کنیز: تفاوت میان نسخه‌ها

'''کَنیز''' زن یا دختری که در جنگ‌ها به [[اسارت]] گرفته می‌شد. در متون دینی اسلام، بر مدارا با کنیزان تأکید شده است. مادر چند تن از [[امامان شیعه]] مانند [[نجمه مادر امام رضا(ع)|نجمه]] مادر [[امام رضا علیه‌السلام|امام رضا(ع)]] و [[نرجس]] مادر [[امام مهدی عجل الله تعالی فرجه|امام مهدی(ع)]] کنیز بوده‌اند.  

[[تفسیر قرآن|مفسران]] شیعه درباره تفاوت حجاب کنیز و زنان آزاد، اختلاف نظر دارند. [[فضل بن حسن طبرسی|شیخ طبرسی]] با اشاره به [[آیه جلباب|آیه ۵۹ سوره احزاب]]، قائل به پوشش سر برای کنیزان نیست، تا آنها از زنان آزاد شناخته شوند؛ اما برخی از مفسران مانند [[سید محمد حسین طباطبائی|علامه طباطبائی]] معتقدند پوشش، نشانه پاکدامنی زن است و شامل کنیز و زنان آزاد می‌شود.

در [[اسلام]] به مسئله مدارا با کنیزان و تشویق به آزاد کردن آنها اشاره شده‌ است.<ref>مکارم شیرازی، اسلام و آزادی بردگان، ۱۳۵۳ش، ص۱۰-۱۱.</ref> همچنین برخی [[آیه|آیات قرآن]] دربارهٔ کنیز<ref>سوره نساء، آیه ۲۵ و ۹۲؛ سوره احزاب، آیه ۵۹؛ سوره مؤمنون، آيات ۵-۷.</ref> و وجود روایاتی در این‌باره نشان از اصل وجود کنیز در زمان پیامبر(ص) و صدر اسلام است.<ref>ابن اسحاق، کتاب السیر و المغازی، ۱۳۹۸ق، ص۱۹۱ و ۲۶۳؛ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، تهران، ۱۳۷۴ش، ج۲۱، ص۴۱۳.</ref> بنابر آیه ۲۲۱ سوره بقره، کنیز [[ایمان|با ایمان]] بهتر از زن آزاد [[شرک|مُشرِک]] است.<ref>طباطبائی، المیزان، ۱۳۹۳ق، ج۲، ص۲۰۴-۲۰۵.</ref> در روایتی از [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر]]، کسی که بنده مسلمانی (مرد یا زن) را آزاد کند [[خدا|خداوند]] بدن او را از آتش [[قیامت]] آزاد می‌کند.<ref>حر عاملی، وسائل الشیعه، کتاب العتق، ۱۳۷۴ش، ج۲۳، ص۹.</ref> به نوشته بخاری، فقیه [[اهل سنت و جماعت|اهل سنت]]، پیامبر اسلام(ص) توصیه می‌کرد به کنیزانتان نگویید کنیز من بلکه او را «دختر من» صدا بزنید.<ref>بخاری، صحیح بخاری، ۱۴۲۲ق، ج۳، ص۱۵۰.</ref> به گفته [[شیخ مفید]]، مادر هفت تن از [[امامان شیعه]] مانند [[حمیده همسر امام صادق(ع)|حمیده]] مادر [[امام موسی کاظم علیه‌السلام|امام کاظم(ع)]]،<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۲۱۵.</ref> [[نجمه مادر امام رضا(ع)|نجمه]] مادر [[امام رضا علیه‌السلام|امام رضا(ع)]]<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۲۴۷.</ref> و [[نرجس]] مادر [[امام مهدی عجل الله تعالی فرجه|امام مهدی(ع)]]<ref>شیخ مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۳۳۹.</ref> کنیز بوده‌اند.

کنیزان از دو راه به جامعه اسلامی وارد می‌شدند؛ برخی در میدان جنگ شرکت کرده و اسیر می‌شدند<ref>گرامی، نگاهی به بردگی، ۱۳۸۵ش، ص۴۳.</ref> و بعضی دیگر زنانی بودند که قبلا در جامعه غیر اسلامی اسیر شده و برده‌فروش‌ها آن‌ها را به جامعه اسلامی آورده و می‌فروختند.<ref>حسینی طباطبائی، بردگی از دیدگاه اسلام، ۱۳۷۲ش، ص۱۴.</ref>

با توجه به آیه ۶۷ [[سوره انفال]]، اسلام برده‌گیری اسیران(زن یا مرد) پس از پایان جنگ مسلمانان با [[کفر|کفار]] را تأیید می‌کند.<ref>مطهری، آشنایی با علوم اسلامی؛ جلد سوم، ۱۳۷۷ش، ص۱۳۲، طباطبائی، المیزان فی تفسیر القرآن، ۱۳۹۳ق، ج۶، ص۳۴۵؛ ج۱۸، ص۲۲۴.</ref> به گزارش ابن اسحاق، مورخ [[اهل سنت و جماعت|اهل سنت]] در [[قرن اول هجری قمری|قرن اول]] و [[قرن دوم هجری قمری|دوم قمری]]، پیامبر بهای آزادی [[جویریه دختر حارث|جُوَیریه دختر حارث بن ابی‌ضرار]]؛ که از اسیران [[غزوه بنی مصطلق|غزوه بنی مُصْطَلِق]] و کنیز ثابت بن قیس بود، را پرداخت و پس از آن با جویریه [[ازدواج]] کرد.<ref>ابن اسحاق، کتاب السیر و المغازی، ۱۳۹۸ق، ص۲۶۳.</ref> همچنین در زمان [[هجرت به مدینه|هجرت]] و سپس سکونت [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر]] در [[مدینه]]، هر برده‌ای(زن یا مرد) که از صاحب مشرک خود در [[مکه]] به [[مدینه]] می‌گریخت، آزاد بود و بهای آن به صاحبش داده می‌شد.<ref>بخاری، صحیح بخاری، ۱۴۲۲ق، ج۷، ص۴۸.</ref>