پرش به محتوا

شهادت دروغ: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (آماده سازی برای ترجمه)
جزبدون خلاصۀ ویرایش
خط ۹: خط ۹:


==دلایل حرمت شهادت دروغ==
==دلایل حرمت شهادت دروغ==
فقهای شیعه شهادت دروغ را [[حرام]] شمرده و برای حرمت آن به آیه «وَ اجْتَنِبُوا قَوْلَ‌ الزُّور»<ref>سوره حج، آیه۳۰.</ref> استناد کرده‌اند؛<ref>شیخ طوسی، المبسوط، ۱۳۸۷ق، ج۸، ص۱۶۴.</ref> [[سید روح‌الله موسوی خمینی|امام خمینی]] و [[سید علی حسینی خامنه‌ای|سید علی خامنه‌ای]] بر این باورند [[آیه]] مورد اشاره به حرمت گفتارِ باطل که شامل [[دروغ]]، شهادت دروغ و [[غناء]] می‌شود، دلالت دارد.<ref>امام خمینی، المكاسب المحرمة، ۱۴۳۴ق، ج۱، ص۳۴۴؛ خامنه‌ای، غناء و موسیقی، ۱۳۹۸، ص۳۸.</ref><br>برخی از مفسران از آیه «وَالَّذِينَ لَا يَشْهَدُونَ الزُّورَ»<ref>سوره فرقان، آیه۷۲.</ref> نیز حرمت شهادت به دروغ را استفاده کرده‌اند.<ref>طبرسی، مجمع البيان، ۱۴۱۵ق، ج۷،  ص۳۱۵.</ref>برخی از فقها، بر پایه روایتی از [[امام صادق علیه‌السلام|امام صادق(ع)]] مبنی بر اینکه «گواهى‌دهنده به دروغ، هنوز قدم از جاى خود بر نداشته كه [[جهنم|آتش دوزخ]] بر او واجب می‌‏شود.»<ref>کلینی، الكافی، ۱۴۰۷ق، ج۷، ص۳۸۳، ح۲.</ref> بر حرام بودنِ شهادت دروغ، استدلال کرده‌اند.<ref>بروجردی، جامع أحاديث الشيعة، ۱۳۸۶ش، ج۳۰، ص۳۲۸.</ref> برخی دیگر، بر اساس این روایت از [[امام محمد باقر علیه‌السلام|امام باقر(ع)]] «هيچ مردى نيست كه به منظور بردنِ مال مرد مسلمانى، بر ضدّ او شهادت دروغ دهد، مگر آن كه خداوند عزَّوَجَلَّ به جاى آن، سند دوزخى بودنِ او را مى‌نويسد.»<ref>شیخ صدوق، من لا يحضره الفقيه، ۱۴۱۳ق، ج۳، ص۶۱، ح ۳۳۳۸.</ref> بر حرمت آن استناد جسته‌اند.<ref>علامه حلی، تحریر الأحکام، ۱۴۲۰ق، ج۵، ص۲۹۷ و ۲۹۸.</ref>
فقهای شیعه شهادت دروغ را [[حرام]] شمرده و برای حرمت آن به آیه «وَ اجْتَنِبُوا قَوْلَ‌ الزُّور»<ref>سوره حج، آیه۳۰.</ref> استناد کرده‌اند؛<ref> برای نمونه نگاه کنید به شیخ طوسی، المبسوط، ۱۳۸۷ق، ج۸، ص۱۶۴.</ref> [[سید روح‌الله موسوی خمینی|امام خمینی]] و [[سید علی حسینی خامنه‌ای|سید علی خامنه‌ای]] بر این باورند [[آیه]] مورد اشاره به حرمت گفتارِ باطل که شامل [[دروغ]]، شهادت دروغ و [[غناء]] می‌شود، دلالت دارد.<ref>امام خمینی، المكاسب المحرمة، ۱۴۳۴ق، ج۱، ص۳۴۴؛ خامنه‌ای، غناء و موسیقی، ۱۳۹۸، ص۳۸.