کاربر:H.shamloo/صفحه تمرین۱
طرح جنگ ایران و عراق
بهنظر میرسد از میان اقدامات عمرانی گزارش شده برای مجدالملک براوستانی در منابع تاریخی، تنها سازه باقیمانده از آثار وی تا زمان ما، جبهه آجری ضلع شمالی هسته و حرم مرکزی (برج چهارضلعی) آستان حضرت عبدالعظیم حسنی در شهرری است که در پی برداشتن بخشی از اندودِ دیوارِ مسجد بالاسر حرم مطهّر در تعمیرات سال 1347ش، نمایان شد و در کتیبه کوفی بزرگ روی آن، آشکارا از مجدالملک به عنوان بانی گنبد یاد شده است.
تیتر
در میان دولتمردان شیعه در سدههای متقدّم، مجدالملک براوستانی قمی (مقتول در ۴۹۲)، وزیر برکیارق سلجوقی (حکومت: ۴۸۷-۴۹۸ق) از جایگاه تمدنی ویژهای برخوردار است. او اهتمام فراوانی به ساخت مشاهد ائمه (ع) و زیارتگاههای سادات علوی داشته و در منابع تاریخی، بیش از هر دولتمرد شیعه دیگری، به اقدامات عمرانی وی در این زمینه اشاره شده است.[۱]
یکی از این شخصیتهای بسیار مهم و تاثیرگذار در قرون میانی و به طور خاص دوره سلجوقی، مجدالملک براوستانی قمی است که شخصیتی بسیار تاثیرگذار بوده و نقش بسیار مهمی در ساخت زیارتگاههای شیعه در دوره های قدیم داشته است. در دوره صفویه و قاجار رجال مهمی داشتیم که نقش برجستهای در عمران و آبادانی زیارتگاه ائمه داشتند اما در قرون میانی، مجدالمک براوستانی قمی نقش مهمی در ساخت حرم ائمه داشته است. نام اصلی وی شمس الدین ابوالفضل اسعد این محمد ابن موسی بود که بعد از حضور در دربار سلجوقی لقب «مجدالملک» به وی اعطا شد.[۲]
براوستان از قریه های قم است که یکی از چهره های شیعه برجسته عهد سلجوقی به نام مجدالملک براوستانی به آن منسوب می باشد.[۳]
ملکشاه سلجوقی به خاطر منافعی به مجدالملک قمی (در حد وزارت) اعتماد می کند.[۴] این مجدالملک همان کسی است که خیرات بسیار...[۵]
نویسنده فضائح مجدالملک قمی را متهم کرده که دستور کشتن شخصی را که نامش ابوبکر بوده را داده و پس از آنکه فهمیده او رافضی است او را آزاد کرده است. عبدالجلیل رازی این مطلب را تکذیب کرده و داستانی در تأیید حرف خود می آورد: مجدالملک به دو نفر یکی نامش عمر و سنی مذهب و دیگری علی و شیعی مذهب بدهکار بود. او به سنی پول نقد داد و به شیعه نسیه. دیگران تعجب کردند. مجدالملک گفت: می دانم، اما تا جهانیان بدانند که در پادشاهی و معامله تعصب روا نباشد. و طرفه نباشد که من علی را حرمت دارم و دوست دارم و این معنی از وی پسندیده داشتند.[۶]
جعفریان از این جملات چنین برداشت می کند: از این برخورد معلوم می شود که هم سلطان و هم امرای او سنی یا شیعه اهل تسامح مذهبی بودهاند.[۷]
منبع[۸]: مجدالملک بعداً بدین امر متهم شد که اسماعیلیان را بر کشتن امرای سلجوقی یاری می کند:[۹]
جعفریان قدرت مجدالملک براوستانی در دستگاه برکیارق را نشانه آشکاری بر نفوذ شیعه بر می شمرد؛ نفوذ شیعه در دستگاه اداری سلجوقیان که نوعی حمایت برای شیعیان محسوب می شد.[۱۰]
در عهد سلطنت ترک های سلجوقی بالاترین سمت های اداری مانند وزارت و مستوفی گری را کسانی داشتند که بیشتر شیعی مذهب و خصوصاً قمی، فراهانی، آوه ای و کاشانی بودند؛ از جمله مجدالملک براوستانی قمی و سعدالملک آوی.[۱۱]
نفوذ شیعه در دستگاه اداری سلجوقیان: نمونه مجدالملک قمی.[۱۲]
فهرست شماری از دبیران و مستوفیان نواحی جبال از جمله مجدالملک در نقض عبدالجلیل رازی.[۱۳]
رسول جعفریان: مجدالملک از وزرای شیعی عهد سلجوقی است. وی در اصل از براوستان قم بوده و عبدالجلیل رازی همه جا از او تجلیل کرده و کوچکترین تردیدی در تشیع امامی وی نکرده است. او در عهد برکیارق فرزند ملکشاه سلجوقی وزارت داشته و دس از سالها وزارت و نفوذ گسترده با توطئه برخی از امیران به قتل رسیده است. پس از قتل وی برکیارق همانند بسیاری از شاهان دیگر از کشتن وزیر خود پشیمان شده است.[۱۴]
جعفریان: نویسنده فضایح الباطنیه تلاش میکند تا تعصب مجدالملک قمی را اثبات کند.[۱۵] عبدالجلیل در پاسخ او را دیندار معتقد میخواند که آثار او در حرمین مکه و مدینه ظاهر است. او با نقل حکایتی از میانهروی و رواداری مذهبی تلاش میکند تا تسامح مذهبی او را اثبات کند. نقل داستان دیگری از تسامح او در النقض[۱۶]
ابن اثیر نیز با یادآوری تشیع وی گفته است که وی از صحابه به نیکی یاد می کرده و اجازه نمی داده کسی به صحابه دشنام دهد.[۱۷] (حوادث سال ۴۹۲ق).
