Automoderated users، confirmed، مدیران، templateeditor
۴٬۴۹۰
ویرایش
الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها
الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة (کتاب) (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۲۰ نوامبر ۲۰۲۱، ساعت ۱۰:۱۶
، ۲۰ نوامبر ۲۰۲۱افزودن منبع و مطلب به بخش‌های مختلف
Mkhaghanif (بحث | مشارکتها) جز (←نویسنده) |
Mkhaghanif (بحث | مشارکتها) جز (افزودن منبع و مطلب به بخش‌های مختلف) |
||
| خط ۲۹: | خط ۲۹: | ||
'''الرَّوضَةُ البَهیَةُ فی شرح اللُّمعَةِ الدِّمِشقیَة''' معروف به '''شرح لمعه''' کتابی فقهی، جامع و غیراستدلالی نوشته [[شهید ثانی]] (درگذشته۹۶۶ق) است. این کتاب از مشهور‌ترین شرح‌ها بر کتاب [[اللمعة الدمشقیة]] تألیف [[شهید اول]] است و نخستین کتابی است که به عنوان متن درسی دانش فقه در بسیاری از [[حوزه علمیه|حوزه‌های علمیه]] تدریس می‌شود. حاشیه‌‌ها و شرح‌ها متعددی بر این کتاب نگاشته شده است. | '''الرَّوضَةُ البَهیَةُ فی شرح اللُّمعَةِ الدِّمِشقیَة''' معروف به '''شرح لمعه''' کتابی فقهی، جامع و غیراستدلالی نوشته [[شهید ثانی]] (درگذشته۹۶۶ق) است. این کتاب از مشهور‌ترین شرح‌ها بر کتاب [[اللمعة الدمشقیة]] تألیف [[شهید اول]] است و نخستین کتابی است که به عنوان متن درسی دانش فقه در بسیاری از [[حوزه علمیه|حوزه‌های علمیه]] تدریس می‌شود. حاشیه‌‌ها و شرح‌ها متعددی بر این کتاب نگاشته شده است. | ||
== جایگاه روضة البهیة== | == جایگاه روضة البهیة== | ||
کتاب الرَّوضَةُ البَهیَةُ فی شرح اللُّمعَةِ الدِّمِشقیَة نوشته [[شهید ثانی]] که به شرح لمعه معروف است، یکی از چندین شرح متعددی است که بر کتاب [[اللمعة الدمشقیة (کتاب)|لمعه]] نوشته شده است. از آنجا که این کتاب دربردارنده همه [[ابواب فقهی]] است، <ref>عالم‌زاده نوری، راه و رسم طلبگی، ج۳، ۹۶.</ref> مورد توجه فقیهان بسیاری قرار گرفته است. به گزارش [[آقابزرگ تهرانی]] در [[الذریعه]] حدود یک صد شرح و حاشیه بر شرح لمعه | کتاب الرَّوضَةُ البَهیَةُ فی شرح اللُّمعَةِ الدِّمِشقیَة نوشته [[شهید ثانی]] که به شرح لمعه معروف است، یکی از چندین شرح متعددی است که بر کتاب [[اللمعة الدمشقیة (کتاب)|لمعه]] نوشته شده است. از آنجا که این کتاب دربردارنده همه [[ابواب فقهی]] است، <ref>عالم‌زاده نوری، راه و رسم طلبگی، ج۳، ۹۶.</ref> مورد توجه فقیهان بسیاری قرار گرفته است. به گزارش کتاب موسوعة الشهید الثانی [[آقابزرگ تهرانی]] در جلدهای ششم و چهاردهم [[الذریعه]] حدود یک صد شرح و حاشیه بر شرح لمعه را فهرست کرده است.<ref>ناطقی، مقدمة التحقیق، ص۲۰</ref> مهم‌ترین آنها شرح [[آقا جمال خوانساری|آقا جمال الدین خوانساری]]، [[سلطان العلماء]] و [[صاحب مدارک]] است. | ||
=== مرجع فقیهان بعدی=== | === مرجع فقیهان بعدی=== | ||
کتاب الروضة البهیة مورد توجه فقیهان پس از شهید ثانی قرار گرفته است.<ref>ناطقی، مقدمة التحقیق، ص۱۶</ref> [[سید محمد عاملی]] (متوفای ۱۰۰۹ ق) در [[مدارک الاحکام|مدارک الأحکام]]، [[فاضل هندی]] (متوفای ۱۱۳۷ ق) در [[کشف اللثام]]، [[وحید بهبهانی]] (متوفای ۱۲۰۶ ق) در [[مجمع الفائده و البرهان]]، [[سید محمد جواد عاملی]] (متوفای ۱۲۲۶ ق) در [[مفتاح الکرامه|مفتاح الکرامة]]، [[سید علی طباطبایی]] (متوفای ۱۲۳۱ ق) در [[ریاض المسائل]]، [[فاضل نراقی]] (متوفای ۱۲۴۵ ق) در [[مستند الشیعة]] و [[شیخ انصاری]] (متوفای ۱۲۸۱ ق) در کتاب هایش به آن استناد نموده‌اند. | کتاب الروضة البهیة مورد توجه فقیهان پس از شهید ثانی قرار گرفته است.