</ref><br>برخی از مفسران از آیه «وَالَّذِينَ لَا يَشْهَدُونَ الزُّورَ»<ref>سوره فرقان، آیه۷۲.</ref> نیز حرمت شهادت به دروغ را استفاده کرده‌اند.<ref>طبرسی، مجمع البيان، ۱۴۱۵ق، ج۷،  ص۳۱۵.</ref>برخی از فقها، بر پایه روایتی از [[امام صادق علیه‌السلام|امام صادق(ع)]] مبنی بر اینکه «گواهى‌دهنده به دروغ، هنوز قدم از جاى خود بر نداشته كه [[جهنم|آتش دوزخ]] بر او واجب می‌‏شود.»<ref>کلینی، الكافی، ۱۴۰۷ق، ج۷، ص۳۸۳، ح۲.</ref> بر حرام بودنِ شهادت دروغ، استدلال کرده‌اند.<ref>بروجردی، جامع أحاديث الشيعة، ۱۳۸۶ش، ج۳۰، ص۳۲۸.</ref> برخی دیگر، بر اساس این روایت از [[امام محمد باقر علیه‌السلام|امام باقر(ع)]] «هيچ مردى نيست كه به منظور بردنِ مال مرد مسلمانى، بر ضدّ او شهادت دروغ دهد، مگر آن كه خداوند عزَّوَجَلَّ به جاى آن، سند دوزخى بودنِ او را مى‌نويسد.»<ref>شیخ صدوق، من لا يحضره الفقيه، ۱۴۱۳ق، ج۳، ص۶۱، ح ۳۳۳۸.</ref> بر حرمت آن استناد جسته‌اند.<ref>علامه حلی، تحریر الأحکام، ۱۴۲۰ق، ج۵، ص۲۹۷ و ۲۹۸.</ref>


==احکام==
==احکام==
خط ۲۸: خط ۲۸:
اگر دروغ بودن شهادت پس از اجرای حکم ثابت شود، شاهدان ضامن مالی هستند که محکومٌ‌علیه (کسی که حکم بر علیه اوست)، پرداخته است.<ref>مرعشی شوشترى، ديدگاه‌هاى نو در حقوق، ۱۴۲۷ق، ج۱، ص۱۲۲.</ref> و اگر (محکومٌ‌علیه)، به [[قصاص]] یا [[دیه انسان|دیه]] محکوم و حُکم آن اجرا شده باشد، شاهدان به قصاص یا پرداخت دیه محکوم می‌شوند.<ref>بجنوردى، قواعد فقهیه، ۱۴۰۱ق، ج۱، ص۱۸؛ خویی، مبانی تکملة المنهاج، ۱۴۲۲ق، ج۴۱، ص۱۹۱.</ref> زیرا در این‌گونه موارد سبب (عامل اصلی) از مباشر (کسی که حُکم را اجرا نموده است) قوی‌تر است.<ref>مرعشی شوشترى، ديدگاه‌هاى نو در حقوق، ۱۴۲۷ق، ج۱، ص۱۲۲.</ref>  
اگر دروغ بودن شهادت پس از اجرای حکم ثابت شود، شاهدان ضامن مالی هستند که محکومٌ‌علیه (کسی که حکم بر علیه اوست)، پرداخته است.<ref>مرعشی شوشترى، ديدگاه‌هاى نو در حقوق، ۱۴۲۷ق، ج۱، ص۱۲۲.</ref> و اگر (محکومٌ‌علیه)، به [[قصاص]] یا [[دیه انسان|دیه]] محکوم و حُکم آن اجرا شده باشد، شاهدان به قصاص یا پرداخت دیه محکوم می‌شوند.<ref>بجنوردى، قواعد فقهیه، ۱۴۰۱ق، ج۱، ص۱۸؛ خویی، مبانی تکملة المنهاج، ۱۴۲۲ق، ج۴۱، ص۱۹۱.</ref> زیرا در این‌گونه موارد سبب (عامل اصلی) از مباشر (کسی که حُکم را اجرا نموده است) قوی‌تر است.<ref>مرعشی شوشترى، ديدگاه‌هاى نو در حقوق، ۱۴۲۷ق، ج۱، ص۱۲۲.</ref>  
