Automoderated users، confirmed، مدیران، templateeditor
۶٬۰۳۵
ویرایش
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۳۴: | خط ۳۴: | ||
او در نیمه قرن ششم وفات نمود. بدنش در صحن [[حمزه بن موسی بن جعفر]](ع) و در جوار حضرت [[عبدالعظیم حسنی]](ع) دفن شده است. | او در نیمه قرن ششم وفات نمود. بدنش در صحن [[حمزه بن موسی بن جعفر]](ع) و در جوار حضرت [[عبدالعظیم حسنی]](ع) دفن شده است. | ||
== معرفی | == معرفی کلی== | ||
این کتاب، اولین تفسیر کامل شیعی فارسی است که همه [[سوره]]های [[قرآن]] را در برمیگیرد. به نام کتاب، در خود تفسیر اشارهای نشده و در کتب [[شیخ منتجب الدین رازی]] و [[ابن شهر آشوب]] با نام «روض الجنان و روح الجنان» آمده است.<ref>رازی، فهرست منتجبالدین، ۱۳۶۶ ش، ص۴.</ref> <ref>ابن شهرآشوب، المناقب، ج ۱، ص۱۴.</ref> ابن شهر آشوب در کتاب دیگر خود از این کتاب با عنوان «روح الجنان» یاد میکند.<ref>ابن شهرآشوب، معالم العلماء، ص۱۷۵.</ref> | این کتاب، اولین تفسیر کامل شیعی فارسی است که همه [[سوره]]های [[قرآن]] را در برمیگیرد. به نام کتاب، در خود تفسیر اشارهای نشده و در کتب [[شیخ منتجب الدین رازی]] و [[ابن شهر آشوب]] با نام «روض الجنان و روح الجنان» آمده است.<ref>رازی، فهرست منتجبالدین، ۱۳۶۶ ش، ص۴.</ref> <ref>ابن شهرآشوب، المناقب، ج ۱، ص۱۴.</ref> ابن شهر آشوب در کتاب دیگر خود از این کتاب با عنوان «روح الجنان» یاد میکند.<ref>ابن شهرآشوب، معالم العلماء، ص۱۷۵.</ref> | ||
{{تفسیر}} | |||
== انگیزه تألیف == | == انگیزه تألیف == | ||
بنا بر آنچه خود مؤلف در مقدمه تفسیر آورده است به پبشنهاد جماعتی از دوستان و بزرگان و اهل علم و تدین مبنی بر تألیف تفسیری مشتمل بر همه موارد، آن را اجابت کرده است. و زبان فارسی را انتخاب کرده، چون طالبان آن بیشتر و فواید آن عامتر بود. | بنا بر آنچه خود مؤلف در مقدمه تفسیر آورده است به پبشنهاد جماعتی از دوستان و بزرگان و اهل علم و تدین مبنی بر تألیف تفسیری مشتمل بر همه موارد، آن را اجابت کرده است. و زبان فارسی را انتخاب کرده، چون طالبان آن بیشتر و فواید آن عامتر بود. | ||
== سبک نگارش و تنظیم == | |||
== سبک نگارش و تنظیم | |||
مؤلف، پس از ذکر مقدمهای کوتاه و بحثی در معنای تفسیر و [[تأویل]]، به تفسیر آیات سورهها به ترتیب از [[سوره حمد]] تا [[سوره ناس|ناس]] پرداخته و لفظ به لفظ آن را ترجمه کرده است. | مؤلف، پس از ذکر مقدمهای کوتاه و بحثی در معنای تفسیر و [[تأویل]]، به تفسیر آیات سورهها به ترتیب از [[سوره حمد]] تا [[سوره ناس|ناس]] پرداخته و لفظ به لفظ آن را ترجمه کرده است. | ||
