پرش به محتوا

امام مهدی عجل الله تعالی فرجه: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
اصلاح ارجاعات
جز (اصلاح ارجاعات)
جز (اصلاح ارجاعات)
خط ۸۲: خط ۸۲:
==محل زندگی==
==محل زندگی==
* '''محل تولد و زندگی پیش از غیبت'''
* '''محل تولد و زندگی پیش از غیبت'''
امام مهدی(عج) از هنگام تولد تا آغاز [[غیبت صغرا|غیبت صغری]] در زادگاهش [[سامرا]] زندگی می‌کرد. در این دوران [[سرداب مقدس|سردابِ]] خانه امام عسکری(ع)، محل زندگی و عبادت وی بوده و بنابر گزارش‌هایی، بارها در زمان حیات پدرش در این مکان دیده شده است.<ref>صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ج۲، ۱۳۵۹ش، ص۴۰۷.</ref> جاسم حسین معتقد است او در سال‌های پایانی عمر پدرش به همراه او در مراسم [[حج]] شرکت کرد و سپس در [[مدینه]] مخفی شد.<ref>جاسم حسین، تاریخ سیاسی امام دوازدهم، تهران، ۱۳۸۶، ص۱۲۴.</ref> این نظریه با منابع تاریخی شیعه چندان سازگار نیست.<ref>سلیمیان، درسنامه مهدویت، ۱۳۸۹ش، ص۱۴۵-۱۴۶.</ref>  
امام مهدی(عج) از هنگام تولد تا آغاز [[غیبت صغرا|غیبت صغری]] در زادگاهش [[سامرا]] زندگی می‌کرد. در این دوران [[سرداب مقدس|سردابِ]] خانه امام عسکری(ع)، محل زندگی و عبادت وی بوده و بنابر گزارش‌هایی، بارها در زمان حیات پدرش در این مکان دیده شده است.<ref>صدوق، کمال الدین، ج۲، ۱۳۹۵ش، ص۴۰۷.</ref> جاسم حسین معتقد است او در سال‌های پایانی عمر پدرش به همراه او در مراسم [[حج]] شرکت کرد و سپس در [[مدینه]] مخفی شد.<ref>حسین، تاریخ سیاسی غیبت امام دوازدهم، ۱۳۸۵ش، ص۱۲۴.</ref> این نظریه با منابع تاریخی شیعه چندان سازگار نیست.<ref>سلیمیان، درسنامه مهدویت، ۱۳۸۹ش، ص۱۴۵-۱۴۶.</ref>  


* '''محل زندگی در دوران غیبت'''
* '''محل زندگی در دوران غیبت'''
خط ۱۱۳: خط ۱۱۳:
همچنین برای اثبات امامت امام مهدی(ع) به احادیث استمرار امامت،{{یادداشت|مانند روایات متعددی که در تفسیر برخی آیات [[قرآن]] از جمله [[آیه]] ۷ [[سوره رعد]] {{عربی|إنَّما أنتَ مُنْذِرٌ و لِکُلِّ قَومٍ هادٍ}}، و ۲۴ [[سوره فاطر|فاطر]] {{عربی| إِنَّا أَرْسَلْنَاکَ بِالْحَقِّ بَشِیرًا وَنَذِیرًا وَإِن مِّنْ أُمَّةٍ إِلَّا خَلَا فِیهَا نَذِیرٌ}} رسیده است، مانند: قال رسول الله(ص) أنا المُنذِر و علیّ الهادی، وَ کُلُّ اِمامٍ هادٍ لِلقرنِ الّذی هو فیه (بحارالانوار، ج۳۵، ص۴۰۴، ح۲۲) و قال [[امام صادق|الامام الصادق]](ع): لَو لَم‌یکُنْ فی الأرضِ إلّا إثنانِ لَکانَ الاِمامُ أحدَهُما (کافی، ج۱، ص۱۸۰).}} [[حدیث ثقلین]]،<ref>محمدی ری‌شهری، دانشنامه امام مهدی(عج)، ۱۳۹۳ش، ج۱، ص۳۲۳.</ref> [[حدیث دوازده خلیفه]]<ref>محمدی ری‌شهری، دانشنامه امام مهدی(عج)، ۱۳۹۳ش، ج۱، ص۳۳۲-۳۸۴.</ref>حدیث مرگ [[جاهلیت]]،{{یادداشت|{{عربی|قال رسول الله(ص): مَنْ مَاتَ وَ لَمْ یعْرِفْ إِمَامَ زَمَانِهِ مَاتَ مِیتَةً جَاهِلِیةً}}. بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۳۲، ص۳۳۱}} و ۳۶ حدیث هم‌مضمون با آن<ref>محمدی ری‌شهری، دانشنامه امام مهدی(عج)، ۱۳۹۳ش، ج۲، ص۷-۳۵.</ref> نیز استناد شده است.  
