آیه نسخ: تفاوت میان نسخه‌ها

==محتوا==

===مفهوم‌شناسی واژه نسخ ===

مراد از نسخ در آیه نسخ را از بین رفتن حکم، اثر و علامت آیت دانسته‌اند، نه اینکه اصل آن آیت از بین برود.<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۱، ص۳۴۶-۳۴۷؛ طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۱، ص۲۵۰.</ref>  به باور [[طباطبایی علامه طباطبایی]] در [[تفسیر المیزان]] در کنار هم قرار گرفتن دو واژه «ننسخ» و «ننسها» در آیه نشان از این است که وقتی آیتی از آیات خدا نسخ یا به فراموشی سپرده می‌شود، عین آن آیت از بین نخواهد رفت؛ بلکه اثر و صفت آن که ایجاد تکلیف برای [[مکلف|مکلفان]] بود یا علامت بودن آن از بین خواهد رفت و آیت دیگری مساوی با آیت قبلی یا بهتر از آن، جایگزین خواهد شد.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۱، ص۲۵۰.</ref>

===مفهوم‌شناسی واژه آیت===

چند مصداق برای واژه آیت در آیه نسخ معرفی شده است. یکی از مصادیق این واژه را [[آیات الاحکام]]<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۱، ص۳۹۳.</ref> و آیات اعتقادی قرآن دانسته‌اند. همچنین مخلوقات که هستی آنها نشانه وجود خالق و خدا است، از دیگر مصادیق واژه آیت دانسته شده است. [[انبیا]] و اولیای الهی نیز به‌عنوان آیتی از آیات خدا محسوب شده‌اند.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۱، ص۲۵۰.</ref> برخی از مفسران نیز به دلیل سیاق آیات که در مقام دفع شبهات یهود است، {{یادداشت| یهود می‌پنداشتند که نسخ شرایع پیشین قبیح و مخالف حکمت خدا است}} منظور از آیت را در آیه نسخ، کتب آسمانی پیشین دانسته‌اند؛<ref>ابوالفتوح رازی، روض الجنان، ۱۴۰۸ق، ج۲، ص۹۸؛ بلاغی، آلاء الرحمن، نشر وجدانی، ج۱، ص۱۱۵.</ref> البته به دلیل اطلاق واژه آیت به نظر آنها شامل نسخ آیات قرآن نیز خواهد شد.<ref>احسانی‌فر، «نگاهی نو به آیه نسخ»، ص۹.</ref>

علامه طباطبایی با استناد به آیه ۱۸ [[سوره نجم]] (لَقَدْ رَأى‏ مِنْ آياتِ رَبِّهِ الْكُبْرى‏، او در آن جا از آيات بزرگ پروردگارش را بديد)، معتقد است کلمه آیت، مفهومی دارای شدت و ضعف است یعنی برخی از آیات الهی اثر بیشتری دارند و بعضی اثری کمتر. او همچنین می‌گوید برخی از آیات الهی تنها یک جهت و بعضی دیگر دارای جهات متعدد هستند و در زمان نسخ ممکن است یک جهت آن نسخ شود و جهات دیگر به‌عنوان آیت بودن، باقی بماند؛ مثلا اگر یک [[آیه]] از [[قرآن]] نسخ شود ممکن است حکم آن ملغی شود؛ ولی بلاغت و فصاحت آن همچنان باقی خواهد ماند.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۱، ص۲۵۰.</ref>

===احکام نسخ===

چند نکته درباره نسخ ذیل آیه نسخ گفته شده است: