پرش به محتوا

حسینیه: تفاوت میان نسخه‌ها

۱۵ بایت اضافه‌شده ،  ‏۶ سپتامبر ۲۰۱۵
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
جزبدون خلاصۀ ویرایش
جزبدون خلاصۀ ویرایش
خط ۴: خط ۴:
'''حسینیه '''، از مکان‌های مذهبی [[شیعیان]] که بیشتر در آن مراسم [[عزاداری امام حسین|سوگواری]] [[امام حسین(ع)]] و [[شهدای کربلا]] برگزار می‌شود. در بسیاری از محله‌های شهرهای شیعه‌نشین دست کم یک حسینیه دائم وجود دارد. گفته شده که [[لکهنو]] (در اواسط دهه ۱۲۱۰) حدود ۲۰۰۰ و [[تهران]] (در اواخر دهه ۱۳۴۰ش) حدود ۶۳۰ حسینیه داشته است. براساس آمار (۱۳۷۵ش)، ۷۵۲۸ حسینیه در [[ایران]] وجود داشته که بیش از ۱۱% کل اماکن دینی و مذهبی این کشور را تشکیل می‌داده است.
'''حسینیه '''، از مکان‌های مذهبی [[شیعیان]] که بیشتر در آن مراسم [[عزاداری امام حسین|سوگواری]] [[امام حسین(ع)]] و [[شهدای کربلا]] برگزار می‌شود. در بسیاری از محله‌های شهرهای شیعه‌نشین دست کم یک حسینیه دائم وجود دارد. گفته شده که [[لکهنو]] (در اواسط دهه ۱۲۱۰) حدود ۲۰۰۰ و [[تهران]] (در اواخر دهه ۱۳۴۰ش) حدود ۶۳۰ حسینیه داشته است. براساس آمار (۱۳۷۵ش)، ۷۵۲۸ حسینیه در [[ایران]] وجود داشته که بیش از ۱۱% کل اماکن دینی و مذهبی این کشور را تشکیل می‌داده است.


کارکرد اختصاصی حسینیهها، برگزاری مراسم سنّتی [[عزاداری]] و [[روضه خوانی]] به ویژه برای [[امام حسین|امام حسین(ع)]] و یارانش، و کارکرد عمومی آنها، برگزاری آیینهای مذهبی و فرهنگی است.
کارکرد اختصاصی حسینیه‌ها، برگزاری مراسم سنّتی [[عزاداری]] و [[روضه خوانی]] به ویژه برای [[امام حسین|امام حسین(ع)]] و یارانش، و کارکرد عمومی آنها، برگزاری آیینهای مذهبی و فرهنگی است.


بیشتر حسینیهها، معماری سادهای دارند. کارکرد حسینیه در [[محرم]] و [[صفر]] بیشتر است. هزینههای آن، معمولا از کمکهای مردمی تامین می‌شود.
بیشتر حسینیه‎ها، معماری سادهای دارند. کارکرد حسینیه در [[محرم]] و [[صفر]] بیشتر است. هزینههای آن، معمولا از کمکهای مردمی تامین می‌شود.


==تاریخچه==
==تاریخچه==
واژه حسینیه، در نوشتههای قدیمی وجود ندارد. ظاهراً حسینیه‌ها، در امتداد ساختارهای [[مسجد]]، زاویه و [[تکیه]]، و در نتیجه تلفیق و بازتولید بخش‌هایی از ساختار و کارکردهای آنها، بهوجود آمدهاند. به احتمال زیاد، نخستین حسینیهها از عصر [[صفویه|صفوی]] به بعد و در حوزه فرهنگی [[شیعه|شیعی]] [[ایران]] پدیدآمده است.
واژه حسینیه، در نوشتههای قدیمی وجود ندارد. ظاهراً حسینیه‌ها، در امتداد ساختارهای [[مسجد]]، زاویه و [[تکیه]]، و در نتیجه تلفیق و بازتولید بخش‌هایی از ساختار و کارکردهای آنها، بهوجود آمدهاند. به احتمال زیاد، نخستین حسینیه‌ها از عصر [[صفویه|صفوی]] به بعد و در حوزه فرهنگی [[شیعه|شیعی]] [[ایران]] پدیدآمده است.