همچنین برای اثبات امامت امام مهدی(ع) به احادیث استمرار امامت،{{یادداشت|مانند روایات متعددی که در تفسیر برخی آیات [[قرآن]] از جمله [[آیه]] ۷ [[سوره رعد]] {{عربی|إنَّما أنتَ مُنْذِرٌ و لِکُلِّ قَومٍ هادٍ}}، و ۲۴ [[سوره فاطر|فاطر]] {{عربی| إِنَّا أَرْسَلْنَاکَ بِالْحَقِّ بَشِیرًا وَنَذِیرًا وَإِن مِّنْ أُمَّةٍ إِلَّا خَلَا فِیهَا نَذِیرٌ}} رسیده است، مانند: قال رسول الله(ص) أنا المُنذِر و علیّ الهادی، وَ کُلُّ اِمامٍ هادٍ لِلقرنِ الّذی هو فیه (بحارالانوار، ج۳۵، ص۴۰۴، ح۲۲) و قال [[امام صادق|الامام الصادق]](ع): لَو لَم‌یکُنْ فی الأرضِ إلّا إثنانِ لَکانَ الاِمامُ أحدَهُما (کافی، ج۱، ص۱۸۰).}} [[حدیث ثقلین]]،<ref>محمدی ری‌شهری، دانشنامه امام مهدی(عج)، ۱۳۹۳ش، ج۱، ص۳۲۳.</ref> [[حدیث دوازده خلیفه]]<ref>محمدی ری‌شهری، دانشنامه امام مهدی(عج)، ۱۳۹۳ش، ج۱، ص۳۳۲-۳۸۴.</ref>حدیث مرگ [[جاهلیت]]،{{یادداشت|{{عربی|قال رسول الله(ص): مَنْ مَاتَ وَ لَمْ یعْرِفْ إِمَامَ زَمَانِهِ مَاتَ مِیتَةً جَاهِلِیةً}}. بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۳۲، ص۳۳۱}} و ۳۶ حدیث هم‌مضمون با آن<ref>محمدی ری‌شهری، دانشنامه امام مهدی(عج)، ۱۳۹۳ش، ج۲، ص۷-۳۵.</ref> نیز استناد شده است.  
