confirmed، templateeditor
۹٬۹۵۲
ویرایش
جز (←تحصیلات) |
جز (ویکی سازی) |
||
خط ۴: | خط ۴: | ||
| توضیح تصویر = منزل و مسجد شهید ثانی در [[لبنان]] | | توضیح تصویر = منزل و مسجد شهید ثانی در [[لبنان]] | ||
| اندازه تصویر = 200px | | اندازه تصویر = 200px | ||
| سرشناسی = از فقیهان شیعه | | سرشناسی = از فقیهان [[شیعه]] | ||
| نام کامل = زینالدین بن نورالدین علی بن احمد عاملی جُبَعی | | نام کامل = زینالدین بن نورالدین علی بن احمد عاملی جُبَعی | ||
| لقب = ابنحاجه نحاریری • شهید ثانی | | لقب = ابنحاجه نحاریری • شهید ثانی | ||
خط ۱۳: | خط ۱۳: | ||
| شهر وفات = | | شهر وفات = | ||
| تاریخ شهادت = [[۵ ربیعالاول]] ۹۶۵ق | | تاریخ شهادت = [[۵ ربیعالاول]] ۹۶۵ق | ||
| محل شهادت = استانبول | | محل شهادت = [[استانبول]] | ||
| محل دفن = جسدش را به دریا انداختند | | محل دفن = جسدش را به دریا انداختند | ||
| خویشاوندان سرشناس = [[حسن بن زینالدین عاملی|صاحب معالم]] • [[سید محمد موسوی عاملی|صاحب مدارک]] | | خویشاوندان سرشناس = [[حسن بن زینالدین عاملی|صاحب معالم]] • [[سید محمد موسوی عاملی|صاحب مدارک]] | ||
خط ۳۲: | خط ۳۲: | ||
'''زین الدین بن نورالدین علی بن احمد عاملی جُبَعی'''([[سال ۹۱۱ هجری قمری|۹۱۱]]-[[سال ۹۵۵ هجری قمری|۹۵۵]] یا [[سال ۹۶۵ هجری قمری|۹۶۵]]ق) معروف به '''شهید ثانی'''، [[فقیه]] [[شیعی]] قرن [[قرن دهم هجری قمری|دهم]] قمری. وی نزد علمای [[شیعه]] و [[سنی]] به تحصیل پرداخت و از هر دو دسته تأییدیههایی دریافت کرد. شهید ثانی مذاهب پنجگانه اسلامی را تدریس میکرد و طبق مبانی هر یک [[فتوا]] میداد. | '''زین الدین بن نورالدین علی بن احمد عاملی جُبَعی'''([[سال ۹۱۱ هجری قمری|۹۱۱]]-[[سال ۹۵۵ هجری قمری|۹۵۵]] یا [[سال ۹۶۵ هجری قمری|۹۶۵]]ق) معروف به '''شهید ثانی'''، [[فقیه]] [[شیعی]] قرن [[قرن دهم هجری قمری|دهم]] قمری. وی نزد علمای [[شیعه]] و [[سنی]] به تحصیل پرداخت و از هر دو دسته تأییدیههایی دریافت کرد. شهید ثانی مذاهب پنجگانه اسلامی را تدریس میکرد و طبق مبانی هر یک [[فتوا]] میداد. | ||
معروفترین اثر | معروفترین اثر [[فقه]]ی او [[الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة (کتاب)|الروضه البهیه فی شرح اللمعه الدمشقیه]] میباشد. این کتاب از متون درسی [[حوزه علمیه|حوزههای علمیه شیعه]] است. شهید ثانی در ۹۵۵ یا ۹۶۵ق به [[شهادت]] رسید. | ||
==ولادت و خاندان== | ==ولادت و خاندان== | ||