مردم دوره [[آل بویه]]، به دستور [[معزالدوله دیلمی]] در ۳۵۲ق، در [[عاشورا]] خیمه‌هایی برای [[عزاداری]] در خیابان‌ها برپا می‌کردند.<ref>فقیهی، ص۴۶۶</ref> در برپایی خیمه، از داربست‌های چوبی یا فلزی استفاده میشد و روی آن را با پارچه‌های برزنتی میپوشاندند. این رسم همچنان باقیست.
مردم دوره [[آل بویه]]، به دستور [[معزالدوله دیلمی]] در ۳۵۲ق، در [[عاشورا]] خیمه‌هایی برای [[عزاداری]] در خیابان‌ها برپا می‌کردند.<ref>فقیهی، ص۴۶۶</ref> در برپایی خیمه، از داربست‌های چوبی یا فلزی استفاده میشد و روی آن را با پارچه‌های برزنتی میپوشاندند. این رسم همچنان باقیست.
خط ۱۷: خط ۱۷:
==کارکردها==
==کارکردها==
===برپایی سوگواری===
===برپایی سوگواری===
با وجود اهمیت زیاد [[مسجد|مساجد]]، حسینیه‌ها در اجرای مراسم ویژه سوگواری [[شیعه|شیعی]] ([[سینه زنی|سینه زنی]]، [[روضه خوانی|روضه خوانی]] و [[وعظ]] و، در برخی مناطق، [[تعزیه|تعزیه خوانی]]) جایگاهی ویژه دارد. بارزترین کارکردهای حسینیهها عبارتند از: برپایی سوگواری دردهه اول [[محرّم]] یا اول محرّم تا ۲۸ صفر برای [[امام حسین(ع)]]؛ مراسم سوگواری یا میلاد، برای [[پیامبر(ص)]] یا دیگر [[امامان شیعه|معصومان(ع)]] در دیگر روزهای سال قمری؛ مراسم ماه [[رمضان]]، به ویژه در [[شب قدر|شبهای قدر]]؛ مجالس قرائت [[قرآن]]؛ اجرای [[مجلس ترحیم|مجالس ترحیم]] شهروندان؛ و سایر برنامه‌های مذهبی و فرهنگی.
با وجود اهمیت زیاد [[مسجد|مساجد]]، حسینیه‌ها در اجرای مراسم ویژه سوگواری [[شیعه|شیعی]] ([[سینه زنی|سینه زنی]]، [[روضه خوانی|روضه خوانی]] و [[وعظ]] و، در برخی مناطق، [[تعزیه|تعزیه خوانی]]) جایگاهی ویژه دارد. بارزترین کارکردهای حسینیه‌ها عبارتند از: برپایی سوگواری دردهه اول [[محرّم]] یا اول محرّم تا ۲۸ صفر برای [[امام حسین(ع)]]؛ مراسم سوگواری یا میلاد، برای [[پیامبر(ص)]] یا دیگر [[امامان شیعه|معصومان(ع)]] در دیگر روزهای سال قمری؛ مراسم ماه [[رمضان]]، به ویژه در [[شب قدر|شبهای قدر]]؛ مجالس قرائت [[قرآن]]؛ اجرای [[مجلس ترحیم|مجالس ترحیم]] شهروندان؛ و سایر برنامه‌های مذهبی و فرهنگی.


===تقویت روحیه همدلی===
===تقویت روحیه همدلی===
خط ۴۲: خط ۴۲:
شیعیان [[عمان]] و [[بحرین]] درباره این مکانها از واژه مَأتم، شیعیان شبه قاره و [[پاکستان]] از امام بارا/ امامباره، عاشورخانه و عزاخانه، و در [[افغانستان]] از واژه منبر استفاده می‌کرده‌اند.<ref>ر.ک توسلی، ص۸۲؛ جانب اللهی، ص۱۵ـ۲۰؛ د.اسلام، چاپ دوم، ذیل"Imam-bara"؛ دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، ذیل “اِمامْ باره”؛ دایرةالمعارف جهان اسلام آکسفورد، ذیل واژه؛ تاسی، ۵۳؛ فرهنگ، ص۳۰۸ـ۳۱۸؛ ولی، ص۱۲۵ـ۱۲۶</ref>
شیعیان [[عمان]] و [[بحرین]] درباره این مکانها از واژه مَأتم، شیعیان شبه قاره و [[پاکستان]] از امام بارا/ امامباره، عاشورخانه و عزاخانه، و در [[افغانستان]] از واژه منبر استفاده می‌کرده‌اند.<ref>ر.ک توسلی، ص۸۲؛ جانب اللهی، ص۱۵ـ۲۰؛ د.اسلام، چاپ دوم، ذیل"Imam-bara"؛ دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، ذیل “اِمامْ باره”؛ دایرةالمعارف جهان اسلام آکسفورد، ذیل واژه؛ تاسی، ۵۳؛ فرهنگ، ص۳۰۸ـ۳۱۸؛ ولی، ص۱۲۵ـ۱۲۶</ref>


