کاربر:Ms.sadeghi/صفحه تمرین
حُسنیه مدافع حریم ولایت و از خدمتکاران امام صادق(ع) بود.
معرفی و جایگاه
ابوالفتوح رازی (مفسر اهل سنت قرن ششم هجری) در کتاب مکالمات حسنیه در مسأله امامت می نویسد: حُسنیه، کنیز یکی از تاجران مشهور بغداد بود که علاوه بر تجارت، از مُحبّان امام صادق(ع) نیز به شمار می‌آمد.[۱] حسنیه از پنج سالگی در منزل امام(ع) خدمتکار وی بود و در این مدت با علوم و معارف شیعه آشنا شد.[۲] او ده سال به خدمت امام(ع) می‌رسید و بیست سال به مطالعه علوم دینی اشتغال داشت[۳] و بسیاری از کتب حدیثی و تفسیری را مطالعه کرد و مسائل سخت را از امام(ع) پرسید.[۴]
رازی گزارش می دهد مالک حسنیه به سبب ظلم حکومت، فقیر شد و به پیشنهاد حسنیه، به دربار هارون الرشید (پنجمین خلیفه عباسی) رفت و او را به صدهزار سکه طلا برای فروش گذاشت. هارون علت قیمت بالا را جویا شد و تاجر، هنر او در مناظره با عالمان دربار را مطرح کرد.[۵]
محتوای مناظره‌ها
به گزارش رازی، هارون عالمان بزرگ بغداد همچون ابو یوسف قاضی، شافعی و ابراهیم‌بن خالد عونی (بزرگ عالمان بصره) را احضار کرد و جلسه مناظره‌ای بین آنان و حسنیه برگزار کرد.[۶] او با استناد و استدلال به آیات و روایات، آنها را شکست داد و امامت و جانشینی امام علی(ع) و اهل بیت(ع) را ثابت کرد.[۷] بعد از اتمام جلسه، بسیاری از حاضرین از سخنان استدلالی حسنیه قانع شدند و مذهب خود را تغییر دادند.[۸]
حسنیه در مناظره طولانی خود با علمای حاضر در مجلس هارون، با پاسخ به سوالات آنها و طرح موضوعات و مسائل مختلف، امامت و جانشینی اهل بیت(ع) را اثبات کرد.
- اثبات امامت امام علی(ع)
ابوالفتوح می‌نویسد ابراهیم بن خالد معتقد بود امام علی(ع) در کودکی ایمان آورد و ایمان کودک، اعتبار ندارد. حسنیه در جواب او با استناد به آیه ۸۰ سوره کهف و روایت پیامبر(ص)[۹] ثابت کرد، ایمان کودک در دوران کودکی، معتبر است؛ لذا امام علی(ع) از خلیفه اول، برای جانشینی پیامبر(ص) اولویت دارد؛ زیرا ابوبکر بعد از مدت طولانی بت‌پرستی، ایمان آورد.[۱۰]
آثار مرتبط با حسنیه
به گزارش برخی پژوهشگران، کتاب مکالمات حُسنیه، حدود ۳۰ مرتبه بصورت مستقل یا در ضمن کتاب دیگری، چاپ شده است. این چاپ‌ها عبارتند از:
- رسالة الحسنیة، ترجمه ابراهیم گرگین استرآبادی، اصفهان، ۱۲۴۶ق.[۱۱]
- نسخه خطی «المناظرة مع ابراهیم السیار».[۱۲]
- در سال ۹۵۸ قمری توسط مولی ابراهیم استرآبادی به فارسی ترجمه شد.[۱۳]
پانویس
- ↑ رازی، حسنیه، ۱۳۸۶ش، ص۵.
- ↑ رازی، حسنیه، ۱۳۸۶ش، ص۸۵.
- ↑ رازی، حسنیه، ۱۳۸۶ش، ص۵-۷.
- ↑ رازی، حسنیه، ۱۳۸۶ش، ص۸۷.
- ↑ رازی، حسنیه، ۱۳۸۶ش، ص۵-۷.
- ↑ رازی، حسنیه، ۱۳۸۶ش، ص۸-۲۰.
- ↑ نوری، مأخذشناسی ابوالفتوح رازی، ۱۳۸۴ش، ص۳۶؛ ر.ک: رازی، حسنیه، ۱۳۸۶ش، ص۸-۲۰.
- ↑ رازی، حسنیه، ۱۳۸۶ش، ص۱۲۱.
- ↑ فتال نیشابوری، روضة الواعظین، ج۱، ص۸۲.
- ↑ رازی، حسنیه، ۱۳۸۶ش، ص۱۱-۱۹.
- ↑ نوری، مأخذشناسی ابوالفتوح رازی، ۱۳۸۴ش، ص۴۰.
- ↑ آقابزرگ تهرانی، الذریعة، ۱۴۰۳ق، ج۲۲، ص۳۰۲.
- ↑ آقا بزرگ تهرانی، الذریعه، ۱۴۰۳ق، ج۴، ص۹۷.
منابع
- آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعة الی تصانیف الشیعة، تحقیق: احمد حسینی اشکوری، بیروت، ۱۴۰۳ق.
- رازی، حسین‌بن علی، حسنیه: شرح مناظرات بانویی از شاگردان امام صادق(ع)، تحقیق: محمد فربودی، قم، بقیةالله، ۱۳۸۶ش.
- روضة الواعظین و بصیرة المتعظین، فتال نیشابوری، محمد بن احمد، قم، رضی، چاپ اول، ۱۳۷۵ش.
- نوری، محمد، مأخذشناسی ابوالفتوح رازی، قم، دارالحدیث، چاپ اول، ۱۳۸۴ش.