شهید ثانی در [[۱۳ شوال]] ۹۱۱ق در روستای جُبَع در منطقه شیعهنشین [[جبل عامل|جَبَل عامل]] در [[لبنان]] به دنیا آمد.<ref>امین، اعیان الشیعه، ۱۴۰۶ق، ج۷، ص۱۴۳؛ زرکلی، الاعلام، ۲۰۰۲م، ج۳، ص۶۴.</ref> وی معروف به ابنحاجه نحاریری و مشهور به شهید ثانی است.<ref>امین، اعیان الشیعه، ۱۴۰۶ق، ج۷، ص۱۴۳؛ چنانکه در اعیان الشیعه آمده است برخی ابن حاجه را عنوانی معروف برای پدرش دانستهاند.</ref> | شهید ثانی در [[۱۳ شوال]] ۹۱۱ق در روستای جُبَع در منطقه شیعهنشین [[جبل عامل|جَبَل عامل]] در [[لبنان]] به دنیا آمد.<ref>امین، اعیان الشیعه، ۱۴۰۶ق، ج۷، ص۱۴۳؛ زرکلی، الاعلام، ۲۰۰۲م، ج۳، ص۶۴.</ref> وی معروف به ابنحاجه نحاریری و مشهور به شهید ثانی است.<ref>امین، اعیان الشیعه، ۱۴۰۶ق، ج۷، ص۱۴۳؛ چنانکه در اعیان الشیعه آمده است برخی ابن حاجه را عنوانی معروف برای پدرش دانستهاند.</ref> | ||
خانواده شهید ثانی، همگی از عالمان و دانشمندان شیعه بودند تا آنجا که خاندان وی به «سلسلة الذهب» شهرت یافتند: | خانواده شهید ثانی، همگی از عالمان و دانشمندان [[شیعه]] بودند تا آنجا که خاندان وی به «سلسلة الذهب» شهرت یافتند: | ||
* پدر شهید ثانی، شیخ نورالدین علی، از فضلا و دانشمندان. | * پدر شهید ثانی، شیخ نورالدین علی، از فضلا و دانشمندان. | ||
* فرزند شهید ثانی، ابو منصور [[حسن بن شهید ثانی|جمال الدین حسن]] معروف به [[صاحب معالم|صاحب مَعالِم]]. | * فرزند شهید ثانی، ابو منصور [[حسن بن شهید ثانی|جمال الدین حسن]] معروف به [[صاحب معالم|صاحب مَعالِم]]. | ||
خط ۴۴: | خط ۴۴: | ||
همچنین [[خاندان صدر]] نظیر [[سید حسن صدر]] صاحب کتاب [[تأسیس الشیعة]]، [[امام موسی صدر]]، شهید [[سید محمدباقر صدر]] و خواهر شهیدش [[بنت الهدی صدر]] از نسل شهید ثانیاند.<ref>دوانی، مفاخر اسلام، ۱۳۶۴ش، ج۴، ص۴۸۴.</ref> | همچنین [[خاندان صدر]] نظیر [[سید حسن صدر]] صاحب کتاب [[تأسیس الشیعة]]، [[امام موسی صدر]]، شهید [[سید محمدباقر صدر]] و خواهر شهیدش [[بنت الهدی صدر]] از نسل شهید ثانیاند.<ref>دوانی، مفاخر اسلام، ۱۳۶۴ش، ج۴، ص۴۸۴.</ref> | ||
شهید ثانی دو بار ازدواج کرد که همسر نخستش، دختر استادش [[محقق کرکی]] بود.<ref>امین، اعیان الشیعه، ۱۴۰۶ق، ج۷، ص۱۴۷.</ref> | شهید ثانی دو بار [[ازدواج]] کرد که همسر نخستش، دختر استادش [[محقق کرکی]] بود.<ref>امین، اعیان الشیعه، ۱۴۰۶ق، ج۷، ص۱۴۷.</ref> | ||
== تحصیلات == | == تحصیلات == | ||
خط ۵۰: | خط ۵۰: | ||
:'''سفر به میس، کَرَک و جُبَع''' | :'''سفر به میس، کَرَک و جُبَع''' | ||
شهید ثانی با درگذشت پدرش (در [[رجب]] ۹۲۵ق) به میس رفت و تا سال ۹۳۳ق نزد [[محقق کرکی]] (پدر همسر و شوهرخالهاش) ادامه تحصیل داد. وی کتابهای [[شرائع الاسلام]]، [[ارشاد الاذهان]]، و القواعد را نزد این استاد خواند.<ref>امین، اعیان الشیعه، ۱۴۰۶ق، ج۷، ص۱۴۷.</ref> شهید پس از میس، به «کرَک نوح» رفت و نزد سیدجعفر کرکی نویسنده کتاب المحجة | شهید ثانی با درگذشت پدرش (در [[رجب]] ۹۲۵ق) به میس رفت و تا سال ۹۳۳ق نزد [[محقق کرکی]] (پدر همسر و شوهرخالهاش) ادامه تحصیل داد. وی کتابهای [[شرائع الاسلام]]، [[ارشاد الاذهان]]، و القواعد را نزد این استاد خواند.<ref>امین، اعیان الشیعه، ۱۴۰۶ق، ج۷، ص۱۴۷.