===وضعیت شیعیان پس از شهادت امام عسکری(ع)===
===وضعیت شیعیان پس از شهادت امام عسکری(ع)===
[[شیعه|شیعیان]] پس از وفات امام یازدهم به‌دلیل ناآشنایی با امام زمان خود، در وضعیت نابسامانی قرار گرفتند و بنابر گزارش‌ها، بسیاری از شیعیان [[عراق]] و [[بین النهرین|بین‌النهرین]] سردرگم شدند.<ref>صدوق، کمال الدین، ۱۳۵۹ق، ج۲، ص۴۲۶ و ۴۲۹ و ۴۸۷.</ref> برای نمونه، شیعیان فردی را به [[مدینه]] فرستادند تا درباره وجود فرزند امام یازدهم تحقیق کند؛ چرا که شنیده بودند فرزند امام حسن عسکری(ع) توسط پدرش به مدینه فرستاده شده است.<ref>کلینی، الکافی، ج۱، ص۳۲۸.</ref> همچنین نقل شده است که [[احمد بن سهل بلخی]]، از عالمان دوره [[غیبت صغرا|غیبت صغری]] در جستجوی امام خود، از [[خراسان بزرگ|خراسان]] به [[عراق]] رفت و چند سالی در آنجا در جستجوی امام بود.<ref>یاقوت حموی، معجم الادباء، ج۳، ص۷۳-۷۴.</ref>  
[[شیعه|شیعیان]] پس از وفات امام یازدهم به‌دلیل ناآشنایی با امام زمان خود، در وضعیت نابسامانی قرار گرفتند و بنابر گزارش‌ها، بسیاری از شیعیان [[عراق]] و [[بین النهرین|بین‌النهرین]] سردرگم شدند.<ref>صدوق، کمال الدین، ۱۳۹۵ق، ج۲، ص۴۲۶-۴۲۹ و ۴۸۷.</ref> برای نمونه، شیعیان فردی را به [[مدینه]] فرستادند تا درباره وجود فرزند امام یازدهم تحقیق کند؛ چرا که شنیده بودند فرزند امام حسن عسکری(ع) توسط پدرش به مدینه فرستاده شده است.<ref>کلینی، الکافی، ج۱، ص۳۲۸.</ref> همچنین نقل شده است که [[احمد بن سهل بلخی]]، از عالمان دوره [[غیبت صغرا|غیبت صغری]] در جستجوی امام خود، از [[خراسان بزرگ|خراسان]] به [[عراق]] رفت و چند سالی در آنجا در جستجوی امام بود.<ref>یاقوت حموی، معجم الادباء، ج۳، ص۷۳-۷۴.</ref>  


در خانه [[امام حسن عسکری علیه‌السلام|امام عسکری(ع)]] هم دودستگی افتاده بود؛ چرا که [[حدیث (مادر امام حسن عسکری)|حُدیث]] مادر امام عسکری و [[حکیمه دختر امام جواد(ع)|حکیمه]] عمه وی، از امامت فرزند امام عسکری هواداری می‌کردند، ولی تنها خواهر امام عسکری از جعفر پشتیبانی می‌کرد.<ref>مدرسی طباطبایی، مکتب در فرایند تکامل، ص۱۶۱-۱۶۲.</ref> بحران رهبری در این دوره چنان سنگین بود که حتی عده‌ای از شیعیان امامی، از مذهب خود دست برداشته و به سایر [[فرق تشیع|فرقه‌های شیعه]] و غیرشیعه پیوستند؛<ref>کلینی، الکافی، ج۱، ص۵۲۰؛ شیخ صدوق، کمال الدین، ۱۳۵۹ق، ج۲، ص۴۰۸.