سپس به شرح لغات و ابعاد مختلف ادبی، روایی، تاریخی، [[فقه|فقهی]]، کلامی و اخلاقی آیات پرداخته و از اقوال مفسرین، [[صحابه]] و [[تابعان]] هم بدون هیچ اظهار نظری نقل میکند. | سپس به شرح لغات و ابعاد مختلف ادبی، روایی، تاریخی، [[فقه|فقهی]]، کلامی و اخلاقی آیات پرداخته و از اقوال مفسرین، [[صحابه]] و [[تابعان]] هم بدون هیچ اظهار نظری نقل میکند. | ||
با توجه به رویکرد عقلی و نقلی مفسر در آیات، تفسیر وی در زمره [[تفسیر اجتهادی]] به شمار میآید.<ref> | با توجه به رویکرد عقلی و نقلی مفسر در آیات، تفسیر وی در زمره [[تفسیر اجتهادی]] به شمار میآید.<ref>مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی، نرمافزار ابوالفتوح رازی.</ref> | ||
=== تعداد جلدها === | |||
تفسیر ابوالفتوح بر اساس تقسیمبندی مؤلف و تصریح برخی مانند [[منتجب الدین رازی]]<ref>رازی، فهرست منتجبالدین، ۱۳۶۶ش، ص۴۵.</ref> و [[عبدالجلیل قزوینی]]<ref>قزوینی، نقض، ص۲۱۲.</ref> و اتفاق همه دستنویسها، بیست جلد بوده که در چاپهای اول تا سوم، این تقسیمبندی مراعات نشده است. | |||
== امتیازات و | == امتیازات و ویژگیها == | ||
تفسیر روض الجنان و مؤلف | تفسیر روض الجنان و مؤلف آن، در بیان بسیاری از عالمان و دانشمندان [[شیعه]] ستایش شده و با تعابیر والایی از وی یاد کردهاند.<ref>شوشتری، مجالس المؤمنین، ۱۳۷۷ش، ص۴۸۹.</ref> <ref>مدرس، روضات الجنات، ج ۲، ص۳۱۴.</ref> <ref>نوری، خاتمه مستدرک الوسائل، ۱۴۱۵ ق، ج ۳، ص۷۲.</ref> <ref>امین، اعیان الشیعه، ج ۶، ص۱۲۵.</ref> برخی از محققان، ویژگیهای دیگری برای تفسیر ابوالفتوح رازی بیان کردهاند. | ||
* توجه به تناسب واژهها برای فهم بهتر آیات. | * توجه به تناسب واژهها برای فهم بهتر آیات. | ||
* تبیین جایگاه [[اهل بیت]](ع) خصوصا [[امام علی]](ع) از زبان مخالفان. | * تبیین جایگاه [[اهل بیت]](ع) خصوصا [[امام علی]](ع) از زبان مخالفان. | ||
* | * بهرهگیری از اشعار فارسی در توضیح آیات قرآنی. | ||
* دفاع از مکتب کلامی و فقهی [[تشیع]] با دلایل عقلی و نقلی.<ref> | * دفاع از مکتب کلامی و فقهی [[تشیع]] با دلایل عقلی و نقلی.<ref>پاکنیا، آشنایی با منابع تفسیری شیعه، ۱۳۸۹ش.</ref> | ||
== | == نسخهها == | ||
# چاپ پنج جلدی با کوشش چند تن از فضلا از جمله ملک الشعرا صبوری در ۱۳۰۷ و | تاکنون ۵۳ نسخه ناقص و کامل از این تفسیر در کتابخانههای [[ایران]] و دیگر کشورها شناسایی شده است.<ref>روضالجنان، ج۱، مقدمه یاحقی و ناصح، ص۷۶ـ۸۱.</ref> | ||
=== چاپها === | |||