</ref> شهید پس از میس، به «کرَک نوح» رفت و نزد سیدجعفر کرکی نویسنده کتاب [[المحجة البیضاء]]، از جمله کتاب [[قواعد المرام فی علم الکلام (کتاب)|قواعد]] [[ابن میثم بحرانی]]، و تهذیب در [[اصول فقه]]، کتاب العمدة الجلیلة فی الاصول الفقهیة نوشته سیدجعفر کرکی و کتاب الکافیة فی النحو و نیز قسمتی از [[فقه]] و برخی علوم دیگر را فراگرفت.<ref>امین، اعیان الشیعه، ۱۴۰۶ق، ج۷، ص۱۴۷.</ref> شهید ثانی پس از اقامتی در حدود ۱۷ ماه، در [[جمادی الآخرة]] سال ۹۳۴ به جبع رفت و تا سال ۹۳۷ در آنجا تحصیلاتش را ادامه داد.<ref>امین، اعیان الشیعه، ۱۴۰۶ق، ج۷، ص۱۴۷.</ref> | ||
:'''دمشق''' | :'''دمشق''' | ||
خط ۵۶: | خط ۵۶: | ||
: '''مصر و حجاز''' | : '''مصر و حجاز''' | ||
شهید ثانی در سال ۹۴۲ق به طرف [[مصر]] حرکت کرد. او در مصر، نزد شانزده تن از دانشمندان به آموختنِ علوم عربی، [[اصول فقه]]، هندسه، [[علم معانی|معانی]]، [[علم بیان|بیان]]، [[علم عروض|عروض]]، [[منطق]]، [[تفسیر قرآن]] و دیگر علوم مشغول شد. شهید در ۱۷ شوال ۹۴۳ق، پس از اقامتی هجدهماهه در مصر، به [[حجاز]] سفر کرد و [[عمره]] و [[حج تمتع]] را بهجا آورد و در | شهید ثانی در سال ۹۴۲ق به طرف [[مصر]] حرکت کرد. او در مصر، نزد شانزده تن از دانشمندان به آموختنِ علوم عربی، [[اصول فقه]]، هندسه، [[علم معانی|معانی]]، [[علم بیان|بیان]]، [[علم عروض|عروض]]، [[منطق]]، [[تفسیر قرآن]] و دیگر علوم مشغول شد. شهید در [[۱۷ شوال]] ۹۴۳ق، پس از اقامتی هجدهماهه در مصر، به [[حجاز]] سفر کرد و [[عمره]] و [[حج تمتع]] را بهجا آورد و در [[۱۴ صفر]] ۹۴۴ق به جبع بازگشت.<ref>امین، اعیان الشیعه، ۱۴۰۶ق، ج۷، ص۱۴۹.</ref> | ||
:'''اجتهاد''' | :'''اجتهاد''' | ||
خط ۶۲: | خط ۶۲: | ||
:'''زیارت عراق و بیتالمقدس''' | :'''زیارت عراق و بیتالمقدس''' | ||
شهید ثانی در | شهید ثانی در [[۱۷ ربیعالثانی]] ۹۴۶ق به [[زیارت]] [[ائمه اطهار]] در [[عراق]] رفت و در [[۱۵ شعبان]] همان سال به وطنش برگشت.<ref>امین، اعیان الشیعه، ۱۴۰۶ق، ج۷، ص۱۵۰.</ref> در سال ۹۴۸ق بود که شهید به زیارت [[بیت المقدس]] رفت و نزد شیخ شمسالدین بن ابی اللطف مقدّسی قسمتی از [[صحیح بخاری]] و [[صحیح مسلم]] را فرا گرفت و [[اجازه روایت]] عام را از وی کسب کرد و به جبع برگشت و تا اواخر سال ۹۵۱ق در آنجا به کارهای علمی مشغول بود.<ref>امین، اعیان الشیعه، ۱۴۰۶ق، ج۷، ص۱۵۰.</ref> | ||
:'''قسطنطنیه''' | :'''قسطنطنیه''' | ||