</ref> دسته‌ای رحلت امام عسکری را نپذیرفتند و او را [[مهدی]] دانستند و گروهی امامت [[محمد بن علی الهادی(ع)|سید محمد فرزند امام هادی(ع)]] را پذیرفتند و امامت امام عسکری را منکر شدند<ref>صابری، تاریخ فرق اسلامی، ج۲، ص۱۹۷، پاورقی۲.</ref> و گروهی بزرگ [[جعفر پسر امام هادی|جعفر]] را امام دانستند.<ref>نوبختی، فرق الشیعه، ص۱۰۷-۱۰۹؛ اشعری قمی، المقالات و الفرق، ۱۳۶۱ش، ص۱۱۰ـ۱۱۴؛ شیخ صدوق، کمال الدین، ۱۳۵۹ق، ج۲، ص۴۰۸.</ref>  
در خانه [[امام حسن عسکری علیه‌السلام|امام عسکری(ع)]] هم دودستگی افتاده بود؛ چرا که [[حدیث (مادر امام حسن عسکری)|حُدیث]] مادر امام عسکری و [[حکیمه دختر امام جواد(ع)|حکیمه]] عمه وی، از امامت فرزند امام عسکری هواداری می‌کردند، ولی تنها خواهر امام عسکری از جعفر پشتیبانی می‌کرد.<ref>مدرسی طباطبایی، مکتب در فرایند تکامل، ص۱۶۱-۱۶۲.</ref> بحران رهبری در این دوره چنان سنگین بود که حتی عده‌ای از شیعیان امامی، از مذهب خود دست برداشته و به سایر [[فرق تشیع|فرقه‌های شیعه]] و غیرشیعه پیوستند؛<ref>کلینی، الکافی، ج۱، ص۵۲۰؛ شیخ صدوق، کمال الدین، ۱۳۵۹ق، ج۲، ص۴۰۸.</ref> دسته‌ای رحلت امام عسکری را نپذیرفتند و او را [[مهدی]] دانستند و گروهی امامت [[محمد بن علی الهادی(ع)|سید محمد فرزند امام هادی(ع)]] را پذیرفتند و امامت امام عسکری را منکر شدند<ref>صابری، تاریخ فرق اسلامی، ج۲، ص۱۹۷، پاورقی۲.</ref> و گروهی بزرگ [[جعفر پسر امام هادی|جعفر]] را امام دانستند.<ref>نوبختی، فرق الشیعه، ص۱۰۷-۱۰۹؛ اشعری قمی، المقالات و الفرق، ۱۳۶۱ش، ص۱۱۰ـ۱۱۴؛ شیخ صدوق، کمال الدین، ۱۳۵۹ق، ج۲، ص۴۰۸.</ref>  
خط ۱۳۸: خط ۱۳۸:
{{اصلی|غیبت کبرا}}
{{اصلی|غیبت کبرا}}


دوره غیبت کبری از [[سال ۳۲۹ هجری قمری|سال ۳۲۹ق]] آغاز شد.<ref>جاسم حسین، تاریخ سیاسی غیبت امام دوازدهم(عج)، ۱۳۸۵ش، ص۱۹ و ۲۴؛ جعفریان، حیات فکری و سیاسی امامان شیعه، ۱۳۸۱ش، ص۵۷۹.</ref> آخرین [[نیابت خاصه|نائب خاص]] امام مهدی(ع) در دوره غیبت صغری، [[علی بن محمد سمری]] بود که در پانزدهم [[شعبان]] ۳۲۹ق درگذشت، <ref>صدوق، کمال‌الدین، ۱۳۵۹ش، ج۲، ص۵۰۳.
دوره غیبت کبری از [[سال ۳۲۹ هجری قمری|سال ۳۲۹ق]] آغاز شد.<ref>حسین، تاریخ سیاسی غیبت امام دوازدهم(عج)، ۱۳۸۵ش، ص۱۹ و ۲۴؛ جعفریان، حیات فکری و سیاسی امامان شیعه، ۱۳۸۱ش، ص۵۷۹.</ref> آخرین [[نیابت خاصه|نائب خاص]] امام مهدی(ع) در دوره غیبت صغری، [[علی بن محمد سمری]] بود که در پانزدهم [[شعبان]] ۳۲۹ق درگذشت، <ref>صدوق، کمال‌الدین، ۱۳۵۹ش، ج۲، ص۵۰۳.