=== حبس، جریمه‌ مالی ===
=== حبس، جریمه‌ مالی ===
برخی از فقها با استناد به [[سیره علوی|سیره امام علی(ع)]] در زمان حکومتش، به زندانی کردن شاهد دروغگو [[فتوا]] داده‌اند.<ref>هاشمی شاهرودی، موسوعة الفقه الإسلامی المقارن، ۱۴۳۲ق، ج۵، ص۲۹۵.</ref> بر اساس ماده ۶۵۰ قانون مجازات اسلامی ایران کسی که در دادگاه نزد مقامات رسمی شهادت دروغ بدهد، به زندان<ref>معاونت حقوقی ریاست جمهوری، قانون مجازات اسلامی، ۱۳۹۲ش، ص۱۶۱.</ref> و جزای نقدی<ref>معاونت حقوقی ریاست جمهوری، قانون مجازات اسلامی، ۱۳۹۲ش، ص۱۶۱.</ref> محکوم می‌شود. بر اساس تبصره این ماده، مجازات مزبور علاوه بر مجازاتی است که در باب [[حد شرعی|حدود]] و قصاص و دیات برای شهادت دروغ ذکر گردیده است.<ref>معاونت حقوقی ریاست جمهوری، قانون مجازات اسلامی، ۱۳۹۲ش، ص۱۶۱.</ref>   
برخی از فقها با استناد به [[سیره علوی|سیره امام علی(ع)]] در زمان حکومتش، به زندانی کردن شاهد دروغگو [[فتوا]] داده‌اند.<ref>هاشمی شاهرودی، موسوعة الفقه الإسلامی المقارن، ۱۴۳۲ق، ج۵، ص۲۹۵.</ref> بر اساس ماده ۶۵۰ قانون مجازات اسلامی ایران کسی که در دادگاه نزد مقامات رسمی شهادت دروغ بدهد، به زندان<ref>معاونت حقوقی ریاست جمهوری، قانون مجازات اسلامی، ۱۳۹۲ش، ص۱۶۱.</ref> و جزای نقدی<ref>معاونت حقوقی ریاست جمهوری، قانون مجازات اسلامی، ۱۳۹۲ش، ص۱۶۱.</ref> محکوم می‌شود. این مجازات غیر از مجازاتی است که در باب [[حد شرعی|حدود]] و قصاص و دیات برای شهادت دروغ ذکر گردیده است.<ref>معاونت حقوقی ریاست جمهوری، قانون مجازات اسلامی، ۱۳۹۲ش، ص۱۶۱.</ref>   
=== عدم پذیریش گواهی‌های بعدی===
=== عدم پذیریش گواهی‌های بعدی===
به فتوای فقیهان شیعه همچنین شهادت‌های بعدی، کسانی که در دادگاه گواهی دروغ داده باشند پذیرفته نمی‌شود؛ مگر آنکه [[توبه]] کرده و [[عدالت (فقه)|عدالتشان]] حراز شود.<ref>ف‍اض‍ل‌ ل‍ن‍ک‍ران‍ی‌، تفصیل الشریعة (القضاء و الشهادات)، ۱۴۲۷ق، ص۵۹۸ و ۶۱۲.</ref>
به فتوای فقیهان شیعه همچنین شهادت‌های بعدی، کسانی که در دادگاه گواهی دروغ داده باشند پذیرفته نمی‌شود؛ مگر آنکه [[توبه]] کرده و [[عدالت (فقه)|عدالتشان]] حراز شود.<ref>ف‍اض‍ل‌ ل‍ن‍ک‍ران‍ی‌، تفصیل الشریعة (القضاء و الشهادات)، ۱۴۲۷ق، ص۵۹۸ و ۶۱۲.</ref>