شهید ثانی سپس عزم سفر به روم کرد و بدین منظور در [[۱۲ ذیالحجه]] ۹۵۱ق حرکت کرد و بقیه ماه را در دمشق گذراند. در [[۱۶ محرم]] ۹۵۲ق وارد [[حلب]] شد و تا [[۷ صفر]] همان سال در آنجا ماند. او در [[۱۲ صفر]] ۹۵۲ وارد طوقات و سپس اماسیه شد و از آنجا به قسطنطنیه ([[۱۷ ربیعالاول]] ۹۵۲) رفت و سه ماه و نیم در آنجا ماند.<ref>امین، اعیان الشیعه، ۱۴۰۶ق، ج۷، ص۱۵۰-۱۵۱.</ref> | شهید ثانی سپس عزم سفر به روم کرد و بدین منظور در [[۱۲ ذیالحجه]] ۹۵۱ق حرکت کرد و بقیه ماه را در [[دمشق]] گذراند. در [[۱۶ محرم]] ۹۵۲ق وارد [[حلب]] شد و تا [[۷ صفر]] همان سال در آنجا ماند. او در [[۱۲ صفر]] ۹۵۲ وارد طوقات و سپس اماسیه شد و از آنجا به قسطنطنیه ([[۱۷ ربیعالاول]] ۹۵۲) رفت و سه ماه و نیم در آنجا ماند.<ref>امین، اعیان الشیعه، ۱۴۰۶ق، ج۷، ص۱۵۰-۱۵۱.</ref> | ||
شهید در این سفر، رسالهای را که راجع به ده علم بود نزد قاضی عسکر محمد بن محمد بن قاضی زادهٔ رومی فرستاد و پس از ملاقات و انجام مذاکرات علمی بین آن دو، قاضی رومی به وی پیشنهاد کرد در هر مدرسهای که دلخواه اوست به تدریس بپردازد. شهید ثانی «مدرسه نوریه» در [[بعلبک]] را انتخاب کرد و از سوی قاضی مزبور، اداره امور این مدرسه به وی واگذار گشت.<ref>امین، اعیان الشیعه، ۱۴۰۶ق، ج۷، ص۱۵۱.</ref> | شهید در این سفر، رسالهای را که راجع به ده علم بود نزد قاضی عسکر محمد بن محمد بن قاضی زادهٔ رومی فرستاد و پس از ملاقات و انجام مذاکرات علمی بین آن دو، قاضی رومی به وی پیشنهاد کرد در هر مدرسهای که دلخواه اوست به تدریس بپردازد. شهید ثانی «مدرسه نوریه» در [[بعلبک]] را انتخاب کرد و از سوی قاضی مزبور، اداره امور این مدرسه به وی واگذار گشت.<ref>امین، اعیان الشیعه، ۱۴۰۶ق، ج۷، ص۱۵۱.</ref> | ||
=== مرجعیت علمی === | === مرجعیت علمی === | ||
در [[شعبان]] ۹۵۲ عازم [[عراق]] شد. و در [[۴ شوال]] وارد [[سامراء]] و در[[۸ شوال]] وارد | در [[شعبان]] ۹۵۲ عازم [[عراق]] شد. و در [[۴ شوال]] وارد [[سامراء]] و در[[۸ شوال]] وارد [[کاظمین]] شد. [[۱۵ شوال]] به [[کربلا]] رسید و از آنجا به [[حله]] و سپس به [[کوفه]] و [[نجف]] رفت.<ref>امین، اعیان الشیعه، ۱۴۰۶ق، ج۷، ص۱۵۲.</ref> | ||
پس از [[زیارت]] مراقد [[ائمه اطهار|ائمهٔ اطهار]] در | پس از [[زیارت]] مراقد [[ائمه اطهار|ائمهٔ اطهار]] در [[۱۵ صفر]] ۹۵۳ق. به [[لبنان]] بازگشت و در [[بعلبک]] ساکن شد و چندی را به تدریس مذاهب پنجگانه ([[مذهب جعفری|جعفری]]، [[حنفی]]، [[شافعی]]، [[مالکی]] و [[حنبلی]]) و رشتههای دیگر گذراند. وی در این مدت جایگاه بلند یافت و مرجعیت علمی یافت و در هر مذهبی طبق مبانی آن [[فتوا]] میداد.<ref>امین، اعیان الشیعه، ۱۴۰۶ق، ج۷، ص۱۵۳.</ref> پس از آن باز به جبع رفت و تا ۹۵۵ در آنجا به تدریس و نگارش مشغول بود.<ref>امین، اعیان الشیعه، ۱۴۰۶ق، ج۷، ص۱۵۳.</ref> | ||
== اساتید == | == اساتید == | ||
خط ۱۴۸: | خط ۱۴۸: | ||
'''اشعار''' | '''اشعار''' | ||
از شهید ثانی اشعار زیادی در دست نیست. نمونهای از اشعار وی، سرودهای است از هنگام [[زیارت]] قبر [[پیامبر(ص)]]: | از شهید ثانی اشعار زیادی در دست نیست. نمونهای از اشعار وی، سرودهای است از هنگام [[زیارت]] قبر [[پیامبر(ص)]]: | ||
{{شعر|نستعلیق}} | {{شعر|نستعلیق}} | ||