<ref>ناطقی، مقدمة التحقیق، ص۱۶</ref> به عنوان نمونه [[سید محمد عاملی]] (متوفای ۱۰۰۹ ق) در [[مدارک الاحکام|مدارک الأحکام]]، [[فاضل هندی]] (متوفای ۱۱۳۷ ق) در [[کشف اللثام]]، [[وحید بهبهانی]] (متوفای ۱۲۰۶ ق) در [[مجمع الفائده و البرهان]]، [[سید محمد جواد عاملی]] (متوفای ۱۲۲۶ ق) در [[مفتاح الکرامه|مفتاح الکرامة]]، [[سید علی طباطبایی]] (متوفای ۱۲۳۱ ق) در [[ریاض المسائل]]، [[فاضل نراقی]] (متوفای ۱۲۴۵ ق) در [[مستند الشیعة]] و [[شیخ انصاری]] (متوفای ۱۲۸۱ ق) در کتاب هایش به آن استناد نموده‌اند. | ||
=== کتاب درسی حوزه‌های علمیه === | === کتاب درسی حوزه‌های علمیه === | ||
ویژگی‌های شرح لمعه یعنی جامع بودن، فراوانی فروعات فقهی و نیز توجه اجمالی به دلایل استنباط احکام باعث شده است که این کتاب به عنوان متن درسی در بسیاری از [[حوزه علمیه|حوزه‌های علمیه]] شیعه پذیرفته شود.<ref>ناطقی، مقدمة التحقیق، ص۱۶</ref> شرح لمعه نخستین کتاب فقهی است که طلاب علوم دینی آن را فرا می‌گیرند. در نظام آموزشی حوزه‌های علمیه ایران این کتاب از سال چهارم تا ششم طلبگی تدریس می‌شود. | ویژگی‌های شرح لمعه یعنی جامع بودن، فراوانی فروعات فقهی و نیز توجه اجمالی به دلایل استنباط احکام باعث شده است که این کتاب به عنوان متن درسی در بسیاری از [[حوزه علمیه|حوزه‌های علمیه]] شیعه پذیرفته شود.<ref>ناطقی، مقدمة التحقیق، ص۱۶</ref> شرح لمعه نخستین کتاب فقهی است که طلاب علوم دینی آن را فرا می‌گیرند. در نظام آموزشی حوزه‌های علمیه ایران این کتاب از سال چهارم تا ششم طلبگی تدریس می‌شود.<ref>عالم‌زاده نوری، راه و رسم طلبگی، ج۳، ۹۶.</ref> | ||
=== نویسنده=== | === نویسنده=== | ||
نویسنده الروضة البهیة، زین الدین بن علی بن احمد عامِلی، معروف به شهید ثانی از فقیهان قرن دهم و متوفای ۹۶۵ق است. او نویسنده آثار مشهوری هم‌چون [[مسالک الافهام|مسالک الأفهام]]، [[منیة المرید فی ادب المفید و المستفید (کتاب)|مُنیَةُ المُرید]]، و [[مسکن الفؤاد عند فقد الاحبة و الاولاد (کتاب)|مُسَکِّنُ الفُؤاد]] است. زین‌الدین عاملی به دستور وزیر وقت حکومت عثمانی کشته و به شهید ثانی معروف شد. | نویسنده الروضة البهیة، زین الدین بن علی بن احمد عامِلی، معروف به شهید ثانی از فقیهان قرن دهم و متوفای ۹۶۵ق است. او نویسنده آثار مشهوری هم‌چون [[مسالک الافهام|مسالک الأفهام]]، [[منیة المرید فی ادب المفید و المستفید (کتاب)|مُنیَةُ المُرید]]، و [[مسکن الفؤاد عند فقد الاحبة و الاولاد (کتاب)|مُسَکِّنُ الفُؤاد]] است. زین‌الدین عاملی به دستور وزیر وقت حکومت عثمانی کشته و به شهید ثانی معروف شد. | ||
| خط ۴۰: | خط ۴۰: | ||
زین‌الدین عاملی که قصد نگاشتن شرحی بر کتاب لمعه داشت نخست حاشیه‌ای بسیار مختصر بر لمعه نگاشت که هیچ استدلالی در آن نبود. و پس از آن الروضة البهیة را شروع کرد. <ref>ناطقی، مقدمة التحقیق، ص۱۶</ref> | زین‌الدین عاملی که قصد نگاشتن شرحی بر کتاب لمعه داشت نخست حاشیه‌ای بسیار مختصر بر لمعه نگاشت که هیچ استدلالی در آن نبود. و پس از آن الروضة البهیة را شروع کرد. <ref>ناطقی، مقدمة التحقیق، ص۱۶</ref> | ||