  طبرسی، اعلام الوری، ۱۴۱۷ق، ج۲، ص۲۶۰.</ref>در حالی که یک شش روز قبل از درگذشت او، [[توقیع|توقیعی]] از سوی امام خطاب به وی صادر شد که در آن ضمن اعلام روزِ درگذشت علی بن محمد سمری به او، از انتخاب جانشین منع شده بود؛ چرا که -بنابر آنچه در توقیع آمده- [[غیبت کبرا|غیبت دوم]]{{یادداشت| به گفته علی اکبر غفاری مصحح  کتاب در برخی از نسخه های کمال الدین تعبیر امام زمان(ع) در این توقیع «الغیبة التامة» است. کمال الدین، ۱۳۹۵ق، ج۲، ص۵۱۶}} آغاز شده و تا زمانی که خداوند اجازه ندهد ظهوری نخواهد بود.<ref>شیخ صدوق، کمال الدین، ۱۳۵۹ق، ج۲،  پاورقی ص۵۱۶؛ کشف الغمه، ج۲، ص۵۳۰؛ احتجاج، ج۲، صص۵۵۵-۵۵۶.</ref> اکثر منابع شیعه سال وفات [[علی بن محمد سمری|نایب چهارم]] را سال ۳۲۹ق می‌دانند، ولی [[شیخ صدوق]] و [[فضل بن حسن طبرسی]] آن را در سال ۳۱۸ق ثبت کرده‌اند.<ref>شیخ صدوق، کمال الدین، ۱۳۵۹ق، ج۲، ص۵۰۳، روایة ۳۲. طبرسی، اعلام الوری، ص۴۱۷.</ref>
  طبرسی، اعلام الوری، ۱۴۱۷ق، ج۲، ص۲۶۰.</ref>در حالی که یک شش روز قبل از درگذشت او، [[توقیع|توقیعی]] از سوی امام خطاب به وی صادر شد که در آن ضمن اعلام روزِ درگذشت علی بن محمد سمری به او، از انتخاب جانشین منع شده بود؛ چرا که -بنابر آنچه در توقیع آمده- [[غیبت کبرا|غیبت دوم]]{{یادداشت| به گفته علی اکبر غفاری مصحح  کتاب در برخی از نسخه های کمال الدین تعبیر امام زمان(ع) در این توقیع «الغیبة التامة» است. کمال الدین، ۱۳۹۵ق، ج۲، ص۵۱۶}} آغاز شده و تا زمانی که خداوند اجازه ندهد ظهوری نخواهد بود.<ref>شیخ صدوق، کمال الدین، ۱۳۵۹ق، ج۲،  پاورقی ص۵۱۶؛ کشف الغمه، ج۲، ص۵۳۰؛ احتجاج، ج۲، صص۵۵۵-۵۵۶.</ref> اکثر منابع شیعه سال وفات [[علی بن محمد سمری|نایب چهارم]] را سال ۳۲۹ق می‌دانند، ولی [[شیخ صدوق]] و [[فضل بن حسن طبرسی]] آن را در سال ۳۱۸ق ثبت کرده‌اند.<ref>شیخ صدوق، کمال الدین، ۱۳۵۹ق، ج۲، ص۵۰۳، روایة ۳۲. طبرسی، اعلام الوری، ص۴۱۷.</ref>


خط ۲۳۸: خط ۲۳۸:
* پورطباطبایی، سید مجید، در جستجوی قائم(عج)، قم، مسجد مقدس جمکران، ۱۳۷۰ش.
* پورطباطبایی، سید مجید، در جستجوی قائم(عج)، قم، مسجد مقدس جمکران، ۱۳۷۰ش.
* جعفریان، رسول، حیات فکری و سیاسی امامان شیعه، قم، انتشارات انصاریان، چاپ پنجم، ۱۳۸۱ش.
* جعفریان، رسول، حیات فکری و سیاسی امامان شیعه، قم، انتشارات انصاریان، چاپ پنجم، ۱۳۸۱ش.
* حسین، جاسم، تاریخ سیاسی امام دوازدهم، ترجمه محمدتقی آیت‌اللهی، تهران، امیرکبیر، سوم، ۱۳۸۵ش.
* حسین، جاسم، تاریخ سیاسی غیبت امام دوازدهم، ترجمه: آیت‌اللهی، محمدتقی، تهران، امیرکبیر، سوم، ۱۳۸۵ش.
* حسین، جاسم، تاریخ سیاسی امام دوازدهم، ترجمه و تصحیح محمود رضا افتخار زاده، تهران، روزگار، ۱۳۸۶ش.
* حسینی جلالی، محمدرضا، تاریخ اهل البیت، قم، مؤسسه آل البیت، ۱۴۱۰ق.
* حسینی جلالی، محمدرضا، تاریخ اهل البیت، قم، مؤسسه آل البیت، ۱۴۱۰ق.
* حسینی دشتی، سید مصطفی، معارف و معاریف، ج۴، تهران، مؤسسه فرهنگی آرایه، ۱۳۷۸ش.
* حسینی دشتی، سید مصطفی، معارف و معاریف، ج۴، تهران، مؤسسه فرهنگی آرایه، ۱۳۷۸ش.
confirmed، protected، templateeditor
۳٬۳۸۶

ویرایش