==نامگذاری حسینیهها==
==نام‌گذاری حسینیه‌ها==
گاه، نام واقف یا بانی را بر روی حسینیه می‌گذارند، مثل حسینیه سیدمحمد صالح در [[کربلا]]، حسینیه اصطهباناتی در [[نجف]] و حسینیه مؤمن علی یزدی در [[کاظمین]]<ref>ر ک. انصاری قمی، وقف، سال ۲،ش ۱، ص۷۷،ش ۳، ص۸۴، سال ۳،ش ۱، ص۱۰۱</ref>یا آنها را به نام اصناف می‌خوانند، مانند حسینیه خیاط‌ها، حسینیه دباغ‌ها، حسینیه صباغ‌ها، هر سه در [[بیرجند]]<ref>رضائی، ص۱۲۶ـ۱۲۷</ref> یا حسینیه خرازها، حسینیه نجارها، حسینیه قنادها و حسینیه بزازها، همگی در [[سبزوار]].<ref>محمدی، ص۲۶۱</ref> حسینیه‌هایی که اهالی برخی شهرها در شهرهای دیگر بنا می‌کنند، به نام گروه مهاجران یا زائران خوانده می‌شوند، مانند حسینیه اصفهانی‌ها، حسینیه تهرانی‌ها، حسینیه قمی‌ها، و حسینیه آذربایجانی‌ها، همگی در کربلا<ref>انصاری قمی، وقف، سال۲، ش۳، ص۸۳ـ۸۴</ref>. برخی حسینیه‌ها نیز به نام محله‌ای که در آن واقع شده‌اند خوانده می‌شوند، از جمله در [[نائین]]، ابیانه و [[کاشان]].<ref>ر ک. سلطان زاده، ۱۳۷۴ش، ص۱۳۰؛ بلوکباشی، ص۵۹، ۶۱؛ مشهدی نوش آبادی، ص۱۰</ref> نام‌گذاری حسینیه‌ها به نام [[امامان]] و [[معصومان]] و فرزندان آنها نیز مرسوم است.<ref>ر ک. معتمدی، ج۱، ص۱۵۱، ۱۶۵، ۱۶۸، ۱۸۰ و جاهای دیگر</ref>
گاه، نام واقف یا بانی را بر روی حسینیه می‌گذارند، مثل حسینیه سیدمحمد صالح در [[کربلا]]، حسینیه اصطهباناتی در [[نجف]] و حسینیه مؤمن علی یزدی در [[کاظمین]]<ref>ر ک. انصاری قمی، وقف، سال ۲،ش ۱، ص۷۷،ش ۳، ص۸۴، سال ۳،ش ۱، ص۱۰۱</ref>یا آنها را به نام اصناف می‌خوانند، مانند حسینیه خیاط‌ها، حسینیه دباغ‌ها، حسینیه صباغ‌ها، هر سه در [[بیرجند]]<ref>رضائی، ص۱۲۶ـ۱۲۷</ref> یا حسینیه خرازها، حسینیه نجارها، حسینیه قنادها و حسینیه بزازها، همگی در [[سبزوار]].<ref>محمدی، ص۲۶۱</ref> حسینیه‌هایی که اهالی برخی شهرها در شهرهای دیگر بنا می‌کنند، به نام گروه مهاجران یا زائران خوانده می‌شوند، مانند حسینیه اصفهانی‌ها، حسینیه تهرانی‌ها، حسینیه قمی‌ها، و حسینیه آذربایجانی‌ها، همگی در کربلا<ref>انصاری قمی، وقف، سال۲، ش۳، ص۸۳ـ۸۴</ref>. برخی حسینیه‌ها نیز به نام محله‌ای که در آن واقع شده‌اند خوانده می‌شوند، از جمله در [[نائین]]، ابیانه و [[کاشان]].<ref>ر ک. سلطان زاده، ۱۳۷۴ش، ص۱۳۰؛ بلوکباشی، ص۵۹، ۶۱؛ مشهدی نوش آبادی، ص۱۰</ref> نام‌گذاری حسینیه‌ها به نام [[امامان]] و [[معصومان]] و فرزندان آنها نیز مرسوم است.<ref>ر ک. معتمدی، ج۱، ص۱۵۱، ۱۶۵، ۱۶۸، ۱۸۰ و جاهای دیگر</ref>


خط ۱۰۱: خط ۱۰۱:


==پیوند به بیرون==
==پیوند به بیرون==
* منبع مقاله : [http://rch.ac.ir/article/Details/12359 دانشنامه جهان اسلام]
* منبع مقاله: [http://rch.ac.ir/article/Details/12359 دانشنامه جهان اسلام]


{{فاجعه کربلا}}
{{فاجعه کربلا}}
{{مکان‌های مقدس}}
{{مکان های مقدس}}


[[ar:الحسينية]]
[[ar:الحسينية]]


[[رده:بناهای مذهبی شیعیان]]
[[رده:بناهای مذهبی شیعیان]]