کتاب حدود هشت سال پیش از شهادت نگاشته شده است. به نقل از نسخه‌ای به خط مؤلف، آغاز نگارش آن در اوائل [[ربیع الاول]] ۹۵۶ق است. مؤلف در پایان جلد اول، تاریخ نگارش را [[۶ جمادی‌الثانی]] ۹۵۶ق نوشته است<ref>شهید ثانی، الروضة البهیة، تصحیح کلانتر، ج۴، ص ۳۲۳</ref> و پایان جلد دوم [[شنبه]] [[۲۱ جمادی‌الاول]] ۹۵۷ق در حدود ۱۵ ماه است.<ref>شهید ثانی، الروضة البهیة، تصحیح کلانتر، ج۱۰، ص ۳۲۹</ref> جلد اول را در سه ماه و جلد دوم را در یک سال نوشته است.<ref>تهرانی، الذریعه، ۱۴۰۳ق، ج۶، ص۹۰؛ ج۱۱، ص۲۹؛ ج۱۴، ص۴۹؛ خوانساری، روضات الجنات، ج۳، ص ۳۷۷</ref> | کتاب حدود هشت سال پیش از شهادت نگاشته شده است.<ref>ناطقی، مقدمة التحقیق، ص۱۸</ref> به نقل از نسخه‌ای به خط مؤلف، آغاز نگارش آن در اوائل [[ربیع الاول]] ۹۵۶ق است. مؤلف در پایان جلد اول، تاریخ نگارش را [[۶ جمادی‌الثانی]] ۹۵۶ق نوشته است<ref>شهید ثانی، الروضة البهیة، تصحیح کلانتر، ج۴، ص ۳۲۳</ref> و پایان جلد دوم [[شنبه]] [[۲۱ جمادی‌الاول]] ۹۵۷ق در حدود ۱۵ ماه است.<ref>شهید ثانی، الروضة البهیة، تصحیح کلانتر، ج۱۰، ص ۳۲۹</ref> جلد اول را در سه ماه و جلد دوم را در یک سال نوشته است.<ref>تهرانی، الذریعه، ۱۴۰۳ق، ج۶، ص۹۰؛ ج۱۱، ص۲۹؛ ج۱۴، ص۴۹؛ خوانساری، روضات الجنات، ج۳، ص ۳۷۷</ref> | ||
پس از نگارش شرح لمعه، برخی شاگردان وی آن را نزد وی فراگرفته‌اند. او در پایان یکی از نسخه‌های کتاب به قرائت ابن صائغ نزد او تصریح می‌کند.<ref>شهید ثانی، الروضة البهیة، نسخه شماره ۴۸۸۶ کتابخانهٔ مجلس شورای اسلامی، به کتابت سید علی بن صائغ، پایان ج ۱ به نقل از دانشنامه جهان اسلام، مدخل الروضة البهیة</ref> در نسخه‌ای دیگر به کتابت سید محمد بن احمد حسینی حلی، شهید ثانی قرائت کتاب نزد او را به تاریخ جمادی الثانی ۹۵۸ق امضا می‌کند.<ref>شهید ثانی، الروضة البهیة، نسخه شماره ۲۰۱۷۲ کتابخانهٔ ملی، به کتابت سید محمد بن احمد حسینی حلی، پایان ج ۱ به نقل از دانشنامه جهان اسلام، مدخل الروضة البهیة</ref> | پس از نگارش شرح لمعه، برخی شاگردان وی آن را نزد وی فراگرفته‌اند. او در پایان یکی از نسخه‌های کتاب به قرائت ابن صائغ نزد او تصریح می‌کند.<ref>شهید ثانی، الروضة البهیة، نسخه شماره ۴۸۸۶ کتابخانهٔ مجلس شورای اسلامی، به کتابت سید علی بن صائغ، پایان ج ۱ به نقل از دانشنامه جهان اسلام، مدخل الروضة البهیة</ref> در نسخه‌ای دیگر به کتابت سید محمد بن احمد حسینی حلی، شهید ثانی قرائت کتاب نزد او را به تاریخ جمادی الثانی ۹۵۸ق امضا می‌کند.<ref>شهید ثانی، الروضة البهیة، نسخه شماره ۲۰۱۷۲ کتابخانهٔ ملی، به کتابت سید محمد بن احمد حسینی حلی، پایان ج ۱ به نقل از دانشنامه جهان اسلام، مدخل الروضة البهیة</ref> | ||
| خط ۴۸: | خط ۴۸: | ||
== پیکربندی کتاب == | == پیکربندی کتاب == | ||
ساختار الروضة البهیة مطابق ساختاری است که [[محقق حلی]] برای علم فقه پیشنهاد کرده است.<ref>ناطقی، مقدمة التحقیق، ص۱۴</ref> و دارای ۵۱ فصل است. نویسنده هر فصل را کتاب نامیده است و هر یک را به یکی از ابواب فقه اختصاص داده است. در نسخه‌های چاپ سنگی و نیز در چاپ‌های رحلی که دو جلدی است، جلد اول با کتاب الطهارة شروع شده و به کتاب العطیه تمام شده است. و جلد دوم با کتاب الإجاره شروع و با کتاب القصاص به پایان رسیده است. | |||
{{ستون-شروع|۴}} | {{ستون-شروع|۴}} | ||
* [[طهارت|الطهارة]] | * [[طهارت|الطهارة]] | ||