خط ۱۷۴: | خط ۱۷۳: | ||
== شهادت و چگونگی آن == | == شهادت و چگونگی آن == | ||
درباره سبب قتل وی دو روایت است: یکی اینکه در جریان قضاوت میان دو نفر، شخص محکوم، نزد قاضی [[صیدا]] میرود و این قاضی از سلطان [[روم]] ([[سلطان سلیمان]]) میخواهد که شهید را به جرم بدعتگذاری و خارج بودن از مذاهب چهارگانه اهل | درباره سبب قتل وی دو روایت است: یکی اینکه در جریان قضاوت میان دو نفر، شخص محکوم، نزد قاضی [[صیدا]] میرود و این قاضی از سلطان [[روم]] ([[سلطان سلیمان]]) میخواهد که شهید را به جرم بدعتگذاری و خارج بودن از [[مذاهب چهارگانه اهل سنت]]، دستگیر کند.<ref>الحر العاملی، امل الآمل، مکتبة الاندلس، ج۱، ص۹۰و۹۱.</ref> این روایت را برخی رد کردهاند.{{مدرک}} دوم اینکه جمعی از سنیان به رستم پاشا وزیر اعظم سلطان سلیمان گفتند که شیخ زین الدین [شهید ثانی] ادعای [[اجتهاد]] دارد و بسیاری از علمای [[شیعه]] به نزدش میروند و کتابهای [[امامیه]] را از او فرامیگیرند و قصدشان از این کار تبلیغ شیعه است. از این رو، رستم پاشا کسانی را برای دستگیری شهید، که آن هنگام در [[مکه]] بود، فرستاد. بدین طریق، او را در مکه دستگیر کردند و به [[استانبول]] بردند و بدون اینکه او را نزد سلطان ببرند کشتند. تاریخ شهادتش را [[۵ ربیعالاول]] ۹۶۵ق.در سن ۵۴ سالگی گفتهاند و اینکه جسدش را سه روز رها کردند و سپس به دریا انداختند.<ref>امین، اعیان الشیعه، ۱۴۰۶ق، ج۷، ص۱۵۷.</ref> | ||
=== رؤیای شهادت === | === رؤیای شهادت === | ||
شیخ [[ | شیخ [[حسین بن عبدالصمد حارثی]]، پدر [[شیخ بهایی]] میگوید: ''روزی بر شهید ثانی وارد شدم و او را متفکر یافتم. او در خویشتن فرو رفته بود. علت این حالت را از او جویا شدم. به من گفت: برادرم! چنین میپندارم که من دومین شهید باشم، زیرا در عالم رؤیا [[سید مرتضی علم الهدی]] را دیدم که مجلس ضیافتی تشکیل داده و علماء و دانشمندان امامیه و شیعه در آن شرکت داشتند. وقتی من وارد مجلس شدم، سید مرتضی از جا برخاست و به من تهنیت گفت و دستور داد که در کنار [[شهید اول]] بنشینم''.<ref>امین، اعیان الشیعه، ۱۴۰۶ق، ج۷، ص۱۵۷.</ref> | ||
== پانویس == | == پانویس == | ||
خط ۱۸۳: | خط ۱۸۲: | ||
== منابع == | == منابع == | ||
* تهرانی، | * تهرانی، [[آقابزرگ]]، [[الذریعه الی تصانیف الشیعه]]، بیروت، دارالاضواء، ۱۴۰۳ق. | ||
* امین، سید محسن، اعیان | * امین، سید محسن، [[اعیان الشیعة]]، بیروت، دارالتعارف، ۱۴۰۶ق-۱۹۸۶م. | ||
* زرکلی، خیرالدین بن محمود، الاعلام، بیروت، دار العلم للملایین، چاپ پانزدهم، ۲۰۰۲م. | * زرکلی، خیرالدین بن محمود، الاعلام، بیروت، دار العلم للملایین، چاپ پانزدهم، ۲۰۰۲م. | ||
* شکوری، ابوالفضل، «زندگی نامه خودنوشت شهید ثانی»، یاد، پاییز ۱۳۶۵، ش۴، ص ۱۰۷ تا ۱۴۴ | * شکوری، ابوالفضل، «زندگی نامه خودنوشت شهید ثانی»، یاد، پاییز ۱۳۶۵، ش۴، ص ۱۰۷ تا ۱۴۴ |