دارد. ابن عساکر، ج۱۵، ص۳۹۰.

از نقش خزیمه در رویدادهای عصر خلیفه دوم و سوم اطلاعی در دست نیست.

خزیمه در جریان بیعت با علی علیه‌السلام در سخنانی او را شایسته‌ترین برای خلافت، برترین اشخاص از جهت ایمان، داناترین نسبت به خدا، و نزدیکترین به رسول خدا معرفی کرد.<ref>یعقوبی، ج۱، ص۱۷۸ و نیز نک:ابن سعد، ج۳، ص۳۱.</ref> وی اشعاری در این باره سرود.<ref> مجلسی، ج۳۲، ص۳۴.</ref>

وی دردر [[جنگ جمل]] (سال ۳۶) نقشی مهم ایفا کرد. درحالی که عمامه‌ای زرد رنگ بر سر و لباسی سفید بر تن داشت فرماندهی هزار سوار را به عهده داشت و پرچم نیز در دست وی بود.<ref>مسعودی، ج۲، ص۳۵۹. </ref> هنگامی که امام علی(ع) از سران فتنه جمل زبیر، طلحه، عایشه و یعلی بن منیه گلایه کرد، خزیمه از جای برخاسته و آنها را پیمان شکن و غدار و فروتر از امیرالمؤمنین خوانده و شعری در این باره سرود.<ref>ابن اعثم کوفی، ج۲، ص۲۶۳-۲۶۴.</ref> در هنگام آغاز جنگ نیز با خواندن رجز با رشادت به نبرد پرداخت.<ref> همو، ج۲، ص۴۸۱.</ref>

در همین جنگ وقتی محمد حنفیه که پرچمدار بود در اجرای فرمان حمله علی(ع) مبنی بر آغاز نبرد، حمله مورد انتظار حضرت را انجام نداد و امام با ناراحتی پرچم را از وی گرفت<ref>مسعودی ج۱، ص۳۲۰</ref> با وساطت خزیمه پرچم به محمد برگردانده شد و حضرت خزیمه و گروهی دیگر از بدریان را همراه وی ساخت. پس از جنگ، خزیمه در سخنانی از رشادت و جنگاوری محمد تمجید کرد.<ref>ابن ابی الحدید، ج۱، ص۲۴۲-۲۴۳.</ref> برخی از منابع ضمن تایید حضور خزیمه از عدم پرداختن وی به نبرد یاد کرده‌اند<ref> ابن عساکر،ج۴۳، ص۴۷۱.</ref> که با گزارشهای موثق دیگر مبنی بر شرکت فعالانه وی در نبرد همخوانی ندارد.

خزیمةبن ثابت از [[پیامبر اسلام|پیامبر]] روایت کرده است که، عماربن یاسر به دست گروهی ستمکار کشته خواهد شد.<ref>ابن سعد، ج۳، ص۲۵۹؛ ابن عبدالبرّ، ج۲، ص۴۴۸؛ ابن حجر عسقلانی، تهذیب التهذیب، ص۲۷۹</ref> [[شهادت]] خزیمةبن ثابت در سال ۳۷،<ref>ابن عبدالبرّ، ج۲، ص۴۴۸</ref> در مرحله‌ای از جنگ صفّین روی داد که آتش پیکار بسیار شدید شد و به «[[یوم وقعة الخمیس]]» معروف گشته است.<ref>نصربن مزاحم، ص۳۶۲ـ۳۶۳</ref> امام علی(ع) خزیمة بن ثابت را جزو شهدای [[جنگ صفین|صفّین]] و از برادران خویش یاد کرده که تا آخر بر راه حق پایدار ماندند.<ref>نهج البلاغة، خطبه ۱۸۲، ص۱۹۲</ref> بنابراین با توجه به روایات پیشین، اینکه خزیمةبن ثابت در [[جنگ جمل]] و در جنگ صفّین تا قبل از شهادت عمار، جنگ نمی‌کرده است،<ref>ابن سعد، ج۳، ص۲۵۹؛ ابن عبدالبرّ، ج۲، ص۴۴۸؛ ابن اثیر، ۱۳۸۵، ابن حجر عسقلانی، تهذیب التهذیب؛ ج۳، ص۳۲۵</ref> صحت ندارد.<ref>تستری، ج۴، ص۱۷۳</ref>

ابن فندق یعلی بن زید طبری(۴۹۹-۵۶۵ق) مورخ نامی قرن ششم از نسل خزیمه بن ثابت بود.<ref>مصطفی بن قحطان الحبیب، ص۹۰</ref>

{{پانویس|اندازه=ریز|3}}

 

{{ستون-شروع|۲}}