# چاپ پنج جلدی با کوشش چند تن از فضلا از جمله ملک الشعرا صبوری در ۱۳۰۷ و ۱۳۰۹ش که دو مجلد آن در ۱۳۲۳ش به فرمان [[مظفرالدین شاه]] و سه جلد باقی مانده در ۱۳۱۳ـ ۱۳۱۵ش به دستور [[علی اصغر حکمت]] -وزیر معارف وقت- به چاپ رسید. | |||
# چاپ ده جلدی در ۱۳۲۰ش با تصحیح و حواشی [[مهدی الهی قمشه ای|مهدی الهی قمشهای]]. | # چاپ ده جلدی در ۱۳۲۰ش با تصحیح و حواشی [[مهدی الهی قمشه ای|مهدی الهی قمشهای]]. | ||
# چاپ سیزده جلدی در ۱۳۸۲ با تصحیح و حواشی میرزا [[ابوالحسن شعرانی]] با نام روح الجَنان و روح الجِنان. | # چاپ سیزده جلدی در ۱۳۸۲ با تصحیح و حواشی میرزا [[ابوالحسن شعرانی]] با نام روح الجَنان و روح الجِنان. | ||
# چاپ بیست جلدی با تصحیح و مقابله با ۳۸ نسخۀ کهن و ذکر نسخه بدلها و با مقدمهای مبسوط به کوشش و تصحیح محمدجعفر یاحقی و محمدمهدی ناصح در سالهای ۱۳۶۵ تا ۱۳۷۶ش از سوی بنیاد پژوهشهای اسلامی | # چاپ بیست جلدی با تصحیح و مقابله با ۳۸ نسخۀ کهن و ذکر نسخه بدلها و با مقدمهای مبسوط به کوشش و تصحیح محمدجعفر یاحقی و محمدمهدی ناصح در سالهای ۱۳۶۵ تا ۱۳۷۶ش از سوی [[بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی]]. | ||
== جستارهای وابسته == | == جستارهای وابسته == | ||
*[[حسین بن علی ابوالفتوح رازی]] | *[[حسین بن علی ابوالفتوح رازی]] | ||
== پانویس == | == پانویس == | ||
{{پانویس|2}} | {{پانویس|2}} | ||
== منابع == | == منابع == | ||
{{ستون-شروع}} | {{ستون-شروع}} | ||
* رازی، منتجب الدین، فهرست منتجب الدین، قم، مکتبة آیة الله المرعشی النجفی، ۱۳۶۶ ش. | * رازی، منتجب الدین، فهرست منتجب الدین، قم، مکتبة آیة الله المرعشی النجفی، ۱۳۶۶ ش. | ||
* مازندرانی، ابن شهرآشوب، | * مازندرانی، ابن شهرآشوب، مناقب آل أبی طالب، نجف، المکتبة الحیدریة، ۱۳۷۶ ق. | ||
* | * مازندرانی ابن شهرآشوب، معالم العلماء، قم. | ||
* شوشتری، نورالله، مجالس المومنین، تهران، اسلامیه، ۱۳۷۷ ش. | * شوشتری، نورالله، مجالس المومنین، تهران، اسلامیه، ۱۳۷۷ ش. | ||
* | * خوانساری، محمد باقر، روضات الجنات فی احوال العلماء و السادات، قم، اسماعیلیان. | ||
* نوری، میرزا حسین، خاتمة المستدرک، قم، آل البیت، ۱۴۱۵ ق. | * نوری، میرزا حسین، خاتمة المستدرک، قم، آل البیت، ۱۴۱۵ ق. | ||
* | * پاکنیا تبریزی ، عبدالکریم، آشنایی با منابع معتبر شیعه: روض الجنان و روح الجنان فی تفسیر القرآن، نشریه مبلغان، اردیبهشت و خرداد ۱۳۸۹ شماره ۱۲۸. | ||
* [ | * [امین عاملی، سیدمحسن، [[اعیان الشیعة، بیروت، دارالتعارف. | ||
* رازی، حسین بن علی، روض الجنان و روح الجنان فی تفسیر القران، مشهد، بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی. | * رازی، حسین بن علی، روض الجنان و روح الجنان فی تفسیر القران، مشهد، بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی. | ||
* قزوینی رازی، عبدالجلیل، النقض. | * قزوینی رازی، عبدالجلیل، النقض. |