ما فی الذمه: تفاوت میان نسخه‌ها

'''ما فِی الذّمّه''' به‌معنای آنچه بر عهده انسان است، اصطلاحی فقهی - حقوقی که در [[عبادات]]، [[معاملات]] و قراردادها کاربرد دارد. اصطلاح ما فی الذمه در عبادات حاکی از وجود [[تکلیف|تکلیفی عبادی]] بر عهده انسان بوده و مقصود از آن در مباحث مالی و حقوقی همان [[دین|دَین]] است.

ما فی الذمه؛ یعنی آنچه بر عهده انسان است.<ref>منتظری، احکام و مناسک حج، ۱۴۲۸ق، ص۴۴۹.</ref> این مفهوم، اصطلاحی فقهی - حقوقی است که هم در بخش [[عبادات]] و هم در بخش [[معاملات]] و قراردادها از آن استفاده می‌شود.<ref>برای نمونه رجوع کنید: خمینی، توضیح المسائل (محشّٰی)، ۱۴۲۴ق، ج۱، ص۷۵۷؛ شاهرودی، معجم فقه الجواهر، ۱۴۱۷ق، ج۶، ص۲۲۶؛ امامی، حقوق مدنی، انتشارات اسلامیه، ج۲، ص۱۹۰.</ref>

اصطلاح ما فی الذمه در عبادات -همچون [[نماز]] و [[روزه]]- بیان‌گر وجود [[تکلیف|تکلیفی]] [[عبادت|عبادی]] بر عهده انسان است و این تکلیف شامل [[وجوب]]، [[استحباب]]، [[اداء]] و [[قضاء]] می‌شود.<ref>مرعی، القاموس الفقهی، ۱۴۱۳ق، ص۱۴۵.</ref> مثلا [[فقیهان]] می‌گویند: کسی که می‌داند یک نماز چهار رکعتی بر عهده دارد، امّا نمی‌داند قضای نماز ظهر بوده یا عصر یا عشاء، اگر یک نماز چهار رکعتی به نیت ما فی الذّمّه (یعنی قضایی که بر عهدۀ اوست) بخواند، کافی است.<ref>مکارم شیرازی، رساله توضیح المسائل، ۱۴۲۹ق، ص۲۲۶، م ۱۲۰۱؛ خمینی، توضیح المسائل (محشّٰی)، ۱۴۲۴ق، ج۱، ص۷۵۷.</ref>