از مجدالمک قمی در بنای مرقد عبدالعظیم حسنی به عنوان بانی آن بنا یاد شده است.[۱۸]
براوستان تپه ای قلی درویش در قم است
شرح ساخت و سازهای او[۱۹]
وزیر شهید[۲۰]
قتل مجد الملك كه به اتّهام رابطه داشتن با فدائيان اسماعيليّه وقوع يافت در سال 492 بود، معلوم است[۲۱]
از وزیران معروف اهل قم در دوره سلجوقیان[۲۲]
اشاره ابن اثیر به فعالیت عمرانی او در بقیع.[۲۳] وقایع ۴۹۵.
- ↑ خامهیار، «نقش مجدالملک براوستانی قمی در ساخت زیارتگاههای شیعه»، در تارنمای گنجینه.
- ↑ خامهیار، «نقش مجدالملک براوستانی قمی در ساخت حرم ائمه بررسی شد»، در تارنمای خبرگزاری ایسنا.
- ↑ جعفریان، تاریخ تشیع در ایران، ۱۳۸۸ش، ص۲۱۰.
- ↑ جعفریان، تاریخ تشیع در ایران، ۱۳۸۸ش، ص۳۹۴.
- ↑ قزوینی رازی، نقض، ۱۳۵۸ش، ص۲۱۹-۲۲۰.
- ↑ قزوینی رازی، نقض، ۱۳۵۸ش، ص۸۲-۸۳.
- ↑ جعفریان، تاریخ تشیع در ایران، ۱۳۸۸ش، ص۳۹۴.
- ↑ الکامل حوادث سال ۴۲۹. تعلیقات نقض ج۱، ص۲۶۵.
- ↑ جعفریان، تاریخ تشیع در ایران، ۱۳۸۸ش، ص۳۹۴.
- ↑ جعفریان، تاریخ تشیع در ایران، ۱۳۸۸ش، ص۳۹۷.
- ↑ جعفریان، تاریخ تشیع در ایران، ۱۳۸۸ش، ص۴۴۸.
- ↑ جعفریان، تاریخ تشیع در ایران، ۱۳۸۸ش، ص۴۷۲.
- ↑ قزوینی رازی، نقض، ۱۳۵۸ش، ص۲۲۱.
- ↑ جعفریان، تاریخ تشیع در ایران، ۱۳۸۸ش، ص۶۳۱.
- ↑ جعفریان، تاریخ تشیع در ایران، ۱۳۸۸ش، ص۶۳۲.
- ↑ قزوینی رازی، نقض، ۱۳۵۸ش، ص۸۳-۸۶.
- ↑ الکامل، ج۱۰، ص۲۹۰.
- ↑ آثار تاریخی طهران، ۲۹۵.
- ↑ قزوینی رازی، نقض، ۱۳۵۸ش، ص۲۱۹-۲۲۰.
- ↑ قزوینی رازی، نقض، ۱۳۵۸ش، ص۲۱۹.
- ↑ فقیهی، تاریخ مذهبی قم، ۱۳۷۸ش، ص۱۱۴.
- ↑ فقیهی، تاریخ مذهبی قم، ۱۳۷۸ش، ص۱۱۳.
- ↑ کامل ج۸، ص۲۱۴.